Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 18, 5 May 1894 — Page 4

Page PDF (1.76 MB)

This text was transcribed by:  Susanne Honma
This work is dedicated to:  for Patrick & William Makuakane

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA

NUPEPA KUOKOA

NE

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

Ko ka Makahiki 2 00

Na Eono Mahina 100

Kuike ka @Rula

 

@HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M.WHITNEY, Luna Nui.

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono

No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.

Poaono, Mei 5, 1894

 

KUA SABATI.

 

            @II. S. Mei 20. Ka wa aiwaiu o Mose, Puk. @20-10.

K@ii aku la kekahi kanaka o ka ohana a Levi, a lawe no @la i kekahi kaikama hine a Levi.

            2 Hapai ae la ua wahine la, a hanau mai ia he keikikane, a ike iho la oia iaia he maikai, hona iho la oia iaia ekolu malama

            3 A i ka wa hiki ole iaia ke huna hou aku, lawe ae la ia i waa kome nona, a hapaia ia mea i ka @bitomena a me ke kepau, a @habao iho la i ke keiki maloko; a waiho iho la maloko o na kaluha ma kapa o ka muliwai.

            4 A ku iho la kona kaikuwahine i kahi mamao aku, e nana i ka mea a hanaia mai @aia.

            5 Iho iho la ke kaikamahine a Parao e auau ma ka muliwai, hele ae la hoi kona mau wahine ma kapa o ka muliwai: a ike aku la kela : ka waa i waena o na kaluha, hoouna aku la ia i kona wahine e lawe mai.

            6 A wehe aku la ia, alaila ike iho la i ke keiki: aia hoi uwe ae la ua keiki la. Aloha aku la kela iaia, i aku la, He keiki keia na @ka Hebera.

            7 Alaila, olelo aku la kona kaikuwahine i ke kaikamahine a Parao, E hele hoi ha wau, e @kii aku nou i kekahi wahine Hebera i kahu nana e hanai i kekeiki nau?

            8 I mai la ke kaikamahine a Parao iaia, O hele. A hele aku la ke kaikamahine, a @kii aku ia i ka makuwahine o ua keiki la.

            9 I mai la ke kaikamahine a Parao iaia, E iawe oe i keia keiki a e hanai iaia na'u a na'u no oe e uku ako. Lawe ae la ua wahine ia i ke keiki, a hanai iho la.

            10 A nui ae ua keiki la: a lawe ae la oia iaia i ke kaikamahine a Parao, a lilo ae la @ keiki nana. Kapa iho la oia i @koua inoa, @ Mose, i iho la ia, No ka mea, ua lawe mai no iaia mailoko mai o ka wai.

            PAUKUGULA. Halelu 91:15. Na'u no ia e hoopakele ae, a e hoohanohano no hoi iaia.

            MANAO NUI. E pono ke kiai mau i na keiki me ke aloha hoopakele.

            OLELO HOAKAKA. Oiai ua hoomahuahua mai ka Iseraela, ua manao o Paroa e hooemi ai iko lakou nui. Nolaila ua kauoha oia e pepehiia na keikikane i ka wa hanau. Ua hanau ia o Mose ia wa, ma keia haawina Baibala ua hoike ia ke akamai a kona mau makua ma ka hoomau ana i kona ola kino. Ua kue laua i ke kanawai paa o ka Moi a manaoio laua, oi aku ka mana a ke Akua e hoomau ia mamua o ka mana a ka Moi e hoopau ai.

            1. Kanaka, o Amerama kona inoa kaikamahine a @lokebeda kona inoa, Puk. 6:20. 2 keikikane, o Mose a me Aarona kona @kaikuaana. O Miriama kaikuahine. 3. Waa he @hinai ie. Home, naku, akaakai, kaluha. Bitumena, palolo, kepua, e like me ka pilali o ka ulu e pale aku ai i ka ino.  4 Kaikuahine, o Miriama, nona na makahiki he 50. Kaikamahine, Temeremuti kona inoa. Ua loaa i keia mau la kona pahakupapa a me ko Parao, @Ramese II. Umi paha. 5 Auau ma ke ano hoomaua, he muliwai laa, kapukapu, niele, e like me Ganegsa no ka lahui Hineolu. 6 Aloha, mamuli o ke Akua hoopanopono ana i kona mau manao. 7 Oielo me ke akami keia olelo o ke kaikuahine: no kona aloha paha keia olelo eleu. 8 Makuahine, mamuli o knoa manaolo ua loaa hou iaia kana keiki, Heb. 11:23. 9 Hanai-a hoopaa no hoi oia i ke aloha lahui iloko o Mose 10 Keiki-i hookama ia, mamuli o ke kaao ua lilo o Mose i pukaua, a hoopakele oia i ke aupuni Aigupita i ka wa mahope mamuli o kona akamai. He uku hana keia palekana ma ke ano kupaianaha no ke aloha o ko Parao kaikamahine ia Mose.

            I. Hunaia maloko o na kaluha, 1,2. Heaha ke kauoha a Parao e pili ana i na keikikane Iudaio? Owai ke keikikane Iudaio i hanau ia ia wa? Owai kona mau makua? Ua lala laua o ka ohana lahui hea? Heaha ke ano kino o keia keiki hou? Heaha ka manao o kona makuwahine? Heaha kana hana mua? Ehia mau mahina ua huna Iokubeda ia Mose? Heaha ke ano maoli o kiea inoa Mose p. 10? Owai ke kaikuaana o Mose? Ehia mau makahiki oi nona?

            II. Hookamaia e ke kaikamahine alil, 3-6. A pau ka huna ana ia Mose ma ka hale, mahea kona waiho ia ana? Maloko oka pa alii anei keia wahi? Owai ka mea hele i ke kapa wai? Heaha kana hana e hana ai? Heaha ke kumu no kona auau ana i ka muliwai? I kona wa i ike ai i ka pahu ma na kaluha, heaha kaua hana? A wehe ia ka hinai, heaha ka hana a ke keiki? Heaha ka olelo o ke alii kaikamahine? He mau moo anei ma keia @manamaua o ka Nile, aole paha? Heaha ke ano maa mau o ka inoa Miriama? Heaha ke ano maoli o ka inoa Maria? Ua haawi aku anei ka makuahine i ke Akua mamua o ka waiho ana iaia i ka wai? Ua pili anei ka hoola o ka Iseraela i ka uwe ana o ke keiki aiwaiu? Oi aku anei ke aloha o ka wahine mamua o ke kanawai paa o ka moi? Heaha ka hana kupono o ka poe kuonoono e pili ana i na kamalii hune?

            III. Hana ia e kona makuahine, 7-10. Owai ka mea nana i olelo aku i ke aliiwahine? Uahaoi, maalea anei @oia? Ua @lokomaikai, noonoo @peno anei oia? Heaha kona mana i hoike ia aku? Heaha ka pane a ke alii? Owai ka wahine i kono ia? Heaha ke kauoha a ke alii? Ua @malania pono anei ka wahine i keia @kauoha? Pehea ko Mose @hoonaanao @ia ana? Ua kauoha anei ke Akua i na mea keiki e ao ia ai lakou no ke Akua? Ua malama ia anei no hoi o Mose ma ke ano he alii Aigupita, Oih. 7:22? Ua lilo anei o Mose i moi, Heb. 11:24-27?

            MANAO NUI. 1. E hiki ana anei i na makua ke pale aku i na ino a pau loa mai ko laua mau keiki aku? 2. Ua kulike anei na kuleana o na kaikuaana a me na kaikuahine mua o ke Akua? 3. Ua pono anei i ua kaikamahine ke kokua i na @lala a pau o ka ohana? 4. Ua kupono anei i ka poe waiwai ke hanai i ke keiki hune? 5. Ua kupono anei no na makua e hoonui ae i ke aloha  aina o ka lakou mau keiki?

 

NA LETA

(Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o ua hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.)

 

Na mea Hou o Maikonisia.

 

MR. LUNAHOOPONOPONO:

            Aloha oe;

E oluolu oe e hoike ae i @keia mau wahi hunahuna mea hou o na Paeaina o Kilibati nei i ike mai ai na kini a me na lehulehu o kaua e noho ana i ka la hiki a ka welona o ka @la i lehua.

            No na hana a ka Haku ma ka mokupuni o Abaiang nei. Ua hiki mai au a me ko'u hoa ma keia kihapai i ka malama o Dekemaba 4 1892, e haunaele ana ka aina i ka hula kela hanaino keia hanaino o ke au pouliuli loa mamuli o ke kuhihewa o ka manao o na kanaka o keia mau paeaina. A ma ia manawa mai ka noho hoomanawanui ana a piha na mahina 6, a ua hiki mai la ka manawa Pelekane i ka malama o Iulai 6 1893, a ua hoopau ia

ka haunaele a me na mea hanaino a pau, a ke noho maluhia nei ka aina me ko'u komo pu ana e kinai i na hanaino. He nui ka hoomana kii ma keia kihapai, aka, me ka hoomanawanui no e pono ai.

            NO NA KULA.

            Ke ku nei he ewalu mau hale kula, o na kumu a me na hoahanau noho pono o ka ekalesia, o ka uku o keia poe kumu he 1,000 hua niu o ka mahina hookahi a mamui o keia hana ana, ua hooikaika na keiki i ka huli ana i na haawina.

NO NA KULA SABATI.

            Mamuli o ke ku ana o keia mau kula Sabati, ua piha pono ko makou mau kula Sabati, i kekahi Sabati he 200 a he 300 a oi i kekahi Sabati, @nolaila ke nee maile nei ko makou kula Sabati. Ua komo mai nei ka hoomana Pope, i o makou nei i keia mau la.

KE KAUA WELIWELI MA MARAKEI.

            Marakei, Dec. 22.-O ke kumu i ulu mai ai o keia kaua oia no ka makemake ole o na kanaka i ke kanawai a ka manuwa Pelekane, nolaila ua kue na kanaka i ke alii a makemake e kaua i ke alii a make, aka, ua pau kekahi poe kipi i ka make, ua manao ia ua umi a malale mai paha. Auwe, aole ka makau iki iloko o keia lahui kanaka i noho alii ia e ka pouli, oia nae ka mea i kauoha ia mai ai kakou e na alii a me na makaainana, i nui ka pule ana i paa ko Iesu aupuni.

            Nolaila ke kahea aku nei ka leo o ka pouli iluna o Hawaii aloha, e homai ua ola no keia mau paeaina pouli wale. Malia paha he kanalua no ka pololi a ka ai, nawai i hoomakaukau ia mau mea e pono ai? Aoe anei na Kristo i hoomakaukau i ke ola nui nei, olelo mai o Kristo aole au e haalele ia oukou a nele a pela aku.

            D. KAAI.

@Abaiang, Dekemaba 27, 1893.

Ka Huli Hoi Hou Ana i ka Home

Hoopan loa ana.

            He nui ka mahalo i keia mau mokupuni a ke Akua i hana ai ma keia wahi, he kohola nui e hoopuni ana i keia moana kai nui, aole i akaka ia makou ka la a me ka laula, i ka hoomaopopo aku o ka ike a ka maka aole ike maopopo ia kekahi aoao a me kekahi aoao. Aia ma waenakonu o keia lokokai e ku pupupu ana ua mau mokupuni mei. Holo aku la makou a hookomo i ke awa e komo ai iloko o ua lokokai nei, he akea ke awa a he hohonu e hiki ai i na @moku nunui ke komo maloko me ka pilikia ole holo aku la ka moku a hookuu i ka heluma mawaho o kahi e noho ana o na kumu misionari ma Anabauo, ma ka @la 27 o Ianuari. Ke nana aku nei makou i ke kii ano e o ka aina, aia no na nalu ke poi mai la ma ka poai kohola mawaho mai o na kuaau ke ku nei na mokupuni me ka lai malie aohe wahi poipoi nalu, ina no e ino ana a makani nui aole no e ale mai ana na nalu e hookeke mai i ko lakou mau niho, uliuli maikai ka aina mai ka piko a hiki ilalo, aole he ike pono ia aku o kahi e ku ai o na kauhale, he mau wahi hale kakaikahi e ku mai ana ma ka hua o ka uluniu. Holo mai @la o Rev. Senlling me na kumu wahine elua o ke kula ma Ruk, a hoolauna aloha aku la makou ia lakou.

            Sabati, Jan. 28-Hora 9 holo aku makou i ka pule iuka ma ka halepule o na kamaaina, ua akoakoa mua na kanaka a me na kumu maloko o ka luakini, he mea e ko'u puiwa i ka ike ana i na kamaaina o keia aina, ua pena ia na maka me ke pena ulaula a olenalena, a ma ka lae a ma na papalina no hoi amoamo mai na maka iloko o ka ulaula olenalena me na pepeiao i hou ia a nui ka puka, o na wahi aahu o lakou ua hamo pu ia no i ka olena weliweli ka lepo, hoomakaukau maoli. Ke ku nei ke kahunapule e haiolelo aia nae ko'u naau e nalu ana i ke ano o keia lahui nui no ka pouli o kekahi poe nae ua hoonaauao ia a ua lilo i ohua no ka haku a ua holoi ia na ano kahika mai ia lakou aku, pau ka pule o ko malou hoi no ia no ka moku. Ma ka Poakahi ae holo hou makou iuka a makaikai aku la i ka aina a me ka home o na kamaaina. A eia kekahi mau mea a makou i ike ai, he aina maikai o ka lepo o keia mau mokupuni, kupono no i ke kanu kalo, maia, alani, halakahiki, ko, a me na mea no a pau e ulu ana ma Hawaii. O ka ulu ka ai nui o keia aina, ua ulu ia mailalo aku o na puu a hiki loa iluna pono o na puu, nolaila aole i mahi pono ia ka aina, he nahelehele wale no ua maa na kamaaina i ka ai i ka ulu me ka niu ole o ka luhi. O na hale o na kanaka, ua kukulu ia ma ka @aoao o na puu malalo ae o na kumulaau, aole e ike ia mai kahi loihi mai, he puu wale no a me laau ke ike ia aku he opala wale no ka halii o ka hale me na moeana i hele a lepo i ke pena alaea me ka olena, he nani nae ia ia lakou nei, aole he ike ia o kahi umeke a me kahi ipukai e kau ana ma na paia o ka hale. Ua ike aku la nae maua i na pu raifela elua, oia wale no nae na waiwai makamae ia lakou.

            Owau a me W. N. Lono a me kekahi alakai, o ko makou pii aku la no ia ma ka aoao o ka puu a hiki ma kahi kiekie e nana aku ai i ka lokokai, ike maopopo aku la maua i ka nani o keia lokokai me no mokupuni e kuku ana ma ka ilikai nani maoli. O ko makou hele makaikai aku la no ia ma ka aoao o ka mauna e nana ana i ke ano o ka aina a me na laau a me na hale e ku kakaikahi ana malalo o na laau a ma na kaepali, a hiki aku la makou i ka hale o ke alii o ua aina la malalo o na ulu hoolauna aku @la ko maua kamaainan ia maua a kahea ia mai la maua e koma aku maloko, komo aku la maua maloko. He kolo ke komo ana aku o ka puka no ka pepepe o ka puka, a noho iho la maua maluna o ka opala e noho mai ana ua alii nei maloko aku o kehahi paku laalaau i pakui ia me he @rumi la, kunou mai la ua alii nei ia maua a kunou aku la no hoi maua i ua alii la. Nana aku la maua ia loko o ka hale, ua like loa no me ka hale o na kanaka aole he wahi hoailona e hoike mai ana no kona ano alii, aole ona wahi aahu ua piha no nae na pepeiao i na mea hoohiwahiwa a lakou he hoomaikai nae i ka haku. Ka maua wahi makana iaia a ku mai la makou a haawi aku la i ko maua hunou hope iaia a haalele aku la e hoopue ana no i kona hale kakela, ma ka aoao o na mauna a o ko makou hoi mai no ia a hoi loa i ko makou home moana

            He haua ma Ruk Hogoleu i ka malama o Ianuari iho nei 1894, mamua aku o ko makou hiki ana mai ua hoouka ia he kaua mawaena o na kamaaina a me kahi e noho nei o na misionari a me kekahi aoao oia mokupuni hookahi no, a ua make he 12 o kehahi aoao a o ke koena ua haalele i ko lakou wahi a holo loa i kekahi mokupuni e aku ma ka aoao akau o ua paeaina nei.           Ua lanakila ke alii o kahi e noho nei na misionari, aka ua make no nae he 4 oia aoao, ua noho mana aku la kehahi aoao maluna o na aina o ka aoao i pio. Aole no i loaa he kuikahi mawaena o keia mau mokupuni, no ka lehulehu o na alii ma kela a ma keia wahi o ka aina aoke nae he hanaino i na malihini. Feberuari 1, kau mai la o Mrs. Mary Logan ka mea i kono mua i kaia aina a me kana kane i waiho kona kino ma ke kahua o ka hana i kahea ia mai e ka haku no ka maha mau loa ma o. Lawe ia mai la he hookahi pipi ola, mai a ia mai he mea ai no ka moku, mahalo i kona lokomaikai, noho aku la hoi o Miss Foss o Mokil mai ma kahi o Mrs. Logan.

            Hiu ia ae la ka heleuma o ka Hokuao aukai o ka moana, a haawiaku la makou i ko makou aloha hope i keia aina a haalele aku la ia lakou e hamo ana no i na maka o lakou i ke pena. Holo mai la ma kou me ke ahi a me ka pea, eia no makou iloko o @a lokokai e holo nei, he mau mile @loihi a hoea aku la makou mawaho @o ka moana kai a aui ka la @nalowale aku la ua mau mokupuni nei manao iho la au pau paha ka ike aina ana oiai o ke @awe hope loa keia no Honolulu. Ia po a ao ike hou ia aku la kekahi pae mokupuni hou i kapa ia e na haole o Hall Island i mai la na haole ia makou he poe hihiu na kamaaina o keia mau makupuni, aole no makou i hookokoke aku @holo loa mai la no makou mawaena o ua mau mokupuni nei a hala loa i waho o ka moana. O ka pau keia o ka ike ana i ka aina, holo aku la no ka moana e paialewa ia ana e na ale o ka moana, he maikai nae ka makani e lawe ana ia makou i ka akau, a hala hou he mau pule @Ioli ae la ka makani a pa mai la mai ke komohana mai e holo ana i ka hikina a hala elua pule pepehi ia ka pipi momona maikai ka pipi o Ruka ola ae la ka makapehu pipi hou o Giribati.

            Ma ka po o ka la 26 o Feberuari, pa iho la ke kikiao makani a haki pu ae la ke kui o luna o ke kia mua o Hokuao a muu ana ilalo i ka nana aku ua popopo no ka laau, ma ke akamai o na alii moku ua paa hou no i ka hana ia a like no me mamua. Ma ka Poaha Maraki I hiki makou ma kahi e hui ai na lonitu hikina a me komohana latitu me 30 paha hikiwawe a loli ae la ka helu o na la o ka hebedoma, a me ka helu o ka la a me ka malama he Poaha a me ka la 1 ma kela lonitu hikina a makou i hele mai ai. I ka po a ao ae he @Peaha hou ia a me ka la 1, ma @keia lonitu komohana he Poalima ia i ka helu o kela aoao i hala aku la, juhou keia i ka @poe maa ole i ka hele moana e like me makou. Ma @keia wahi ua pau ka hapanui o ka moana i ka holo ia, a he liilii ka makani ke kokua mai nei ke ahi ia makou he uuku ka lanahu aole e hala ka pule ka pau no ia, aka ina a e kokua nui mai ka makani e hiki koke aku makou i keia pule aku i ke awa lai o Kou. Aole no he mau mea ane nui ma keia holo moana ana, ua halawai nae makou me elua mokukuna, halawai makou me ka mau kau aku la o Hokuao i kona hae aloha, aole ia i kau mai i kona have, hookamaniha keia wahi moku. Ma kekahi mau la mai halawai hou me ka lua o ka moku, a kau aku la makou i ko makou @hae a kau koke mai la oia i kona have, e hai mai ana he moku Pelekane ko'u, pau ae la makou ma ka oneki o luna e nana aku ai i kona hookikaha ma ko makou aoao, he mau minute piha hauoli ia no makou i ka ike wahi mea hou, hala aku la ia ma kona alahele i ke komohana, ke huli nei no hoi ko makou alaholo i ka hikina.

            Eia no makou ke hookokoke aku nei i na mokupuni o Hawaii, eia no nae na hoa hoolaukanaka o ka moana oia hoi na manu  o ke kai aole i haalele mai i ka moku ke hele pu nei no me makou, me he mea ia e paialewa ana ia makou ma keia moana palahalaha a hiki aku i ka palena o ko lakou moana, e haawi aku ana makou hoomaikai ia lakou ke hiki aku i ko lakou wa e hookuu mai ai ia makou. Ke nou mai nei ka makani mamua, ke kokoke nei e hala na @la i manao ia e ku aku ana i Honolulu, he malie kekahi mau @la pau na wiliki i ka ma'i aole he hoohana ia o ka mahu.  Maraki 19, maikai ka makani mai ka akau mai, ke hole pololei nei @1 ka aina ke kohokoho ia aku nei elua ekolu paha la i koe a ike ia ka poe onioni, alaila @hooko;no i ke awa lai o Kou.

            Ke haawi nei ka mea kakau i ka hoomaikai i ka haku no ka malema i ka moku a me na ohua a pau maluna a me na poe lawelawe a pau ma ka moku, o kona inoa ke hoonani ia a mau loa. Ke haawi aku nei no hoi i ke kapena i na mahalo no ka oluolu a me ka makaala ma na mea e pono ai na mea a pau @maluna o ka moku. Aole au e poina i ka mahalo i ke kuke pake Kale no kona oluolu a me kona waipahe ma ka olelo Hawaii.

            R. M.

He Pane ia J. S. Lanihau "Leoki"

O Pauwela Haiku Maui.

                        ALOHA OE:  E oluolu mai oe e kikoni ae oe ia Leloki o Pauwela no na mea e pili ana i ka hoka ka o kekahi hoohui aina o ua aina nei i olelo ia, naaupo wale ke kula o Pauwela e waiho ae nei. Ua ike iho au ma ka nupepa Makaainana helu 17, nona ke poo halawai Aloha Aina a H. C. ma Pauwela nei. Ea! kikoni akahi ae oe ia J. S. L., heaha la kona kuleana i na kupa o ka ua ukiukiu nei. Haina, he nele a he oki loa o na lki loa, penei e maopopo ai he aeahaukae, mai Hawaii mai oia a hoopilimea ai wale ae me kona hoahanua ma Peahi. Haalele ia e ka wahine a noho iho me na keiki 4 me ka nele a me ka hune, e ole o Mrs. Meleana Pa, ola ka noho ana. Kikoni elua ae oe, noho mai oea i Pauwela nei i ka M. H. 1891, he neo ka ike ia o kona ano keonimana, hookohukohu Lahainaluna, a hookohukohu haumana o ke kula Kahunapule, a koho ia e ka Hui Hale kuai o Pauwela i kupakako, noho ma ia oihana iloko o eono mahina wale no,, kai ehu ia ae, no ka poho ana o ka Hui he $50, aole iliuliu loa ka noho ana, hanu hele ae i waena o na lima aloha, a na J. Kaholokulaame a me J. P. Kapihe, pau ka maka poniuniu o na maka, kikoni ekolu ae oe. Ohaoha ae na lima aloha o ka Ekalesia o Haika i ua lalau nei, koho ia i Kahu Kula Sabati no Haiku i Ianuari M. H. 1892, noho ma ia oihana no na mahina helu wale no.

            Holo malu aku i Honolulu me ka u-i ole ae i ke Kula Sabati, a ke noomanao nei au i kahi mau olelo ao ana ana i na haumana o ke kula Sabati, he haumana na Kakina, holo mai oia ma kekahi moku no Honalulu ka ihu, a hiki i ka lae o Kalaau puka ae la ka olelo a ua haumana nei. A ka lae o ka laau pau ka pono a Kakina, ao pu mai oia i na haumana kula Sabati o Haiku, mai hoohalike me keia haumana i noho me na makua o ka pono a hana uko ole, a lilo kona kino i ka lapuwake, e ku paa oukou ma na hana pono a e lilo oukou i mau haumana kula Sabati no kela kula Sabati ma-o, hookohukohu Karistiano keia a ua muhee hololua nei, o ka'u i ike maka o ko'u mau maka ponoi e noho nei i keia mau @la, he hoopiha i na pahu @uala awaawa, a hoomalimali aku i na auna like o lakou e hele mai e mahiai i kana wahi pulu niu, alaila, @waia ae na @poia uaia a noho iho o Sataua, hau ae la ka waha i aloha aina. Ea! auhea la ka ka aina o ka aeahaukea i hoolilo ae iala he aloha aina.

            Kohu ole maoli no keia ano kanaka a hilahila ole maoli no ka noho ana me ka ike iho he noho hoopili mea ai me hai, e ole ka wahine hou i mare iho nei loaa kahi e hoomoe ia ai o ke poo, a na hai na wahi loi e mahi nei, o ka olelo ana i hoka loa kekahi hoohui aina wahi ana, he mea hoka aenei ka mea ike i ka hana pono. Penei i maopopo ai ua kau nui mai o H. C. luna nui o ka Ona Miliona ia J. P. Kapihe, a me ia i loaa ai na kukai olelo naauao ai, a pala kana palu i ke kupa o ke kanaka aloha aina oialo, a manao nui i ka pono o ka lehulehu. He hoka anei ia i ko'u ao aku i kuu ohana e pule ikaika oukou i ke Akua a e aloha mai ke Akua i ka oukou pule, huli aku au me oukou, he hoka a nei ia? Ke manao nei au aole ia he hoka, o ko oukou aoao kai hoka, aole i hooko ia ko oukou mau kuko ana, ua nele. Eia o Kapihe ma ka aoao o ka pono e like ma ka ke Akua alakai ana, a haule ko oukou mau manao huhewa, he hoka anei o J. P. K. i ke ao aku mai hana mau kuu ohana i ka uala awaawa i mea e hakaka mau ai a nele i ka noho ana opupule o ka ohana a hele oe e hoopiha i ka luakini i wahi e pale aku ai i na ino o ka noha ohana ana. He hoka anei ia? aole ia he hoka he ola ia e pono ai ka noho ana.

            O J. S. L. Kai hoka loa, penei i maopopo loa ai kona mau hookoa ia ana. 1 Ua hoopau ia ma ka noho kupakako ana no P S. Co. 2 Ua hoopau ia ma ka noho kakauolelo nui no Peahi Co. 3 Ua hoopau ia ma ka noho Kahu Kula Sabati ana no Haiku. 4 Ua hoopau ia ma ka noho makai ku @huina ana ke aupuni P. G. ma Honolulu he mau pule wale no. 5 Ua hoole ia mai e na lunakanawai o ka Aha Kiekie aole loaa ka laikini lolo no elua manawa, he nui aku na hoohoka i koe o ua O. K. Pa nei, oia ka inoa @olalo o J. S. L. ua lawa keia mau hoka nou i keia wa, o J. P. Kapihea aole oia e hoka ana, olai ua lako oia ma na ano apau, he kuonoono nona ponoi iho a he lima hana malalo o ka La, aole Wilimana wahi a kamalii. He pake mahiai kona ua pau ka eku ana i ka lepo, na ka pake ka hana mai a he hoopiha wale no i na kumau, he uhao wale no ka waho ia loko. Oia ke alakai a ke Akua i kona noonoo kanaka, o kau e olalau nei, ke papa nei oe i na keiki maanei, aole hele i ke kula Sabati ma hope lilo i ka Hoohui Aina. Lalau maoli kela manao.

Ke hea mai nei ko Iesu leo, e hele mai na keiki liilii io'u nei, eia ka hoi kau he kipaku aku e hele na keiki i ka inu uwala, pau ka pono wahi au, eia oe ke hoi hou nei i kou wa naaupo, oia ka pilikia, holo imua a holo i hope, he pupule ka hopena. Pehea la auanei na keiki a ua C. K. Pa nei, aole paha e pono ke hoouna i ke Kula aupuni ma Pauwela nei, oiai he Hoohui Aina na Kumukula o keia apana, e lilo paha auanei i na eheu o ka Aeto ua mau keiki nei au, papau no hoi ka noonoo ana, o ka ike ia o ka nohe ana i ke kula Kahunapule o ke kino i na hana e pono ai ka noho ana, ke hiki mai na la aoo o ke kanaka. Hookani ae oe i kau pu leo hanapilo ma o H. P. Baldwin i ka muumuu hokae ipukai, e aha ana oe i ka oi-oio Maui Kikina, owai o Maui holookoa e hoohalike aku me ia , o oe anei e ka lapuwale nui.

            O kou inoa aole i helu ia iwaena o keia apana, mai hapala wale i ka poe i ka poe i hele a kau i ka wekiu, noonoo iho no ka pono nou iho, hau hou ae ko waha i ka makani he Piula make wai ala ma ua nupepa ala; nukee ka waha o Rev. J. P. Kuia i ka akaakaa, kahunapule hoopunipuni. Ea! heaha ia kau mea nui i pau ia @Kula i piha loa ai a hu kou @inaina i ke kauwa a ke Akua i hoonoho mai ai ma keia mau Ekalesia i hui ia, akaaka no kou mau manao opu kee moa a lili nui no hoi, wawa ia nei. Ua hele kiuo aku o L. Z. Helekunihi e hookui i ua lalau nei, no na mea e pili ana i ka hoolaha laipila wale i ka inoa maikai o kana Ewa, a ua @kuiou mai oia me ka mihi mai, @aua noi mai e hoolaha aku ana oia no ka oiaio ole oia hoolaha ana. A ke kali nei o L. Z. H. i na aole oia e hoeko ana, e uwe ana o kanepuni i ka wela o ka La. Oia ka hua o ke kanaka haakei a hookiekie no hoi.

            He hewa ka ika noonoo iho i ko ke kino pono, hau ka waha i ka makani puahiohio ka mea loaa, oia ka lawa pono ana no na hoohoka ia o C. K. Pa o Pauwela, @aua kohu keia mau hoohoka ana nou e lawa pono ai ko wahi papale muouou holo moku. A i makemake oe i mau lei hoohoka hou nou, eia @no ua kui a a lawa no kahi wa aku, kukapaila hana kahaawe e waiho nei.             AMERIKA BOY

Na Aneai Nupepa Amerika no Hawaii.

            Ua hoopii ia mai nei ka uku o Peresidena Dole, na ua keiki ia no i hoopii mai nei ke oehuehu. [Florida Times Union.

            Ua hoopii papalua ia mai nei ko Peresidena Dole uku. O Hawaii wale no paha ke aupuni holomua o ka waiwai o keia au. [Chicago Mail.

            Ma keia mokomoko holo Peresidena ae me he @ia o kekahi kanaka kupono o ke komohana e hoohalike ia me Sandford B. Dole o Honolulu. [Chicago Dishatets.

            Me he la na Peresidena Kalivalana i hoolala aka nei ka haioleio kaapuni a Liliuokalani, i hana hoonaikola i ka lahui no ke kue i kana hana no Hawaii. [Fargo Argus.

            Ua olelo ia he like loa o Peresidena Dole me ke kahunapule Metodito. He lehulehu o na kanaka maikai o keia aina ke hooho pualu aku nei "Amene!" i kana mau mapunaolelo walohia. [Kausas City Jruneal.

            Ua hoouna aku kekahi haole Amerika o Dowenpart he elua pu raifela a me hookahi pu ki manu ia Peresidena Dole; o ua pane mahalo ia mai nei oia no kona hoomahuahua papalua ana aku nei i ke kulana ikaika kaua o ka puali koa o Hawaii. [Des Moines Lader.

            Ina e wehe ana o Mrs. Kamakaeha Keoni Kamaki i hale holoi lole i Honolulu, aole hewa ia, Mr. Kalivalana ke kauoha aku ia kuhina Willis a me na aliimanuwa Amerika e kipa ma kona nale oihana. [Janesville (wis) Gazette.

            E Keopilo Kewiki [T. H. Davies], aole aapo o Peresidena Kalivalana i keia wa e like me mamua, e lohe i kou loe hanapilo e uwe haahoulou mai nei no ka pono o na mamo alii i kipaku ia o Hawaii. Aole i mao ae ka paiakuli o kona pepeiao i na leo o ka lahui Amerika e wawalo aku nei. [Kennebec Journal.

            Ua pono o Peresidena Dole e kaena nei ua kipi mua o Liliuokalani i koa aupuni a na ke Aupuni Kuikawa hoi i kokua loa aku i ke kipaku ana iaia a onipaa iho @ia lakou. He wahine no ka mokuaina o Maine Amerika ka Dole wahine, o ke kanaka i loaa ka wahine no Maine aku aole e nele ka lako i na eke one manao koa. [Minneapolis Jrurnal.

            O ka hoouna ia ana aku nei o adimarala Walker e lawe lilo ia Puuloa e like me e @ ke kuikahi me Hawaii, he hoike maepopo loa ana mai ia o Peresidena Kalivalana i kona kuhihewa ma ka ninau o Hawaii. Eia oia ke @mahu mai nei i ka leo o ka lahui, a kukulu aku nei e noho hoomalu ia Hawaii. [Grand RApids Eagle.

            Ua hoomahuahua ia mai nei ko Peresidena Dole uku a i ka $12,000 o ka makahiki, pono loa kela. O ke kanaka o kekahi wahi mokupini uuku i hiki ke hoopahua i ka Peresidena o Amerika Huipuia a me na makai kiu apau i kakoo ia e ka aoao alii, aole kela he kanaka uuku, ua hoike mai o Dole iaia he piha puniu wiwo ole, naauao, a ua lanakila oia imua o na enemi ma na kukai pili aupuni kuwaho a me na pahele kuloko. [Chicago Inter-Ocean.

            O na kii hope loa o Peresidena Dole he liona o ke kanaka heleululu a manao ikaika kupaa, he helehelena onipaa ko ka waha, he ihu nui, a he mau kuemaka mohaha pono. He mau maka nunui mohaluhalu a he piha akamai. [Chicago Tribune.

 

Hoolaha @Humau.

 

KA AYER SASEPARILA

            Oia ka LAAU oi loa o ka maikai no na mai i hookumu ia mai ke koko ino mai. Ua oi loa ae hoi, no ka mea, o kona kahua i hookumuia a @io ka

Honodorusa Saseparila Oiaio.

            No ka mea, o ka LAU NAHELEHELE a me na mea a pau i maa i ka hoohuihui ia, oia na laau oi loa o ka maikai, a no ka mea hoi ua ike ia ka waiwai io ma ka lapaau ana i na  MA'I o ke KOKO--ua oi ka

 

            Ayer Saseparila

ma na mea a pau e hooikaika a e kukulu hou ai i ke kino i hoonawaliwali ia e ka ma'i a me ka eha.

            Ua hoonoono ia ka ai, ua hoopau ia ka ma'i o ka waihona hoowali ai, ua hooikaika ia ke Ake a me ka Puu Hoowali ai, a hoohana maikai ia na lala a pau o ke kino. Ua hookuke ia mai ke kino ae, ka laau make o ka ALAALA, ua hoola ia na EHA, na PUHA, na RUMATIKA, na MAIHEHE, na HUEHUE a me na ma'i ma ke poo kahe wale o ka hupe, a ma na wahi a pau ke hooia mai nei na Kauka alakai ka maikai o keia laau.

            Ke hoola nei ia hai, a e hoola no hoi ia oe.

 

            No ke KUNU a me ke ANU o ka

 

Ayer Cherry Pectoral

ka laau lapaau alakai o na ohana.

 

            Io ka NALULU, ka LEPOPAA ka LENA a me kekahi mau mea @inoino e ae o ka opu, e lawe i ka

            AYER HUAALE CATHARTIC

E makemakenui ia nei e ko ke ao puni.

            Hoomakaukauia e Kauka J. AYER & Co., Lowell, Masekuseta.

 

KAKELA ME KUKE

 

KA - HALEKUAI - NUI

O NA

WAIWAI LIKE OKE

NA MEA

HANA KAMANA AIPAU

Na lako pili @bao kukulu hale, Na kepa, Na lei ilio, Na kaulahao ilio, Na Pahi, Na Upa, Na hope hulu, Na Pulupulu.

PALAU LIO

Na mea mahiai, Na au ho, Na au koi, Na kua @hipi, Na lei @hipi, Na @kaulahao @hipi, Na uwea pa, Na kaa palala, Na mea pinia, Na @ipuhao.

Makau me Aho Lawaia

 

Na Iliwai Na kaula, Na hulu pena, Na @pulumi, Na pena, me ka aila, Na kopa, Na aila maku Na pakeke

            Na pakeke hao, Na kapu have, Na pauda, Na kukaepele, Na uwike, a me Na ipukukai.

Mikini Humuhumu Kaulana

Wilcox, & @Gibba - Hookaki Lopi.

A me na @okana he nui loa, o kela ano @a me keia ano.

 

Kakela me Kuki

@2896-