Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 13, 26 March 1897 — Ka Ninau Iapana. [ARTICLE]

Ka Ninau Iapana.

Aole paha he wa e ae i hoea kino mai ai a i puka-a-maka maoli mai ai he kumuhana koikoi i hookahuaia maluna o ka ninau lapana elike me ka ninau i ulu ae nei i keia wa kokoke iho la. Ma ko makou hoomaopopo ana. o ke koi a na lapana, aia uo ia maluna o ke kuikahi i hanaia mawaena o ke Aupuni Moi o Hawaii nei ame ke Aupuni Imeperiela o lapana, ma ka makahiki 1871. Aia maloko o kela kuikahif ma ka Pauku elua, ua hoikeia penei: "Ua loaa no ka pono akeakea ole ia ame ka maluhia i na makaainana o kela ame keia aoao hana aelike. kahi ame kahi. e hele aku me ko lakou mau moku ame na ukana ma na wahi apau, na awa ame na muliwai iloko o na mahele aina o k»la ame keia Aupuni. na wahi hoi i aeia ai ka oihana kalepa me na Aupuni e ae, a e noho no lakou ma ia mau aina aine ia mau wahi, e hoolimalima a e nolio ma na hale ame na hale hoahu ukana. a e kalepa hoi ma na moa apau i hanaia ame na waiwai i ku i ke kanawai no ke kalepa ana, me ka loaa ana ia lakou i na wa apau o na pono like, elike me ko keia wa a e haawiia aku ana paha i na kupa a makaainana hoi o kekahi lahui e aku. me ka uku ana i na dute ame na auhau e auhauia ana maluna o na kupa a o na makaainana o na lahui e aku e lawelawe oiliana ana a e noho ana maioko o na maliele aina o kela ame keia o na aoao hana aelike." Aia ma ke Kau Ahaolelo o 1894. ua kauia lie kanawai e papa ana i ke komo ana mai o na kanaka o ko na aina e iloko nei o Hawaii, ina lakou he poe hupo. pupule. ilihune, aea haukae. poe karaima, he poe i loohia i na r ma'i lele, he poe i nele i na mea e loaa ai ke ola ana ma ke ano kupono. a i mea e ikeia ai ka loaa ana o ka mea e kokua ana i ke ola o ke kanaka j mai ko na aina e mai. a komo iloko j nei o Hawaii, he mea pono iaia ke loaa |na dala he kanalima. 0 kekahi kumu |hookupoao e ae. e pono ai ke loaa i ke Ikanaka o ko na aina e, e komo mai 'ana iloko nei o Hawaii, oia ka loaa ana |iaia he aelike paahana. Nolaila, mamuii o keia kanawai i ; kauia e ka Mana Kaukanawai o Ha|wail nei, elua no mahele e loaa ai ke | kuleana komo mai i na kanaka o ko !na aina e iloko o Hawaii nei: il) K«i lloaa ana iaia he $50 ma kona pakeke; ) (2) Kona paa ana malalo o kekahi ae|like paahana no Hawaii nei. ! O ke kuikahi a na lapana e manao nei e loaa ko lakou pono o ka pae ana mai i Hawaii nei. me ke $50 dala ole ma ko lakou'mau ekeeke, a aelike paahana ole paha. ua hanaia ia ma ka makahiki 1871. ka wa aohe kanawai e ;ku ana no ka hooponopono ana i k - ;ano o ke komo ana mai o na kanaka o |ko na aina e i Hawaii nei; a o ke ka- ; nawai o IS&4 i hoikeia ae la, aole ia he kanawa! kne i kela kuikahi. oiai aole i kue ia ka pono o ke komo ana mai o ka lahui lapana i Hawaii nei: ala no ia pono ke paa mau la me lakou. ; aka, he mea pono nae ia lakou ke hoo- , ko i kekahi o na mea elua i hoikeia ae la ma ke kanawai o 1594. i palekana loa ai keia pono i loaa mua ia lakou ma ke kuikahi o IS7I. ] Mamuii o ko lakou nele ana i kekahi o keia mau pono a ke kanawai i ; koi mai ai ia lakou, ua hiki ole i ke ; Aupunl Repuhalika o Hawail ke aio ae mai ka ho'iho'i hou ana aku ia lakou 'no k& aina a lakou i hele mai ai. A he mea oiaio, mamuli o ka mana o ke kanawai ame ka hopo ole o na Poo Aapimi o Hawali, ua hoihoiia aktt ia na lapaaa i nele i na pono kanawai e hiki ai ke noho ma Hawaii nei no t lapana.