Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 5, 31 January 1891 — ROMIANO; Naita Hapakeko O NA PALI EIWA. Haku-alii Korila o na luahuna, A I OLE Ke Keikialii Kamehai loa ma Italia. [ARTICLE]

ROMIANO;

Naita Hapakeko O NA PALI EIWA.

Haku-alii Korila o na luahuna, A I OLE Ke Keikialii Kamehai loa ma Italia.

MOKUNA X. Imua o El'ROpa—Ka Hookahuli Aupuni Pakaha. Me kela mau olelo, haawi aku la ua :naita Apala nei l Ke kauoha 1 kona |mau koa, e lawe lakou i ka kahua o ka Ipepehi ana ia Romiano me ka hanohaFno o ka lakou mau medala kila, i ke |sekona mua loa a lakou e ike ai iaia e [maalo ae ana mawaho 0 ko lakou mau kahua o ke kiai, aka, o ia mau kauoha |nae aole loa ia i hoohanaia e na koa. I Oiai, aia o Komiano ke hookahua >la i kuna kulana ikaika e hulawai aku ai me na mana kaua a pau o Europa, la o ke kulana o ka makaukan a me ka jik »ika i loaa īa Romiano, oia no na seIkona 0 ka weliweli a me ka haalulu e !na aupuni poo kalaunu o Europa i ka |wa a lakou i lohe aku ai, eia ua keko [la o ka puuwai koko oke kipi ke uluFpa nei 1 na palena o Italia.

O ka lilo pio ana ae o kela hapa 0 ke kulanakauhalealiī o Italia, ka hooli- •) k^Cmapa, ka ikaika o na pualikoa Italia malalo o ka naaa Apala i mea ole, a me ka loaa ana aku o ka palapala a Komiano īmua o lakou na moi poo kalaunu me na huaolelo hooweliweli o ka hookahe koko, na ia mea i hoohaalulu aku ia lakou, a oia ka lakou i waiho mai ai 1 ka lakou palapala kauoha i ka naita Apala e hooko kokeia ka hanohano o ka oihana mana kaua o Italia ma ka hopu pio. a i ole, aua aku paha ia Romiano, aka, oia mau palapala kauoha nae o ka hoo ko kaue ha, ua panai ia aku ia e na olelo hohe wale a ua Apala la, a iwaena 0 keia mau palapala pane, ua waiho pu aku ua naita nei i kana pane imua o kona mau haku Uilama me Rale, na moi kalaunu o Pelekane i huiia, a oua palapala pane la oia no ka kaua i ikt mua loa ai ma ka hoomaka ana 0 keia mooleio, alaila, e kuu makamaka heluhelu, ma keia wahi e hoomanao iho ai kaua ua hohe a makau o Apnla, aka, no Komiano hoi ka hookahuli aupuni a wawahi maluhia o Europa, aele loa oia

1 hoike mai i na huaelelo o ka hohe a| me ka makau wale, aka, o kana 1 kamailio aku ai imua o kona mau koa, oia no kona hoike ana aku ua makaukau oia e hoonaueue aka i ka mana o na po kalaunu 0 Europa ke hooko ole ia mai kana mau koi. O ka loaa ole ana mai o na paiapala pane a ua mau poo moi la, 01 a ka ua Romiano nei i hoopuka ae ai i keia mau olelo: A-ha ! Ua weliweli anei o Europa net no Romiano, a i ole, eia anei lakou ke huli mai nei i kuuiu e hulihia ai ka baku o na pali eiwa, ha, ha, ma ka inoa o Hero kuu makua, aole loa lakou e ku maluna o ke kahua e ka makaukau, a o hoea e aku no o Ro miano imua o lakou a e kulai aku i ko lakou mau noho moi ilalo o ka honua. O keia mau olelo a Romiar,o, ua hoopukaia ae ia me na helehelena o ka haaheo e uhola ana maluna o ua hapakeko nei, a i ka wa a ua hapakeko la 1 lohe mai ai mai kona mau kanaka kiu mai aia na pualikoa Italia ke pii mai la e kaili ae i ka mana o kela bapa o ke kulanakauhalealii kahi a Romiano me kona roau koa e noho ana malalo o ka ikaika o na mea kaua, oia ka wa a ua Romiano nei i j>uhi koke ae ai 1 kana o le. Emoole; aia na koa o ua Romiano la, ua makaukau e hooko i ke kauoha, a oia ka ua Romiado nei i luai aku ai i keia mau olelo imua o lakou: E na koa, na iliohae ahiu o na pali eiwa, ano iho la no i loaa mai oei la'u ka lohe. ei

ae na koa o Apala a huea mai, aka, t na koa, e heea aku ana o Komiano ioiua o lakou a hoike aku ia lakou, ao le i hohe o Romiane ina 0 Europa hoi lookoa ke ala mai ana a kue mai ia'u,' ano, e oa koa, e makaukau a e maki aku īma. Me keia mau olelo a Romiano, lawe ae la oia 1 ke kulana o ke alakai ana aku i kona mau koa imua o na enemi, a i ka halawai ana ae o keia mau aoao elua i kahi hookahi, ua hookala ia ka oi o na medala kila me ka hahana loa. e haule make ana na koa me ko lakau mau leo tnauliarwa hope loa, e hou aku ana a hou ma : , hili aku a hili mai na koa o kela a .ne keia aoao, a o na leo hooko kauoh < 0 na alakai, e lohe u aku ana ia e h uwi ana i ke kauoha la lakou, a ma ka olelo pokole ana ae no kaua e ka mea heluhelu, oia kekahi o na la weliweli o ka hookahe koko i ka hakahaia mal .na o ka lepo o Italia. 0 ka hahana a 10 ka ikaika o ke kulana

0 na aoao a e >a ia mau minute oia ka mea nana i hv ukau bou aku i ka weli maluna o na kanaka Italia, a i ka wa a lakou i lohe hou aku ai ua auhee hou mai ka naita Apala imua 0 Komiano, ua pili pu iho 'a ko lakou hanu me ka haalulu nui, s puoho ae la ko lakou mau leo kal: a i ke kanaka a lakou 1 nilinai ai e kauoha ana iaia e haawi oia 1 kona ikaika a pau ma na ano e hiki ai e hoopakele ia ko lakou aupuni mai loko mai o na hma o Romiano. Aka, e ka o kela mau !eo kahea o ka lehulehu, ua hiki ole la i ke koa a me ke kaulana o ka inoa 0 ka naita Apala ke lawe ae i ke kulana o ka paio ana me ka enemi, oiai oia a me kona puali iloko o ia mau mmute ua auhee a weluwelu liilii. O ke auhee ana īho la o Apala, na ia tne«i i haawi aku ia Romiano he huakai lanakila hiwahiwa ma ka maki ana me kona mau koa ma ke alahele imua

0 Europa, a iloko 0 kela huakai lana kila lua ole, ua hoolulu iho la na koa 0 ja Romiano nei ma na kapakai • kokoke ana i kahi mokupuni o Cosika, a oia kn ua hapakeko la i kahoahoa ae ai ina aole keia mau wai akea, ina la aolee hoi hope ka'u huakai hele imua, aka, e maki hope aku ana au a komo aku iloko o na aupuni nui o Europa a hoouka aku i ke kaua maluna o lakou *e kaua a Romiano e poina ole ai, he kahua kaua ia e hulihia ai o Europa holookoa nei. O kela mau olelo ae la a ua Romiano nei oia kana i huii hope ae ai a ma ki aku la imua no ke kulanakauhalealii me ka manao kuhihewa o ua hapakeko la aia no la o lulia iloko o kona haalu lu o ka weliweli nui, aka, iaia i hoea aku ai mawaho o na palena 0 ke kulanakauhalealii, ua loaa hou mai la iaia ka lohe ua lilo hou ae ka mana o ke kulanakauhale holookoa malalo o Apala kona enemi, a o kela a me keia wahi <1 ua hapakeko 1a i hoao aku ai e komo ua hana mua ia.ka waha o kona luakupapsu. O ka ioaa ana mai 0 keia lono la Ro miano, ua hoowela ia ae kona puuwai me ka inaina nui, a hooholo iho la oia 1 kona manao e komo aku oia iloko o ke kulanakauhalealii me ka hoohakalia ole, a kaili ae 1 ka mana o ke kulanakauhale holookoa, a me ka nohoalii malalo o ka ikaika o na mea kaua, a - ia ka ua Romiano nei i kahea *e ai 1 na koa me na olelo o ka wiwo ole, imua e na koa, e komo aku iloko o ke kulanakauhale a kulai aku i kona paa a me <ca ikaika ilalo a e hoolilo hoi 1 ka ma na o na enemi i mea ole.

O keia mau olelo a Romrano t oia ka na koa i maki aku ai me ka puahi nui, a i na hora molehulehu o ke «hiahi o ua la te, aia ua Romiano nei me kona mau koa īmua o na paia o ke kapitala alii kahi i pii aku al Ua hr»lo koke ae ka lono a puni ke kulanakauhalealii me ka hikiwawe loa, ua hoea bou ae o Komiano, a oia ka ka naiu Apala t kaena ae ai, aole !oa ua hapakeko la e komo bou iloko o na lu hiehu nani o ke kapitala alīt a hiki i ke auhee ana, a he mea oiaio e ka mea heluhelu, o kela mau olelo a ka naita Apala, ua ko io oo ul Oiai, ike sekona mua loa a Roaaiano 1 lawe ae ai i ke kahua o ke kukala kaua, aia hoi oa hamare koke ia mai la ka ikaika o kona puali a aneane e weluwelo liilii a lilo pio. NoUīla, ē hoomaaawanui e na makamaka heluheiu o ko makou. pepa a oili hou aku ko kakou mau mo-{ olelo hooni puuwai. (A*kip*u.) !