Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIII, Number 20, 17 May 1884 — KAU AHAOLELO O 1884. [ARTICLE]

KAU AHAOLELO O 1884.

| La hana 11, poaha, mei S, 1884. j j Na Palapai a Hoopii. i I Na Kamakeie he paiapaia hoopii mai; | Makawao mai he 145 inoa, e noi mai' jana e hookuu la na auhau pilikino o na ; | makua i hanau mai i na keiki eha.! j Waihoia i ke komite hookolokolo. A j | nana hou no he paiapaia hoopii mai ia 1 japana mai no he 145 inoa' e noi mai I i ana ma keia mau knmu malaio iho: 1 E hoihoi ia na mai lepera ma ko lakou mau apana iho. 2 Aole e hoouna ia na lepera o Kakaako i Kalawao. « 3 He mea keia e hoemi ai i n3 iilo o ke aupuni. Waihoia i ke komile.hoo koiokolo. Na Nahinu he paiapala hoopii mai ka apana mai o Kon-i He.'na, e hoomau aku i ke kuikahi panaillke. Waihoia i ke ko *ite o na amaaupuni S me na hana hou. Nana no he paiapaia hoopii mai ka apana o Honolulu he 132 inoa, e noi ana e ae ia na kane a wahine paha a ka poe e noho ana ilaila i loohia i ka mai lepera, e mare i na kane a me na wahine hou, ma ke noi ua waihoia a iawe ia mai i bila. Na Nakaleka he palapala hoopii mai Molokai mai e hoomahuahua ae i $50 ka uku mahina no ka luna makai olaila. Wainoia i ke komite waiwai. Na Oī.elo Hooholo me na Na Dole hooholo e hookomo ia ma ka biia haawina keia mau haawina maiato iho, $600 no ka hana ana i keena oihana no ke kiaaina o Kauai ma ka ap.ina o Koloa, $300 no ke kuai ana i pahu hao na ke kiaaina o Kau«i. Heluhelu mua mai o Dole he hila e hoololi ai i ka pauku 8 0 ka mokuna 79 0 ke kanawai karaima elike me ia i hoololiia i ka 1878. Waihoia 'no ka heluhelu aiua. Heluhelu mua mai o Kaulukou he hila e hoala hou ana i lunakanawai kaapnni no ka mokupuni o Oahu. W r aiho ia no ka heluhelu alua. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua hoike mai ke 4 alii Walker ma kona ano he luna hooiaio buke, o ke kumu o kona hoike oie ana mai i kana hoike elike me ke kanawai, no ka lohi loa o ka hiki ana mai o na hoike mai na apana mai, no ka mea ma ka la 23 iho nei no 0 Apenla ka pau ana mai o na hoike, oia ke kumu o ka hiki ana mai o ka hoike hemahema a ke Kuhina Waiwai iniua o oukou, a ua noi mai e ae hou aku i manawa, —aeia. Hoolaha mai o F. Brown lie bila e hoololi ai » ka pauku 38 o ka mokuna 45 o na kanawai o 1882. Heluhelu mua mai o Kanealii hebila e hoololi ai i ka pauku 12 o ka mokuna S6 o ke kanawai kivila. waihoia no ka heiuheiu alua ana. Heluhelu mua mai o Palohau 'ne bila e kauoha ana i na haku hapa, e haawi 1 na hookaa auhau o ke kauwa ia lakou iho n*ia ka la koho. Waihoia no ka helulielu alua. Hoolaha mai o Aholo he bila e hoololi ai i ka pauku 58 o ka mokuna 43 o na kanawai o 1863. Hoolaha mai o Kauila he bi!a e hoololi ai i ka pauku i6S o ke kanawai kivila. j Hoolaha mai 6 Amara he bila e hoo- j! loli ai » ka pauku 498 o ke kauawai ki-! 5 vila. * | Na Amara i heluhelu mai he olelo ■ hooholo e kauoha ana i na lunahooma-# !u o na komne o ka Hale, i haawi ia ai nn hnna a keia Hale. e launa niua me | 1 na hoa nana i waiho mai na hana imua < I o kei- Ha!e, mamua o ko lakou hoike ; arsa mai 1 ka lakou hoike imua o ke»a 1 Hakv—hoohoioia. 4 •■ p Na Kamakole i hoolaha mai he hila ' e haa«i ana i mau eka aina leialii no ' ka ».Kie ilihune- > 1 Hoolaha mai o Hīkikoki e lawe mai oia He mau hiU hou ma kahi o na ; 5 b:la mua ana 1 hoolaha mai al •! ♦ * Hrhuhelii mai o Gardner he OMO hooholo 1 $Soc no ka ewapo pakkai ma! Nuu rru ka anana o Hm Wiihoia i 1 k* komi?e o na ain* a\iptim eae na ha-; 1 na hc*i k nana no & viiHo Hon mai 1 he OMO Hewhoio i $j,ooo no ke kukelu j ara 1 Kikmai no ka apim o Hina, wa* ! &<*• i k* koc»tir »akma oii. i Sa i mai he oklo \t HOOMO i fle& m U «mite-«

~ 1 ~T i leiaai no ka apana o Kona Hema, • hoia i ke koißite malama o!x Xa Pihpo i heluhelu mai he ole*o ī hoohaio e kauolia-i ka Papa Ola aole e ; lawe koke aku inn u*a.t lepera he 60 o. J Kakaako e manaoi nei e lawe» a e «a!i j ;no ka hiki mai o ka hotke a ka Papa; ] Oia, —hookia. | I XA hana O KA L\, 5 j He olelo hooholo e ninau ana i na| } Lunakanawai o ka Aba Kiekie, ina ua; j kue a kue ole ke kanawa, no na mai le-| i pera ike kumukanawai Ma ke noi ua ] (hoohoioia. j 1 Heiuhelu aluaia ka biJa e pili ana no; ka hoololi ana i ke kanawai e pili ana i, na Hale Pale Ahi ma kekahi hapa o ke j kulanakauhale o Honolulu. Ma ke; noi a G. Brown, ua waihoia no ke ka- ] kau pospoe a e heluheiu akoiu ia ma ka PoakahL Heluhelu aluaia ka bila e hoolpli ai i ka pauku 43 o ka mokuna 44 o na kanawai o iS:S2 e pili ana 1 ka inu akea ana oka waiona. Ma ke noi a Aholo, ua waihoia imua o ke komite o ka hale aka&apopo. Helūhelu aluaia ka bila ehoomaopopo ai no ke kakau inoa ana o na Pake kane iioko o keiā aupuni. Ma ke noi a Aholo, ua waihoia i ke komite pai. j | Ma ke noi a Aholo, ua hoopanee ka i j Hale a ka la apopo hora 1. La Hana 12. Poai-IMa Mei 9, iS$4. Halawai ka Hale elike me ka mea mau. | Na PalaPala Hoopil Na Kamakeie he palapala hoopii mai ka aj>ana mai o Makawao he 146 inoa, e noi mai ana e ana houia na kuleana aina oka poe i nalowale na kii. Waihoia i ke komite o na aina anpuni me na hana hou. Na Amara he palapala hoopii niai Waiaiua mai he 54 inoa, e hoopau i na luna alanui kaahele o keia aupuni. Waihoia i ke komite o na aina aupuni' me na hana hou. Na Kaulukou he palapah hoopii mai ka apana mai o Puna, e noi mai ana malalo o keia mau kumu. 1 E hoonoa i ke koho ia ana o Kauiia i lunamakaainana no Puna, he 7 1 inoa. 2 Aole i koho kekahi poe no ka makemake maoli ia Kauila, 20 inoa Waihoia i ke komite hookolokolo. Na Kupihea he palapala hoopii mai Molokai niai, e hoomau aku i ka inu akea ana ika waiona. Ma ke noi a Aholo, ua waihoia i ke komite hookolo-' kolo. Na Nahinu he palapala hoopii mai Kona Hema mai, e hanaia i luawai eli no ka lehulehu ma ia apana, Waihoia i-kekomiteo na aina aupuni me na hana hou.

Hoike a na Komite. Na Dole i hoike mai ka luna hoomalu o ke komite hookolokolo, no ka palapala hoopii e pili ana i ka hoopau ana 1 ka hoopaahao ana i na kauwa, na ma nao ke komite e waiho ma ka papa a laweia mai i bila e hoololi ana i na ka•nawai e kau nei. Apono ia ka hoike. Hoike mai no oia no ka bila e hoolilo ana i na manu Palahu, Pikake a manu Kapalulu e aea wale ana, e lakou i mau waiwai no na ona ponoi o ka aina kahi a lakon e hele waie ana, ua hoooponopono ke komite i ka bila, a e noi mai ana e hooholo loa aku no ke kakau poepoe. Aponoia ka hoike. Ma ke noi a Kalua, ua hooholoia e heluhelu akoluia ma ka Poakahi e hiki mai ana. Na 01.e 1.0 Hooholo me na Bii.a. Na Keau he Olelo hooholo i $300 no ka hana ana i uapo ma ke kahawai 0 Moanalua. Ma ke noi a Kaulukou ua waihoia i ke komite o na aina aupuni me na hana lrou. Na Nawahi he olelo hooholo i $1000 1 luawai no ka lehulehu ma ke awa o Hookena. Ma ke noi a Rowell, ua waihoia i ke komite o na aina aupuni me na hana hou. Na F. Barauna he olelo hooholo i 250 dala no ke kuai ana 1 pahu pahu hao hou 110 ka Ahaolelo, mailoko ae o i na dala i hookaawale ia no keia kau. Hooholoia. | Ma ke noi a Kalua, ua kauohaia ke ikomite o na Buk€; helu e kuai i j>ahuhao hou. Na Dole i hoolaha mai he bila e hoopau ana i ka lawe ana mai a me ke kuai ana aku i ka waiona iloko o keia aupuni. Na Baker he olelo hooholo e kauoha (pna i ke Kuhina oko na Aina e, e hoi-} ke mai i na mea hou ano nui e* pili ana j i ka misiona C P. laukea e hele kaa- j puni la. Hooholoia. j Hoike pololeī mai ke Kuhina o ko j na Aina e, he mau mea hou pokole, a I wahi ana. eia o ke alanui e; hoi mai ana. E ho!OTfti mai ana meia ! 0 Mr. Irwin ke Kanikela Hawaii o ka-1 kou ma Kina. ■ Na Baker he olelo hooholo e kauoh3 ana i ke Kuhina Waiwai e hoike mai i | ke koj<* o ka aelike hana dala o ke t aupani me kona Agenx 1 Hoololi mai o Smirh, me na pahpah a pau e pili ana. Hooholoia, 2 roa ka ninau ia ana. hoohololoa u ka oie-o roe ka hoololi N a Pakihiu i hoolaha mai he bi?a e Hoopao loa ai t ke kmawii e haawi ar a 1 kt th«ptui o H ailuko no ka om mili- ( ona. j Ha Ha*A o ka U I

•' Us he!uhe!-a alua ia ka hiia e hoolo-1 ihi akii ai i nunawa hou e inu akea ai \ na kan-.ka Hawaii { k.i waiona imua o kc ko-;ij*e o ka lUle. NoiiO ke alii { j Ake nsa ka noho Inna hoomalu. Ma-1 f hope o ka hoopaapoa lenhi aua. ua heo- i ! pauia ke komite. me ka hoike aku i ka > { Hale, e waiho aku i ka hila i -kekahi [ I ko?nite Ma ke noi a Kalua, ua | ! aponoia Ka hoike. Koho ka noho ia \ ■ Ahoio. Nawahi. LHikalani Po'e. a mel • « }• Nahunu na lala o ke komne wae. j j Ua heiuhc?u aiuaia ka bila e hoololi | |ai i ke Pauku 7XO o ke kanawai kiviia | : e hoouuhuahua hou ana i na lunuma-) «kaainana. t i elua no Kohala a elua no j [ka apana o Makawaa Ma ke noi a j C Baraunu, U3 hooholoia no ke kakau j poepoe, a e heluhelu akoluia ma ka Poaiua. Ua heluhelu alua ia ka bila e hoololi ana i ka Mokuna 54 o na kanau-ai o 1882, e pili ana i ka hoemi ana i na niai laha, iwaena o na holoholona, a me na hooponopono a na komite hookolokolo i waiho mai ai ma ka lakou hoike. Ma ke noi a Kamika, ua hoia ka bila ike komiie wae. Koho ka noho ia Kamika, Richardson. ke lii Kauka, Loio Kuhina a me ke alii Isen|berg. ! Ua heluhelu aiua ia ka biia e hoonoho hou ana 1 Lunakanawai kaapuni no mokupuni o Oahu. Ma ke noi a Ake ua waihoia ka hila i ke koinite hookolokole. I Ma ke noi a Kamika, ua ka Hale a hora 1 a. u. apopo. La Hana 13. Poaono Mki 10, iBS4. Noho ka Hale elike me ka maii. Na Palapala Hoopu. Ma ke kapaeia ana o na Rula, ua heluhelu mai o Dole i ka palapala hoopii holookoa a ka apana o Pauoa, e noi mai ana i 4,000 dala no ka h*ooloihi ana aku ike alanui o Pauoa. Waihoia ike komite o na aina aupuni me na hana hou. Na Kanealii he palapala hoopii mai ka apana o Wailuku mai no 92 inoa, e noi ana e hookuu ia ka auhau o na haumana e hele ana rna kula olelo Beri tania. Waihoia i ke komite hoonaauao. He palapaia hoopii na Kamakele mai Makawao mai e noi mai' ana e hoomau ia aku ka hookuu akea ana i ka rama no 143 inoa. Waihoia ike komite wae nō ka noonoo ana i ka bila rama. Na Amara he palapala hoopii mai ka apana mai o Waimea ma Koolauloa e noi mai ana e hoohui ia ia apana me Waialua, he 10 inoa. Waihoia ike komite o na aina aupuni me na hana hou. Hoike a na Komhe. Heluhelu mai o Oole i ka.hoik-e a ka hapanui o ke komite hookolokolo no ka bila e pili ana 1 na palapala noi no ka hoohui ana' i na ahahui iloko oka ahakukamalu, e noi mai ana e hooholo loa aku ika biia no ke kakau poepoe. Waihoia ma ka papa. h Na Dole i heluhelu mai ka lunahoomalu i ka hoike a ke komite hookolokolo e pili ana no ka bila e ae ana i ka hoopae ana mai.a me ke kuai ana aku i ka opiuma, e noi mai ana e hoole loa i ka hila no ke kue ana i ke kumukanawai a me na kuikahi, oiai o na Pake j wale no kai haawiia i na pono ma keia | Oiai e noonooia ana ka hoi- | ke, ua noi mai ke 'lii Ake e waiho i keia hoike imua ō ke komite o ka Hale i | ka Poakolu ae nei. Na Pilipo 1 neluhelu'mai ka lunahoomalu 0 ke komite pai, ua paiia ka bila e pili ana o na Pake, —aponoia. Ua hoike mai ke Kuhina'o ko na aina e, ua paiia ka hoike a ke keena oko na aina e. Aua makaukau e haawi aku. Aponia Na olklo Hooholp mr: xa bila:" j Hoolaha mai ka Loio Kuhina he! hila e hoonoho ai i komisina no ka j oihana makai o na mokupuni o Oahu, j Maui, Hawaii, a me Kauai. ; Ma ke noi a Pilipo, ua hoopanee kaj Hale a hora 1 auina la Poakahi !

Welawela ikikiki keia mau la, nui no hoi ka lepo, nonolu na alanui, a o na maka no ka home hooluana o na lepo puehiK He mau kaawai mahu wale no ko ka Oihara Kinai Ah» i keia wa. Na ka mahu ka hana pau ka pauma lima ana. He omaimai ko ke Kuhina Kaiaiainai i kela pule aku nei. a i keia mau la ua oluolu kona mai, Me he mea la ua kaa mai na Kuhi-j na no kekahi wa loihi, i ka nananakea ! o ko lakou mau nanama iloko o ka! Hale Ahaolelo. I l ka Poaono o keb pu?e ka pau ana; o na hihia hookolokoio imua o ka Aha Kiekie o ke kau kiure ho<ikolo o ke kau o Apenla. Aia ke kau «ei ma ka halepai kii o I Mr. WiUiam* ma ke 3fanui Papu ht j laau kii a e knaiia ana no 15 dala noj ke kokt:a ana i ka waihona fea i weheia iho nei 1 ka Poaha nei. Va hookoioleolaia a hoopaiia he makai ku huina o ke kuhnakauhale nei e ■ ka Hoomalo. nokonakui! ana \ kc*ahi P.«ke. Oke kumu o kona i kui nna, oia r.o kon.s ua hc«^ ka Pake 1 ki ninini *na i r.a ilokoi o kekahi ma kapa o ke alanul; No keu h<x>faiu ara o ua makai uj «u boo{mi ot* iwua eka Aba Kiekie ]