Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 22, 1 June 1895 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

A keia iNnkahi ih >, lune 3, e huli hoi aku ni ku Austrv lla no Kapilak'ko uni Honolulu aku nfi. Ma ka noh • «iim oK a ;»oe a Geo. Mt*lntyre i ui»; Vc■» di ik i Poakahi a ;u noi, u.i ike ia ua hiki aku kuiia iniu aie i ka $2,925.82. Ua haalele :iku ka mokukuna <( II tiraaaa Bin iuiu" K.ipi'nj Wulkup, la Kapal ikiko i ka la 18 o Mei a ua holo uwi n<» lionolulu nei. Ua mako ma Kok.iiau, Htw tli i ka I. Jl o Mei, o J. M. H«>rner keikikanoa J. M. llorner mikua, i ke o-'» makahiki me ? ina» I *iua o kmia ol t an i. E lualama ia ana he kau kuikawa o ka Aha Li«» »kol«»k<»li» Kaapuni Apuna EkuUl a liooumku .ma u>a ka II 3 o luoe a e hoopau ana ma ku la 15 o la maloma no. Ua loaa mal nel i ka moku kftlepa Hek*n Urewer ke kauoha mai kona mau on<i mai e hooili kopaa oia ma Honolulu nei a hoohikihiki loa aku no Nu I«»ka.

I la e inanaoia ako uei e ku oiai aii!t ka mokunhi C'ny of Pokin» iiih keiu nwa mai K*p-ilHkiko » " © holo koke hUu hii i n>> i a me llouokaona. Ua hiki hku la kahi i paa i hoouioe ia o ka hao o ke Alahao oO ihu ma ka eono mila ka maoaio uiai Hououliuli uku, a eia ke holo la ke ki«i ahi ilaila. i O ll«>ku a me Kamehnuieh» na pu ( iU kinipopo e ulele aua ma k« kahua paanl o keia auiua la i»o.i«ino, a imwai ana 11 aoauei o l lua ka eo, no ka men, he mau wik;«ni aua noa elua. Aole e holoiiuaka mokuahi Waila ina ka Poalu », luae 11, i na »wa katutiaiua i ko kipa ht e in e like mo kona wa liolo uiau, aka lua ka Poakolua «e, la 12 o lune e ni.au a\u al. E haalule ana ka mo«cuki«ua Auieri»ca hou Iwi Olymphla ia KapalakU ko i ka la 10 o luoe a holo mal i Honolulu nel e pani ma kahi o Pila(ieUpia e hoihoi ia aku aua e paho* iiohono iia meklul. Ke loho ia nei, eia kekahi poe pake o Honolulu nei ke niiilama mau halawal ohumu kipi uial nei e hoo« kumu i knua kipi uia Canlou Kiua no ka makemake ule I ka Ktuepera e ola nei i keia wa. E uoho ana ka aha Kuikawa o na K&hunapuie I ka hora 3 uuiua la Poakolu aenei no ka nlnanlnau ana ia Rev. D. P. BI»ie t nua ka hora 7:30 o ia po e hoonoho ia al oia i kahu no ka ekaleaia o Kaukeano, «maloko o ia luaklni. Ua ioaa aku kek&hi pulima kanaka iloko o kokahi pahui opala ma alaoui Mauuakea I kekahi la aku I hiU, a I ka hull pono la ana aku, eU ka o ka iima o kekahi iapana i pahu U ai e ke g)ana pauda Ualo o Wa»anae, ua oki ia e kekahi kauka lapana a kioia hoohomahema ia

I Es kooUla nei 1» Hai Telepooe, j "Kona-Kau Te!ephoue Telegraph Ooa|»ny (Lfmited)»" e hoonee i ka Te!epooe mai Kaa I ahiki mai Kaiiaa. Ke lohe la nai, e owiii ana ka pea 0 kekahi mau Lipina lawelawa kalepa maanei a e holo ana ma Corea, a i ole m i Fo<amos.i. Hanu no na lahui hoeaea i kō lakou mau kulana kmnaka. Ua hiki mai nel be kahanapuie Bihopa no ka ekalesia Medotito i Honolalu oei, a e haioieloana maloko o ka Haie o ka Hai Opiopio o na haole, o ka inoa o Bihf pa Waldon. Ua heie mai nei oii me ko »a ohana, e hookaulua iki sna u lanei he mnu hebedoaH, hUiU h !ot aku no lapana a iue Kmi Ua noi aku n-i h »o'e o Kuu Hikioa i k* liamuku e ae m t» U iakou e 1 kukulu i pualikon pu»lu, a malalo hoi o n« Uweiawo a kaaoha hoi a ka oih*na mikai. Uaae ia ka lakou noi, ua ku ka pualikoa he 40 iala i kei< manawi, ua nui ko lakou makemake e koku* i ke aapuni e ku nel. Ma ka hora 10 kakahiaka o lune 4 aenei, maloko o ka luakini o Kaumakapiii, e wehe ia ai ka halawai kanakolu kumaiuaiua makahiki o ka Ahahui Euanelio o ka Pae Aina Hawaii. Ua pitu mai uei kekahi mau laia o keia aha i ka'hiki e mai, a o ke koena aku aia ma na mokuahi o ka ln apopo a me keia pule aku. O ka manao laulaha e hoon ikulu la i ko ke Panalaau o Aus.>t:«raiia noonoo, oia k i ho >moo ii i ona waea moe mo;»na mawaena o ka moana Pakipika mai Aust-Uralia mai ahiki i Deritania (>jluinebta. Keolelo nei k t p>e miamialei uii ka imi puka an.i ina ia hun ini no e hoouna ia ana he 1,150,000 in iu huaolelo maloko o keia wae i iloko o ka makahiki hookahi, e hiki ana no ke hooholo pono ia iai ka mal un i a me ka hoohana hoololea aua.

E haiolelo ana o 11.'V. J. P. Kuia maloko o ka luaiiini o Kaumakapili i ke kumuhaua uiakahiki a ka Ahahui Euauelio uui o ka Pae Aina o līawaii, oia ka misiona kuloko. A ke kouo ia nei na poe a pau he pilikana ko lakou i na hana pono o ka malamalama, e hele nui ae lakou e lohe. He wuhi kanaenae papaie kekahi mahope iho o ka pau ana o ka haioielo. E haawi ika Kaisara ia Kaisar.«, a i ka ke Akua hoi i ke Akua. Ua lou ae i ka oiea eli awa o ka Ilepuhalika i ka Poakahi aku nei o keia pule ho poo iwi kanaka. Uu loaa aku keia poo m i kahi he iwukalua kapuai ku mamao mai ke poo mai i loaa ai i kela heliedoma i hala. Ke olelo nei kekahi j»op, he mau poo iwt kauaka keia i hali ia mai eka wai okuahiwi, ao ka kevc ihi h<>i he iwi po.» o ka p<>«* i hakaka maluua o na waa i ka w t kaniko loa a haule make malaiia. E maiama la ana ka paikau hoom.iama mua loa o ka puaii hou ioa o na kanuka Ilawaii i hoalw ia ai i ka po Poakahi aku nei, maloko o ka Halepaikau koa o ka liepuhalika ma Haimoeipo, ahnui Halealii i kei:* po Poakahi iho, lune hora 7 a me hapa. Nolaila ua kono ia nu l«li a pau oia puali, e hiki ae ma kahi « me ka uianawa, n e holke i ko oukou mikiala ma ka eleu ana ae a p.m loa. Humeuo aku ka liki. Ua hoi mai nei ma ka AusLralia na paahao kalaiaina Johu llielin, Jtm Brown a me Niek Peterson i kipaku ia mai Ilawaii uei aku i ko iakou llhi launa ana i na hana kipi. 0 Wa malama aku nei o lauuari i h ila. Ua uoi mai lakou ma na palapala pakihi i ka Rt>pub.ilika e ae la iakou e hoi hou mai i Hawaii nei. A mamuli oka oluolu a me ka ae ana aku oke aupuni, noialla ua hol mai nei lakou a p tu. Ua ku aka ka mokukaua Beritaoia « < R)yal Arthur' t a moku iawe hae o ka mahele Aumokukaua ma . ka Pakipika ma ke awa o Victoria i ka ia 19 o Mei, inahope iho o kona hualele ana ia Corinoto Niearagua a hoi aku i ka akau. Ua hukl pu aku oia mahope o koua kikaia i ka manuwa Beritania olulo *«Hyacinth", ua hai ka huila a he kanaiima kumamakahiku na la o kona liolo aoa mai malalo o ka pea mai Valaparaiao mai. Ika Royjil Arthur e hol ana ma ka moana no Victorh, aia hoi, aa make iho !a kona kapena i Ika la 10 o Mei, aaa kanu ia mi ke | kai. Ke hoolaha nei na napepa aneo alii e hoio mai aoa keia moku- ! kaua i Hawaii nei e kokua ai ī ka iakwi kumuhinu. Ke manao nel ; makou r ua oi aku mamoa o ka ma* kahikl a me hapa keia wanana a kalahea ana, aoie oao ko iki. E aha ana ne hoi kaaaka puni wale aku no i ka epa.

Ua ki! i* msl e fc> make i ka U 28 o Me£ ako oel i haU, a kalli ia aku La o Ed ward F. Wanl ma kona wahi ! noho ibo nei ma alanai Nauano. He kapa BcriUnU oi« oeoa na makahiki he 66 a he loio kana haoa. Ua wjibo iho oia he hoapUī he wahine a me ke keikikaoe mi Hoaolalu nel, a he kaik*aiahine a me keikikane ma Xa KiUni. Ua paioa. huipi Ik» kekahi m&lai kla kuloko o Hoaoiala ftei eaaeaoli 0 ka hili ia aoa e kekahi wahine haole, 110 kekahi kuma a oa aoao paio{>ale la i hoomaopopo ai, ua hoinoioa wale aka oa makai la i kooa iooa ma ka hapaka olelo wale aku na Ua oolea mar>!i ao keia wahioe haole, a aa makaikai la koni wikani hoopapa ikaika e kekahi aniioa kanaka noi i kaao ia ae a pualuulu e oaaa Ma k* Poakahi nei, ua hoopiii ia oia do ka hoeha, bo $10 me ke koina. Ke hoike mai nei kekahi waeaolelo mai Koma ae a Nu Iok», ua haawi aku nei ka Pope Le-o XIII i ka hookohu ia Maroni, ke kalai kii 1 pohaku kaalaoa loi ma Ilalia apuni e hana i kooa halelua. Mamuli o kela, a iue ka haawi ia ana mahope koke mai nei i na Cadineta o kekahi paldj»ala kalaiaiuu e pili ana i na hana o k«»na au o ka n»ho Pupe ana, 0 maeao ia nei he hooiaio maopopo la ua hnlU e ke p<x> o ka ekalesia katolik* Kooia, o kona mau U i koe e newa mauleule ai, ua kakaikahi a ua helu e ia. Eia ke pakaukau ia mai nei ka Inoa o J. M. Vivas, ka m«he!eo!elo Pukiki oka AUa Kiekie, i inoa e noho iho ai i ke kulana o ka llope Ilamuku o ko Aupuni i ka wa e hookie&ie ia ae ai ka mea e noho nei maluila I keia wa. Ke paaua oei kona roau hoaloha iaia uo keia mukaluo, aole o ke kauka i aku a na ka oihana e imi mai. A me he mea la no hoi pnha, aole o neie ana na haole kamaaiua i ka onou mai i inoa kupono uo ia wahi i ka wa e hakahaka ai. Ona kauaka Hawaii hoi, aolo o lakou eueu mai e hookomo i moho na lakou no keia wahi Ikawa e nele ai. Aole pono e kaukai aku na ka oihana wale no e maaa mai, aka e hoike ae oe i kou . kupom, no ka oihana.