Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 49, 4 December 1886 — Page 3

Page PDF (1.72 MB)

This text was transcribed by:  John Reppun
This work is dedicated to:  Lanette Mahelona

Ki Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Paiia e THOS G THRUM ma ka Halepai o ka Hui “PRESS PUBLISHING COMPANY,: Keena Hooponopono, ma na kihi o Alanui Moiwahine me Nuuanu.

            E hoouna muaia mai na Olelo Hoolaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 i ka awakea o na Poaha a pau. Aole e hooikeia na Olelo Hoolaha ke laweia mai mal@@@ o ka hora i hooikeia maluna. E hoo@@@ ahu ana makaou i keia rula maluna.

            E hooili mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepa ia KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu. Ina e loaa pono ole aku keia @@@@ kona poe lawe, e hai mai me ka hakalia @@@ Keena.

            O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona @@@, he umi keneta no ke dala, koe ka @@@ Kona, Oahu, a me kekahi mau apana @@@ o ka luhi i ka halihali ana i ka @@@ ia mau apana, e hooia ka uku lina.

-

1887.

-

KA NUPEPA KUOKOA NO KA MAKAHIKI HOU.

-

            Me ke kanaloa ole e hiki ia makou ke hoolaha aku imua o ka lehulehu o ko makou mau poe heluhelu, e oi aku ana ko makou  hooikaika no ka pono a me ka pomaikai o ka poe heluhelu i ke KUOKOA iloko o ka makahiki @@. E hoomau ia ana na noolelo e aka nei a hiki i ka pau pono ana, a e @@ puka ia ana no hoi kahi mau moo@@ kaulana hou ke loaa iho na kowa @@@wale iloko o ka pepa. E hoomaka @@ makou e hoopuka i ka Moolelo o Enelani mai ka wa kahiko loa mai. He moolelo oiaio keia a he mea hoowaiwai i ka lehulehu ma ka hoonaauao ana i ka poe heluhelu ma na mea e pili ana i ko na aina e a me na lahui o ia @@@.

 

KA MAKANA NO 1887

            O ka makana a ke KUOKOA e haawi @ @ kona poe heluhelu no keia makahiki ae, he makana i oi ae ka waiwai i ko na makahiki mua, oia no ka BUKE ALE KANAKA HAWAII a me ka HOIKE MA@@@ a Kalamu. He buke mai@@ keia i paiia me  na hua moikaka i humuhumuia a paa pono, a he waiwai no na home o ko makou poe heluhelu. Iloko o keia buke na moolelo a me na mea heluhelu w ae, a me ka hoike manawa no 1887, he kanlima a oi ae na aoao heluhelu.

            E makana wale ana ke KUOKOA i @@ buke i kona poe heluhelu a pau e lawe ana i ka pepa no 1887 me ka hookaa mua i na DALA ELUA o ka uku pepa iloko o ko makou nei keena; a @@ ka poe hiki mua ka loaa mua.

           

KA POMAKAI O KA POE KAKAU

 

MOOLELO

            E haawi ana ke KUOKOA elua makana i kona poe kakau moolelo o ka makahiki 1887. I ka mea nana ka moolelo helu ekahi ma ka ohohia a me ka makeeia e ka lehulehu, e makanaia ana he KANAKOLU DALA, a i ka mea nana ka moolelo helu elua iho he UMI DALA ka makana.

            O keia mau makana, he pomaikai kaulele wale mawaho ae o ka uku hoolimlima i ae like ia mawaena o ka poe kakau moolelo a me ka pepa. Ke manaolana nei makou e hoohua nui mai ana keia i ka pomaikai no ko makou poe heluhelu.

            E pono i ko makou poe luna a me ka poe lawe pakahi e hoouna mua mai i na kauoha a lakou mamua ae o ka pule mua o Ianuari, i hiki pono ia makou ke hoomaopopo i ka nui o na pepa e hoopuka ia.

-

Kela me Keia.

 

-

            E loaa mai ana he mmokuahi hou he pani paha no ka Lilinoe i ili a nahaha.

            E nana ae i kahaiolelo kuokoa i olelo ia e puka aku nei iwaena o ka moolelo piha o na hana Iubile.

            He mau po hula Hawaii iho nei keia o loko o ka pa alii; hana mau no hoi ka e a ke kukui uwila.

            He lono e hoike ana , e kahea ia ana he ahaolelo hou a noho mai i ka la 13 o keia mahina. He epa wale no paha keia.

            E nana ae i ka rula hou o ka Aha Kiekie e puka aku nei ma kekahi o na kolamu hoolaha; mai poina pu i  na hoolaha,

            E hoi mai  ana Mr. J. E. Wiseman mai Kapalakiko mai me kekahi hui keaka, pela ia mai na lono. Ma ka 15 paha o keia mahina e hiki mai ai ianei.

            Ua hoike ia mai ia makou o ka huina nui o na haumana kula o Lahainaluna i keia wa e noho mai nei, aia ma kahi o ke 90 a oi; aneane no e piha ka haneri.

            Ua hoolaha ae ka luna alanui C. W. Hart o Honolulu nei i hooia ia e ke Kuhina Kalaiaina, aole e hoomuu hou ia ka opala o na pa hale ma ke alahui; a e hoopii ia no ka mea e kue ana i keia no ka hana ino alanui. Na ka mea pa hale no e lawe kana opalal i kahi hookio opala, a i ole e uku i ka mea nana e hali. He paikini hou mai nei keia.

            Ua make o Peresidena C. A. Arthur o Amerika ma Nu Ioka ma ka hora 5 o ka la 18 o Novemaba i hala.

            He wahi eepa kai pane mai i ko makou mau limahana, aohe ka he anu o kona ili i nei mau po puanuanu. Oia hoi ka na limahana i panai aku ai, “aohe no kou he ili he unahi.
            Ua huluiia mai e Holoua i ka po Poalua  nei he mau wahine elua i loaa aku iaia e hoonanea ana i ka ha’uha’u wahi uwahi opiuma ma kekahi hale ma Kaopuaua, ua hoaumoe ae laua ma ka hale wai.

            Ua eo mua ka hanohano o ka hookaa ana mai i ke ola o ka pepa no keia makahiki ae ia Mr. Hoiwale o Niihau, Mrs. I. Kaapa o Hilo, Mr. Kapoiolu no Hamakua, a o Mr. Nialo no Kaluaopele. Eo no ia Hawaii.

            Ua make emoole ka wahine a Mr. Aiwohi Hookano o Kohala Akau, me ka mai ole. He wahine keia i kamaaina iwaena o kona mau makamaka ma Honolulu nei. Aloha no ia makamaka.

            Ua lawe haaheo ia ae e ka puali koa pualu “King’s Own” ka makana o ka hookahakaha o na puali pualu o ka la kuokoa o ka Poaono i hala, he $100,00 a aia i ka “Honolulu Rifle” ka makana elua he kiaha. Lawe no a lilo.

            Ua lohe ia mai he hou pahi ka i lawelawe ia ma ka hui mahiko o Halaula, Kohala, mawaena o kekahi haole me ke kanaka Hawaii, a ua eha ke kanaka ma ka lima. He oiaio paha keia aole paha.

            Ma Pololu, Kohala Akau, Hawaii, ua kii aku la o Mr. Kalua Kaohi a me kona hoa makai e hopu i kekahi poe pake puhi opiuma, a ua loaa mai ia he mau palapu maluna o laua, a ua manuheu hoi ka lae o kekahi, pela mai na lono.

            He wahi hoopaapaa mawaena o Kimo, hanuhanu mea hou o ke KUOKOA me kekahi pake ma alanui puoina ma ka Poakolu nei, a penie ke ano: Ninau ka pake i  ka inoa o ka mea i lilo ai ka laikini opiuma i keia mau la iho nei; hoole aku o Kimo aohe mea hookahi i loaa ka laikini. Hoopaakiki loa mai ka pake ua haawiia kalaikini opiuma i kekahi hui pake o ke taona nei; o kana hui hoi o ka hookomo ana i kana mau wahi kenikeni, ua nele; o kela hui wale no ka i loaa. Hoole no o Kimo aohe hookahi o lakou i loaa, a no ka paakiki loa o kahi pake, nolaila haalele koke o Kimo i ka pake a hanu aku la i ka oiaio.

-

He Leo Kahea.

-

            I ko’u mau haku o ka aina kunihi mai i ka makani (Molokai nui a Hina), Aloha Oukou: He mau la kaawale wale no koe o kakou, a lele loa ae ke aho a keia makahiki, a ke kauoha ia aku nei oukou e hookaa pau mai i ko kakou koena aie o keia makahiki i komo laelae aku kakou i keia makahiki hou ae 1887, a i haupa like iho ai no hoi kakou i na kohi kelekele a ka puukolu o na nanea hooni puuwai a kakou, oia o Edisepa Romula a me Laudila; nolaila, e eleu mai i ka hookaa i na koena, o loaa ole ia kakou ka pepa o keia makahiki ae e hiki mai ana, a ke kauoha pu ia aku nei no e ho ike mai ka poe e makemake ana i ko lakou mau inoa, ka poe e makemake ana e lawe i ka nupepa no keia makahiki ae, me ka hookaa pu mai no ka hapa mua, a i ole, n o ka makahiki holookoa no hoi.

            Nolaila, ke hai ia aku nei ka lono. Maikeia la aku a hiki i ka pule ekolu o Dec. a oia ka wa e hoouna ai ka papa inoa me ke dala pu. E na haku, e hoolohe i keia, o haule auanei i ka hope waa, a puni ka hele e ninau no Edisepa ka mea huli pohihihi.

            Me ke aloha no.                       G. KEKIPI.

            Luna lawe pepa, Molokai.

-

Mai Hilo mai.

-

            Ma ka oluolu o J. S. Kealoha, ua loaa mai ia makou keia mau mea hou malalo iho. Oia keia;

            Poholo i ka wai. – Ma ke Kula Hanai o Hilo, au piholo iho la iloko o ka wai a make loa kekahi o na haumana o ia kula iloko o ka lua wai auau. He lua wai nui keia i hana ia i wahi e auau ai  o na haumana, ua hoomaemae ia a maikai, eia ka e poino ana keia opio malaila. Aloha wale ia kama iki.

            Miki ke owar no ka hemahema. – Ma ka po Poakolu a ao ae Poaha, Nov. 24, ua miki ae la ke owar piko pau iole, a heo ana na dala he 500 mai ka halekuai aku ma Alanaio. Me ka pahu  no ka lawe ana o ua kolohe la. Aole no i kana mai ua mea he eueu. Ina iho no, a loaa pono; hai’na ia iho na iwi o ke kolohe.

            Ma ka la kuokoa iho nei o ke aupuni, ma na hora liula o ke ano ahiahi, ua awili kaa-kolu ia ko makou makamaka Manoa o ka Ua Kanilehua me Mrs. Kaha o ka Ua Kukalahale, ma ke kaula gula o ka matelemonio, a o ka panima loa, ua pahola ia ae he papaaina i ka hala ka uka o Waikiu ma ka home noho o Mrs. Niagala. Me ka paa mare ko makou aloha.

 

NUHOU O NA AINA E.

-

BULEGARIA

            Ma ka la 10 o Novemaba i hala, ua hooholo iho ka ahaolelo o Bulegaria ma kekahi halawai malu ana e kohoia ke keiki alii Waledema o Denemaka, ke kolu o na keiki a ka Moi olaila, i alii no Bulegaria ma kahi o keiki alii Alekanedero. He ekolu hora i paio ai na hoa o ka hale me ka puikaika, a oia iho la ka hopena o ka aponoia ana o ua keiki alii la i Moi no Bulegaria. O ko Bulegaria moho keia e hoikeike e nei no ke koho akea aku, a ke nana ia la malia o waiho ia mai kekahi mau mana e ae i ka lakou mau moho i manao ai e lilo i Moi no Bulegaria. He keiki alii opiopio o Waledema nona na makahiki he 28 wale no, a he mau nanaina hoi o ka ui a me ke kulana  hiehie. He ano hamau pu no hoi ke kulana o ka uluaoa hoalaala kaua ma Europa, aka, o na hiohiona omamalu oia mau no.

            Ma ka la 11 mai, ua hoouna elegarama aku ke keiki alii Waledema o Denemaka i kona manao mahalo i ka ahaolelo o Bulegaria no ko na hoa lokahi like ana e koho ia oia i Moi no Bulegaria. Ua hoike pu ae no hoi oia, aia o kona makuakane ka Moi o Denemaka, ke kahua nui o kona apono loa ia e lilo i mana hoomalu no Bulegaria, a me  na hana e ae maloko o na palena o kona mana hoomalu. He mau pane pokole me ke akahele ka keia keiki alii i waiho aku ai, e pili ana no kona  noho alii ana aku.-

            Lehulehu no hoi na nupepa o ke aupuni Denemaka i hoopuka akea ae i ko lakou mau kalaimanao e kono ana i ka manao o ua keiki alii la e hoole loa aku i kona koho ia ia alii no Bulegaria, a mamuli paha o ia mau ano a i ole ma ko ka Moi manao ponoi ihopaha, i ano kanalua ai oia a manao e hoololi ae ia kona lokahi pu me ka anaolelo o Bulegaria e lilo kana keiki i alii no laila.

            Mahope iho o ka aponoia ana o ka inoa o ke keiki alii Waledema i moho na bulegaria e koho ai, ua loaa aku la na kauoha i na elele Auseturia me Geremania e noho la ma ke alo alii o Sana Peteroboro mai ko laua mau aupuni ponoi aku, e ninau aku i ko Rusia elele e hoike mai i ka Rusia moho i manao ai e lilo i alii no bulegaria ma kahi Alekanedero. Ina e kue mai o Rusia i ke apono ia o ka inoa o ke keiki alii Waledema i alii no Bulegaria, alaila he wahi ano pelukua ana ia nona mamuli o kona kalahea no ke kuokoa o Bulegaria, a no ia ano, me he la e hiki mai ana o Enelani, Geremania, Auseturia a me Italia iwaena o na paio leo ana maloko o ka ahakuka nui ma Berelina no na mea e pili ana i ke kulana hooponopono aupuni o Bulegaria, a ilaila auanei paha e wehe ai ka pili o kahi me kekahi. Me he la nae i keia wa, aia maluna o ka Rusia mau hoolauwili ana ke ano puikaika loa o keia hana.

            Maka la 16 mai, ua waiho akea mai la o Rusia i kana moho i manao ai, oia ke alii o Bulegaria ma kahi o Alekandero, oia hoi ke keiki alii Nikolasa o Minagerelia. Ua apono no kekahi mau mana o Europa i keia keiki alii i pani no kahi o alekanedero me ke ano nui ole o na paonioni ana, a nolaila ua kauoha ia ke aupuni o Rusia e waiho mai i kana mau hookaikeike me na hooia kupono no ua keiki alii la imua o ke aupuni o Bulegaria a me kona mana nui e hoomalu nei i keia wa. Ua lilo no hoi he wa hoi i noonoo ia ai keia keiki alii no ke kupono ma ka noho alii o Bulegaria, a mahope koke iho o ia mau kuka ana, ua hoikeia ae la ko Enelani, Auseturia, a me ko Geremina manao e lilo kona inoa i kumuhana na lakou e noonoo ai, a no na  hooholo ana kela maluna ae, aohe i ka holopono loa.

            Me keia mau hiohiona e ike ia aku nei maluna o Geremania a me ko Farani helehelena, me he la he mau hoa’loha pilipaa loa laua no Rusia. Ua ae oluolu aku ko Geremania elele ma Bulegaria e malama loa i ka maluhia o na makaainana Rusia a me ko lakou mau pono ma Bulegaria, oiai ko lakou elele e haalele iho ana ia Bulegaria.

            He keiki alii ponoi o Nikolasa no Rusia i hanau ia ma ka la 4 0 Ianuari 1847, a marcia i ka la 26 o Aperila 1847. Aole oia i hoalii ia ma ke kalaunu, aka nae he kulana kolonela kona o na pualikoa Rusia a he ukali ponoi no ka Emepora. Ma kekahi mau lono aole no i kue o Rusia ke koho ia keiki alii Waledama i alii no Bulegaria, he apono no kona iaia, aole no hoi oia e kue i ko Nikolasa koho ia i alii.

 

SEPANIA.

            Ke kiai pono ia la na awa kumoku a pau o Sepania e na makai no ka laulaha ana ae o na lono, ke hoomakaukau la ka poe hoala kipi e hooweliweli i ka aina holookoa, oia no paha ka hookahe koko. O na wahi hoolulu lako kaua, a me na pakaua, na hale oihana aupuni me na wahi telegarapa, ua paa pono lakou me na kiai ikaika. Keliuliu mau la na koa ma kela a me keia wahi no ka makaala ana ina i hoea io maiana keia nune hoala kipi.

-

Ke mau la no ka houluulu koa a me ka nee ana o na pualikoa o Rusia imua.

 

HE MOOLELO KAAO NO

 

Edisepa Ferido.

-

KA HIENA KAULANA O BAGALIA

 

KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI.

 

Ka Aina Leta Paiaohoa o Mauna Betis.

-

Ke Kuhikahi Pe@@@ Poapoa Kamahao, a o ka Liona Hanu Meheu Pololei.

-

He @@@ Enelani i @@@ ia no ke Kuokoa.

 

            Ina makamaka heluhelu o Edisepa. No ka nui o na keake’a i loaa i ko oukou mea kakau, nolaila, aole i hoopiha aku ko oukou mea kakau i na kolamu e like me na mea mau. a ke lana nei ka manao o ko oukou mea kakau, i keia pule ae e hoopiha aku ai i ka aoao mua o keia pepa me ka moolelo ohohia o Edisepa wale no.

            AHEAHA kau i hele mainei ianei nei? wahi a Edisepa.

            I kii mai nei au ia oe, malalo o ke kauoha a Setiwa kuu haku.

            A o Setiwa kuu wahi makuakane uuku, ua hiki, aka, aole au e hoi aku ana, aia a loaa ka mea pohihihi alaila au hoi aku.

            Pane mai la o manu Pouli, aohe nae ou hopohopo no ka make? Aohe, aohe o'u makau no ia mea he make, no ka mea, ua aa no kuu naau, a no ia mea au i hele mai ai.

            Ae, ua pono owau pu aku la me oe haawina hookahi, a eia aku ka ipupoki a ke ala o na mea pohihihi e ninau aku oe, a nana no e  hoike mai me ka oiaio.

            Ia wa huli ae la ua Edisepa la a ninau ae la i ka ipupoki penei: E ka ipupoki a ke ala o na mea pohihihi, e loaa ana no anei ia'u ka mea pohihihi?

            Ia wa koke no i hemo ae ai ke poi o ka ipupoki a oili ae la kekahi pua mai loko ae a pane ae la penei.

            O! O ke ala o na mea pohihihi kuu haku o na haku, ke alii hoi o na 'lii, pehea la wau e hana aku ai ia oe i mea e make ai o kuu haku. Auwe! me oe anei au mahope ou. auwe! me oe anei au a make. E kipi aku anei au i kuu haku, nani kou ninau ana mai ia'u he oiaio, aohe kanaka maikai e ae e like me oe, aohe lua o ka oluolu e loaa ai oe, aohe kanaka aloha ino e like me oe, mahope io paha wau ou? Ke mau nae hoi kou aloha me a'i nei, aka, i huli aku no hoi oe me ka mea okoa, oia iho la no hoi, a pane hou ae la no ua pua la. E Edisepa-e, he loaa no ko ke ala o na mea pohihihi, ke hoolohe nae oe i ka'u mau olelo, aka i hookuli no hoi oe, alaila, maluna no ou kou pilikia aole au e komo pu me oe ma ia pilikia.

            Pane aku la o Edisepa. E ka pua kupanahna, ua hiki loa ia'u ke hooko i kau mau olelo a pau loa, ina ia he mea no'u e poino ai, "ua haki no" wahi a ka olelo kaulana.

            Nani ko'u hauoli ia oe ke hooko io oe e like me kau e olelo mai nei, nolaila, aohe ala e ae e hiki aku ai ilaila owau wale no a me ka manu aku a ko makuakane, a ina o maua ke kuikahi ma ke alakai ana ia oe, alaila, e hai aku wau ia oe, aole e hala na la eono mai keia la aku, el loaa koke no ka mea pohihihi, aole no i pohihihi loa, aka, ua lawa kona hoopahaohao ana i ko ka honua holookoa, a penei auanei oe e hana ai e kuu haku. E moe iho oe iluna o ka moe o kau ipo, a na'u no auanie e alakai ia oe ma ke ano kino wailua a hiki i ka aina au e makemake nei, kahi hoi e loaa aku ai kau mea i imi mai ai.

            Pane aku la o Edisepa, ua hooko aku la au i kau kauoha, a hoi aku la ua Edisepa nei a moe iho la maluna o ka moe.

            Ia wa pane hou ae la ua pua la i ka manu pouli. E manu pouli, e lele ae oe maluna o keia moe, a e hoopunana iho kou mau eheu maluna o kou haku e pumehana ai kona mau wawai a me kona mau lima.

            Ia wa koke no i lele ae ai o manu pouli a hoopumehana iho la maluna o kona haku. Ia wa pu no i oili ae ai ua pua la mai loko ae o ka ipupoki, a oili ae la kekahi lio ulaula nani lua ole mai loko ae o ua pua la, a oili hou ae la no ka elua o ka pua, a oili ae la kekahi kaikamahine Ui lua ole mai loko ae o ia pua, a kau ae la maluna o ua lio la, a mahope iho oili hou ae la no ka ekolu o ka pua, a oili ae la mai loko ae o ia pua kekahi kookoo kupua, a lalau mai la ka lima akau o ke kaikakamahine Ui i ke kookoo, a o aku la oia i ka welelau o kana kookoo ma ke poo o Edisepa, me ka pane ana aku penei. E ka Ui o ka honua, o oe pu me a'u iloko o aina pohihihi i keia aina awakea.

            Ia wa koke no i hoohuli ae ai ua kaikamahine la i kona lio, a hili iho la oia ma ke kikala i kana kookoo, ia wa no i oili aku ai ua lio la m a ka ipuka aniani a lele aku la, a ia wa pu no i lele aku ai ka uhane o Edisepa a pili aku la mahope o ka ui hookalakupua, a ua like me ka imo ana a ka maka i nalo aku ai ua lio la mai aina nani aku a kaalo ae la laua maluna o na kiai o aina nani a me ke ala o na mea pohihihi, a ike iho la o Edisepa ia lakou e kaua ana, a he mea weliweli na hana a ke ala o na mea pohihihi maluna o na kiai o aina nani, no ka mea, ua lohe ia na leo wawalo o na kiai o na aoao a elua me he hekili la e paapaaina ana, a no na sekona pokole wale no ko Edisepa nana ana iho a nalo aku la.

            Iloko o na hora loihi keia lele ana a ka ui hookalakupua a hiki pono aku la laua malalo o ka malumalu o kekahi kumulaau i ike ole ia kona wahi i ku ai, aohe honua malalo, aohe hoi kona kumu, a kaua paha e kapa aku ai e ka mea heluhelu "he kumulaau lewa" a ole, he kumulaa pohihihi, ae, pohihihi io na hana a keia kumulaau ia kaua e ka mea heluhelu.

            Oiai laua malalo o ka malumalu o na kumulaau la, aia hoi, mohala ae la na lala o ua laau la, a oili ae la na pua like ole o ko lakou mau waihooluu, a i waena o na pua a pau i oili ae ai kekahi kaikamahine ui lua ole, o kona poo wale no, a me kona owili lauoho, a pane mai la oia i ka ui hololio penei: O aina pohihihi ke alahele. O ke kumu laau pohihihi ke alanui. O Rabe-wa ke alakai, heaha ka makemake?

            Pane aku la ua ui la penei: "Hookahi a'u makemake o ka ike aku i na maka o kuu haku ke ala o na mea pohihihi, ka mea i noho alii maluna o ke ao holookoa, a o ka ui a me ka nani e kulai ai i ka honua holookoi, heaha la ka mea i koe i kuu haku, aohe, aohe, mea i koe.

            Panemai la ke poo o ke kaikamahine, e hele lanakila oe e ka pua, a ke ala o na mea pohihihi, ina o oe wale no kena?

            Ae, owau wale no keia, ia wa koke no i nalo aku ai ua poo kaikamahine la a nalo aku la ke kumu laau pohihihi, a e like me ka wili ana o ka puahiohio i hohola mai ai kekahi aina nani lua ole i ike ole ia ma ka honua a puni aole no hoi ma ka lewa a puni, o keia aina wale no, e ulu ana ke dala, ke gula a e ahu mokaki mai ana na mea nani o kela a me keia ano, a e noho ana ma kela a me keia aoao kiai like ole o kela a me keia ano, mai na popoki hihiu, a hiki i na tiga holonahele, a mai na lio ahiu o ke kuahiwai a hiki ina Laehokela noho i ka waonahele, a ma ka lewa, e pohai ana na manu o na ano a pau, e hiki ole ai ke helu ia, a o keia poe kiai a pau ke kupua pohihihi wale no, a e ike ni kaua i na hana pohihihi a keia poe kiai ma keia mua iho.

            Oiai na kiai e noho makaala ana ma ko lakou mau wahi, a o na manu hoi ma ko lakou mau wahi, a ke lelele la ka oili o kekaikamahine hololio e hele pu nei me Edisepa no kona makau o ike ia laua, a oia kana i ninau malu iho ai iloko ona penei. E hele anei au iwaena o keia poe kiai me ka makau ole? E aa anei au e paio pu me kuu haku? Ae, e hele au, e hoao au, a e kaua mahope o ka Ui o ka honua, no ka mea ua hina ko'u kupaa, i kona mau helehena, a ua kono mai kona nani ia'u e hoao au e kue i kuu haku a e hele au imua, no ka mea, eia ka aina imua o'u, a o ka'u hana wale no i koe o ka hele aku imua, me keia mau huaolelo i pane iho ai ua ui la iaia iho, a o aku la oia i kana kookoo imua, a paapaaina aku la na leo nakolokolo o ka hekili i pakui ia kau me ka lalapa o ka uwila, a ia wa koke no i oili aku ai kekahi kiaha gula mai loko aku o ua kookoo la, a i loko o ka imo ana o ka maka i nalo aku ai ua ui la a me kona lio, a me ko Edisepa kino pu kekahi i nalo pu iloko o ua kiaha la, a kau iho la ua kiaha la ma ke kae o ke alanui kahi hoi a na kiai e momoe like ana, a ua ike no na kiai i keia kiaha aole nae hookahi o lakou i uhuhu ae, aohe hoi i haohao, ua palaina na maka o ua mau kiai la a ke ala o na mea pohihihi malalo o ka mana o ke kaikamahine o loko ka ipupoki.

            Maanei e waiho iho kaua e ka mea heluhelu i ke kamailio ana no ka ui pua o loko o ka ipipoki e hooekepue la iloko o ke kiaha gula, a me ka uhane hoi o ka kaua koa e pohai la maluna o ke kiaha, a e  nana aku kaua i ka lima o kamea i kapa ia ke pohihihi o ka hounua, a o ka lima ponoi hoi o ka mea ponoi a Edisepa eimi nei.

            He hora okoa mahope iho o ka waiho ana o ke kiaha gula, aia hoi, hu ana ka makani a haalele wale, a ia wa i kukuli like iho ai na holoholona a pau a he wa pokole mahope iho o keia makani nui, aia hoi, oili mai la kekahi keiki ui lua ole maluna o kekahi lio eleele hulu nani loa, a i oi aku ka hinuhinu o kona hulu mamua o ke aniani kilohi, a aia ma kona aoao e kanewa ana kekahi pahikaua gula, a mahope ona, e kau ana kekahi kaikamahine ui a Edisepa i ike mua ai, a o oe kekahi e ka mea heluhelu.                    (Aole i pau.)

 

-

            O ka nui o na pio i hoopaahao ia ma Sepania i hoohewaia no ka  holala i kela kaua kipi malaila, he 230. Ua hoopaa ia a pau ke ola.

            O ka inoa ka luna leta nui Gresham o Amerika i hoopau ia iho nei, ua manao wale ia e lilo ana oia i moho holo Peresidena no ka aoao Repubalika o Amerika no ke kau koho Peresidena o ka makahiki 1888.

            Ua loaa mainei kekahi nanana iloko o ke kai, he nui kona kino, loloa na wa wae, a ua hoomaopopoia ma ke ana ia mai kekahi wawae a i kahi wawae ke hoomohala ia, he 22 iniha; oia hoi he hookahi kapuai me 10 iniha.

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

-

(picture of a bottle that says Ayers)

 

KA AYER Laau Sasparila, ka kaulana a hilinai nui ia no ka hoomaemae koko, ma pa wahi a pau o ka hooua, he aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na oihana lapaau.        O keia.

LAAU SASAPARILA. no loko ae ia o ke aa Sasaparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka  hui pu ia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

HE koko inoino a nawaliwali anei kou? Ua a wili pu aei me na ano mai ikaika?  A ua hui pu anei me na wai awaawa hoopehu? Na keia.

LAAU e hoomaemae ia mau mea iho a pau, a maikai. O na kauka lapaau a pau o Amerika i ike i ke ano o ka AYER SASAPERILA, ua olelo lakou, ao e he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili puia aka o keia wale no. No ka

HOOMAEMAE and i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a pau ma kekahi mau ano mai i ikeia, o ka AYER SASAPARILA wale no ka laau nana e hoomaemae hakalia ole mamua ae o kekahi ano laau e ae: O ke

KOKO ino hakuhaku, a nawaliwali hoi kona holo pono ana ma ke kino, e hoomaemae ia a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana i keia LAAU SASAPARILA AYER. He maalahi a he

MAIKAI loa hoi keia Laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma'i hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana ma na @@. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mau i keia laau mamua o kahi mau laau e ae.

A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma'i, a pela aku. He nui na laau hoomaemae koko i hoolaha waha hee wale ia malalo o na inoa lehulehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holookoa, maluna o ka

 

Ayer Laau Sasaparila.

 

E HOOMAKAUKAUIA E

 

Kauka J. C. Ayer & Co., Lowell, Mass.

HOLLISSTER & CO.

 

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

 

Helu 1000.......... Alanui Papu, Honolulu

 

2086@@

-

Laau Mai Lepera Helu I

-A-

S. H. MEEKAPU.

-

E LOAA A E HOOUNA IA NO MA ke kauoha ka laau Mai Lepera ma na wahi a pau ke loaa hemau hoike oiaio no ka mai Lepera, a ke hoouna mua mai i na lilo o ka laau. E loaa no hoi me na Rula o ka inu ana.                   2086 1yr.

 

HOOLAHA KUMAU.

-

MRS. THOMAS LACK,

 

HELU ST. ALANUI PAPU.

 

MEA KUAI A LAWELAWE I

 -NA-

 

Mikini E@m@humu, na Aahu, a nui wale Aku

 

HE AGENA KUAI NO KA MIKINI

 

White New Home,

            Davis, Crown, Home,

                        Me Florence,

                                    Na Kui Mikini o na

                                                ano a pau a Howani.

                                                            Na pepa ana lole o

                                                                        na ano a pau ame

                                                                                    kela keia mea.

 

NA LOPI MIKINI A KALAKA.

 

HE AGENA KUAI I NA

 

Pu Raifela, Pu Panapana, Pu ki manu, na Poka, Lu, Pauda, Kukaepele.

 

NA KAPUAHI AILA MAHU

 

Ma ke nui a ka liilii.

 

-

 

            Ma ka lawelawe nui ana o'u i ka hana lima akamai o ka oihana hana pu a pela aku, a makaukau au e hooko kaulua ole i na kauoha pau.

            O na kauoha mai na mokupuni e hooko hoia.

                                    2082 4 y

 

FRANK GERTZ.

(PICTURE OF BOOTS

 

MEA KALEPA A LAWELAWE HANA NA

 

NA ANO KAMAA A PAU NO NA

 

Wahine, Kaikamahine a me Kane.

Na kamaa @@@ a me na Kamaa @@@ Koki Kane ame na Kauaka makua o na @@@@@

 

-

THOMAS MULDOON.

-

Hale Inu Kope Pookela.

-

Fola Kope me ke Pa Kupa

 

UMI KENETA.

-

            Ma ka Hale Inu rama Cosmopolitan Saloon ma ke kihi o ke alanui Nuuanu me Hotele

2080 @@

 

W. AHANA.

 

KELA HUMUHUMU LOLE

-

Mea hana i na lole hau ma na paikini mai kai a pau a me ka hoomaemae hou ana i na

 

LOLE KAHIKO.

2080 @@

 

WOLFE & CO.

-

Mea Kuai i na Ano a pau o na Mea

 

AI, HUA AI, O NA ANO A PAU.

 

Eke Palaoa, Berena, Waiu Bata, Berena manaonoa, Berena huinaha, mea ono, o kela ano keia ano; Ko paa, Kope, Ti, Aila mhu, a me na ano a pau.

-

Helu 66, Alanui Hotele, Halekuai mua o Lewis & Co.

 

            E loaa koke aku no na kauoha a pau loa me ka hakalia ole, a me ka maikai o na hou malu ia ana. E hooko ia na kauoha o ke kulanakauhale nei me ka hikiwawe ma na ka me ka uku ole. O na kauoha mai na mokupuni, e lawelawe koke ia.                        2085 @@

 

Nuhou! Nuhou! Nuhou!

 

AILA MAHU MAIKAI!

 

HOOKAHI DALA WALE NO NO KE

 

KINI AILA HOOKAHI

 

E kuai paa ia aka ana no ka nui loa o ka aila i keia manawa.

 

E AU E NA MAKAMAKA! E AU!

E kipa ae ma ka halekuai o

 

                        Kakela me Kuke.

-

B. F. EHLERS & CO., PAINAPA.

-

Poe Kuai i na Ano Lole ai Pau.

 

Helu 99 alanui Papu - Honolulu.

-

E loaa mau ana na lole hou o na ano a pau maluna o kela a me keia moku,