Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 14, 4 April 1885 — KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuakua na lua huna o na Powa. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuakua na lua huna o na Powa.

IKA ike ana o ka makuakane o Kahanuopaineki i keia mau ouli pahaohao, oiai hoi na hiena o Arabia e waiho oni ole ana i ka honua, a e mauliawa ana hoi kekahi, ua ku ae la oia a hele aku la a ku imua o kana keiki, a me ka leo inaina oia i kamailio aku ai : E kuu keiki, ma o kau koho ana, owai la kela puaii naita, ka mea nana i hookau aku 1 ka make mainoino maluna o ko kaua mau naita, a mai hea mai la lakou i hele i"nai ai ? Pane mai la ka kakou koa a o ka mea hoi nona ka la : E kuu makuakane aloha, ma o ka'u ike a hoomaopopo hoi, ke koho nei au, o kou no kela me kona puali naita, a o ke kumu nui o ko'u koho ana pela, oia no ko'u ana ma ka lakou mau hauna pahi a me ka lakou mau pale ana oiai kau keiki nei maloko o ko laua iua huna e hakoko ana me ko laua mau tausani naita, a ano hoi, ke kau mai nei na hali'a ana īa'u, o kou kaikuaana no kela e like hoi me ka'a i hoike mua ae nel He mea oiaio oia no kela, wahi a kona makuakane

i pane aku ai me ke pihoihoi nui; a no keia ano pihoihoi ona a i awili pu ia me na maawe aioha no ko laua mau natta e mokaki ana i ka honua, ua pane aku la ia, e pono oia a me ka adimarala Poo Hao ke komo pu me ko iaua mau naita iioko o ke okoko enaena o ke ahi o na mea kaua, ua ae aku la ka kakou koa. Poha hou aku la kona leo, e kauoha aku i ka puali nana i lawe ka hanohano o ke kahua, e hoomaha i hapalua hora, i hiki ia maua ke komo i ko maua mau aahu, ua hookoia keia mau kauoha, a hoomaha iho la ka puaii naita o ua moo-nihoawa nei o na kuahiwi o Rusia> Hoi aku la laua a komo awiwi iho h i ko laua mau aahu, a i ka paa pono ana, ua kani pohapoha aku la ka o-le a ka hak<a puuku, emoole, ike ia aku la kekahi mau naita elua e hoea nui ana mawaena o kekahi owawa, a ua kahikota hoi laua roe na kahiko piha o ka oihana naita, a ua makaukau pu no hoi me na lako Wana. Hele ae la laua ahui pu aku la me na naiia o ka haku Makuisa, a ia wa no i kani kapalili mai ai ka ole ēaia» a e ka wa no ia i oili aku ai ua mau 010-mana nei me ko laua puali Hele ae k lakou a ku mai la ma

kekahi aoao oke kahua paio me ka j hanohano nuL Ike mai la ua kaikuaana nei i ka hele aku o na hiena, puana | ae la oia : Akahi a hooko ia ko'u ma- j | kemake maluna'ou, o oe no e ka haku I Makuisa kuu enemi, ke hele mai nei joe e moiia i kou ola n>a ka wini oi o [kuu pahika«a; ua kubihigwa loa m tmtl i manao ana ona, oiai o kona mul? no keia e hele aku nei e hakaka pu me ia, ana hoi e kuhihewa mai la o ka haku Makuisa kona enemi. Oiai na puali e ku kaawale ana nona na anana he elua haneri, aokawa no hoi ia i kani hou mai a ka pu, a kuu pau iho la na aoao a elua i ka holo oko lakou mau lio; a emoole, halawai ae la ua mau moho nei, a iloko no hoi o keia wa i hooili ai

na aoao a elua ike kaua hahana. Ke halakau la na pahikaua a ua mau moho nei, e haawi ana i na elele o ka make mainoino maiuna o kela a me keia naita, ao ke kaikuaana hoi oka makuakane o Kahanuopaineki, ke ake mai la oia e halawai aku kana hauna pahi me kona enenh, aka nae, no hookahi minute o keia kaua ana, ua ioaa pono aku la kona umauma i ka pahuna pahi a kona pokii, a no ka ikaika o ia ku ana ona i keia pahuna pahi ua hauie pa-hu aku la oia iiuna o ka honua me ke ano mauleule. Haawi ae la ka makuakane o ke alii opio 1 kekahi hoailona, aia hoi me he anapu ana a ka uila, aia na hiena ona mauna hui eku kaawale ana mai ko lakou mau enemi mai; holo mai la na enemi a hoopuni ae Ia iko lakou alakai e waiho ana i ka honua, a lele iho la e lomi, a no ka nui o na lima e lomi ana liia, ua pohala ae la oia me ke ano poniuniu. I ka pohaia loa ana ae o ua kaikuaana nei, kau ae la oia maluna o kona lio, a iuai mai la i na huaolelo awahia o ka inaina : E kuhi ana au oka haku

ole oe i kou hanau mua ka mea nana i waele mua ke alanui, a e paa la hoi ia'u aole la hoi oe e puka mai e keia mau maka e nana mai nei, ke manao nei paha oe he hoihoi au ia oe, aole loa au e haawi aku i na hoomaikai maluna ou, ame keia aupuni, ano kau keiki hoi, aole loa au e haawi aku i ko'u aioha imua ona a hiki ikawa e haule pio ai olua malalo o ko'u mau kapuai, a o ka hooko ia ana ia o ka'u mau hoohiki 'paa maluna ou ame kou aupuni. Poha aku la ka leo o kona pokii : E kuu kaikuaana manao lapuwale, ka hua mua o ka puhaka o ko kaua makuahine. aole au i manao e paio aku ia oe, ina ua heie mai oe ma ke ano hoohanohano i ka la nui oka kaua keiki, ka mea hoi a'u i kapa ai he hua ia maiioko aku o ko'u puhaka; aka, ua hele mai oe ma ke ano hoohalua i ko maua mau ola, a nolaila, mai keia la aku, aole loa oukou e hookipa ia ma ka hale alii o ka'u keiki, no ka aole i oluolu iki ko'u naau nou a me ka makuakane o kaua. no ko olua hana ix>no ole i ka'u keiki, a mai make īa olua. Ma keia mua 'ku e kii aku ana au a me ko'u mau naita e puhi ola ia olua a me ko olua mau miiiona naita. E hoi oe a kou makuakane hai aku oe e make ana olua a me ko olua mau naita, ana ka iuai peie e kanu i ko oukou mau kino me ke kcte oie o kekāhl

- Mahope iho o ka pau ana o ka laua mau kamailio ana, ua huii hoi aku la ka puali o kona kaikuaana me ka manao huhu a hiki i ko lakoa haie lole, a ke kali mai ka kakou mau hiena • ka hoea hou aku o kona mau hoa hakaka, aka nae t o ke koena iho o na puali, ua hele aku lakou he 15 e noi i ke alii opio he makehewa ia lakou ke ku atu imua r na hiena helu ekahi o Arahia, no ka mea o na puali i haule pio mua aku la, ua ei aku ko lakou akamai imua o ko lakou, nolaila, e pono e hookuu ia na iealea o ka ix I ka lohe ana o ke aiii opio i ke noi a keia mau aiakai, ua ae aku la oia, a huli hoi aku la iakou ma ko iakou mau hale lole. Aole 1 liuliu, poha aku la ka leo nakulu o ka pahu kahea, e hoike ana aohe mau leaiea hou aku, a i ka lohe ana o ua mau kaeae'a nei» ua huli hoi mai ta lakou no ko iakou hale ioie, a e kali ana o ka hiki mai o ka manawa no ka poe pana pua pololel Kauoha ia aku h. ka poe pana pua e hele mai t ke kahua leaiea» eioooie ua ku mai ia imua o ke anaina he 50 poe kipoloki, a iwaena o ia poe» o ka haku Makuisa kekahi me ka naita o ka hulu omaomao. Ku mai la ka makuakane o ka kakou eo a pa&e mai la ma

ke ano nui : Oka mea e ki a pau na pua he 25 me ka pololei a ku i ka maka akau oke kii gula ilio eku mai la, nana ke eo, a e haawi ia no ka makana i hookaawaleia po ia lealea ika mea nana ke ea Oiai ua mau naua ki po- J lolei nei eku ana me ka makaukau e aku i ka mau « fkilebftku ai na pua i lta lewa, a ma keia hoomaka ana e ki a hiki i ka pau ana, he elua wale no mea nana i kaiii ka hanohano o ke kahua, oia no ka haku Makuisa a me ka Naira o ka Hull Omaomao. No ia mea, ua hoohoka hou ia no na moho kaulana o na

aupuni a pau oke ao e na eueu 0 na mauna hui, a 0 ka pau hoi ia o na lealea oka la, aua hookuuia ke anaina iloko ona leo huro oka lehulehu, a e panai ia mai hoi e ka leo hone o na mea kani, a huli hoi aku la ka huakai no ka pa aiil Ua noho na Moi ame ke anaina holookoa ma ka pa alii rae ka lealea, a iloko o keia wa e hauoli nei o ke anaina, ua hele aku na Moi a pau imua o ka makuakane o Kahanuopaineki e noi aj, he makemake ko lakou e ike maka i ke aupnni o ka mea nana e hookau nei i ka weli ia Europa holookoa, ua ae aku ua 010-mana nei me ka olelo pu aku : E hooko ia no ko oukou makemake ke ae mai ke alii opio. Ika hiki ana aku o keia lono imua o Kahanuopaineki, he mea oluolu ia i kona manao, ka pii ana aku o na Moi« pau e makaikai i kona kulanakauhaie alii ake aioha 1 noho ai. No keia pule ae e pii ai ka huakai makaikai a na Moi.

Hoouna e aku la o Kahanuopaineki i kekahi o kona mau ukali e pii e mamua e hoomakaukau i mau mea e pono ai no ko lakou hoea aku, a e hooko pono ia keia kauoha. ■ Hiki mai Ia ikala e pii ai, ua maHA'&eiuaKe" exuuny uiai » «.u kuw, »*. e 1 pii aku no ko laua home aiii, a mamua nae oko laua kau ana iho maluna o ko iaua kaa alii, ua hoea mai la ke kahuna Fakololato a noi mai la i ka oluolu o na alii e noho ka huakai aole e pii, a no keia leo kauoha, aole e hiki i na alii opio e hoole oiai he leo mana kona. Mahope iho oka hooko ia ana 0 keia kauoha a ua kahuna nei, ua kamailio niai la ua kahuna nei i na alii opio no ke kumu o kona a u-a ana i ka huakai a na aiii, oia no kona makemake e hooko ia kana mea i upu mua ai, a he mea huna hoi.

Hoi aku la ka huakai a pau iloko o ka hale aiii, a o ke kahuna Pakoloiato hoi lalau mai la ia i na lima o na Moi opio, a huki aku la iloko o kekahi rumi | a kukakuka iho la lakou me ka ; maluhia, a ua paj>a loa ia hoi na ohana alii aoie e hele aku iloko o ua keena ia i ko lakou wa e kamailio ai no kekahi mea. Oiai hoi e noho kokookolu wale ana no iakou nei, unuhi ae la ua kahuna la he wahi omole laau, a o kona wa no ia 1 pane ae ai : Mai loko aku auanei o keia ooiole e hoea mai no i keia ao maiamalama he mea kamahao, he pua ala no ko olua puhaka mai, a o ke ko ana hoi ia% ka'u mau wanana. Haawi aku la ua kahuna nei i ka omole i ka Ui Pua Rose a kauoha aku la e hanu iho me ka hoohoho ana i ka makani iloko no ekolu manawa, a hooko aku la ua ui la i keia kauoha; lalau aku la ua kahuna nei i ka omole a ninini iho la he ekolu kuiu ma ka piko o ke jkx* o ua ui nH a olelo hou aku la e inu a pau ka wai o toko o ka omoie, a ua hooko ia keia kauohx Pane aku la ua kahuna nei : Ma keia rumi olua e noho ai a hala na ia elima mai keia la aku, aole hoi olua e heie mau iwaho, e hele hoi me ka ike ole o kekahi m«a, a aole no hoi e ae ia na Moi a me na ohana alii e ike ia olua iloko o keia mau Ia 5, koe wale iho no ko olua mau kauwa lawelawe, a aole no hoi au e hiki mai ana imua o olua a pau na la elima, a i loaa ia'u na haawina pomaikai, e hele mai no au mahope iho o ka pau ana o ua mau la nel Nolaila, ke kauoha aku nei au la otua e heoko pono i aeia kauoha mai ko'u waha aku oei, a 1 hooko oie olua i ka'u e kamailio aku uei, o ko olua nele ana ito la i ua pua nei, a pela hoi ko olua mau makaainaita,—a e aloha no e na alii, a huU hoi aku ta sa no kona home. 1 ka W* ana o na la elima o ka noho ana o na alii opio me ka hooiohe pouo i na kauoha a ke kahuna Pakololato, ua hoea mai la ua kahuna nei ma ka rumi kahi a iaua nei e ooho meha-

meha ana, a mahope iho o ko Ukou launa aloha ana, ua pane mai k ua kahu* na nei: Ma o'u nei ke kahuna Pako- [ lobtcs ua hoike mai ke akua o kou mau Ikupuna ia'u, ua hoopomaikai ia ko olua I mau ruh.\k.l. a o k.i puhaka hoi o k.iu aliiwihine me ka hua Uoko o kona opu, ou boi ul hapw ke aliwahine » o ha* *' nau mai ana he keikikane, aekapaia kona intxi o tamcka Puiuka, k3 inoa o kou kupunakane a me kou makuakane; nolaila. e malama loa oe i ko wahine, aole hoi e holo nui i ka lio ke kupu ae ka manao lealea» ake hookuu akea ia aku nei oiua e ike na ruca a {xau, ka ohana ahi, na makua, a me na makaainana; no ka mea ua ko ka ke Akua ku hikuhi ia'u.—Aloha olua. A huli hoi aku la home. Nani wale ke aloha o na Lani i ka hoopomaikai ana mai ia kaua oiai ko kaua mau la opio ! wahi a ke koa opio i puana ae ai me ka olioli; a puili ae la ia i kona mau lima ma kona umauma, a hookuu aku la i na waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina, oiai ua hoea mai la na ao omamalu oke aloha makua mamuli o ka inoa o kana keiki

i hai ia mai e ke kahuna Pakololatc, a maho{)ē iho o ka mao ana ae o keia mau ao hoopoluluhi o ke aloh.i makua me ka hoomanao pu ana hoi ika laua n-ahi i alo ai me kona makua Puluka i ke anu hu'i o ka nahele, ua hoi aku la laua.no ko laua rumi moe, a malaila laua i hoomaopoiw loa iho ai, na ka mana o ka omole taau i haawi mat i hua no ko laua puhaka. Oiai laua malaila no kekahi mau minute, ua haalele iho la laua i ka rumi a hele aku la e auau, a hoi mai ta e hoomakaukau i ko laua mau aahu. Mahope iho oka makaukau pono ana o !aua ua kamoe loa aku la no ka rumi hookij>a kahi hoi a ka ohana alii e kali ana o ka hoea aku _ i— ....

ana o ko laua mau helehelena no na la elima elike me ke kauoha a ko lakou kahua nui. I ka ike ana mai o na ohana a pau i ko lakou mau Moi opio, ua ku mai ia lakou iluna me ka ilihia nui, oiai na leo ona moa kani e hone ana, a iwaena hoi o ka nui ieo hone o ua mau 4 mea kani nei e pu-a mai ana na kiieo hone o na lede a me na keonimana hanohdno, aua panai pu ia hoi me ke Mele Lahui. 'AeU ipau,)