Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 41, 9 October 1896 — KE AO PILIOLELO ENELANI. [ARTICLE]

KE AO PILIOLELO ENELANI.

Haoponopeno ana. M.i ka He's;i 2 o ka puka au:i o kvia Ao uia ka pauk'i 14 <:• piiī ana i ua Mahele Nui o ka OkU\ ma ka helu 4 o na maheie i hoikeia ma ia pauku oia o "Haī-Inoa." aole pololei o ia; aka. o "Haiano" ka poiol?i, eiike me ka mea i hoikeia ma ka pauku IS. maloko o ia mokuna no. Ma ka paukn IS. per.ei ka pololei e heluhelu ai: «1< "O ka Hai-Ano. he huaolelo ia e hoohuiia aku ana i ka ft(;!-inoa." Ma k;\ pauku 2i. e ikeu ana ma ka hopunaolelo Enelani i hoikeia maloko o ia pauku ka huaolelo "agrreable." o ka pololei. "agreeable." MOKUNA 2. 24. No ke ano o ka Pilimua. e nana ma ka Pauku 14, Mokuna I. 25. Elua mahele o na Pilimua: Ka Pilimua piii laula ole, oia hoi ka PiH- , mua Maopopo; ame ka Pilimua pilī laula. oia hoi ka Pilimua Maopopo ole. 2t>. O ka Pilinwa Maopopo. oia ka mea e hoike ana me ka maopopo i ke ano o ka hai-inoa i manaoia ma ka olelo ana. Penei; "Tht dog bit thr bov," nahu kn ilio i keiki. 27.Hookahi no huaolelo i komo ma ■ keia Pilimua, oia o THE; a o kona i like ma ka Olelo Hawaii. oia o KE ame KA. Penei; Thr hoy—keiki; , th<• horse —k<i lio; thc man—At kana- j ka; thr woman—ka wahine. 1 : 2S. Oka Pilimua maonopo ole. oia ka mea e hoike maopopo ole mai ana i ke ano o ka haiinoa i manaoia ma ! ;ka olelo ana. He elua mau huaolelo | ; i komo ma keia mahele: A ame AN j : 0 ko laua like ma ka Olelo Hawaii. ; oia o "He. Kahi, kekahi," Penei: j.4 horse—he lio; u dog—he ilio. j \ doe: bit a boy—Nanahu hr «kahi, kekahi) ilio i keA'ihi keiki. HE MAU LOINA. j 1. Ua hiki o THE ke kauia mamua j , o na haiinoa ma ka helu-kahi a ma j ka helu-nui nohoi. Penei; THE boy—Ke keikikane; the boys—na keikikane. 2. Aole hiki ke kauia o A ame Au mamua o na haiinoa ma ka helu-nui. ! , E hooiuaopopo i 'keia; l h rt ust's?: >'• men; a boys. He hewa loa keia oiai o huu.-i: v. ni' n ame /»•<;/% aia ma ka holu- . nui. alaila, o THF ka pilimua pololei : e hoopili aku ai, elike mo ka mea i hoikeia maluna. O A anu"' An. manuia o na haiiiioa helukahi e pouo ai ke kauia kekahi o ' laua. Penei; .1 horse—he hale; a ' ■ man —he kanaka; a bov —he keikikane ; 4. O A ka pilimua e kau ai mamua i ■ o na haiinoa (a huaolelo paha) e hoo- | maka ana me ka hua-leo-hui (conso- f i nant). Penei: A horse —he lio; a I j house—he hale; a boy—he keikikane. : Aole hiki keia pilimua ke kauia nia- ! i mua o ka huaolelo e hoomaka ana mo :ka hua-leo-kahi (vowel). Penei: .1 i apple—he ohia. Ua hoomaka ka hua- ; olelo "apple" me ka hua-leo-kahi "a." j 5. OAn ka pilimua e kau ai mamua : o na haiinoa ( a o na huaoh loi •■' hoo ! maka aua me na hua-leo-kahi. ame : "h" leo ole. Penei: .1» anple--he ohiu: jan eagle—he aeto; an hour—he hora: > un honorable man—he kanaka hano- ! hano. ! 6. O The hoi. ua hiki.ke kauia oia e hoomaka ana me ka hua-leo-kahi a ! hua-leo-hui paha. Penei: Tht apple— < ke ohia; the pear—ka pea; th* hour of j the day—ka hora o ka la. l 7. Ina e komo kekahi haiinoa c hoo- ■ niaka ana me ka hua-leo-kahi iioko o ■ na haiinoa he lehulehu ma kekahi lioike I ana o ka manao. a he helukahi hoi ua j poe haiinoa la. alaila, e makaala loa • e liookomo no i ka pilimua An. mamua ! o ka haiinoa i hoomaka me ka hua-leo- ; kahi. E lawe I keia manao: .1 eow lox and pig—he pipi-waiu. pipi-kauo a |he puaa. Ina e lawe ana kakou i ka • pilimua "a." oia ka pilimua e kau ai | mamua o keia mau haiinoa apau. elike ! rae keia: .1 eow. a ox and a pig; e ! ikeia ana ka hewa o ke kau ana o "a" , mamua oka haiinoa "ox." Nolaila, o ' •ka pololei, penei: .1 eow. an ox and I " . Olelo hoakaka —E hoike hou ia aku : ; ana kekahi mau loina alakai no ka ! hoohana ana i na Pilimua i hoikeia ae !la ma ka Mahele Huipaa. (Syntax.) I Ua manao kekahi poe ua komo o The, l A ame An ma ka papa o na huaolelo j haiano.