Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 23, 4 June 1897 — HE MOOLELO NO KA LEDE ISABELA, KA MEA I KAPAIA Ka Anela Nani o ka Malamalama. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA LEDE ISABELA, KA MEA I KAPAIA Ka Anela Nani o ka Malamalama.

MOKI'NA I. He nui a lehulehu na keiki opiopio 0 na kulana kaukaualii a puni o Enelani i makahehi a hoohihi me ke ake nui e lilo ia lakou ua iwa kiani la o ka aina nona ka la napoo ole malalo o na paia lewa lani, a ua lilo hoi oia i mea na na puuwai like ole he lehulehu e lia nui ai i kela aine keia wa. Iwaena nae o na keikialii opio i kamaaiaina 1 ua lede Isabela la. he hookahi o lakou i kapaia o Farani Lewisona. O keia Farani Lewisona, he keiki kamakahi oia na kekahi kanaka kaukaualii, a i make iloko o ke kaua ma Inia i ka wa haunaele o na kamaaina me na kanaka Pelekane, a oia hoi ka wa a ka Haku Yineti e kaua pu ana 110 ke ola o kona mau hoakanaka, a he aliikoa hoi na makuakane la o Farani Lewisona malalo o ka Haku Vineti, a he hoaloha pili paa nohoi nona, nolaila, ua mau kela kipa ana o kela mau ohana mai kela wa mai a hoea wale i keia wa, a pela hoi na keiki i launa mau ai mai ko laua mau la kamalii mai, a ua like ko laua hanaiia ana me he mau hoahanau la. Oiai ua make pu no ko Farani Lewisona makuahine mai o ka make ana o kona luaui makuakane. a ua haalele iho la laua iaia iloko o kona mau la opiopio loa me ka makua ole. O ke kaikuaana ponoi o ko Farani Lewisona makuakane ka mea e noho ana maluna o ka waiwai ame ka inoa alii o ko iaua makuakane. ka Ela Hudesona. a oiai hoi he kanaka wahine ole oia. ua lilo 110 iaia ka hanai ame ka malama ana i ke keiki a kona hanau muli. I T a hanai oia i kana keiki hanauna me ka mailani nui ame ka makee, no ka mea. ua hooholo ka manao o Ela la e hookau aku i kona inoa alii ame kona waiwai apau maluna o kana keiki, Farani Lewisona. oiai aohe ona pilikoko e ae. 0 keia Fnrani Lewisona ka oi o ke kanaka ui iwaena o na keikikane apau o ke kulana kiekie a hanohano o ke alo alii o Pelekane. I T a like kona ili me ka ili o ke kanaka Sepania. a o kona lauoho hoi. he eleele lipolipo me he pahoehoe la ka hinuhinu: a mamuli hoi o ke ano apiipii launui he keu a ka nani ke nana'ku. Mai ka piko o kona poo a hoea i kona mau kapuai wawae, aohe mea a ka maka e hoohalahala ai, "o ke ku a kanaka maikai mahina ke alo pali ke kua" wahi a kahiko o keia aina. Nolaila. ua hanai ia keia keiki me ka hoopunahele ame ka mailani nui ana a kona makuakane hanauna. Oiai nohoi he kanaka keiki ole oia ua ili aku kona aloha apau maluna 0 ke keiki a kona muli i make ma ke kahua kaua. ka mea hoi i mauna i kona ola no ka palekana o kona poe hoa kanaka o ka io hookahi. Aole loi he mea a ua keiki'la e makemake ae ai i ole ka hooko koke ia. a no in ua ulu ae kela keiki me ka maa i ka hooko mau ia o kona leo e kela ame keia a ua lilo nohoi oia i mea nui loa 1 na kahu o kona luaui, ame he moi 'la oia maloko o ka home o kona luaui hanai. Ua haawi aku kona makuakane i na hoonaauao ana maloko o na kula nui o na keiki alii. aka ua lilo nae na buke hoonaauao i m&a hoowahawaha na ua keiki'la. a he mea wale nohoi nana na kumu ao. nolaiia, ua lilo oia he haumana paakiki loa ma ke a'o ana aku i na buke hoonaauao. a he haumana hoouluhua hoi i na makua o ka naauao. a pela hoi oia i hookuu ia mai ai e na kumu a'o. He mea e nae ka ehaeha o ka naau o kona makuakane i ka holopono ole o ka hoonaauaoia ana o kana keiki. a hooilina hoi o kona waiwai ame kona inoa alil, aka, aole loa he hoomaopopo iki iho o ua Kla'la oia no ke kumu nui o ka palauolelo, a me ka hooikaika ole o kana keiki e imi i ka naauao. Ma keia kumu ua ulu ae kana hanai mo ka hookano a me ka haaheo palena ole i oi loa aku mamua o ke kupono i kona kulana: a ua komo ka hoowahawaha iloko o ka naau o na kabu p ka maknakane, aka, o kona poe hoalauna nae ua lilo oia i mea punahele ia lakou mamnii o kona lokomalkai paiena ole. Eia nae, aole no he punahele maoii kona ia lakou, aka, he mau hana maalea wale no ia a iakou imua o kona alo, aka, nae o kona kua. he hoowahawaha no lakou iaia, oiai o kekahi mea ino loa o ua kanaka oplo ia oia no ka hookamanl.

I ka luiohalike an;i iuu> i kona mau hiohioua mo kana mau hana. ua lik° ka iike ole me ka like ole o ke keokeo amo ka eleelo. E kaia mai e ka makamaka heluhelu no keia mau wehowehe loihi ana a kau kauwa. aka, ho mea pono nao in'u ke hoakaka piha aku i ke ano o koia opio. oiai oia ana kekahi hoa hookaau nui o keia mnolelo kuili puuwai. Nolaila. ma keia wahi aku o kakou nanoa e hoi ae ana kakou maluna o ke kahua pololei. MOKI'NA 11. Na la opio. "E kuu lei, he mea hiki ole ia'u ke hoike akn ia oe i ke knniu o ko'u kaumaha i keia wa, aka. no kau ninau na? e kuu aloha, nolaila. e hoike aku ana au, aka, me ka ehaeha nae au e hoakaka aku ai. Ua manao au aia a mahope aku, alaila. hoopuka aku au ia oe." wahi a ka haku i kamailio aku ai i kaikamahine mahope o ua ninau a kana kaikamahine. "He mea maikai e kuu makua, e ike pu kaua i na mea apau e pili ana i ko kaua' noho ana, oiai he mea maikai ole ko'u noho ana me ka maopopo ole ia'u o ko kaua kulana. no ka mea, ke aoo mai nei oe e kuu makua, a ke pii aku nei hoi au ma ke kulana o ke kanaka makua: a he mea ehaeha no hoi no'u ka ike ana ia oe e kuu makua me ke kaumaha o kou naau," wahi a Isabela me ka leo ku i ke aloha. "He mea oiaio no paha ia e kuu lei. a ina he keikikane oe, alaila. ua kupono kou auamo pu ana me a'u i na haawina ehaeha o ko keia nohona. aka. he kaikamahine oe. nolaila. aohe hē kupono iki o kou komo pu ana me a'u iloko o na ehaeha. aka ; he n»ea hiki ole nae ia'u ke huna hou iho i keia mau mea mai a oe mai. oiai he mea maopopo e ike aku ana no oe, nolaila. ke manao nei au he mea pono io no e ike oe mamua o ka hoea ana mai o ua pilikia la." wahi a kona makuakane.

"Heaha keia pilikia o kaua. e kuu makua?" i ninau koke aku ai ke kaiknmahine. me ka haikea pu ana ao o konn niau papalina nohea. oiai iia ano puiwa loa oia me ke pahaohao ni.i lea no keia pane a kona makuakane. o:ai mai kona mau la kamalii mai ua noho oia iloko o ka oluolu a me ka mnikai, me ka ike ole hoi ia mea he pilika a kaumaha paha o ka naau. "Ea ko kaua pilikia—ua poino ko kaua mau waiwai. a e pau ana pnha na Sina a me na waiwai apau i ke k'mi kudala ia. oiai ua poho ia na lua eli lanahu ame na hui kalepa a'u i komo hui pu ai. O ke kumu nui nae hoi o ko'n poho loa ana. ua ae au me ka naaupo e ku hope no kela hui kalepa," wahi a ka makuakane. ī ka lohe ana o īsabel? i na olelo a kona makuakane. ua ano hiki ole iaia ke hoomaopopo iho, he oiaio paha kefa ana e lohe nei. a i ole, he moeuhane paha. no ka mea. ua maopopo iaia o kona makuakane kekahi o na kanaka waiwai loa ma Enelani, a ua manao paa na poe apau. aole loa e hoea aku kela mea o ka nele ma kona ipuka hale. Nolaila. ua ku iho la o Isahela me ka hiki koke ole ke pane aku. no ka mea. ua piha loa ia kona naau me ke kahaha no keia lohe ana. a ina he mea okoa ae ka mea nana oia i kamailio mai. aole loa oia e manaoio iki ana. aka ke lohe nei oia i keia mau mea mai na lehelehe ponoi mai o kona luaui makuakane. He oiaio. he lono kaumaha io no keia. a he mea hoi a ka naau e ehaeha loa ai: a no kekahi kaikamahine opio elike me ko ka Lede Tsabela kulana, ka mea hoi i hanaiia mai ka wa mai o ka hanau ana iloko o ka hanohano ame ka waiwai palena oie. he oi loa a ka ehaeha. Ua kaulana kona makuakane a puni o Enelani ma ke ano oia kekahi o na kanaka waiwai loa maioko o kona poai, aole o kana mai ua mea he pahaohao loa ia. He mau minute ko Lede Isabela kn ana me ka ekemu ole. a me ka haikea ana ae o kona mau papalina nohea, a ma ia wa ua ea ae la kona poo iiuna. a me ka leo kuoo. ua pane aku la oia i kona luaui makuakane me ka walohia:

He mea pono 1 kela ame keia ohana ke loaa ona laaa lapaau mama 110 na ma'l o ka opo. I laao lapaau puhlli ole no ka "Moku ino loa o ka lepo" (Diarhea) Nahu, T7mii, Kolera ame na ma'l apaa o ka opu, aoie he laau lapaau oi aku o ka maikai elike me ka PERRY DAVIS LAAU PENIKILA (Paln Klller). Ua iawelawela kela laau no na makahlki he kanallma, a ke hana maa ia nel 1 kela ame kela la, ma na alna &paa o ka honna nel. O ka Hui Kual Laau Lapaau o HolHiter ka Agena.