Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 33, 19 August 1893 — Na Limahana ma Guatemala. [ARTICLE]

Na Limahana ma Guatemala.

Ua kaulaua ma Hawaii nei. ko Kapena Ferguson kii ana a laoopae i na limahana lvilipati ma Guatemala i kela makahiki i hala. 0 Rev. W. B. Kapu kekahi maluna o ka mokuahi Montserrat i hiki aku ilaila. a hoi mai i Honoluiu nei. oka hunona a Kapn a me koua ohaua kekahi i noho aku ma Guateuiala,

Eia hou o Kapena Ferguson maanei, e hoolimalima ana i na paahana lapana e helo ma Guatamala, a ua loaa no iaia kekaln poe. He uni na olelo kne 1 ulu nni, o kapa ana i kela aina ino, iie nui ka ma'i iiva. he lokoino na lunu. a aohe maluhia o kela aina,

I ka la 12 o Av»gate, ua paiia ma ka Awalakaisa ka palapalh a Antono l'ioys. he knnaka mai Gnatetnali mai. e hoike ana i ka ino r» koia aina a e hoahowa noa ia Ka[iena Fergusou, he hoopunipuni kana hana i ka poe lapana. Nolaiia, na hoopii o L-'ei*-guson i ka Lunahoopouopono o ka Awalakaisa oia o .lohnstone, a ua hopuia no ka lailūla aka ua hooknu ia ma ka hela ana i §100.

Ua hoopukaia uia ka Awa|akaisa i ka Poakalu, na olelo i kamuilio ia o W. T. Brigham ka Luna malama i ka ilale Hoahu Waiwai Makamae o Pauahi. Ua noha loihi o Brigham ma Guatemala, a ua kakau i buke nui no kela aina. Penei kana i hoike mai ai;

He hana hewa lo& ka hoowalewale ana i kauaka o kokahi lahui e hele i Guatemala i poe paahana mahiai malaila. Mamna, o na Ilikini kamaaina wale no na paahana mahiai. He poe kino īkaika lakou. a he miki i ka hana. aka he hoole loa lakou i ka lilo ana i poe lopa, e hana ino ia aku. Nolaila, ua huli ka pae mahiai i poe paahana mai na aiua e mai.

Ua hoonoho ia ka poe paahana lopa e kipa iloko o na halelaau haahaa loihi a ua paa ka aoao makani. 0 ke pili o ka hale he pilihao. nolaiia, he wela loa na hale i ka la, ua moe na paahana i ka po maloko ona keena haiki i hoonoho ia kekahi maluna o kekahi,he pili loa ka moe ana. Aohe pela moe. he wahi apana moena wale no.

La hoike mai o Brigham, he hoomainoino ia ka poe paahana ma Guatemala, he oi ke ino mamua o ka hana ana i na pipi Hawaii nei. ona luua hapa paniolo a me īlikini, ho poe lokoino loa, ina e hana ino aku ka luna i kekahi paahana a pepehi paha a make, aole no e hoopai ia ua luna la. aole i inanao ia ma Amenka waena, he karaima ka pepehi a make i kekahi paahana o ka aina e mai. • 0 ka hoopai karaima ma Amenka waena, he noho paahao a pau ke ola no na hewa liilii loa. Ua paa na wawae i ke apo ia i ka hao, aole hoi e wehe iki ia i ke ao a me ka po. Ua hoike mai o Brigham i kona aloha menemene i ka poe laipana i hoowalewale ia e hele aku ilaila.

0 Ben Mason, oia kekahi o na kanaka i noho raa Hawaii nei no na makahiki he umiknmamalima, he hana mekini kana mea maamaalea. Ua noho oia ma Guatemala i kela makahiki i hala, ma hana ana me ka Hni Alahao malaila. Ua haalele oia i kela aina i ka malama o Feberuari i hala o keia makahiki no. Ke hooiaio nei o Mason i na olelo a Cloys a me Brigham no

ka pilikia o na limahana o r aina e mai e mahi kope malaiia. 0 ka lakoumea'ai he papapa a me ka io pip ( ■ kaulai īa a maloo ? a o na hal* e noho ai he piiihao ir,alm ia Aohe dala gula i ikeia ma kf>| a aina, o ke dala keokeo no. He hapalua walo no k a waiwai io oke dala hnokali, 0 ka hapanui o na kainaain a he poe powa a me ka pepeh r kanaka. He naaupo ame £ a pakaha wale. 0 na luua nia na aina mahiai, he poo pool keia o ke kolohe, e hanain» loa ana i na limahana lot>a.

Ke haoai nei ke aupuni i ka hana kapi u alahao no 125 mile mai uka a hiki i kahakai hikina. H e ka aina e hele ai, a ne piha i ka mai fiva. ululaau a me ka naheiehele paapu loloa, i piha i nunui nahu, na moonihoawa, na keko a me na popoki liona. Aohe ae o na lopa kamaaina e hana ma kela wahi inoino; nolaila i imi ai na luna aiipu Qi i mau limahana no na aina e mai nana e hana i kela alahao 0 ka hoomana ma kela aina he Kaiolika Roma. He nui ka mauao na kahunapule a he hiki ole i na luua aupuni ke hoole i ko lakou makenuike. Aohe aoia o ka lehulehu i na buke. He nui na la o ka ekalesia, a e hoomaha pinepine ana na hana lima. Aole nae i aeia ka poe limakuna o na aina e e hoomaha ka hana ma ia mau la. Aole makou i ike ika oiaio loa o keia mau olelo apau. īīe maopopo lea nae, o Guatemab aohe oia he aupuni i hoomalu maikai ia e pono ai na limahana ke hele īlaila.