Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 33, 14 August 1896 — Page 3

Page PDF (1.52 MB)

This text was transcribed by:  Kelly Murray
This work is dedicated to:  Hauoli La Hanau, Kekai Robinson

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUI ALAHAO ME AINA O OAHU  MANAWA HOLO.

Mai a Mahope aku o Iulai 5, 1895.

Wili o Ewa, Kaa Ukana, Na la a pau., Hiki i Wili o, Ewa i Waianae, Na Poaono me Sabati wale no., Hiki i Waianae na la a pau.

Haalele ia Honolulu 6:30A.M., 9:15A.M., 1:15P.M., 1:45P.M., 5:10P.M.

Haalele ia Manana 7:40A.M., 9:58A.M., 2:28P.M., 2:28P.M., 5:53P.M.

Haalele Wili o Ewa 8:10A.M., 10:19A.M., 2:49P.M., 2:49P.M., 6:14P.M.

Hiki i Waianae - 10:54A.M. - 3:24P.M., 6:49P.M.

 

Waianae na la a pau., Wili o Ewa, Kaa Ukana, Na la a pau, Koe Sabati, Waianae na la a pau., Wili o Ewa, na la a pau., iki i Waianae na Poaono me Sabati.

Haalele ia Waianae 6:41A.M. - 1:32P.M. - 4:16P.M.

Haalele Wili o Ewa 7:19A.M. 9:10A.M., 2:07P.M., 3:51P.M., 4:51P.M.

Haalele ia anana 7:50A.M., 9:48A.M., 2:38P.M., 4:22P.M., 5:22P.M.

Hiki Honolulu 8:23A.M., 10:30A.M., 3:11P.M., 4:55P.M., 5:55P.M.

            E lawe ana na kaa ahi hali ukana i na kaa ohua o ka papa ekahi.

G.P. DENISON, Luna.  F.C.SMITH, Luna Kuai Palapala Holo.

 

NU HOU HAWAII

            Ua hopuia kekahi poe ma ke kakahiaka Sabati aku nei no ka lawaia ana maloko ae nei o ke awa.

            Ma ke kakahiaka nui Poalua nei i komo mai ai ka mokuahi Australia mai Kapalakiko mai.

            Ma ka la apopo e haalele mai ai ka mokuahi Australia ia Honolulu nei, a huli hou aku no ka Ipuka Gula o Kaleponi.

            Ma ka la apopo e ku mai ai ka mokuahi Begic mai Kapalakiko mai, a ma ka la Sabati aku nei hoi o ka mokuahi Warrimoo mai Vanakoua mai.

            Ua loaa mai nei na lono, ke pohala mai la ka loio V.V.Akepoka, e noho mai la i Kapalakiko.  Ua kipa aku ka, o Fred. Wunderberg e ike iaia.

            Ma ka la 22 o keia mahina e hookuku kipu pololei ai, mawaena o kekahi mau lae oo mai na poe kiai mai o ka hale dute ame kekahi poe makai mai.

            Ua lilo ae nei ia Mr. J.H. Schnack, na huina aie apau o ka poe aie ia Kauka Makalena (Mclennan), a nana auanei e ohi aku ana ia mau aie ma keia mua aku.

            Ua laulaha ae na lono, e lilo aku ana o Lutanela Coyne i pani ma kahi o Kapena Good, ma ka Puali E; a e lilo ae ana o Kakiana Moore i lutanela, ma kahi o Coyne.

            Ua hoopauia aku ka haole nana i malama iho nei ke kahua hooulu mea kanu o ke Aupuni, nona ka inoa o H.J.Rhodes.  Aole maopopo ke kumu o kona hoopauia ana.

            Eia ae a hoea hou mai he elua mau mokuahi holo pili aina no ko kakou mau kaiaulu nei.  Hookahi moku he 1000 tona kona kaumaha; a hookahi wahi moku, he 150 tona.

            O ka nui o na poe makaikai i ka Lua-o-Pele e noho mai la ma ka hale hotele oia wahi, he kanalima.  A o ka mea nohoi nona ua hotele la, ke noke maineino i ka haano'u i ka holopono o kana wahi kumuhana.

            Ke hoomoeia nei ke paipu wai Aupuni ma ke Alanui Kuakini i keia mau la, a ke hauoli la ko laila mau kini i ka loaa ana ia lakou o keia pomaikai.  Hookahi a lakou mea e kali nei, oia ka hanaia o ke alanui a paa me ka papaakea.  Ahea la?

            Mamuli o ke omaimai o Paulo Numana i keia wa ma Kapalakiko, nolaila, e haalele iho ana kana wahine ia Honolulu nei, oia o Mrs. Paulo Numana a imi aku iaia.  Maluna o ka mokuahi Australia o ka la apopo e hol aku ai oia.

            Ke manao ia nei e loaa ana ona laina mokuahi mawaena o kakou nei ame Guatemala, ma Amerika Waena, ma keia mau mua aku.  No ia wahi ka Loio Numana huakai i holo aku nei, a no ka mea hoi e pili ana i keia laina mokuahi, kekahi hana nui ana i nee aku nei nolailaaku nei nolaila.

            He umikumamahiku ka nui o na poe Pake i laweia mai e Hope Makai Nui Kauhi o Ewa, ma ke kakahiaka Poalua nei, no ko lakou makemake ole ana e noho kepa hou ma ka mahiko.  ua hookauia lakou maluna o ka moku Velocity o hoihoi ia aku no Kina, ma ka auina la ae no.

            Ua halawai iho nei makou me Rev. J.K.Iosepa o Hana, kekahi o na kahu hanai mua o keia pepa i kahi mau wa i hala ae nei.  He maikai no ke ola oia kanaka o ka Repubalika o Hawaii.  Ua huli hoi hou aku no oia no ka aina "Ua lani haahaa' ma ka mokuahi Kalaudine o ka Poalua nei, oia ame kana kaikamahine.  Good bye, Joe.

            Ma ka Poakahi nei i laweia ae ai ke kaeaea Wm. Hoopii, a o "Bila Kamaa Ole" hoi imua o ka aha Apana o Honolulu nei, no ke komo ana iloko o ka hale o Davies ame ka hale hana o Sorenson, ua waiho loa ia imua o ka Aha Kaapuni, mamuli o ke kapae ana o ka mea hoopiiia i na ninaninau mua ma ka Aha Apana.

            Maka Poalua nei, i haalele mai ai o Peresidena Dole ia Honolulu nei a holo aku la no ka mokupuni o Maui, maluna aku o ka mokuahi Kalaudine.  Ua ukaliia kana huakai e Geo. C. Potter.  Oiai ka moku e hoopuka aku ana iwaho o ke awa, ua kipu aloha ae la ka batari o Kakaako.  Ma kai o ka uwapo kahi i ho-uhe-uhene ai o ka Bana Hawaii.

            O ke KUOKOA o ke "Au Kahiko" ame KE AU HOU, oia ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii e noho MAKAAINANA nei no ka Repubalika o Hawaii, me na manao lamalama wainohia o ke ALOHA AINA, i kukulu ia maluna o ka OIAIO, a oia auanei ka mea e pau ai ko kakou noho PUEO ana.  Pololei wale.

            Ma ke ahiahi o kela Poaono aku nei, ua komo iho la he uhane hehena iloko o ka lio o Charles Leonard e ku ana me ke kaa ma ke kihi o na alanui Betela ame Moi, a holo puahiohio ae la ia ma ke alanui Betela, huli ma alanui Kalepa, a hookui aku la ke kaa me ka pou telepone.  O ka hopena, ua nahaha ke kaa a ua hina ua lio hehena la ilalo, a paa i ka hopuia, me ka palapala hopu ole, e makai Sam.Macy.

                        Ma ka haalele ana iho a ka mokuahi Malulani ia Honolulu nei, no kona mau awa ma Maui ame Hawaii, ma ka la 1 o keia malama, he Pukiki kekahi i loohia i ka ma'i, mawaena o kona poe ohua, a ma ke awakea ponoi oia la, hora 12 a oi, ua make iho la ua Pukiki nei.  I ke ku ana o ka moku i Lahaina, ua kanuia ke kino make o ua ohua poino la ma uka o ka aina.

            Ma ka Poakolu nei i ulele kinipopo ai na kumukula Aupuni mai Maui mai ame na kumukula o na wahi e ae, ma ke kahua kinipopo.  Mamuli hoi o ke komo e ana aku o ka Hui Honolulu ma ke kahua a ua poe kumukula la e noke nui ana i ka paani, a pau wale ae la.  Ua loaa nae i na aoao elua na komo ana he 6, a ua loaa i ka poe o Maui na puni 8 a he 4 a kekahi poe e ae.  O Maui no anei ka oi?  Ka! Pela mai ka mele.

            Oiai kekahi mau wahine e hele ana ma Kamaki Kuea, ma ka po o kela Poaono aku nei, ua ike laua i kekahi wahine e hele aku ana mahope o laua, he aahu eleele kona, a haupu ae la laua i ka "Wahine o ka Aahu Eleele," nolaila hoomaka laua e holo, eia nae, aia no ua wahine aahu eleele nei ke pili mai la mahope o laua, pela ka hele ana a hoea i ke alanui Beritania, nalowale iho la ua wahine aau eleele nei.

            Weliweli a manuunuu ka puiwa o Mr. John Cassidy ma ke awakea Poalua iho nei, mamuli o ka haawi makana ia ana akuo kekahi kii i kaha lima ia, e na poe paahana o ka Hui Telepone Mutual.  O ko Mr.Cassidy kii ponoi no keia i haawiia aku ai iaia.  Eia na poe na lakou keia kii makana: Charles Crane, Henry Crane, Charles Reves, Toyo Jackson, Kalei Aona, Charles Spencer, Tom Holstein, Charles Cash, M.Johnson, M.Hopkins, John Croweder, Louis Castino, Joe Castino ame Ioela Kiakahi.

            Ua loohia o Mr. James Perdue, he koa kahiko e noho ana ma Monroe, Mich., i kekahi ma'i rumatika oolea loa, aka nae, ua loaa koke iaia ke ola mamuli o ka hamo ana i ka LAAU HAMO A KAMALENA.  Penei kana olelo:  "I kekahi wa, aole i kana mai ka eha o ko'u kua a hiki ole ia'u ke ala ae iluna.  Ina aole e loaa ia'u ka oluolu aole loa au e hoea ianei e kakau ai i keia mau wahi lalani.  He nui ka pomaikai i loaa mai ia'u mai ka Laau Hamo mai a Kamalena, a ke hoomaikai ae nei au no ua laau la.  E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau, oia o BENSON, SMITH & CO., na Agena ma ko Hawaii Pae Aina.

           

He Mare Wainohia.

            Ma ke ahiahi Poaono aku nei i malama ia ai he anaina mare wainohia maloko o ka luakini o Kawaiahao, mawaena o Miss Esther Holo Kamana, kekahi o na haumana o ke kula kaikamahine o ke kula o Kamehameha, ame John J.Wahinemaikai.  Na Rev. H.H.Paleka i lawelawe i na hana o ka berita ana me ka maikai.  Mahope iho o ka mare ana, ua hoi aku na mea mare a ma ka home noho o na makua o ka wahine ma Alanui Pai Palapala.  Malaila i hohola ia mai ai he papa ahaaina Hawaii imua o na hoaloha he 300 a oi i akoakoa aku.  Na haumana o na Kula Kaemehameha ame na kumu kekahi i hoea aku ilaila.  He nui na makana i loaa aku i na paa mare.  E na opio!  E malama i ka pono ame ka maemae, a e pomaikai auanei, me ka oluolu, na la o ko olua noho ana.  E aloha i na wahi hulu makua o ke kino.

 

Polenaia ma ke Kuahu Gula o ka Mare.

            Me ka palanehe o ke aheahe malie loa i mapu mai ka lono mai ka "Paredaiso" mai o Moanalua, e hoike ana i ka lono mahiehie, ua haalele iho la ka "Mahimahi o ke kai o Puaena," oia o Kikila Baraunu, i ka nohona kuakahi ana o ko keia ao, a komo aku la oia iloko o ka poai o ka nohona materemonio ana, a o ka oiwi i kakia paa aku ai kui nao o ke akamai, oia no o Mrs. Dickson o Moanalua.  Ma ka mokuahi Australia o ka la apopo e holo aku ai laua no Kapalakiko.  E maemae wale auanei ka olua huakai i ka ipuka Gula o Kaleponi.

 

Awaiauluia ma ka Matermonio

            Ma ke ahiahi Poalua nei, i mareia ai o Miss Blanche Adele Konuwela, kaikamahine hiapo a "Bila Konuwela" o Waikapu, Maui, me John S.Walker keikikane hiapo a John S.Walker i make, a no Honolulu nei hoi ia.  Na ka Bihopa o ka "Ekalesia Enelani" ma Honolulu nei i mare ia laua, maloko o ka luakini o Sana Anaru.  He hiwahiwa me ka nani na mea apau i lawelaweia ma ka oihana mare, a he maikai hoi.  Ua hoonani maiau ia o loko o ka halepule me na lipo o ka waokele.  He nui na hoaloha o ke kane ame ka wahine i hoea aku ma ia anaina hemolele.  Ua malamaia hoi ke anaina paina mare ma kahi noho o ka luaui makuahine o ke kane, ma uka o Maemae.  He nui na makana i loaa mai i na paa mare, mai na hoaloha o loko ponoi o ka aina ame na kaiaulu mamao mai o Amerika Huiia ame Europa.

           

NA HOOHUI AINA ME AMERIKA.

 

KO J.B.KAKELA MANAO HOAKAKA.

 

E Aupuni Alii io hou ana anei o Hawaii nei?

 

            Ua hoolaha ae ka nupepa San Francisco Chornicle o ka la 25 o Iulai aku nei i kekahi manao, i oleloia, mai o J.B.Kakela aku, kekahi o na luna Aupuni koikoi o kakou nei, a e pili ana ua manao la i ka hoohui aina ame ke kulana manao e pili ana ia mea.  Eia na olelo a ua nupepa la i hoike ai na keia luna Aupuni aku ia mau olelo:

            "Aole oiaio, ua lokahi na poe mahiko e kue i ka hoohui aina, a kokua hoi i ka hoomalu Aupuni.  He lehulehu na poe mahiko i ike i ke ano maoli o ia mea he hoomalu Aupuni, oia hoi, he kulana maopopo ole ia.  Aole mea e ae e loaa ai ia makou ke kulana oni paa, o ka hoohui wale ia no e kekahi mana, elike me Amerika.

            "O na mea i ikeia iloko o na makahiki he iwakalua-kumamalima i kaa hope ae nei, ma ka moolelo kalaiaina o Hawaii, ke hoike mai nei ia mau mea o ke kulana oni paa, ke kumu i komohia ai iloko o ko makou kulana, o ke ku ana ma ka poepoe honua, ka hoao ana e kakoo ae i lahui kuokoa.

            "Ina he ninau keia no ka hoohui ana me kekahi mana Aupuni e ae, aole hoi o Amerika Huiia, he mea kanalua ole, e haalele mai auanei ka hapa nui o ka poe na lakou e kakoo nei ke Aupuni i keia wa.  O ka iini no ka hoohui aina, oia ka mea nana i kipapa i ke kakoo ana e paa nei ke Aupuni i keia wa.  Ma na wa kupilikii apau,  elike la me ke kaua kipi o Ianuari, 1895, ua haawi ae la ka poe a ke Aupuni i kaukai aku ai, no na kakoo ana iaia, ia mea, a ma ka hapa nui o na pilikia kuloko, he poe hoohui aina wale no lakou apau, a e na'i ana hoi i mea e loaa ai, ia hopena.

            "Ua oi loa aku ka nui o ka poe hoohui aina, mawaena o na poe a ke Aupuni i hilinai aku ai.  Ua pii mahuahua mai keia manao, a ua ikaika loa hoi mai ka makahiki 1893 mai.  Aohe hiki ke hoololi ia ae keia manao ana, ina no e hoole awahua maoli ana o Amerika Huiia i keia mea.  O ka mea a'u i hoomaopopo ai, mamuli o ka hakilo ana no keia mua aku (o Hawaii) elike me ke hiki ia'u ke nana aku, ma ka wa e hoomau ai a e hoole loa ai hoi o Amerika Huiia i ka noonoo ana i ke kumuhana hoohui aina, e ulu mai auanei, me ka hiki ole ae ke pale, he mana kuwaho.  Mamuli auanei o ke kahua o ke ku ana maluna o ke kahua oni paa, e pono ai ke loaa iaia, alaila, e hoi aku ana iloko o ke kulana Aupuni Alii, o Kaiulani ka Moiwahine.  He manao koho maopopo loa keia.  O ke ano nae o keia, e lanakila ana ka mana Beritania, a e hiki loa ana i kekahi mokukaua Beritania, ma ke awa o Honolulu, i kona alahele, e kakooia ai ke kanawai ke ike i kona alahele, e kakooia ai ke kanawai ke ike i kona alahele, e kakooia ai ke kanawai ame ka noho malu ana.  Ke manaoio nei au, he mea keia i hiki ke hanaia, ina e hoole loa ana o Amerika Huiia i ka hoohui ana ia Hawaii.  Eia hoi ka ukali e ikeia ana, ina e wawahiia ana ka manaolana no ka hoohui aina, ua hamama akea ka puka, i ka mana Aupuni e komo mai ana, e haawi mai ana i ke kulana oni paa (ia Hawaii).

            "No ka mea hoi e pili ana i na mahiko, no ko lakou kulana ma keia mea, ua like no a like ke koikoi o ko lakou mau manao ma nei mea, elike me ka hoike o ko lakou waiwai.  Aia ma Honolulu kahi i houluuluia ai na kukuna pili kalaiaina, a e ola ana, a e make ana hoi, kekahi Aupuni, elike me ka loaa ana, a loaa ole ana paha iaia o na kakoo oolea ia ana, maloko o ke kulanakauhale poo.  A mawaena o 1,000 a 1,500, e ku makaukau nei malaila, no ke kokua hikiwawe ana me ke oolea i ke Aupuni, o ka hapa nui loa he poe hoohui aina.

            "O ka hapa uuku hoi o na poe mahiko, aia no ma ia manao hookahi.  Elike me ka loihi o ko lakou noho ana malaila, pela ko lakou ike maopopo ana i ka pono loa o ka loaa ana he hoohui aina, ma ke ano, oia wale no ke ano e paa ai ke kulana oni paa - a oia nohoi ka oihana kalepa.

            "O ka poe i hanau malaila a i noho malaila, a i ola mai kahi au nohoalii mai a kahi au nohoalii, ua ike maopopo loa lakou i ka haule poho wale ana o ka loaa ana o ke kulana oni paa, ma na ano e ae.  Na ka ninau paahana nae e hoohihia nei i keia kumuhana, aka, he nui no nae ka poe malaila ma ka aoao kokua i ka hoohui aina, i makemake e paio aku i na pohihihi o ka ninau paahana, e hoea mai ana, ma ke ano he wahi poino uuku iho ia." 

KA HOOHUI AUPUNI MA KE ANO PANALAAU.

            Ua hoolaha akea ae ka nupepa Chronicle o Kapalakiko o ka la 30 o Iulai, i kekahi manao e pili ana ia Mekia Z.K.Panghorn, kela haole kakau nupepa i lilo ai he mea haiolelo ma ka la 4 aku nei o Iulai, mawaho ae nei o Independence Park, ma "Kulaokahua."  Penei na olelo a keia Mekia A.K.Panghorn i hoike aku ai imua o ka mea kakau o ua nupepa la:

            "O na lono no na ooloku kalaiaina a hookahuli Aupuni ma na mokupuni (o Hawaii) aohe kahua, aia wale no ia mau mea ma na lolo-puniu o na poe kakau nupepa makemake hooulu pihoihoi.  Ma ko'u wa pokole i noho ai ma Honolulu, ua halawai au me na poe lehulehu o na alakai o ke Aupuni hou, a ua hookipaia nohoi au e na poe Roialiti koikoi loa.  Ua noii akahele loa au i ke kulana malaila, a ua makaukau au e olelo aku, ua maluhia loa na mea apau, elike no me ka mea i makemakeia, aole he mau ouli no kekahi hookahuli Aupuni hou.

            "Oia mau no ka ikaika o ka manao hoohui Aupuni, aka, ua hooholo nae na noonoo ana o na kanaka e pono lakou e kali a hiki i ka makaukau ana o ko kakou Aupuni, a oiai hoi lakou e noho ana, me ka hoopilikia ole ia e na mana Aupuni e ae, ua makemake no lakou i ka noho ana pela.  O ko'u manao maoli iho, he mea pono ia kakou ke hoohui mai i ka Pae Aina, a e haawi aku ia lakou i kulana Aupuni panalaau, mamuli nae o ka aeia ana, e kohoia ko lakou mau luna Aupuni mai waena mai o na kanaka e noho ana ma ka Pae Aina.  Aole lakou e ae ana i na poe paiki ili malaila."

Hala hou no ia Luaui o ka Pono.

            Ma ka hora 3:30 auwina la o ka Poalua nei, i hookuu mai ai o Mrs. Juliette Montague Cooke i keia ola ana, mahope iho o kona kaa ma'i ana no elua pule.  O kekahi keia o na makuahine misionari kahiko o Hawaii nei.  Ua hoea mai oia ame kana kane i Hawaii nei, ma ka la 10 o Aperila, 1837.  A ma ka la 8 o Iune oia makahiki no, hoomaka oia ame kana kane i ke ao kula ana ma Honolulu nei, a oia ke kula i kaulana loa ai ma ia hope mai, ma ke ano o ke kula a "Mika Kuke."

            Ua hanauia oia ma Sunderland.  Makasuketa, ma ka la 12 o Maraki, 1812.  Ma ka la 21 o Novemaba, a 1836, mare oia ia Amosa Starr Cooke, ma Danbury, Konetikuta.  Nolaila, ua hiki aku kona mau makahiki i ke 84 a oi.  O kana mau keiki e ola nei i keia wa, oia o Charles M.Cooke, A.Frank Cooke, Mrs. M.A.Turner ame Mrs. J.B.Atherton o Honolulu ame Mrs. S.T.Alexander o Oakland.  He 22 na moopuna, a he 5 moopuna kuakahi.

            Ma ka Poakahi nei, i malamaia ai ke anaina pule hope maluna o kona kinowailua ma ka hale noho.  Ua piha pu o loko o ka hale a me waho i na hoaloha.  Na na Rev. Paleka ame Gulika i malama i ke anaina hoomana.  Mamua ae o ka olelo hoalohaloha hope mai a Rev. Gulika mai, ua himeni ia ae la ke mele "Rock of Ages" (Iesu ka mohai No'u) e Miss Richards (ke alakai) Miss Clymer, W.W.Hall ame Walter Dillingham.  Mahope iho o ka pau ana o ke anaina pule, ua maneleia aku la ko ka honua nei koena no ka ilina ma Kawaiahao, a o na poe hapai pahu, oia o S.M.Damon, W.O.Kamika, W.W.Hall, W.R.Kakela, F.J.Lowrey ame Dr. A.B.Lyons.

Hoolaha Mana Hookolokolo.

           

            ILOKO O KA AHA KAAPUNI APANA HOOkolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hana o ka waiwai o D.H.NAHINU o Kona, Hawaii, i make.

            No ka mea, ua waihoia mai he palapala hoopii e ka Lunahooponopono Waiwai, C.Bosse, e ponoi ana, e kuai kudala ia na aina o ka mea i make e waiho la ma Kona, Hawaii, imea e hookaa ai i ka aie o ka mea i ake.

            Nolaila, ma keia, ke halia aku nei ka lono i na poe apau i kuleana, o ka POAKAHI la 31 o Hale, Honolulu, Oahu, oia kahi ame ka manawa e hoolohoia ai o ua palapala hoopii la, a e hoike mai lakou no ke aha ia e ae ole ia ai ke noi a ka Lunahooponopono Waiwai.

            Honolulu, Augate 8, 1896.  Na ka Aha:  GEORGE LUCAS, Kakauolelo.   2611-3

           

            ILOKO o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Kaapuni Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Maka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o PAUL P. KANOA, o Honolulu i make. 

            Oiai ua waihoia mai ka Palapala Noi ame ka Hoike Waiwai a na Luna Hooko Kauoha o ka waiwai a na Luna Hooko Kauoha o ka waiwai o ka mea i make i oleloia ae la, a na ia palapala nonoi mai oia e nana ia a e apono ia kana hoike waiwai a e hoopukaia ke kauoha hope loa no ka mahele ana i ka waiwai e koe nei ma kona lima i na poe i kuleana ma ia waiwai, a e hookuu ana ia laua mai na koikoi mai a pau ma ko laua ano Luna Hooko Kauoha.

            Ua kauohaia, o ka POALIMA, Sepatemaba 18, M.H. 1896, hora 10 kakahiaka, ma ke Keena Hookolokolo, Aliiolani Hale, ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la ame ka Hoike Waiwai, a malaila a ma ia wahi hoi e hele ae ai na kanaka a pau i kuleana ma ia waiwai a hoike mai i kumu, ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ua noi la.

            Honolulu, Augate 6, 1896.  Na ka Aha:  GEORGE LUCAS, Kakauolelo  2610-3ts

 

            AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hana o ka waiwai o OHUMUKINI (k), o Kahua, Hilo, Hawaii, i make kauoha ole.  Kauoha no ka hoolaha ana i ke Noi Hooponopono Waiwai.  Ma ka heluhelu ana ame ka waihoia ana mai o ke noi a Mrs. Nualolo, ka wahine kanemake a Ohumukini (k) o Kahua, Hilo, Hawaii, ma Pepeekeo, Hilo, ma ka la 9 o Sepetemaba, A.D. 1892, me ka waiho ana he waiwai ma ko Hawaii Pae Aina nei, i kupono ke hooponopono kanawai ia; a e nonoi ana e hoopuka ia na Palapala Lunahooponopono Waiwai ia Mrs. Nualolo.

            Ua kauohaia o ka Poalua, la 15 o Sepetemaba, ma ka hora 10 A.M., oia ka wa no ka hoolohe ana i ua noi la ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Hilo, Hawaii, a ma ia manawa a ma Hilo, Hawaii, a ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai na poe apau i kuleana ma ia hana, a e hoike mai i kumu, ina he kumu ka lakou, no ke aha la e ae ole ia ai ke noi.

            Hanaia Hilo, Hawaii, H.I., Iulai 31, 1896.

            Ma ke kauoha a ka Aha, DANIEL PORTER, Kakauolelo.  2610-3w

 

            ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o POOMAIKELANI, o Honolulu, i make.

            Oiai ua waihoia mai ka Palapala Noi ame ka Hoike Waiwai a ka Luna Hooko Kauoha o ka waiwai o ka mea i make i oleloia ae la, a ma ia palapala i nonoi mai ae oia e nana ia a e apono ia kana hoike waiwai a e hoopukaia ke kauoha hope loa no ka mahele ana i ka waiwai e koe nei ma kona lima i na poe i kuleana ma ia waiwai, a e hookuu ana iaia mai na koikoi mai apau ma kona ano Luna Hooko Kauoha.

            Ua kauohaia, o ka POAKAHI, la 31 o AUGATE, M.H. 1896, hora 10 kakahiaka, ma ke Keena Hookolokolo Aliiolani Hale, ma Honolulu, oia kahi ame ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua Noi la ame ka Hoike Waiwai, a malaila a ma ia wa hoi e hele ae'i na kanaka apau i kuleana ma ia waiwai a hoike mai i kumu, ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ua noi la.

            Honolulu, Iulai 24. 1896.  Na ka Aha:  GEORGE LUCAS, Kakauolelo.  2609-8

 

            AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI Apana Ekolu, Ko Hawaii Pae Aina, Ma ka hooponpono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o KAAHAAINA (w), o Kohala, Hawaii, i make kauoha ole.  Kauoha no ka hoolaha ana i ke noi e hioholoia na hooilina.

            Ma ka heluhelu au ame ka waihoia ana mai o ke noi a Papale (k), o HIlo, Hawaii, e olelo ana, ua make kauoha ole o Kaahaaina (w) o Kohala, Hawaii, ma Kohala Akau, ma ka la - o - A.D. 1882, me ka waiho ana he waiwai maloko nei o Ko Hawaii Pae Aina i kupono ke hooponopono kanawai ia, a e nonoi ana i Olelo Hooholo e kukala ia na Hooilina.

            Ua kauohaia o ka Poaono, la 10 o Okatoba, A.D. 1896, ma ka hora 10 A.M., oia ka wa i hoonohia no ka hoolohe ana i ua noi la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Kohala Akau, Hawaii, a ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai ka poe apau i kuleana ma ia hana, a hoike mai i kumu, ina he kumu ka lakou, e ae ole ia ai ia noi.

            Hanaia Hilo, H.I., Iulai 31, A.D. 1896.  Na ka Aha:  DANIEL PORTER, kakauolelo.  2610-3w

 

            AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI Apana Ekolu o Ko Hawaii Pae Aina.  Maka hooponpono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwia o D.N. HELELOA (k), i make, o Kau, Hawaii.  He Noi e Kuai i ka Waiwai Paa.

            Maka heluhelu ana a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a Charles Meinecke, Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai maluna ae, e nonoi ana i kauoha no ke kuai lilo ana aku i kekahi waiwai paa o loko o ua waiwai la, me ka waiho pu ana mai i kekahi mau kumu ma ke kanawai, no ka pono o ke kuai ana aku i ua waiwai la.

            Ua kauohaia ma keia, e hele mai ka poe apau i kuleana i ua waiwia la imua o keia Aha, ma ka Poaono, la 10 o Okatoba, 1896, ma ka hora 10 A.M. ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha Hookolokolo, ma Kohaia akau, Hawaii, ma ia wa a ma ia wahi, e hoike mai ai i ke kumu eae oleia ai ke kauoha a ka Aha no ke kuai ana aku i ua waiwai paa la.

            Na ka Aha, DANIEL PORTER, Kakauolelo.  Hanaia Hila, Iulai 31, 1896.  2610-3w

 

            ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO Kaapuni, Apana Kaapuni Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Hooko Kauoha. -Ma ka hana o ka waiwai o LAHAINA (k) o Honolulu, i make.

            Oiai, ua waihoia mai ka Palapala Kauoha a Hioilina hope loa a ka mea i make i oleloia ae nei i ka Aha Hookolokolo i oleoia me ka palapala nonoi hoi no ka hookoia ana o ua Palapala Kauoha la a Hooilina hoi, a no ka hoopuka ana i na Palapala Lunahooponopono Waiwai ia A.V. Gear ma keia ke hoolahaia aku nei, o ka POAKAHI.  Sepatemaba 7, M.H. 1896, ma ka hora 10 kakahiaka, ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia ka manawa i kohoia ai ame kahi e hooiaio ia ai ua Palapala Kauoha la, a e hoolohe ia ai ua noi la, a ma ia wa a ma ia wahi no hoi e hele ae ai kela ame keia mea e hoike i kumu, ina he kumu ka lakou, e ae ole ia ai ke noi o ua palapala noi la.

            Honolulu, Augate 5, 1896.  Na ka Aha,  P.D.KELLETT, Jr., Kakauolelo.  2610-3w

 

            AHA KAAPUNI APANA HOOKOLOKOLO Elima.  Ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Hooponopono Waiwai Ma ke Keena.  Ma ka hana o ka Waiwai o KEWIKI (k), o Lihue, Kauai i make.  Ma ka heluhelu ana ame ka waihoia ana mai o ke Noi ame ka Hoike Waiwai a S.K. Kaeo, Lunahooponpono o ka waiwai o Kewiki i oleloia, e nonoi ana ia e ae ia aku oia i ka huina o $426.95 a kakiia aku iaia ka huina o $495 me ke noi ana e nana ia a aponoia ia mea, a e hoopukaia he kauoha hope loa no ka mahele ana i na waiwai e koe ana ma kona lima, i ka poe i kuleana ia mau waiwai, a e hookuu ana hoi iaia ame kona mau hope mailoko aku o na koikoi apau ma ia kulana Lunahooponopono Waiwai.

            Ua kauohaia, o ka POAKAHI, la 31 o AUGATE, M.H. 1896, ma ka hora 10 kakahiaka, imua o ka Lunakanawai o ua Abala, ma ke Keena Hookolokolo o na Aha la ma Lihue, Mokupuni o Kauai, oia ka manawa ame kahi no ka hoolohe ana i ua Noi la ame ka Hoike Waiwai, a e hele mai ma ia wa a ma ia wahi, ka poe apau i kuleana i ua waiwai la, a hoike mai i kumu ina he kumu kekahi no ke aha la e ae oleia ai ke noi, a e waiho mai hoi i ka olelo hoike e hoomaopopo ana i ka poe i kuleana i ua waiwia la.  A e hoolahaia keia kauoha ma ka olelo Hawaii maloko o ka Nupepa Kuokoa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu, no ekolu pule nee papa, a o ka hoolaha hpe ana, aole ia e emi ihe malalo o elua hebedoma, a hoea aku i ka manawa no ka noho ana o ka Aha.

            Hanaia ma Lihue, Keia la 24 o Iulai, 1896.  Na ka Aha, R.W.R.PURVIS, Kakauolelo  2609-3

 

Hela ame Keia.

OLELO HOOLAHA WAI

            Ua waihoia mai imua o'u i keia la, na noi kupono, e John H.Holt, no ka hooponopono ana i kona pono wai mamuli o ke Kanawai, ma ka wai-puna o Kunawai, Honolulu, ua kauohaia aku ma keia, elike me na olelo o ka Mokuna XXVI o na Kanawai o 1888, e hele mai ka poe apau i kuleana iloko o ua wai-puna la o Kunawai imua o'u, ma ka Hale Hookolokolo ma ka hora 10 A.M. (kakahiaka) o ka la 15 o Augate, 1896, no ke kue ana, a ano e ae paha i ua palapala hoopii la, a i ole ia, e haawiia aku no he olelo hooholo ex-parte (hookahi aoao wale no) no ko lakou hiki ole ana mai.

            EMMA M. NAKUINA. 

Komisina o na Ala Liilii ame na Pono Wai no ka Apana o Honolulu, Oahu, Ko Hawaii Pae Aina.  2609-3t

 

Hoolaha Moraki.

Ka Hoolaha a ka Mea Paa Moraki e hooko i ka Moraki a e Kuai aku.

            I kulike ai me na olelo o kekahi Moraki i hanaia e Joseph Barros, e noho ana ma ia wa ma Brava, Pae Aina o Lae Verede, a i keia wa hoi ma Honolulu nei, Mokupuni o Oahu, Ko Hawaii Pae Aina, i ka Hui Hoopomaikai Lokahi Pukiki (Portugeuse Mutual Benefit Society) o Hawaii, he Hui e ku ana malalo o na Kanawai o ko Hawaii Pae Aina, i kakauia ma Iulai 31, 1893, i kopeia ma ke Keena Kakau Kope ma Honolulu maloko o ka Buke 145, ma na aoao 93, 94, 95.

            Ke hoolahaia aku nei ma keia, ke makemake nei ka mea paa Moraki e hooko i ua moraki la, no na kumu i uhaiia, oia hoi, ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee ma ka wa e oo ai.  Ke hoolaha pu ia aku nei nohoi ma keia, mahope iho o ka hala ana o na pule ekolu mai ka la aku o keia hoolaha, e hoolahaia aku no ka aina i hooliloia ma ua moraki la, no ke kuai ana, a e kuai kudala akea ia aku no, ma ke Keena Kudala o James F.Morgan, ma Honolulu, oia hoi, ma ka Poaono, la 19 o Sepetemaba, 1896, ma ka hora 12 awakea o ua la.

            No na mea i koe e ninau ia W.A.Kinney, Esq.

            Hanaia Honolulu, August 7, 1896.

THE PORTUGUESE MUTUAL BENEFIT SOCIETY OF HAWHAII.

Mea Paa Moraki.  Ma o M.G.SILVER,  Peresidena.

            O ka aina i paa ma kela moraki:

            O kela mau apana aina apau e waiho la ma Honolulu i oleloia, a i hoakakaia penei:

            1.  Apana Helu 365 ma ka Palapala Aina Aupuni.

            E hoomaka ana ma ka huina Komohana o ke Alanui Piikoi ame ka Alanui Wilder, a e holo ana:  Hem. 43 deg. 35 Kom., (oiaio), 183.3 kapuai ma Alanui Piikoi; Ak. 46 deg. 25min. Kom. (oiaio) 300 kapuai ma Apana 363; Ak. 43 deg. 35min. Hik. (oiaio) 309.5 kapuai ma Alanui Wilder i kahi i hoomaka ai.  Area, Hookahi Eka, oia no ka aina i haawiia iaia ma ka Palapala Sila (Grant) 3278.

            2.  Aina ma Makiki, Honolulu i oleloia, penei na palena:

            E hoomaka ana ma ke kihi Hema o keia, oia hoi ke kihi Komohana o ko Ihuole pa e ku ana, e pili ana me ke Alanui Moi, a e holo ana Ak. 25deg. 15min. Kom., (oiaio), 800 kapuai a hiki i ka hoomaka ana o ka Honua maluna aku o ke awawa; alaila, Hem. 84 deg. Hik., (oiaio), 162 kapuai e moku ana i ke awawa a hiki i ka lae one hehu ma ka aoao Hikina; alaila e iho ana Hem. 26deg. 25min. Hik., (oiaio), 700 kapuai ma ke kihi Hikina o ke kahua heiau, a e pili ana me ka aina o Loe, a hiki i ka pa o Ihuole, 20 kapuai mai ke kihi mai e ku nei; alaila Hem. 60 deg. Kom., (oiaio), 148 kapuai ma ko Ihuole pa a hiki i kahi i hoomaka ai, a aia maloko o keia pa 2 1/2 Eka, a oia na aina i hooliloia aku iaia e Nunui (w) ame Omoe (k) ma ka Palapala Kuai i hanaia ma Dekemaba 1, 1884, a i kopeia ma ka Buke 100, aoao 268-269.        2610-4w

 

Hoolaha Hooko Moraki me ke Kuai.

                        KE HOOLAHAIA AKU NEI KA LOHE I NA mea apau, i kulike ai me ka mana o ke kuai i hookomoia iloko o kekahi moraki i hana ia i ka la 9 o Ianuari, 1893, e KAWAHINE (w) o HIlo mokupuni o Hawaii ia J.M.Monsarrat o Honolulu, Mokupuni O Oahu, kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni Buke 139 ma na aoao 336-338, ke makemake nei o na J.M.Monsarrat la, ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku i ua moraki la, no ka uhakiia o ka aelike iloko o na moraki la, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee i ka wa e hookaa ai.  Ke hoolaha hou ia aku nei ka lohe i na mea a pau, o kela mau aina apau, na pono hoaalua a me na pilikana iloko o ua moraki la i kuhikuhiia, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka Hale Kudala o W.S.Luce ma ke kihi o na Alanui apu a me Moiwahine, Honolulu, ma ka POAKAHI, la 7 o SEPATEMABA M.H. 1896, hora 12 o ia la.

            O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia keia:

            O keia apana aina apau e waiho la ma Puueo, Hilo, oia ka hapa o ka pahale 4 o ka Apana 2 o ka Palapala Sila Nui Helu 23 ia B.Pitman, a i kuhikuhiia na palena malalo ino:

            E hoomaka ana ma ka huina komohana a holo H 66deg. 18' Hik. oiaio 57.5 kapuai, alaila H. 7 deg. 32; Hik oiaio 211 6 kapuai, e pili ana i ko Maria 1 pahele, alaila H. 78 deg. 21 Kom oiaio 49 kapuai e pili la i ko Makaena pahale, alaila A 7 deg. 82' Kom. oiaio 245 kapuai a hiki i kahi i hoomaka ai, nona ka ili he 11.129 kapuai kuea, a oia ka aina i hooliloia ai i ua Kawahine (w) la e ua J.M.Monsarrat la ma ka palapala kuai i hanaia i Dekemaba 22, 1892, kopeia ma ke Keena Kaaau Kope Buke 142 aoao 15 a me 16.

            Kuike ke dala, Na lilo hana palapala i ka mea e lilo ai.  Nona mea i koe e ninau i ka mea e paa nei i ka moraki.

J.M.MONSARRAT, Mea e paa nei i ka moraki.  Kakauia ma Honolulu, Augate 7, 1896  2610-4

 

Hoolaha Hooko Moraki.

            MAMULI o kekahi mama kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia mawaena o LUCY KAUNUHI PALAMA ame S.PALAMA kana kane no Honolulu, Oahu, o ka aoaoa mea ame W.R.Castle Kahu no Honolulu i oleloia o ka aoao elua, ma ka la 29 o Augate, 1890, i kakau koepia ma ka buke 126, aoao 208, a mamuli o ka uhaila ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole ia o ka ukupanee a me ke kumupaa, nolaila, ke hoolahaia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei aia mahope aku o na pule ekolu mai keia ia aku, alaila, e hoolahaia aku na aina i hoikeia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o James F.Morgan, ma Honolulu, ma ka la 24 o Augate, 1896, hora 12 o ia ia.

            Aia ma kahi o W.R. Kakela na olelo hoakuka no keia mea.

            Hanaia i keia la 27 o Iulai, 1896.

W.R.CASTLE, Kahu.  Mea Moraki Mai.

            Penei na aina i morakiia:

            1.  9 1/2 eka aina e waiho ana ma Kula, Maui, ma ka Palapala Sila 540 Kuleana 6703 ia Opunui me na hale ame na mea i kukuluia iho maluna, i hooliloia ia Lucy Kaunuhi Palama i oleloia ma ka Palapala Kuai a Opunui i oleloia, kopeia ma ka buke 74 aoao 468.

            2.  Kela apana aina apau ma Kawaihae Hawaii, ma ka Palapala Sila 6335 Kuleana 4101 ia Kepamaka, ma na hale pu ame na mea i kukuluia maluna iho, i hooliloia ai i na mea paa moraki, ma ka palapala kuai a Kanehaku i kopeia ma ka Buke aoao… 2609-4

 

Hoolaha Hooko Moraki.

            MAMULI o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia mawaena o M.KEALOHA o Honuaula, Maui, o ka aoao mua, ame W.R.Castle Kahu, o Honolulu, Oahu, o ka aoao elua, ma ka la 19 o Feberuari, 1891, i kakau kopeia ma ka buke 132 aoao 91, a mamuli o ka uhaila ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole ia o ka ukupanee a me ke ke kumupaa, nolaila, k hoolaha ia aku nei e ka mea nou a ka aoao elua moraki nei e hooko ana oia la mana kuai.

            A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, aloha e hoolahaia aku na aina i hoikeia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o James F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 24 o Augate, 1896, hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W.R.Kakela no olelo hoakaka no keia mea.

            Hanaia i keia la 27 o Iulai, 1896.  W.R.CASTLE, Kahu.  Mea Moraki Mai.

            Penei na aina i morakiia:

            O kela mau apana aina apau e waiho la ma Honualua, Mokupuni o Maui, i hoakaaaia penei:

            1.  75:89-100 eka ma Honuaula i oleloia, kokoke i Puumahoe, maloko o ka Palapala Sila Nui Kuleana - i hooliloia ia S.T.Haiaina, ma o ka Palapala Kuai la a Poohina, i kopeia ma ka 32 aoao 247.

            2.  17 Eka ma Paeahu, Honuaula, i hoohiolia ia S.P.Halama, ma o ka palapala kuai la a W.G.Goodale i kopeia ma ka Buke 1, aoao 454.

            3.  11 3 10 eka maloko o ka Palapala sila 1292 ia Kapilina.

            4.  17 53-10 Eka maloko o ka Palapala Sila  1133 ia kapilina.

            5.  36 9-10 Eka maloko o ka Palapala Sila 1368 ia Pahia.

            6.  5 5-10 Eka maloko o ka Palapala Sila 6408 ia Kila.

            O keia mau aina apau oia no na aina i hoolilo ia e Mr. Kealoha ma ka palapala kuai ia W.R. Castle, i kopeia ma ka Buke 139 aoao 195.  2609-4