Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 19, 7 May 1892 — He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Ui Nohea Berela.

Ke Kamehai hoopouo—Ke kupaa me ka luli ole—He wahine na ke kane hookahi —Ke aa popllikia a me ka huli ana o ka pomaikai mahope o ka wahine. MOKUNA XIX. HE WAIII HOOMALAMALAMA I MOEI'IIANE MUA OI.E lA. Kuoe hele aku lao Berela maiuna 0 ke alapii e hiki aku ai i kona wahi keena moe i hele a puanuanu, u haule iho la Uuna o kona wahi moe. Aole he mea klno i hele aku e hoomalielie i kona naau mokumokuahua a kupiklpikio. No ka hora hookahl kona waiho moe ann, alnila ala ae la oia a aia kona papa niho ke haalulu la i ka ua inea o ke auu, wehe ae ia i kona kapa palulu 1 ina-u, koino iho la ke kapa inehana, a noho iho la ma kahi kokoke i kona kapuahl hoopumehana. j

««Pakele au mai make i keia la," wahi ana e namunanu ana, <( aka, aoie loa au e poina ana la Nohala I)esemona a ine kana mau hana maikai. Me he la ua hoike mai na nanaina o kona mau nmka i kona kulana wiwo ole a me ka puuwai hamama." Ma ke ahiahi ana iho, ua ike ia iho la kekahl ulia i moeuhane mua 010 ia e pili ana no Berela. Eia no oia ke noho mumule nei rae ka noonoo nui ana, ia wa i nakeke aku ai o waho oke alapii a halulu ana ke kikeke ma ka puka, a komo aku la o Topolopa wahine a pane koke aku la. «'I hele mai nei au e hoike aku ia oe eka wahine opio, e haalele ana au I ka hoomau ana aku i ka iawelawe ana i ka oihana malama liale hoolimalima. E raan«o ana au e haalele la Enelani nei." He nanaina kahaha ko Bereia ia wa. "A ihea oe e hele ai, wahl a fierela i ninau aku ai. <«I Ausetara!la o ka wahineopio,"

wahl a Topelopa wahine i pane aku ai me he leo ano hnuoli i awiliwili la nae me ka leo o ke ano kaumaha." Ua hoiko aku no anel au la oe no na mea e pili ana i ka'u mau keiki kane? He mau kanaka kino nunui a ikaika laua, a he hauai hipa ka laua haua e noho mai la i Ausetaralia. He mau houie maikaiko laua a elua, ahe eono a laua mau keiki pakahi. O loane, ka hanau muli o laua, ka make koke ana mai nei no la o kana wahine, a oiai ho liilil a opiopio loa kana mau keiki, oia kona mea i kauoha mai nei ia'u e hele aku a e malama i kana mau

keiki a pu I kona noho ana. K holo ana au a aole he kuia mana e hlkl ke alai mai mamua o*u. £ kuai aku ana au 1 ka hooiimaUma o keia hale. He hookahi 110 makahiki i koe o ka hoolimalima o ka hale nei, a ua ike no hoi au i ka inea makemake e kuai mai. £ pau aku ana na lako haie i ka hoouna la I ka hale kudala iio ke kudala aua. Aole o f u manao maikai ole no kekahl poe hoolimaiiiua e noho nel, aka, nou wale no." pehea, aole anei he hiki ia'u ke noho Uoko o keia keena malalo o ko*u mau iilo T } I uinau aku ai o Berela. *<Aolo 0 hiki ana, no ka mea, o ka mea e makemake nel e kual ī ka hoolimalima o ka hale nei, ola! no ka mea nana e malama uei i i kela hale mao. He haie kona no i na kane wale 00. Ua maopopo ia'ii e hoole ana oia I koa hoomau ana i ka oolio maanei ina oo he wahi ko* pooo keia ooa e ooho ai me na kane. Pehee, he makemake oo me p&ha oe e koi a noho ma alanui Oxfordt Ua ike au he h&io hooUmsiima maialla i kupono no kou noho aoa, akaooka huina ilala m e uku oei »o keia % keeua, e ioaa an« ia oe he keena oi ae o fca uuku ke

hoohalike in me keia keeoa ma* laila."

"liia e haalele ana au i keia haie a home hoi o'u, e Topek>pa wahine, ke haawi aku nei au i ka mahalo a nui ia oe no kou hoao ana e ioaa ona home hou no'u,"i pane aku a! o Berela.

«Alaila, i ka la apopo, e kamallio ana au ia Makaleka wahine e hookaawale a e hwmaknakau hoi i keena nou," wahl a Topelopa. ««He wahlne maikai a hoopono o Makaleka. He wahine malama hale oia mamua no kekahi ohana waiwai a hanohano, a ua loaa iaia he puu ilala mahuahua mamuli o kona houluulu me ka hoomakaulii ana. Mamuli o kona kamaaina loa i kekalii poe ohana hanohano a waiwai, pela au 3 inanao nei e loaa ana ia oe ka hana o ke ano malkai, a maluna o na inea a pau, aole a'u wahi maikai eae iike ai nou maniua o kela wahi." «I ka wa hea oe e haaiele mai ai ia Enelani nei ?"

"E haalele ana au ia Enelani loko o elua pule mai keia la aku.

I keia pule ae e kuai kuiiala ia ai o'u mau lako hale. He haalele hikiwawe loa ana keia o'u ia Enelani nei, oiai ua makemake ka*u keiki ia'u e holo koke aku e kokua a malama i kana mau keiki, ano aole loa e hiki ia Enelani holookoa ko kaohi mai ia'u mai ka holo ana aku no Auseteralia."

Maanei i hooki iho ai o Berela a me Topelopa i ka laua mau kukai olelo ana, a uhaele aku la no kahi hoolulu kaapio, a holo aku la no kahi o Berela e noho aku ai.

O keia liale a home hou o Berela e noho aku ai e kamailio ia nei, aia no ia ke ku nei ma alanui Oxford ma kahi e noho ia ana e na poe maikai. He hale uinihepa keia o eha mahele keena. Ilookani iho la o*Topelopa wahine i ka bele a puka mai ia kekahi wahine lawelawe a

hookipa aku la ia laua iloko. O keia wahine o Makaleka, ka ona nialama hale, he wahine oia ua piha na niakahiki ma kalii e aneane aku una i ke kanikoo, aole i liuliu mahope iho o ko Berela ma hookipa ia ana iloko o ko keena, ua oili koko mai la oia a hoolauna koke aku la o Topelopa wahine ia Berela.

Ua haule pa pono aku ka malamalama o ke kukui ihoiho maluna o ko Berela mau helehelena nohea, a pela hoi oia i panai aku ai i kona aloha hoolauna. Aka, ma ko Makaleka aoao, ua hikileie koke ae la oia me he mea la ho akua lapu o Berela imua ona. ««Uwai, owai kela inoa au i hoopuka ae la ?' 1 i ninau mai ai o Makaleka wahine me ka pihoihoi. "O Berela Hoku," wahi a Topeiopa wahine. "He wahine opio maikai keia, a na J u eka hooiaio nona. He piiikoko oia no ka ohana o Hoku (Star) o Sure."

«E kala mai ia'u," wahi a Makaleka i paue mai ai ia Berela. "O kou mau hiohiona e ka wahine opio ke hoomanao mai nei ia ia'u no na heiehelena o kekahi wahineopio a'u I ike a i kamaaina hoi mamua. Owau ka wahine nana e hooponoj>ono a e lawelawe I kona mau pono a pau ma ka ululaau o Sana Ivane. 0 na kii onohi o kou mau maka ua like loa me kona." Na keia mau olelo a Makaleka i hooi ae I ka pana konikoni ana o ko Berela puuwai, aka, aole ia i hoopihoihol la, a me ka malie a me ke akahele, pane aku la ola: «£hia makahiki i hala $e nei kou noho hana ana me ia ?" <«He ninikumamawalu makahiki 1 hala ae uel» a he umikumamahiku ! makahiki i hala ae nei ko*u haalele ana ia wahi kulana hana o'u." I kela wa i ano puoia ae ai ko Berela noonoo e na manao kupiiikiL £ loaa aoa anei laia he moall hoo* malamalama no ka mea huea e pili aoa oo kona makoahlne a me kona hanau ana? Hoomaopopo iho la oia na na mana lani i atekai laia no keia haie, a malia eia iioko o ka malama pauaho 010 ana a keia wahine e iohe ai oia i ka moolelo poiolei e pHi ana oo kooa makoahioe. «£ olaolu ana anei oe e pii Uana © naoa i kou keeoa Ae aka la o Berek. Holo akn la

ka aelike no ka oko o ke keena, a hooholo ia iho ia i kekahi la ae e lawe al o Berela 1 kona keena hou. "He manaoiana ko'u e lilo ana au i he mea nou e hoomanao mau ai i ina helehelena nohea o kou haku wahlne mua/' wahi a Berela i pane aku ai ia Makaleka. «Pehea, pili. paa anei kou manao nona V* < ( Ae, ua pilipaa ko'u manao iaia, no ka mea he leo kona ke pane mai iloko o ka nahenahe a waipahe, a he le<le maopopo oia ma na -ano a pau," wahl a Makaleka i pane aku ai. (( Ua iike kona mau helehelena me kou, aka, ua loli uae kona lauoho mai kou aku. Ma ko'u h<x>maopopo me he mea la he piiikoko oe nona. O Qere wahine kona inoa.' , "Aoie a'u mea i ike ma ia inoa. Aka, aole anei ona inoa e ae ?" <<Ua lohe au i kana kane e kahea ana iaia i kekahi wa ma ka inoa o 0 Jene." Na keia mau oleio a Makaleka wahine i hoohaalulu lho i ke kino holookoa o Berela, a haikea pu ae la kona nanaina. Ua maopopo iho la no hoi ia Berela eia oia ma ka meheu pololei e maopopo ai iaia o keia Gere wahine 1 noho ma ka Ululaau o Sana loane, o kona makuahine no ia i hala i ka make. Aole he manao kanalua i koe iloko ona, nolaiia, me ka ikaika nui ua kaohi iho la oia i ka manao aloha i hu ae iioko o kona puuwai no kona makuahine, a ninau hou aku la: ««Uamareanei oia i ke kane?" (Pela a puka hou aku.)