Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 27, 6 July 1889 — HE KAAO NO HAPAIKALA-Hapaikamahina KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu. I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii. [ARTICLE]

HE KAAO NO HAPAIKALAHapaikamahina

KA HUA OHIA NANI I LOAA MA KA Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

I Kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.

Unuhi ia e Moss Man I ka ike ana o ke koa opio i na helehelena o kona mau makua, l»e mea hoi ia nana i niai i kona nianao a ua waiho iho la oia i kana ohenana ilalo a l\oomaka iho la oia e uwe. I ka pau ana o keia mau haawina kaumaha i iii iho maluna o kekoaopio ua lalau iho la oia i kana ohenanaa hili iho la oia ihma o kana pahu daimana a j>ane iho Ui: Ia oe e kuu pahu (laimana, e hoike mai oe ia'u, heaha la ka hana a ku mau makua i keia manawa maluna o ko laua papaainn, oiai au i nana aku nei ma ka'u ohenana. lloko o ia wa i wawalo ae ai kekahi leo maiioko ae o ka pahu elaimana a pane mai la: 0 hana a ko mau makua i keia hoia, oiu no ko laua koho ana ua make oe i keia wa. 1 ka lohe ana o ke koa opio i na ole lo a ka pahu daimana, ua pane iho la oia, ma kou mana e kuu pahu daimana e hele aku oe a hai aku i o'u mau makua, aole au i make, e ike ana no laua i »'u i ka la e pilu ai ka'u manawa i hai aku ai ia iaua. lluko o ia wa i hooko "ku ai ka pahu daimana i na olelo a kona haku. Ma kew wahi e huh ae ai kakou a nana aku no na wahi makua o ka kakou koa, oiai hoi laua e noho ana ma ko lana papaaina me ka ono oie o ka iaua ai. G:ai laua e nanea ana maluna o ko laua mau noho ma ka aoao o ke pakau kau, ua lohe aku la laua i kekahi leo i

ki pae ana mai: Ia o!ua e na makua o ko u.akou hako opio, kc hoike aku nei *vau ia oiua, o ka olua mau oielo t kaniuhu iho nei no ka olua keki. ua he!e aku nei ka olua mau oklo a lohe oia, a nana wau i i hoouna mai nei e hele niai e hoike ia olua i ke ano o kona noho ana, o kona noho ana he maikai no a mai hoj*>h ;- po olua iaia, oiai, e ike ana no oiua i ka olua keiki i ka ia hope e piha ai ka ekolu makahiki e like me kana kauoha ia olua, * keia wa he elua aupuni i iilo mat maUlo ona, oia ka inana nui maluna oia mau aur>un< ? a e hoolana iko olua manao i keia wa. I ko bna iuhe ana i kei » leo, ua pui wa ae la laua a hele ke lane e huii u loko o ko iaua wahi hale a hele ioa aku ia iwaho e huii ai o) n Ae wale oia i ka ! huii auhe nae he wahi mea a ioaa iki o kekahi kino kanaka, no ia ne!c ana, hoi aku la oia. laia i hiki aku ai iniua o kana wahine, ua mnau r:;at ia oia, auhea aku nei ka hoi ka mea nena ka leo a kaua i Sohe iho nei ? Aole he kanaka, manao wau he diabok>, wahi a kana kane Pane aku ia kana wahine, aole |xaha he diaboio, ua manao au he kaoaka no ' ka mea nana i kamahio uui nel Ata lo hoi mahea, i pme aku ai ke kane n.e ka leo huhu, kai no hoi ua noke aku nei au i ka hulli ia ioko nei i me wabo a aohe pahi oirt > loaa iki.

Ua hlo ioi ka kv> Vo <pahjo v -a,> oka ;uh j liauuana i mea na na makua o ka kakau koa oi>u>. A ia iaua no e hoopaapaa ana. ua io he hou aku la no iaua t kekahi ieo i ka i ana nni. "Mai hoopaapaa olua no'u, oui, he mea kino ole wau, o na o'elo ka<»oha a <a o!ua keiki ko'u haku opio hoi, ota ka u » hoike mua aku ne» ia oiua, a nolaiia, e hoolana 1 ko manao a hiki i ka ia o olua e īke ai uia, oiai, eia no wau kona kekua ke nukaala net i na t>oino a pau e kau iho ana maluna ona. 1 ka iohe ana o na makua oke koa opio ua hoopau ae ia laua i ko laua ma nao pthoihoi no ka laua keik» a hiki i ko laua hoi ana ma ko Uua rumi hwlllO'U. Ma keia wahi e ka poe heluhelu, e waiho ai kakou i na makua o ke koa opio oiai laua e noho ana me ke aioha keiki, a me na manao aioha hoi oke koa opio no kona mau makua, a e huli ae kakou a nana aku no ke koa opio. I ka pau ana o na manao uluku iloko o ke koa opio no ke aioha i kona mau makua, ua laiau hou iho la oia i kana ohenana punaheie a nana aku )a ma na wahi a pau o ka honua. A i ka hoj>e loa o kana nina ana, ua ike aku la oia i kekahi aupuni e hooma iamaiama ia ana e na ipukukui uwiia he hookahi nniiona, a aeie hoi e hiki e nalowale ke kui pine ke haule niai keka hi mea ibo. Ua ike pu aku ia no hoi keia i keka hi haie nui a ka launa oie mai ua piha me na miiiona kanaka e hoiohoio ana iloko o ua hale ia, a e ku ana kekahi mau papaaina nui maloko o ua haie ia, a ua h»ki ke noho ia e na miliona kana ka a aole e laua iho na noho, a ua ike pu aku la no hoi keia he mau tausani o na kanaka e hee ana na pilali gula ma ko lakou mau poohiwi a e kau haaheo ana hoi na hoku alii ma ko lakou mau umauma pakahi. He mea hoopahaohao keia i ko ke koa opio ike ana i keia mea hou, a ia wa i hahau iho ai oia i kana ohenana iiuna o ka pahu kaimana a pane iho la: E kuu pahu (laimana, ehoikemaioe la'u, owai la ka inoa o kela aupuni, a heaha la keia hale nui e ku la, a heaha la ke ano o kela pa}>aaina i kukulu ia ?

Ia wa no i poha ae ai kekahi leo mai loko ae o ka j>ahu elaimana i ka i aru ae penei: O ka inoa o kela aupuni au e rkc nei, oia no ke aupuni o Ronta, a o kela hile au i »ke aku la, o ka iiale alu o ka moi, a o kela papaaina au i ike aku la he |>apiaina mare ia no ke kaikamahine muli loa a ua moi ia, a e male ia ana ua kaikamahine a!n la me ke keik» a-ii Henry o>nedi o ke aupuni o Inia, a he ktiki hoi ia a kona aupum i kaena ai i ka nani a me ka ui o kona mau helehelena, oia hoi, ka hoku hele o Inia, he tr.ea oiaio no la a konaaupuni

i olelo ai, oiaj, ua nii mai kona ui a ka h3j>alua o kou kino. a oia hookahi wale no j>aha r.vaena o na keiki o ka honua nei, e ukali mai mahope o kou meheu. e kuu haku 0[;Ī0, a o ka lua o na keiki e lii<i e ukali mai i kou nam, oia no ke ; keikialii Lewi \'anedera o ke aupuni o Rusia, a no ka maka'u o ka moi ia oe 0 h o kona aupuni ia oe, oiai, o kou luku ana iho nei i na \) iwa, ua holo kaapuni aku ia iono ma na aupum a [>au o | ka hor.ua, a ta manao no ka moi o j Kuma eia no oe i I*cr j*ia nei, a nolaiU j aole e hiki laia ke kono mai i ke auj>uni o Pem-iia nei e hele aku e hoohanohano i ka mare ana o kana kaikamahir.e, ua kono aku oia i na aupuni a pau 0 ka honua a koe o Perusia me Sekotia r ! aoīe laua i kono la. 1 I ka lohe ana o ke koa Of>io i na ol< - !o a kana pahu diimana, ua ialau aku ! la oia i kana pahu kaimana a wehe ae ; la i na kui e omau ana o kona iio, a ku ! ana ua iio )a imua o kona haku me ka 1 hiehie nui, a pane mai la Heaha ka makenuke o kuu haku opio i kauoha ae nef ia'u ? Pane aku la ke koa opio, ua make make wau e hele kaua i ke ajpunio Roroa i keia hora, a e haawi mai V< i kapa no'u oke kahikoo ka poe waiwai i ioa. hoko o la wa i pane mai ai kona lio, ; e pai ae oe ma kuu pepeiao hema, a e . 1 kahea iho oe e hke me kau mea i ma- ;, kemike ai. 11 I ka lohe ana o ke ko-a opio i na oie- ' lo a kooa lio, tia booko aku U oia, a be

maniwA o'.e waiho ana ko urici kapa i:\iua o krna aW> a konu» iho Ijl I ka malaukau ana, ua kau ae la 011 iluna o kona Uo a u *a tu> hoi 1 puki mai ai keia 1 ke Kauiawaha a 1 ka hoalu ana aku, ku ana laua nct ma ka pukā 0 ka^ha'e. Ua lele iho U keia iUio a hmhoi ae la » kona lio i!oko o kana huke. lioko 0 ia wa i paue mai «i na kanaka iaia nei, hookano ka hoi kela kanika, na wai !a i «e iaa e komo mai me kona lio iloko nei, e ike auinei {>aht 1 ko hele ia t makou e hii i ka wei, heaha la ka hana a ko makou moi e hana mai ai maluna ou. ina oil e lohe aku ana. Aohe hoolohe aku o ka kakou koa opio i na oU ! > a kauaka, ua hele W aku la oia a pti aku 1« iluna o ke alami a komo loa aku la iloko a huikau aku U me na kanaka iluna o ka papaaina a noho iho la keia ma ka aoao o kekahi kanaka. Iloko o ia ua i ike mai ai na mea a pau loa e noho ana ma ka papaaina 1 keia keiki opiopio loa e ai pu ana me lakou, he mau helehelena nani loa ko na i ike ole ia ma ke aupuni 0 Koma a ma na aupuni e ae no hoio ka honua a iakou 1 kaapuni ai, a neho iho la lakou paina. A i ko lakou maona ana, uajiu ae nei na mea a pau loa a hele aku la ma ka rumi hulahula a me ka kakou koa opio ph kekahi. I ko iakou nei komo ana aku iloko o ka rnmi, ua paanee ia mai la na noho inma o na poe a pau e komo aku ana. Iwaena 0 a pau loa e komo pu nei me ke kweou koa opio, he poe koikoi ia no na aupuni e ae i kono ia a no ke aupuni no hoi kekahi o Koma, a iwaena 0 la poe i noho iho ai ke koa opio. A i ka hiki ana mai hoi 0 na mea mare, oia hoi ke keikialii o Inia a me uie ke kaikamahinealii o Koma a me ka ohana alii a pau, a ua noho iho la Ukou uahi i hoomakaukau ia.

Iloko o ia wa i naue ae ai na mea a pau mn ke kahna hul.ihula a koe ka kakou koa opio, ua hulal.ula na mea a pau a hiki i ko lakou hoi ana ma ko lakou nuu n->ho. I ke anaina no e n >ho .inn, ko no ana kekahi keiki ojii.»pn) loa, nona pa ha na makahiki he iS, me na i-iiali i ia e hee ana ma kt">na uinaum kohu ano kaukaualii, ua komo m.u la oia me ke ano kuoo a lia\wi aku ia i kon.i aloha i na mea maio. a jm.la no 1 ina mea r..are a me ka ohana a'ui i panai mai ai i ko l.ikou ;iloha Ua |»anee 1.1 mai ia kekahi noho no ua keiki maUiim nei a noho iho la om, a ar»le i iiulm, ua k ihea ia mai la ka poe h'ilahuli e he'e aku e hulahu'a, a ua ku ae nei ua keiki mahhini nei iluna a hele aku la e huiahu'a rne ke kaikamahine a ke kuhina kaua o Koma, a > ke kaikamahine hi*lu ekahi hoi ia aia ka hu'ah ila n K nna, a n keia leeiki e leulahula pu nei me ke kaikam.ihi neakekuluna kau.i, he keiki akam ii no la ma ka hu'uhula, a ua kaena .»c oia oia ka hel'i ekahi m.i ka hulahu'a •na na auouni a j;au o ka h<»nua. n a ■!<: hookahi keiki ma na aepum e aee hiki e hoohoka aku I kona akamai. He mea oiaio e ka mea heluhelu, ke nana aku i na wawae o ua keiki la, ua 'ike me ke kaupu hi-hi ate o ka moana, ka nel.e a me ka taiamitno o na wav*ae o ua kfiki la.