Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 52, 24 December 1887 — HE MOOLELO NO Lonoikamakahiki KA Pua Alii Kiekie na Kalani. Ke Alii Nui o Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Lonoikamakahiki KA Pua Alii Kiekie na Kalani.

Ke Alii Nui o Hawaii.

IA N0 K'A NUPEPA KUOKOA. | Ina e make io ana ke kaikamahine i keia kanaka ma ke konane aoa, malaila ko kakou hiiahiia ioa Iko kakou pai i ke kaikamahine 1 ke akamai i ke konane. 1 mai ia na kanaka ua oluoiu iho la hoi paha oe, e komo hoi e u iealea hoi me ke kaikamahine. I aku la o Hauna oka leaiea e ike ia nei, oka ai mamua a maona.a ma» hope ka lealea ana, lealea ana ia ua puipui mai o loko. I ole hoi e heie laiau na hele ana o na pohaku a maua. Ke kumui olelo ai o Hauna pela, ua poioii loa ia o Ilauna i kela manawa, Ina no hof paha o ka poe nei 0 ka iokomaikai, aiaiia, maniua ka ai mahope ka ieale?, Aole'hoi e hihi, e like no me ke ino 0 ke alii, peia no ka hana a na makaa* inana. M .\h'>p? o ia manawa i hele hou mai ai kahi kanaka a oielo mai la, ke kaii mai la ke kaikamahine ia oe o ko komo aku e lealea olua i keia wa. I aku la o Hauna, ae, e komo aku wau iloko e iealea pu me ia; a komo aku ia 0 Hauna iioko 0 ka hale a halawai pu aka la me ka mea nona ka la lealea. I mai la ke kaikamahine īa Hauna, me kona maopopo ole ae o Hauna keia a laua e kamailio pu nei. Ua oleio ' mai nei paha oe e lealsa kaua ma ke konane ana. Ae, ua olelo mai nei au pela, a eia auanei paha ka mea kupanaha, 0 oe ua makaukau oe no ke kumu pili, a owau, aohe a'u mau waiwai e pili aku ai me oe eke kaikamahine maikai, hookahi no wahi waiwai he wahi waa, aia aku nei 1 0 kahi i kau ai, he eiima anana ka loa a muku, o ka hohonu hoi, he elima kikoo a poho ke ono, oia iho la noka'uwahi waiwai, a eia ka iua o ko'u mau wahi waiwai, o ko'u mau iwi

no, ma no nui wau c la oe, e no* ho kanaka aku no hoi wau malalo ou, ina no hoi oe manao no ko'u make, aia wale aku no ia * ia oe, aole wau e welawela ana i kau eha, he make pono ana ka hoi ia o ke kino oiamuli o ka makemake, eia la i lohe oe,a nana mai ana oe i ko'u mau wahi waiwai, ina he pono alaila iealea kaua, a ina no hoi aole he kupono o ka'u mau waiwai, aole no hoi kaua e lealea. I mai la ke kaikamahine ia Hauna, i ke aha hoi, ua kupono iho la kau mau waiwai, e, ouhea oe e ka makamaka, eia no hoi ko'u mau waiwai e hoike aku ai la oe, o na waiwai a pau loa e ! piha mai nei o keia halau, ina e make wau ia oe, alaila, e lilo la mau waiwai a pau loa ia oe. Ia manawa, ua hoemaka iho !a laua e kamailio pono no na iliili a laua. I aku la o Hauna, aia ia oe no e ke kamaaina ke koho mua i kau iliiii, aoie ia'u i ka malihini. NoU*ila, ua koho ke kaikamahine i kana il ili o ka jliili elee!e, a o ka iiiili keokeo hoi oia ka Hauna. I mai la ke kaikamahine, o ka wal i>ii'i a kau.» ke hoohele mua ? I aku lao Hauna, o ka ke kamaaina ilii'i noka h(M>hele mua, a mahope no hoi ka'u wahi i»iiii. I m&i la ke kaikamahine, he mea maikai ta, eia paha auanei ka hewa, malia pal)a o ok-to n»ai auanei ka malihini no hea maKe ele no hoi o ka maiihini ua iilo n»ua no ka hele o ka iliili i ke kamaaina mabi!a ko'u wahi e kanalua pel I aku la o Hauna, aole ia mea ma ka umauii)3 o ka n aiihini, ina no oe e hoohele naua i kau mau iliili a hiki i ka make ana o ka'u mau iliili ia oe, ua po no no, o ka hele ana ihola no ia o ka llīili a ke akaa>ai, aohe mea nana e welawela aku i kau eha e kt kamaaina, a e hlo aku no mau iwi t moepuu īmua o ke o ka lealea, ae noho aku no au i kauwa lapa kuakea malalo o keu maiu e ke Kaikamahine, ina hot o ko'u make nei ia oe f aka, ina hoi aohe wau e m&ke ana i kau hoohele mua ana i kau mau Uiili aiaila, aole hoi he

olelo ana» aka no hei, ua olelo ta me eka poe kahiko, ike *io iho no nae) a u!u a hala, malia paha hoi pela īho ana oe eke kamaama maikai. iko alo iho 110 ko mau iliili a hal* wale iho la no, no ka mea, e ia ana no ke kolekole a kahi nui oka wahie» a pela no hoi me ka ia* e hahai ia ana n% kona poino a kahi nui o ka paakai, inalia p&ha hoi pela iho ana no oe i kenala. 1 mai 1a ke kaikamahine iaia nei i ka huaoielo o ka hooio, aohe maa o ka'u iliili ika hoi nele ana t no ka mea hoi, iluna wau o ka papa konane kahi i hanau ai, a pehea auanei e ne!e ai ka u mau iltili. Ma keia wahi o ko kakou moolelo e ike ai kaua e ka mea heluhelu t ke ooiea o ke kakai a ke kaikamahine no na mea e pili ana i ke konane. I kela nu\nawa i olelo aku ai o Ha» una, ua lawa kaua ma na kakele olelo ana, i hakalia wale ho kaua i ka olelo ana, e hoike aku au i ka mea oiaio, ua hanau ia mai no wau mai ka puhaka mai o ko'u makuahine aole Uuna oka papa konane e like rac oe, ano kou hānau ana iluna o ka papa konane, ma keia la auanei, e pau ana ke aloha o kou (makuahine ia oe papa konane) a e lilo auanei kona aloha ia'u ike keikikane, aole ia oe i ke kaikamahine. Ia manawa, na hoomaka laua nei e konane. ma ka lilo ana no hoi i ke kaikamahine ka hoohele mua ana oka iliili, he iliili eleele ka ke kaikamahine a he iliih keokeo ka Hauna. Ikawa i lawe mikioi ai o na lima palupalu oua kaikamahine la i kana mau iliili a pau ka hele ana okana mau iliili, ua lilo aku la hoi ka hele ana o ka iliili ia Hauna, me ka eleu, a me ka . palanehe hikiwawe o na lima o Hauna, i hoohele aku ai i kana mau iliili, aia hoi, ua liio niai la hookahi iliih aua kaikamahine nei ia £launa me kona ike ole mai. oia hoi ka iliili ma kekahi kihi o ka laua papa konane. I ka lua o ka manawa a Hiuna 1 heoheie ai i kana iliili, ua lilo hou mai la hookahi iliili ia Hauna, oia hoi ka iliili a ua kaikamahine la, ua liio mai la hoi he elua mau iliili a ua kaikamahine la iaia nei. ° Ia manawa i olelo aku ai o Hauna i ua kaikamahine la, make, eia la he make a puaa ka'u make ka ka malihini i lohe mai oe e ke kamaama, e pili ia iho nei e kaua i na iwi ina ua lilo oe ia'u e ke kaikamahine, aole hoi e hihi, he wa*

iwai kou kumu pili a he iwi hoi ko'u, c make a puaa ana oe ia'o, oia hoi keia, o kau mau iliili auanei e hoihoi aku ana wau iwaena konu, a o ka'u mau iliiti auanei, mawaho aku ia mau iliili, oia no auanei ka pa, o ko'u ike konane keia e hoike mua aku nei ia oe e ka boa lealea. Aohe no i hoolele ia ka hauU o ka naau o ke kaikamahine, he mea mau no ia i ka poe konane a pau, he hooiele e no 1 ka hauli a he hoopuiwa i ka hoa lealea, aolenae pela o Hauna, ua ike mua no ia e make ana no iaia, oiai, ua lilo mua no na iliili elua a ke kaikamahine iaia. Ia haele like ana no o na iliili a laua a hiki i ka wa i ike ai o ua kaikamahi- | ne ia aohe kekahi mau iliiii ana, i ae la oia, akahi ka wau a make. he mea oiaio, he make a puaa io ka ka make o ka'u mau iliiU ia oe, i ka nana aku no 0 ka maka o ka puaa i kona imu i ka a 1 mai a hiki i kona make ana, peia hoi | au, i ka nana aku nei no ka hoi o ko'u mau maka i ka'u mau iliili a o ka lilo aku nei no ka hoi ia ia oe, me kou eleu loa a me ko'u ike ole hoi. Ia wa i kulou iho ai na maka o ua kaikamahine la ilalo, a hiolo makawalu iho la na kulu waimaka, no mina i kana waiwai, a o ka lua f no kona hilahila i kona make ana ma ke konane ana nie Hauna, no kana mau olelo hooio mamua o ko laua wa i lealea al la h6ohe!e hou ana a laua i na iliili a laua a hiki» ka wa i paa ai na iliili a ua kaikamahire nti iwaena. la manawa i olelo aku ai o Hauna i kona hoa konane, pehea ua mau iliiU au i keia manawa ? I mai la ke kaikamahine ua make tu ia oe* ina hoi o ka nui nei o ka'u waiwai, ina ua pa lealea hou kaua. I aku la o Hauna, a pehea no la hoi o kou mau iwi no hot ke kumu pili, e like me ko'u kumu pili ia oe ? I mai la ke kaikamahine ia Hauna, aole o'a makemake e pili i ko'u kino, aole au he naaupo e like me kou ano ka naaiipo. (A&kipau.)