Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 29, 21 July 1894 — HE MOOLELO KAAO NO Namakaokapaoo KE AHIKANANA WIWO OLE O KULA I MAUI. Ko ka Kaulana i ke Au Imaikalani ka Moi o Kauai. KA MEA NANA I PULUMI PAU NA KAEAI A OKAUAI A PUNI. KA OLALI AU MOANA O NA KAI EWALU O HAWAII NEI.-KA HIAPAIOLE O NA LA I AU WALE AKU LA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Namakaokapaoo

KE AHIKANANA WIWO OLE O KULA I MAUI.

Ko ka Kaulana i ke Au Imaikalani ka Moi o Kauai.

KA MEA NANA I PULUMI PAU NA KAEAI A OKAUAI A PUNI.

KA OLALI AU MOANA O NA KAI EWALU O HAWAII NEI.-KA HIAPAIOLE O NA LA I AU WALE AKU LA.

( Jv\n K. I'ihi'i. I.ihn», A'>mci.) A LA OPIO. Ala hoi i ka wa i makaukau »i « na mea » pau loa, kahea inai uei u* alii nei, makuukau, olowalu aku nei hoi ka leo oHa koa, ne, uu ma'iaukau, ia wa, kuku kuhi n«i ua noau kanaka nei, ke nana aku i na kino o keU mau kanaka, ulu ko kea, nuUo ke a ilaa, ia wa, ninau mai nei ua mau kanaka nei, pehea ka lealea a ke alii? Pa.ie aku nei ke alii, i hookahi o olua e ku, ia wa ku ae nei keia kanaka oia o Keakaleiul.i, a eia hol na koa ua makauknu me ka lako poao i ka īhe, a o k;i wa ia oua naita nei oka mnl::i ihe i kuene pono iho ai inia ih»», he kahea wale ko ka ua kanakn m-i, pahuna i kuu piko, o ka wa ia o ka ihe a na koa i lele makawali aku al koliu pukaua, ne puu paie wnie 110 ia no A'.akai i kela kaaka, ke nana aku hoi i ua naitn la ohi ka lau o ko pahiii, ke heie la a poahi k& neki iewa i ka makani, i kau a mea he akamai lau na ole ika alo ana, ka pal« ana i keia makawalu iiie e pahu aku nei, ia wa kahea >1011 ua kanaka nei, pahua i Mahiki, ho ihe ia aia ma ka aoao, ke nana aku i ua kanaka nei, nonoho lua i muliwaa, kahea hou no kela, kiina i ka piko o Wakea, elia i ka hua īepo, lio kohu manu ua kanaka nei ma ia wahi, i ke kaha mai i ka huku alt\

O ka hele lioi keia o na ai a keia kanaka aole no i pau, hoomaha keia kanaka, ku mai kona lua, ke paha nei no hoi keia kanaka, kiina i kaupoku o Uannlei, ke leie iaakaw«lu la ka ihe, he mea pnlepaie wale Ih no ia e na liiua o keia kanaka, ke oui la ke kino i o a iauei me he mea la e Poahi kaa ana ka luna o Kilauea Niniu mai Puna kakua i ke kua waiiine Auku ka ihu o Kau Piena i l;a makani I ka owauunla mau ia e ka ua nahunahu Aikena i ka nui o Uwekahuna Olowalu ka ieo o ke kai o Haena I palepale lima ia e ka ua Kanilehua Aole au i ana i ka loa o Ohiakalani I ka iho makawalu a na lae hala o Kookoolau Laukua ka maoao, hopu hewa i ka ukiuki 0 kuu aloha a pili no ine oe a O ka aoke hoi keia o keia kanaka a hiki i ka pau ana. i aku nei keia i ke alii, ua pau wau la, ae mai nel ke aiii, ae e hoomaha oe, aia hol oe a maha alaila kuku mai olua, a i keia wa a ke alii e lealea nei me keia kanaka nui, ke iho ia ka la aia kela huli o ka poepoe honua, k« halawai la me Kini Hlama. O ka noho hoi keia o ianei a maha ia wa kuku ae nei ua mau kanaka nei iluna, o ka pahu ana o ka ihe | kai a Manohaokalani, o ka pale ana kai a Keakaleiula, aia hoi i ka wa o ka ihe a Manohaikalani e pahu aka nei i kona hoa, me ka iho inakaw iiu ana, ke iho makawalu ia ma o a maanei aohe wahi leie oie a ka ihe, a eia nae, o ia mau makawalu ihe a pau e le!e aku nei, ua like wale no ia iaia la, me he mea la, he wai hau ia oo ke kanaka, a oia ka ua Keakaieiula nei i kaeoa īho ai iaia iho, līe aioalo kaaua au no Hanalei He hueu, he eueu no ka manomano He Ula kumu ole no Kahikikolo Ua luloa e ka ua a oki ka nahele He hoopakiki wai au no ia nka He oniu, he okaa, he owala laau no Puukapele He kliohana no Kauai a puni £ kilaume ana ia Kaukaopaa Kike ka hamale, uwene ke kolopa Ho iho a paa ke kula o Keawe e Ae, he like waie no ke akamai • keia inao kanaka a ielua, aohe oi o kekahi iaiua o kekahl, o ka lealea hoi keia o laua nei la a hiki i ka pau aua, kahea tani nel uaaiii nei,

ua pau ka le&iea, « hol kela ame ' keia i kona h <Se tho e heoiaolu. no ! ka hel* ana i ke kaua \ k?\ ?a apep<>. Ke kahui kauii o Kaho'u*i—Ke k*>iu o »» K.hu 1 mt+ o A?<v.iOHik:» :ne —Ke ki'tu o na in + naw * 1 h*»»» hī n hnik;>luii ' i Aifc;-UMk*— Kr» u» h» »vra uiuh > o ka hp|.» o ka k;»k»>u koa ; opu> i ke k: ! K na uiikamak» lu>iuhelti o keia ! kian, e »>lu >!u mai ko oukou «thonul . ka mea kak«u ma keia wahi no ke kumu e keīa msu : alil i kue ai ia laun iho. j O keia mau alii o Aikanak* a »ne j leuaiknUni e ooho ana oialuiui o ka mokupuoi o Kauai i kela maoawa, he ra»u alii maikai keia o ka noh«> | aoa la wa, aole o laua kue ia iaua I Iho, he kuikahi like ko laua noho ] aoa me na makaaluaoa, he hele aku hele siai, pilikia kekahi, ko£ua kekahi, a ain hoi 1 kela uaanawa he nui a lehulehu wale ua alii o Kauai e noho ana iloko o ia wa, a o keia mau alil no hol, 0 laua iho la no aa alii nui maluna o na 'iii a p.iu o ka mokupuni o Kauai. Nolaiia, ua mahele ia o Kau«i iloko e eono mau moku, ekolu moku moku ma ka aoao hikina no Aikaneka ia, a ekolu hoi moku ma ka aoao komohana no Imaikaiaui ie; noiaiia, ua kapa la aku hua he mau alii aimoku, aiaiiupuaa, aiau. puni, a uoho uo hoi keia alii 0 linaikalani ma kona aoao o ka aina ma Kona, a noho mai no hoi kela alii o Aikanaka ma kona aoao ma Puna, hoi a luua o ka puu oNounou noho, kukulu na hale hana na heiau a mal lalo luai o W.iilua, i lawe ia ai ka polmku iluna o keia puu, i hoo noho lalaui ia kanaka luailuna mai o Nounou a hiki il«lo o Wailua, pii ka pohaku mai lalo aku nel a hiki i •»una o Nouuou no ka nul ona kanaka ia wa. Aia i kekahi wa aua alii nei a Aiknnaka e noho ana iluna 0 ka puu 0 Nounou, kupu ae nel ka manao makemake o ua alii nei e hele aku e noi la Imaikalani i ka loko ia o Nomilu nona, eia keia loko ia ke walho nei aia i kahakni o Wahiawa, ua knuiana'ke a loko i-a i ka momona mai kahiko mai a hiki i keia wa. II?: HOOPOLOLEI I KA MOOLKM) O NAMAKAOKAPAOO. Mr. Lunahooponopoao o ka Nupepa Kuokoa e, Aloha oe: Aia ma kahelu 27 oka Nupepa Kuokoa o lulai la 7, a mti kahl e ole!o ana e like me keia:

Ia \v«, kenu aku nei oia i konn kukini m:ima o Keaalele kona ino:i, 0 k<'ia te kukini inama ma a Jraaikalani, noho ona lu:i ma Kauai a puni, ua pololei ia, Jtele mai na kukini mama a AikaiiHka a pahua, o ka pololei, iulo mai na kukini mama a Aik«uaka elua keia mau kauakn, oke kaiknaaua no me ke kaikaina, a iaia nei pahua ko laua maina, oia ka poiolel, A inalalo iho, ia wa hopu aku nei ua imaikalaui nei I ka pauku wiliwili, oke ku no ma ka pala o ka hale, a moe Halo, o ka auhau a paa 1 ka lima, he manao keia no ke kopo ewalu i lawo ia raai nei a hoonolio ma keia wahi, ao na manao oke kope ehiku aole i pau, aka, komo e ia mai nel nao ka fc hoomaka ana o ke kope ewaiu' eia iho ka pau ana o ke kope ehlku: A aia i ka wa oua wahi kukiui nei i hele mai la mai Ko'.oa mai, a alaila, komo mai ka hoomaka ana 0 ke kope ewalu. Ia wa, hopu aku nei ua Imaikalani nei i ka pauku wiliwili; ae, a ma keia wahi e oa makamaka e heluhelu nei i keia moolelo, e hoakuka hou aku ka mea kakau i ka manao a me ka makemake o keia alii oiaolmuikalaui i kena ai oia i knua kukini mama oia o Keaaleie e hele I o Aikanaka la, a eia ka m««ao: la wj, olelo aku nei ua alii uei, o heie oe a ia Aikanaka, eoleloaku oe, e hoomoe ke kaua i keia !u, a apo{>o aiaila kaua, no ka mea ua poloii ia wau a me ko'n mau koa; a ua kena aku uei wau ia iakou e hele 1 kai o Wailua e kalua i o; a eia hoi ka mama o keia wahi kukini, holu ka pu:t o ka mauu, ke kau la, kapaiiii ku iau o ka laau, ke kau la, maa lo ue ka manu e Ide ana i ka lowh, ua paa aku la, ke ku keia wahi kanaka ma kekahl aoao o kekahi awawa nui hohonu, a ke iiiki iho kona mau kapuai wawae i ke peku, ua kau aku la aia ma kela aoao, ke holo la. A eia hoi ka huaolelo iokeino a keia alii a Imaikalani i pane aku ai ! i kona wahi kukini, e hele oe. a ina | e hoi mai oe aoa a kuu ipopaka, a alaila, make oe la'u, a aia kou wahi ia e kau ai o ka lele, a ina e hoi mai oe aole iB, alaiia ola oe, a oia ke | kuieaoa o ua aiii nei i hopu ai i keU j pauku wiliwili, a moe ilalo, ao ka I auhau a paa i ka lima, a hoomaka j ai oia e hia i ke ahi, aole oo hoi I a | ka ipupaka o tta alii nei, a noho mai ' ana ua wahi kukini nei. i MeaKakau. [K pono oe e ka mea kakaa e ma-! ka.mai i na haahelu ma na aoao pa-1 kaki o kao kops i o'e a? o hulknu. L. 11.]