Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 48, 28 November 1885 — HE MOOLELO NO KA NAITA ALA-HUNA KA WELI, A O KA POWA HOI, O KA ULULAAU ELEELE. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA NAITA ALA-HUNA KA WELI, A O KA POWA HOI, O KA ULULAAU ELEELE.

He Nanoa i piha m<> na Hooipo ana a ke Aioha, aoiia mea Kupaiaoaha • Hoopahaohao hoi i hanii*, * me na h«na W«ltweii i ikeia ma ia au Hookala Makakila. MOK.UNA IV. He kahoaka oka ioo I O ( He hoobal\ta wellweli I Auwe oe e ka mea iloko Ona kipooa pilikia ! Aka— E hopo ole oe —ua ikea ke Alakai Nu». PANE aku la ua wahikuapuu nei: "Aohe mea ano nui hou aku i koe. A aole no ia i aia i keia manawa. Ua haawi mua mai ia i ke kauoha ia'u e lawe mai au i keia mau palapaia ia oe i ka* wa kakahiaka nui loa, me kona manao o hala e oe- A pehea he makemake anei oe e hoi au a hai aku 'iaia he makemake kou e kamailio pu me ia ?" u Ka, malia paha aole ia e ala koke mai, oiai ua makaumakau au i keia wa au no hoi e ike ia, a o ko'u hele koke aku no ia mahope o ka pau ana o ko'u aina kakahiaka," wahi a ke kuapuu.

<( Alaiia, ua kanaiua au no kou ike i kuu haku i keia la. A heaha no la hoi, ua manao no au aohe no he mea ano nui i koe e manao nu' aku ai iaia. A ua lana hoi ko'u manao he huakai maikai kau, a mai poina hoi oe i ka haawi aku i ko'u aioha ina lede opio a pau oke kuianakauhale e ninau mai ana ia'u."

u Aole ioa au e hoohala ia mea," wahi ake Kapena me ka hene ana iho o ka aka ; a ia manawa no hoi kunou uiai ia ua wahi epa nei a Danawolefa, a nalo aku la ia no kona wahi

He umi minute mahype iho» ki> aku h o llaneka i kana mau pu a nana pono iho iahoi ia, me ka hooponopono aha hoi i ns hemahema a pau. A maopopo iho U hoi iaia ua makaukau pono ia no ka hele ana aku 00 kana huakai»

puka aku \a u mai kona lsmi iku tue ke pam ana no hoi i ka pukx, a aole no hoi 1* i poina i ke ki pu * paa ka laka, a o kona heie loa aku U no ia oo kona ama kakahiaka. Aia no nae i ke Kapena Ilaneka Vo» na l.idena a hala aku, a ua piha paha

he elima minute mahope iho, oili mai la kahi peke Belehasara mai kekahi wa« hi kuono e pili koke ana, a kolo loa aku la ia a hiki ana ma ka puka o ka lumi o ke Kapeiuu A unuhi koke ae la ia mai kona eke ae i kekahi huhui ki nui; a o kona hoao aku la no ia i ke ki mua. Ma keia ki mua no a ua wahi kuapuu lima palanehe nei i hookomo aku ai iloko o ka puka ki, a i hakalia no i ka wili ana ae» a o ka holo ae la no ia o ka laka a hemo aku la ka puka me ka nakeke ole, a palamimo aku la ia* a noho ana iloko o ka lumi. Aole no ia i liuliu toa ma ka noho ana iloko; oiai he mau wahi manamana miuio loa kona, a me ka hikiwawe ma ka lawelawe ana i kana hana i paulehia. Mahope iho o ka pau ana o kana hana, o kona oili koke aku la no ia a puka iwaho o ka lumi me na onino aka o ke kolohe e kau ana maluna ona t a pani hou mai la no ia i ka puka me ke ki hou ana aku no "noi a paa e like no me ka loaa ana aku iaia, a o kona huli h$ aku la no ia no ka hoike ana aku imua o ka Naita me ka pihahauoli hoi no ka uku e loaa mai ana īaia, a e he\e hou aku hoi ia e hoona 1 kona ina ina ma ka pili ana me Faranesa. MOKI'NA v. Ua puni na paia !e*i Mc na ao poluluhi ino. Aka Poha mai U ka la Me kona nani kamahao lua ole, A hoopuehu llUii ae U i ka ino nui A waiKo k&U« ae k ua. l«un. E na niakamaka heluhelu o ke Kiu> . , upikcLa^yfii kuapuu akamai ma ka inokuna mua ae la i hala, no ka hoomakaukau ana i ka (>apakuhikuhio ka lawe ana i ke ola makamae o ka kakou koa opio Ilaneka Vona Lieiena, a ma keia mokuna hoi e hooko la ai ko ua N T aita puuwai eleele nei mau manao ino—Aka ! I ka wa i hiki loa aku ai ke Kapena ma ka lumi aina, ua makaukau niua mai la ka Baronesa a me kana nohea ma ka papaaina, a o ko lakou hoomaka koke aku la no ia no ka hoopiha ana i ko lakou mau houpo me ka hoohala manawa ole. Oiai o ka loihi mai ke Kakela Dena* kaeiola a hiki i ke kulanakauhale alii o Badena, he kanalima mile —o ke ala hoi e hiki aku ai he ino, e alo ana iloko o na oawa hohonu pouliuli, me na ala mauna iloko o ka hihipe'a o na ululaau. A ua maopopo e hala ana na la ekolu ma keia huakai i ke kulanakauhale a me ka huli hoi ana mai.

A i ka pau ana o ka lakou ai ana, o ka iiuliu koke iho la no ia o ka kakou koa no kana huakai. Aole no hoi ia i hopo iki mai no kona hele hookahi aku ma ke ala me kona kokoolua ole, oiai ua hilinai iho la no ia maluna ona a me kana mau pu kona mau kiai ikaika. A kii aku la ia i kekahi eke ili a hookau ae la inaluna o kona lio, a o kana mau pu panapana hoi hookomo iho ia ia 1 na pu nunui iloko oko iaua niau wahi ma kekahi aj>o ili nui e kaai ana ma kona puhaka ; a o kana wahi miiimili iki hoi iloko o ke eke o kona kuka tna ka poh.

A i kona makaukau }>ono ana, kau ae la la maluna o kona lio, me ka haa* wi ana mai hoi o ka Baronesa 1 kana mau olelo kauoha hope loa, a me ko laua mau hoomaikai ana mai hoi me kana kaikamahine no kana huakal A 0 kona hoomaka koke aku la no ia no ka hele ana no kana huakai imua o ke Duke. A iaia hoi i hoea aku ai i ka puka pa nui, ua hui koke aku la ia me ka Naita Pasekala Oanawoleia, a hoo maka mai la ia e ano hopohopo no kona kue mai i kona puka ana aku i«raho Aka, aoie peia ka manao o ua Naita Aia Huna nei, oiai ua hele koke mai la ia a lulu iima aloha j>u iho la me ke Kapena me k* ninau ana aku hoi, ina ua loaa aku kana mau palapala. A 1 keia wa pane koke aku la ka ka- | kou Kapena opio, a ua loaa mai ia ia'u ime ka maikai mai kau kauwa maL w 1 4t Maikai, Aoie no au i hilinai loa iaia, nolaila au i ninau hou aku ia ia oe, oiai he wahi epa hooponipuni loa i kekah» wa. aka hoi ua pono ae la. Me Vau huakai ko'u hooinaikaī ana e ke Kapena; a ke noi pu aku nei no hoi au ia oe» e hoopoina ioa oe i keia mau kukai olelo oolea a kaua o neiuneL* M Ua pdna 2oa au īa mea i keia wa,"

«ahi » lUneka ka bt?ne iki ana iho o ka akiL

Maikai hou. A me ka lana oko u nwinao c hahau ia kan huakai m* k» maikiu ame k% holt>ponu I keU wm kunou aku la ua N«ut* nei nvc kc kunou a k& naau hoaaloha oiaio» tne ka whe {Hi ana tc hot i kooa papak hulu; a huli ic U ia a hoī aku la no kona kee WL i ka wa no i pau ai oka laua kamailio ana a kunou mai ai ka Naita nie ka maikai, ua pinai aku ia no hoi o llane» ka Vona IJdena ma ka wehe ana ae 00 hoi 1 kona paiiaie hulu, a hoohuli aku la ia i kona lio no ke ahhele. Aoie i a'e ana keia maluna o ke ah-huki a puka ioa aku la mawaho o na paia oke Kakela Denakadot'a, a hoomaka koke aku la no ta e iho.i kekahi awawa niehameha. A iaia e iho nei iwaena oke ala ololi i uhi ia hoi me ka lau nahele hihia, hoomaka ae ia ia e noonoo no ke ano o na nanama maiuna o na heiehelena o ka Naita Pasekaia Danawoiefa—ua uu o[X>po no iaia ua piha 0 ioko ona me na manao ino eieeie—aka, heaha ia ka mea i ioaa ai iaia na nanaina hoohoihoi 0 ke ano o ka ianakila nui i ko iaua wa 1 hui hope loa ai a haaieie aku ai ia i ke Kakela I)eiiaka(ioia ? Ua kau mau mai la na kiionohi o ua Naita net iinua unn, a iiio iho !a ia i mea nana e ioku mai ai iloko ona no ke ano o ia mau hiohiona pohihihi. Noonoo iho la ke Kapeua, ua manao paha o Danawolefa aoie e i»o--lopono ana kana inea e hele nei -oia hoi, aole paha e maiiu mai ana ke Duke Leopoio iaia. A e iike hoi me ko lianeka hooikaika ioa ana hoi i ka noonoo ana i ke ano o ii mau nanaina, peia ki oi ioa aku 0 kona (>ohihihi. Aka, mahope iho o keia mau noonoo ana, ua 44 Ka ! He naaupo nui loa au. He kuhihewa nui wale no ia oua naita maka hauiiuii nei. Ua ano piha hauoii waie iho no ia no kona manao ua hiiinai nui ioa ia ia e ke Duke, a aole hoi mea nana e hookahuli ae i kona manao. Ae, aka, aoie au e ae e lilo aku ka lima o ka hooilina o ke Kakeia I )enakadofa iaia. E hooikaika no au e hoike aku i ke Duke, aoie e ioaa tata kekahi hoa'loha maikai e ae e iike me a'a." A hoopau loa ae ia ia no kona' noonoo hou ana ae no na hiona o U Naiia Danawoiefa.

Ma keia manawa ua hoea aku la o Ilaneka iloko pono o ke awawa, a hoo maka aku h e au me kona lio ma kekahi aoao o ka muliwai e kahe ana

ī waena o ua awawa nei, a ua ano kiekie loa ia no hoi ka la i keia wa. Ma ho|>e iho o kona pae ana aku ma kda kapa, o kona hooinaka koke aku ia no la e pii aku ma kekahi aoao o ua awuwa nei, iloko hoi o ka hihia o ka nahele a me ka paa pu hoi o ke aia me na aiualua a me na pohaku nunui, a ua hele aloalo aku ia ka kakou Kapena opio iwaena o keia mau alalai, a ua ano lolohi ioa kona heie ana ma keia wahi. Aka, mahope iho o kew hooko hoomanawanui ana aku o llaneka txi* waena o keia mau ala ino ua hiki uku la iluna o ke kiekiena, a hoomaka hou aku la ia e hele hou aku iloko o kekahi uiulaau nui me ke alanui malaelae. No kekahi manawa keia nee ana aku ona imua me ke aiio holoholo iki o kana hele ana a hiki aku ia ia ma kekahi ha aiu, a hoomaka koke aku Ia no ia e iho, aka, i keia manawa u? ano lele ae ia kona hauii me ke ano puiwa i ke ku ino ana mai o kona lio, me ke pi ana hoi o kona ihu, a ia wa ke Kapena i hoomaopO|X> koke iho ai i ke ano o keia me» a aiaaiawa ae la ia inao a maanei, a ikaika loa aku b hoi ia i ka hoolele ana i ka ikaika ike o kona mau onohi, a ike aku ia ia tna kekahi wahi pouiiuh o ka hookeena oke alanui, a i waena kunu 0 ke ala, e noho ana kekahi ilio hae mauna nui, a oia ka ka mea a ka iio i 1 puiwa aL Ma keia manawa a |>au ua piena U*a ae la kona lk> me ka hoao aoa e huli hou i hoj>c, aka, ua paa iho no kona kahu iaia, me ka ae ole aku 1 koaa makemake. No kekahi mau ininuie ioihi keia ku ana o ke Kapena lianeka V'ona Lidena, me ke kali ana no ka hookaawak ae oka ilio, aka, aole i hoike iki mai ia i kona wiwo a hohe wale, a ua hoomau mai ia no ia i ke alai ana i fc.> ala me kona mani mho loloa e keke ma) ana. Ua kamaam* mau no hoi o l!aneka no keia ano holohoiona oka iUohae, ua ikeia ko iakou wiwo ole a me ko lakou ikaika,» ko kkou wa e uh#i ia ai e na kiu hoiohoiona, aka, akahi nae bmi«i ikemaka i kekahi t fca ōiaka'u ole i ke kino kanaka wa ke pani an* nuu i ke aU.