Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 10, 5 March 1887 — Page 4

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Johanna Au
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Nupepa Kuokoa.

 

 

No ka Makahiki……………….. $2.00

No Eono Makina……………….. 1.00

 

            ----- KUIKE KA RULA-----

 

Poaono……….. Maraki. 5. 1887.

 

Na Hoawina o na Kala Sabatt o ka Mokupani o Oahu ma ka kalawai o Aperila 1887.

 

 

Na hua o ka oihana Kula Sabati ma Hawaii nei.   K. S Kawaiahao.

O ka hoolaha nupepa Kristiano, pehea, a heaha ka mea e holomua ai ia hana?  K. S. Kaumakapili

O ka kookaokoa ana i na hana Kula Sabatl mai na hana Ekalesia mai, he maa anei ia e holomua ai ia hana?   

K. S. Kalihi

Heaha ka waiwai o na Hoike Hui o na Kula Sabtl, ke ole e lokahi ka manao e hui?    K. S. Ewa.

Pehea la e lokahi ai na Kula Sabati ma ka haawina hookah@

K. S. Waianae

Heaha ka waiwai ke lilo na Kula Sabati ma ka Haawina hookah@?

K. S. Waialua.

Heaha na kumu e mau ai na Kula Sabat@?    K. S. Kahuku.

E hoike mai i kekahi mau rula c holomua ai na Kula Sabati?

K. S. Hanula.

Ke kulana o na Kula Sabati o ka Pae Aina.     K. S. Waikane.

He kupono anei I na Kula Sabati ke kukulu ana I Kia Hoomanao no ka makua Rev. I@ Laiana? K.S.Kaneohe

Heaha ka hana kupono i na Kula Sabati ma ka la Karisimaka?

F. S. TIMOT@O

 

 

MOALOHALOMA.

 

 

I ka MOI KALAKAUA I.

E ka Makua: Oiai, ua lawe aku ka Mea Mana Loa I kou pokii kaikuahine ka Mea Kiekie ke Kama'liiwahine Kapili Likelike kou pokii hoi I aloha nui ia.

Oiai, mamuli o kona haalele ana mai I keia ola ana, ken oho nei oe e ke 'Lii ka Moi me ka puuwai I piha I ke aloha walohia a me ka ehaeha, aole hoi maluna ou wale n@, aka maluna pu n@ o ka lahui holookoa, nolaila,

Hooholoia---O makou o na makaai nana o ka apana o Wailuku, Maui, ma o ko makou komite i akoakoa ma keia halawai me na puuwai ehaeha a i piha I ke aloha, ke haawi aku nei i ko makou Hoalohaloha ana ia oe e ke Alii ka Moi, a ke nonoi aku nei makou i ka Mea Mana Loa e hoomama mai I kou puuwai ehaeha aloha pokii, a e malama a kiai mai I kou Ola k@no. F, Ola ke ' Lii I ke Akua

 

 

I ka Mea Kiekie ke Kama'liiwahine LILIUKOLANI:

Oiai ua lawe aku ka mea Mana Loa I kou muli pokii ka Mea Kiekie ke Kama'liiwahine Kapili Likelike kou muli pokii I aloha nui ia. A oiai mamuli o kona haalele ana mai i keia ola ana, ken oho nei oe e ka Mea Kiekie me ka puuwai i piha i ke Kaumaha a me ka ehaeha, aole hoi maluna ou wale no, aka, maluna pu o ka lahui holookoa, nolaila,

Hooholohia---O makou o na makaainana o ka apana o Wailuku, Maui i akoakoa ma keia halawai, me na puuwai ehaeha, a i piha i ke aloha, ke haawi aku nei I ko makou Hoalohaloha ana ia oe e ke 'Llii, a ke noi pu ae nei makou i ka Mea Mana Loa e hoomama I ka ehaeha o kou puuwai aloha pokii, e malama a e kiai mai I kou ola kino. E ola ke Alii ka Mea Kiekie i ke Akua.

 

 

I ka Mea Kiekie ke Kama'liiwahina VICTORIA KAWEKIU KAIULANI.

Oiai ua lawe aku ka Mea Mana Loa I kou makuahine ka Mea Kiekie ke Kama'liiwahine Kapili Likelike mai keia ola ana I kou Majuahine i aloha nui ia.

Oiai mamuli o kona haalele ana mai i keia ola ana, ke noho nei oe e ka Mea Kiekie me ka puuwai i piha i ke kaumaha a me ka ehaeha, aole hoi maluna Ou wale no, aka, maluna pu o ka lahui holookoa, nolaila,

Hooholoia---O makou o na makaainana o ka apana o Wailuku, Maui I akoakoa ma keia halawai me na puuwai ehaeha a i piha i ke aloha, ke haawi aku nei I ka makou hoalohaloha ana ia oe e ke Alii.

A ke noi nei makou  i ka mea Mana Loa e hoomama mai i ka ehaeha o kou puuwai aloha Makua, a e malama a kiai i kou ola kino.

 

 

I ka Mea Hanohaho A. S. Cleghorn.

Oiai ua lawe aku ka mea Mana Loa mai keia ola ana I ka Mea Kiekie ke Kama'liiwahine  Kapili Likelike kau Aliiwahine I aloha nui ia. A mamuli o kona haalele ana mai ia oe ma keia ola ana, ken oho mei oe me ke kaumaha nui a me ka ehaeha o ka naau. Aole hoi maluna ou wale no ia poino, aka no kakou no a pau, nolaila,

Hoohol@ia---O makou o na makaainana o ka apana o Wailuku, Maui, ke komo pu aku nei me oe iloko o ke kaumahaha a m@ ka ehaeha o ka maau.

 

A ke haawi aku nei i ko makou hoalohaloha ma o na Komite la, a le nonoi aku nei makou i ka m@a Mana Loa e hoopau I koa mau kaumaha a me ka ehaeha.

@. HAOLE S. KAILI, W. J. MO@@M@@. W. S. MAULE A. N. KEPOIKAL

 

 

Ewa @ka Ia Hamanloa

 

 

E ka makua o na elele uwila e holo ma@na ana a puni ka paeaina, ka NUPEPA KUOKOA e; Welin@ pu koua:---

K oluolu  mai kou Lunahooponopono ia'u i kauwahi hapa kolamu ou i kela mau wahi mea e k@ei @he la maluna@ @na pela, no Kauai mai@ ae, eia iho:

HU KAPELE MAHALAWA: He hunuia weliweli ana ko ka pele, kea hi ai honua hoi ma Hawaii a i hele nui ia ho@ e makaika@ a he hu a kahe l!ilii ana ho@ Ko ka pele a@ a omo lahui hoi ko Halawa ne! e hoopuka iki nei (ke kuai waiona me ka laikini ole.) Ma kekahi mau la o keia pule I hala hope ae nei, ua ulu ae la he haunaele ma kauwahi I akoakoa ai kekahi poe lehulehu e nanea ana i ka mana o ua pele la, a ua loaa kekahi mau haawina aohe ihu, aohe maka, aohe lima &c.

Ea @ e nana!! He wa ko na mea a pau.

Mai kuhihewa ua palaka na owau a ke aupuni ma Ewa nei, eiq iho no ke hoopu malie aku la, hakalia a maalo ae ka iole, a oki ka hana. He lohe ole paha ia Abe l@il@i e hoonanea mau nei @a makou me kana mau mele mikololohua

Rama ke 'lii no ka po

Hoolei ae

Daimonio ino no

Hoolei loa. &c &c

HOOMANAO LA HANAU. Feb. 11 th o ka Poalima ne@, ua hoomanao ae la o Mr. D. Mrs. Kuhano @ ka la hanau o ka laua wahi moopuna Miss Abe Hattie, @ ka piha ana o ka 6 o kona mau makahiki; a malaila kou mea kakau kahi i luakaha pu ai imua o ka papaaina I uhola ia mai imua o makou, i hele a ohuohu I na ono like ole. Ua ai a ua lawa pono loa me ka maluhia. He elua a'u mea I hauoli loa ai iwaena o keia luana pu ana: @ Ia oe no a lihi kokoke aku, us kaa e mai la no I ka mea nona ka la hanau ka hea ana, me na mapuna leo o ka wahohia me ka waipahe me he kanaka makua la. a Aohe huna o kea hi o Heleneiluna o ka loa a me ka laula o ka papaaina Aole no paha I poina I ka puwai o na makamaka I ike I keia wahi opio ma ka luakini o Kaumakapili, ma na Hoike Kula Sabati o Ewa nei, ae, oia no keia. Malaila hou ae no kahi ilio "Reina Hiu" I ike ai a ai ole ai i kona hoa ho loholona me kona kahu Biute.

 

SAINT MARY SCHOOL. O keia ke kula i hapai ia e kekahi mau makua kakaikahi, no na opio Hawaii e ake anae omo i kawa!u aiai o ka ike ma ka olelo Enelani, i kukulu ia ma Waiau, Ewa nei, malalo o ke alakai ahonui a Jo. Gillman. Aole no I nui loan a haumana o keia kula, he oluolu loa no la auhao he 5oct. no ka mahina. Ma ko'u nana pono ana iho I kekahi o ua au opio la, a oiai hoi, aohe I hoohauna wahi hua palapala iki mamua aku, a he heap loa no hoi ma ke kamailio ana, aia hoi, ua biki ole ia'u ke uumi iho @ ko'u mahalo nu@ nona, a no lakou a pau. Puka moakaka main a huapalapala i ao ia, pela no a puana mai me ka malie, a loaa no me la laelae; ke nee malie nei no imua, a ke haawi aku nei keia maka peni I kona mahalo p@ha nou e Jo. Gillman ke alakai pauaho ole. Imua e na opio, no ka mea, o ka olelo kaulana "Knowledge is Power." He mana ko ka nanauao. Nui na noi ana i mau halekula no na opio Hawaii, aohe hoolohe ia mai, a@a a he manuwa, alaila pokole.

KA LUNA O PUALEHUA: O keia kahi e kokokeana i ka home noho o ka Hon. A. Kauh@, a malaila hoi ke kai kuahine o kou mea kakau. Me kana kane Mr. Manini; he nani a he ano uliuli maikai ka aina mai o a o; eia hoi maanei ka home puanuan@ o ia makamaka i hala e aku Mr. Keonekapu, @ hana maiau ia, a he mau hiona kona I ano like aku me ko Kapena Ki I Maui. He eluolu a he puuwai waipahe ko na kamaaina. O kahi mea oi loa aku, ina e hoi iho oe e moe o ka po, ala@la, e hoomanao koke no oe I kela mau lalani mele e mele ia nei.

 

 

 

"O ko'u hiamoe ua nanea

Nahua ia e sa udu-lele

Hiolani au a hoolono

O ka ne hone a ke tusoda" &c

Me je@a mau mea, ke panai pu aku nei keia peni i kona aloha nui i na hoa owala kikupau o ka "Press Publishing Company," a I kou L H. hoi ke shake hand ana     GOLD FISH

 

 

O ka hooho ana "he ahi!" iwaena o kekahi mau anaina nui e akoakoa anamaluna o na hale kiekie, he mea hoopoino loa ia i ke ola o kekahi poe. Ma Enelani mai nei, mal@ko o kekahi o na hale keaka, aia he anaina nui ke akoakoa ana malaila. Ulu ae la he hakaka mawaena o kekahi mau mea a ia wa hooho ae la kekahi "he ahi" A ua lilo ae la ke anaina iloko o ke pioloke e holo ana no ka puka, a e iho ana ma na alapii me ka nana ole ae i kekahi poe, a@@ ka pono o ka puka iwaho. Ma ia hana ana ua lehulehu lo aka poe i make a hoehaia, na kane, na wahine a m@ na keiki. Aohe nae h@ ahi i@

 

ROMURA

 

 

K@ K@IKI ALII O KA @@U@AI @@ONA.

 

 

Ka @@@ i kapala ka 'Opuu R@@@' o na

kikapai m@ ka Puuwai o kona la-

 a o ka Ma@@ A@to hoi o na

kualono me na Ulula@u ano-

ano polikua o Alege@la

 

 

HE IWIKANI EUE@ O I@ A@ I HALA

 

 

-------- A O K @-------

 

 

Hookalakupua o Ka Makakila

 

 

I ka puka ana mai o kaleo o la Ilamuku no ka holo ana, ia manawa no i iho iho ai na hoe a ke keiki alii Be@na Lo me ka ikaika nui a ia Manawa hookahi no hoi I kioe iho ai o Pomula ia "Uwila" a me "Hekil@" a ia wa no I kui iho ai ka hekili I panai pu ia aku me ka anapu ana o ka uwila, a o na mapuna hoe a ke keik@ al@i Romura i k@oe iho la, ua like na kolamu wai me na nalu kaikoo e poi ana i ka lae kahakai ke hele la na huna wai a lele iluna me he mau kulu pakaua liilii la no Kulanihakoi, a o na kanaka e kuku mai la i hope us pulu pe aku la lakou i na huna wai a ka naulu o na mapuna hoe a ka kakou olali a o kahi o kana mau mapuna hoe i kioe @ho la ua like no ia me na lalani kuahiwi elua e naku ana i na kanaka a pau e kuku mai la mahope o laua nei, a hiki ole ke ike pono ia aku kahi a na waapa e holo ana, a no ka wa pokole loa ua @ke ia aku la ua kanaka opio la me kona waapa ulaula ua piliaku la ma kela aoao o ka muliwai, a lohe pu ia aku la ka leo o ma kanaka e huro mai la ma kela aoao, a ia wa no i haawi ia mai ai he let aka Moi he hoike ana no ka eo.

A no ia mea i hoohuli hou ae ai k@ kakou opio no ka hoi ana ma kela aoao o ka muliwai kahi a ka Moi e noho ana, a e like me ke kulana o ke kanaka koa ua umoki iho la keia I kana mau hoe ilalo me ka ikaika nui, a ia wa no I nakolo iho ai ka leo paapaaina o ka hekili me he la e haehae ia an aka lewa a e opiopi ia ana hoi ua muliwai la, o na mapuna hoe ana I kope aku ai, ua like no ia me na lalani kuahiwie ku pali ana, a ke hele la a pii na huna wai iluna me he la he kohola nui e puhi ana I ke kai, a o na kanaka a pau e kuku mai la o lakou na luahi a ke koekoe e kipehi mai la, a pela au I hoomanao ae ai I keia lei ahiahi.

"Pa iho ka makani poho na pea

Kipu I ka hoeuli mahope,

Alo aku o kea nu a e Alika

O ka ili ka luahi a ke koekoe."

A iloko o ka imo ana a ka maka I pili aku ai ua waapa nei I ka uwapo kahi a na kanaka e ku mai ana me ka Moi No Wa Lo e kali ana no ka hopena o na hana, a ia wa no I juro ae ai na mea a pau e olelo ana, ua eo, ua eo ke keiki alii Beina Lo i ke keiki malihini.

I ka pili ana o kona waapa i ka uwupo lehei aku la k@ia a ma kona lima ka leta a ke komite e paa la, a oia k aka Moi i lalau mai ai a heluhelu iho la a i ka hope loa o kana heluhelu ana, puana ae la oia i ka i ana ae:

Ua ahule, ua haul eke keiki alii Beina Lo i ka opio Romura,

I ka pau ana o na olelo a ka Moi, oia no ka wa i pili mai ai ka waapa o ua keiki la i ka uwapo ua hele a kaumaha i ka noe o Alakai.

No ia mea ua hooholoia ae la ua eo i ka opio malihini, a wahi a ka Moi i pane mai ai penei:

E ka opio, elua pili i koe alaila e hooko ia ai ka mea a kaua i olelo ai, a kauoha ia aku la na Ilamuku o ka la e hoike aku e kau ana o Romura maluna o ka lio eleele Rurina Be, ka olali o na pali kawawaha kuhoho, na mauna ap@ipii hauaniani o Mone Ribe, a me na muliwai wailele halukuluku o Tifi Se Mareaca (na muliwai hauaniani.)

No ia mea i ku ae ai na mea a pau a hiki i ka Moi e hele ana no ka pa hao kahi e paa la o Furina Be, ka lio eleele hiliu o na ululaau kanaka ole o Bohemia, o ka pilikua pooklu Mone Ga@o ; a na ka mana hoi o Aiana ke kahu hanai hoi o ke keiki ali@ Lo Aiana i kaili haaheo mai @ ua lio la a hoaa ua Mone Gaio la, a na Aiana i hanai aku I ka lau oliwa o ka aina kamahao i kapaia e na kupua o ka aina o Meroneram, a pela i kapaia ai ka lau oliwa kupanaha o Meronera, kahi o na iaau hua pahaohao a me na muliwai kamahao, a e na hoa aole ia he aina e ae, o kahi no ia a Libano e noho la, ka aina a ka naui e hooipo la, a mamuli o ka hoea ana mai o ka makani a puhi mai la i na lau laau o ke kihapai, a lw@e aku la na lau laau a ma ka oliwa a haule iluna o ka kaina o Norewai, ua ulu ae la oia, a ma ka moe@hane i alakai aku i ka elemakule Aiana @ kahi o ua kumu oliwa kupanaha nui la, me ka lau hookahi e luhe ana iluma o ua kumu oliwa la i lawe hele ai ka elemakule maloko o na ululaau o na aina a pau o ka honu@ ma ke@a hapa poepoe, no ka imi ana i kekahi ho lio no kana hanai, oiai, o kana hana makemake loa i@ o ke kau lio i na wa a pau

Aole I pau.

 

 

He lono wale no keia e loheia mai nei, e holo aku ana ko kakou lani alii wahine i Pelekane, kekokoke mai i ka wa Iubilo o ka Moiwahine Victoria. Aohe nae o ka maopope loa

 

HE MOOLELO NO

 

 

Lonoikamakahiki

 

 

---- KA ----

 

 

Pua Alii Kiekie na Kalani

 

 

Ke Alii Nui o Hawaii

 

 

[KAKAU IA NO KA NUPEPA KUOKOA]

 

 

Ke ani peahi mai la ka ma-I o Hauola ia  oe e kea lii e hoi; he mea ai ia no kalo moa, o ka la no ka mea nana aole he huaolelo aku i koe o ala wale, he lani no iluna a he honua no ilalo, he uka no a he kai ae no, he paia hale ae no, noho no ia Maui a kani-koo a palalauhala; e hoolohe e kuu alii a pau ae la ka olelo a ke keiki i kana alii, aole nae he hoolohe ia mai o kana.

Pane ae la ka leo o kea lii me ke kalakala launa ole, e hoe aku o mua, e uli na hookele, aole kakou e hoolohe i ka ianei olelo inoino. O ka hemo aku la no ia o ka manu o ka waa mai ka lima aku o ke keiki, a ke hele la no kea lii makai o ka moana a ke hele nei no ua keiki nei mauka o ka aina.

O ka holo ia o na waa o kea lii a pae i Mokulau ma Kaupo i Maui no, a pae i Mokulau ma Kaupo I Maui no, a pa eke alii ua hookipa aku la no na makaainana make alii o ia au; noho ke alii ma ia wahi me ka luana ana i na hoohialaai ana i na kuhinia o ia aina he hoohalale wale no ka lakou nei ai a ke hoonanea la hoi ke alii i ka olulou o kea he makani o ia aina a hiki i ka po ana, me ka manao la o ua alii nei ua molowa ua keiki la a huli hoi la , eia no la ua hoaumoe pu no lohou ma ia wahi hookahi a ao ia po, a hiki i kea o ana ae o ua po nei a ke alii e lualai nei i Mokulau, a ao ae ia makaukau na mea ai a ke alii no ka paina kakahika, a pau ka paina ana, ua kena aku aku la ke alii e hoomakaukau na waa o kakou no ka holo aku no Hana i Naui no; a I ka makaukau ana o na waa ua heie aku nei na kanaka a pau iluna o na waa, a mahope aku nei ke alii a me kona Pukaua a kaulanaaina hoi oia o Makaku, a kau iluna o na waa.

O ka wa no ia o ke 'lii i ike hou aku nei i ua wahi keiki nei no e hele mai ana a paa mai la no na lima na ka manu o na waa o ke alii a pane mai la no e like me na olelo maa mau a kakou i lohe ai mamua iho mei; a o ua mau olelo la no i puka aku ai, ua lilo ia i mea e hou ia ai no ka manao o ua alii nei me na manao hae iloko ona e hoopuka hou ana no imua o ke keiki a me kona mau hoewaa, holo aku hoi kakou, aole e hoolohe i ka olelo a ke keiki.

Ae, aole au e @oho i kau kaua mai; e holo ana a Hawaii a i lanakila au, alaila, hoi mai au a hiki i Maui nei, e kalua ia ana oukou e a'u; o oe me k@ makukane a me ko oukou ohana a pau.

Pau keia mau olelo a ke alii, o ka holo aku la no ia o na waa o kana alii makai a mauka no keia e hele ai.

A pae na waa o ke alii i Hane-o-o ma Maui Hikina, a malaila ke alii i luakaha ai he mau la o ka noho ana, a ke walea la i ka olu o ka makani Inu wai Lauawa o ua aina haaheo la o 'ka ua lani haahaa,' a ke ike nei ka alii o ka palena hope' paha ia o kona wahi e pae ai o kona mau waa; a o Hawaii ka pahu hope loa, a ilaila e hoolale ai na ai a Kaui, wahi a ka olelo kahiko:

 

"Mai noho oe a hoono aku,

I ka wai ua lana malie

O pii mai aunei,

Ohi hapuku koe ole mai,

Ilaila aku ike maka

I ka Ila kaula o Puapuakea,

I ke koa kaulana o Hawaii."

 

Aia i kea li@ e lia la no kona mau manao e pii paumi la; a no kona uluhua loa hoi kekabi i ka hana a ke keiki imua ona ma kela mau halawai ana me ia, a ua ulu mai la ia manao a ku i kona maka. Pane ae la ia me kona leo I kana koa, kona mau kahuna, na kilo, na alii a me-kana mau aialo. Pehea kakou a pehea ka huakai a na ahi no Hawaii. Pane mai la na kilo nie na kahuna a ke a'ii, e pono ke noho ka huakai a ke alii ma Hana nei a e hoouna paha i mau kiu i Hawaii e nana ai i ka nui o na kanaka o laila a me ka uuku hoi; a ua pono kela manao imua o ke alii, no kela leo i hai ia imua ona. No ka mea, aole he nalo iki o kela mau huaolelo a ke keiki iloko ona. A ua pono ia manao, me ka ike ole o o ke alii ei@ no ke noho pu nei no ke keiki i Haneoo nei me lakou, a ua noho kaawale aku no ke keiki ma ka hale okoa loa me ka hoike ole mai i ke alii.

Nolaila, ua noho ia ke anaina noonoo ana i na kanaka kupono ke hele i Hawaii e kiu ai, a e kaapuni ai ia Hawaii a puni.

I ka noho ana o ke anaina alii e noonoo, ua loaa kekahi mau kanaka maikai a kupono loa no ka hele ana aku e kiu; o ko laua mau inoa pakahi o Kekuapanio a me Ka@hiaimokuakama, o laua na kiu a ke alii.

O keia mau kanaka e nobo nei me ke alii o Maui no Hawaii no, no ke alii nui o Hawaii no Lonoikamakahiki

Aole i pau.)

 

KA MOOLELO KAHIKO O

 

 

ENELANI.

 

 

U@@hiia no ka N@p@p@ Kuokoa.

 

 

MOKUNA VI.

 

 

 

ENELANI MALALO O HAROLD KA WA-

WAE RAR@TI, HARDKANUTE

A ME EDEWADA.

 

WAIHO iho la mahope he ekolu mau keiki na ke alii Canute, oia o Sweyn. Harold a me Hardicanite; aka o kanaaliiwahine Ema ka pua o Normandy. Oia wale no ka makuahine o kekeiki nona ka inoa hope Manao iho la @ Canute e mahele i kona aupuni mawaena o kana mau keiki ekolu, a ia Harold hoi e nohoalii m@luna o kabi i kapaia o Enelani. Aka, ua ala kue mai la ka lahui Kaona e no ho ana ma ka hema o Enelani, a koi aku la @ ke keiki alii Hardicanute, ka mea @ hanau mai na ke aliiwahine Ema i alii no lajou, a i ole ia o kekahi o na keiki alii i kioakuia aku @ nobo la ma Suedena. Ua hoo@aopopo koke ia e kaheawai ana ka hookah koko mamuli o nei wabli uluaoa. A nolaila, ua puhee mua aku la kekahi poe i pakele iloko o na ululaau. Aka, he mea hauoli ka loli hou ana ae o keia uluaoa a lokahi like ae la a lilo ia Harold ka akau o ka aina a @e Ladana kona halealii, a o ka aoao hema hoi ia Hardicanute, a ua maluhia ihe la.Alaila ua haalele iho o Hardicanute ia Euelani no Denemaka, a malaila kahi i komo ai iloko o ka inu waiona koikoi, a lilo iho la ka hoomalu ana o ka aina malalo o kona makuahine a me ka Ela Godwin, ma ke ano he kokua.

Hoi hou mai la na kanaka i puhee iloko o na ululaau no na home, a oia no hoi ka wa i hoea ae ai o Edewada ma ia mau aupuni me kona mau ukali kakikahi, a koi aku la i ke kalaunu o Enelani nona. (E hoomanao, o keia Edewada kekahi o na keiki alii i kipakuia no Suedena a e make makaila, a eia hou oia ma Enelani kona one ciwi. E hoomanao pu iho, o keia Ema ka pua o Normandy ka makuahine ponoi o Edewada)

Mamuli nae o leia loi ana o Edewada i ke kalaunu o Enelani nona, aole i manao nui ia mai oia e kona makuahine, mamua o kana keiki hope oia o Hardicanute, nolaila us kue mai oia me kona ikaika a pau, a ua hauoli loa hoi o Edewada no kona hiki ola ana i Normandy @ne ka palekana mai ka make i na koa o kona makuahine.

O keia mau hana a pau a Ema i kana keiki Edewada, pela no oia i hana aku ai ia Alafereda kona kaikaina. No kekahi Manawa mahope mai, ua kauohaia aku la o Alafareda o hele mai no Enelani me kona pualikoa, ma o kekahi palapala i kau ia ka inoa o kona makuahine Ema, ( a he mea kanalua hoi ina paha ua maopopo ia Ema keia palapala aole paha;aole hookahi mea i ike,) nola@la, ua punihei iho la o ALaf@reda i na olelo aloha o ua palapala nei a hele mai la oia @ne kona mau koa. A hiki oia ma kekahi taona, ua apo ia mai oia a me kona lehulehu holookoa e na leo ohaoha o ka apuhi wale. Ma ka po ana, haule aku la lakou e hooluolu maloko o na hale i haawiia mai, a no ko lakou luhi loa i ka hele ana mai a hiki i ua taona la, ua pauhia ia iho la lakou @ ka hiamoe koikoi, a oia no ka wa i hiki aku ai na koa o ke alii Hardicanute a luku iho la ia lakou me ka hoomainoino niu ia.

No ke keiki alii Alaf@reda hoi, he moolelo aloha a walohia loa kona. Hopuia a@@ la oia e na koa aloha ole, hookauia aku la maluna o kekahi lio, me ka hoopaaia ana a paa loa i na kaula, alaila, hookuu ia aku la oia e make maluna o ke kua o ka lio. Ia lawe hele ia aku oia e ua lio la iloko o na ululaau, a malaila i poalo ia ae ai kona mau maka e na lala laau ooi a weluwelu liilii. A o kona hope manaonao, ua make oia iwaena o ka ehaeha nui.

Noho ae la o Harold i alii aluna o Enelani a puni. A iloko o na makahiki he eha wale no o kona nohoalii ana, make aku la oia me  ka loaa ole he pomaikai o ka aina mai kona noho hoop@nopono ana; a he hookahi wale iho ona wahi mea i kaulana ai, oia kona puni hahai holoholona ahiu maloko o na ululaau, a no kona @ama pu no noi i ka holo wawae me he makani la, nolaila ua kappa aku la na kanaka iaia, o ke keiki alii Harold o ka wawae rabati. @ Harefoot

Komo hou iho la ka aina iloko o ka uluaoa no ka mea e noho hou ae ana i alii no lakou, a no ka hopokole ana mai i keia mau uluku, ua kono aku la lakou ia Hardicanute i alii, a ua hokooia pela. Aka, he noho'na popilikia hou ana keia o ka lahui, no ka mea ua komo nui mai la ka lahui Denemaka maloko o Enelani a auhau koikoi aku la i na kamaaina. No kekahi wa ua hoala mau ia ka haunaele @loko o ke aupuni, a ua pepehi mai@oino ia na luna ohi auhau me ke puhi ana i @a kauhale e na kanaka ponoi o ka aina, a i ka wa nae i lohe ai ke alii Hardicanute i keia hana, ua hoomaka aku la oia e luku hoomaino@no i na kamaaina a pau e loaa aku ana iaia Aole he waiwai o ke aupuni i kona au; a ua make oia iloko o ka ona me kekahi kiaha waina ma kona lima iaia e lealea a e hauoli ana owaena o ka ahaaina me kona mau hoa.

( Aole i pau.)

 

HOOLAHA KUMAU.

 

 

WILDER @ CO. (WAILA MA.)

 

@@@ kua@ p@p@ @@@ n@ l@ko @ukulu @ol@

@@ @@@ a pau, a @@ na @@ @@ pono a pa@

n@ ka @hele

 

Kihi Alanni M@wahia me Papu.

 

 

PACIFIC HARDWARE COMPANY

 

 

Na hope @ Dili@ai@@ma M@.

 

Man Mea Kuai Lako Hao

 

Alanui Pap@, Honolulu.

 

 

UA WEHE AE NEI O

 

Y. ANIN

 

--- HE ---

 

HALE INU KOPE

 

HELU EKAHI.

 

MA NA KIHI O NA ALANUI

 

Hotele a nie @e Mannakea.

1000-6m

 

 

Laau Mai LeperalHelu l

 

--- A ---

 

S. H. MEEKAPU.

 

 

ELOAA A E HOOUNA IA NO MA ke kauoha, ka laau Mai Lepera ma na wahi a pau ke Ioaa he mau hoike oiaio no ka mai Lerpera, a ke hoouna mua mai i na lilo o ka laau. E loaa pu no hoi me na Rula o ka inu ana.      2086-1 yr

 

 

H. HACKFELD @ CO

 

Noa Kalepa Nui, a Kuai Kukoa i na

 

Waiwai Lole, a me na Mea Hao

 

A HE MKA

 

KALEPA WAIWAI NUI

 

HONOLULU, H. I        2082-1 yr

 

 

HALEKUAI HOU

 

------ ME NA -----

 

LOLE HOU!!

 

KA HALEJUAI MAKEPONO LOA keia o neia Kulanakauhale me ka mai kai loa no na lole ma ke kihi o na

 

Alanui Papu me Kalepa.

 

Na Lole o na ano a pau no na

 

Keonimana me Keikikane.

 

Na Lole komo, Na Papale, Papalekapu, Na Palie waiho Lole, Na Paiki Ili, a pela aku.

 

He mau waiwai I lawe pololei ia mai no keia wahi, a I wae pono ia no hoi I kulike me ka makemake o na makamaka Hawaii.

 

Ka Hale Kuai keia o ke Kanaka Ilihune. He mea e lawa ai ka makemake o ka poe uuku o kahi loaa.

 

O KO MAKOU MAKIA,

 

E OLA KE KANAKA ILIHUNE

 

E hele mai a @ nana pono, I ike @ pau kul@ihewa.

 

EGAN & CO.

2092-ly

 

 

PAPA! PAPA!

 

ALA MA KAHI

 

LEWERS & COOKE.

 

(O LUI MA)

 

 

Ma ke kahua kahiko ma ala@ni Pa@ a m@ Mol.

 

E loaa ai

 

PAPA NOUAIKI

 

O kela a me keia ana

 

 

a Pani Puka, Na Puka Aniani, Na Olepelepe

Na Pou, Na O@a, Na Papa Hele, Na Papu

Ku, A me na Pa@a Mo@ nui loa

 

 

Na P@@@ o na Hale o na Ano a Pau

 

 

Na Pepa Hoonani, Na Pena o na Wai e pau

Na Kui mai ke Nui a ka Makalii, Na Ami

Puka, Na Ami Puka Aniani, Na Ami

O na ano a pau, Na Ail@ Pena, o

Kela me keia ano Na Aila Hoo

Maloo, helehulehu wale,

Na Aila e ae o na

Ao a pau.

 

 

NA WAI VANIKI

----- A ME NA -----

 

WAI IIOOHINUHINU NANI

 

O @A AKO A PAU IOA.

 

NA BALAKI ANO NUI WALE.

 

A ke kai ia aku nei ka lono i na Makamaka a

Pau, oa makuamakua keia man Makamaka a

O oukou e hoolawa aku ma

n@ me@ a pau e pili ana

ma ka laua oihana

 

----- NO KA -----

 

UKU HAAHAA LOA

 

E likeme kamea @ nolo ana mawaaena

 

LAUA A M@ K@ M@@ KUAI.

 

HELE MAI E WAE NO OUKOU

 

 

HOOLAHA KUMAU.

 

 

Kakela a me Kuke

 

HALEKUAI NUI O NA WAIWAI

 

E l@a na pahiolo, koi hole, hamale, koi nui a me liilii, kila wili p@@a, rula apuap@, kui o @a @n@ a pau, kala kaa, hao hoopaa puka

 

Pohaku hoana, kepa, lei illo, kaula haoilio, pahi, upa, p@hi umium, kalapu, kope hulu, pulupulu, c@@@@@ lakala, lina hao, a@i, keehi, a @@

 

KAULA OF@

Palau o na ano a pau, oo, ho, kopala, pe, kipikua, hao kope, au ho a pe a aku, kua bipi, lei bipi, kaula hao bipi, uwea pa, uwea keleawe, hao p@ piula, kaa palala, ipuhao, ipu @

 

PA-PALAI, MAKAU ME KE AKO

 

 

Ili wai, papa holoi, kopa ala kaul@

 @uaina, hu@akai, ehi wawae

hulu pena, a pela aku

 

Pena wali, kini nui a moliilii o na

ano a pau, me ka popa kuhi

kuhi, pena keokeo, aila

pena, aila hoomaloo,

vaniki kaa, a m@

waniki moe,

 

PENA HOOMALOO

 

----a me aniani hale---

 

AILA MANU, AILA MIKINI, AILA HAMO

AILA KAA, INIKA KANAA

 

PAUDA, KUKAEPELE, KIANA

PAUDA, UIKI IPUKUKUIONA

ANO HE NUI A LEHULEHU

 

LOLE MAKEPONO

 

--- E aa na---

 

AHINAAHINA, KALAKOA, KEO

KEO, LEPONALO, HULUMANU

UWE-WAHINE, KUI HUMUHU

MU, A ME KA LOPI

 

Ko Kuik@ o l@@@ @@ la @@@ @@@@ @

 

Kakela & Kuku !

 

 

NA MEA PIULA

 

 

Mikini Humuliumu

M@kini a WHEELER a mo WILSON

 

MIKINI WIILOX ME GIBBS

 

NA MIKINI A

 

-----REMINGTON----

 

He nui loa na mea hao me na ukana ae o na ano a pau, aole hiki ke hai pa ia aku, hewa i ka wai na maka ke ike

 

 

Laau Lapaau Kaulana Lo

 

A DR. JAYNE.

LAAU HOOMAEMAE KOKO

LAAU HOOPAU NAIO, IA@O

KUNU, PENIKILA, HUAALE

PAAKAI, LAAU HOOPAA HI,

@e na Laau Hamo a Pola 'ku

Kakela me Kuk@