Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 1, 7 January 1898 — Page 4

Page PDF (1.43 MB)

This text was transcribed by:  Aimoku Johansen
This work is dedicated to:  Ms.Lamberg

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HAAWINA

KULA SABATI.

HAAWINA III.-IANUATI 16.

17 Mai ia manawa mai, hoomaka o Iesu e hai mai a e olelo mai, E mihi oukou, no ka mea, ua kokoke mai nei ke aupuni o ka lani.

18 Hele aku la o Iesu ma ke kae o ka loko o Galilaia, ike mai la ia i na haohanau elua, o Simona i kapaia o Petero, a me kona kaikaina o Anederea, e kuu ana i ka upena i ka loko, no ka mea, he ma ulawaia laua.

19 I mai la oia ia laua, E hahai mai olua ia`u, a e hoolilo au ia olua i mau lawaia kanaka.

20 Haalele koke iho la laua i na upena, a hahai aku la ia ia.

21 A hele aku la ia mailaila aku, ike mai la ia i na hoahnau e aea lua, o Iakobo ke keiki a Zebedaio, a me kona kaikaina o Ioane, maluna no o ka moku me ko laua makuakāne o Zebedaio, e hono ana i ka lako umau upena, a kahea mai la oia ia laua.

22 Haa`ele koke aku la laua i ka moku. A me ko laua makuakāne, a hahai aku la ia ia.

23 Kaahele ae la o Iesu ma Galilaia a puni. E ao mai ana iloko o ko lakou mau halehalawai, a e hai mai ana i ka euanelio no ke aupuni, a e hoola ana hou i ka mai a me ka nāwaliwali a pau o na kanaka.

24 Kui aku la kona kaulana i Suria a puni. Ha`ihali mai la lakou io na la i ko lako unoe mai a pau, i loohia e kela mai keia mai, a me na eha, o ka poe i ululhia e na daimonio, a me ka poe hehena. A me ka poe lolo; a hoola mai la oia ia lakou

25 He nui loa ka poe kanaka i hahai mai ia ia no Galilaia mai, no Dekapoli mai, a no Ierusalema mai, no Iudea mai, a no kela kapa mai o Ioredane.

PAUKU GULA. Mataio 4:16. O ka poe kanaka e noho ana ma ka pouli, ike ae la lakou i ka mālamalama nui.

MANAO NUI. E pono ke hoomakaukau ia kākou iho no ke aupuni o ka lani.

OLELO HO`AKAKA. Me keia haawina ke nonoo nei kākou ma ke ano pili laula i na hana anonui a Iesu me ke kukulu ana i kona aupuni, na kumuhana o kona mau haiolelo, i ke ano o kona kamailio ana, i ka hoomahuahua ana i kona mau haumana. Aole i oleloia me Mataio na hana ma Iudea a Ioane i hoike ai.  Ua hoomakaia kona Oihana ma Dec. M. H. 27., a hoonanea a hiki i Oct. M. H. 29.  Hemahahiki o ka hoʻomāhuahua and kēia. Ma Galilaia ka hapakolu o ka aina holookoa o Palesetina, me na makaainana he 3,000,000.  He mau kauhale 204.  He aina momona ia, a nui na malawaina.  Aole paa na makaainana i na mea kahiko, elike me kp I erusalema, a nolaila, ua hiki ia Iesu ke lanakila ma ka haiolelo ana i na mea hou.

17.  Manawa,-ka wa a Iesu i hoy hou aka ai i Galilaia mahope o ka hopaahao ana ia iaone Bapetite. Hai,-haieuanelio, oia no ke kukala ana i ka lono maikai e pili ana i ke kalahala ana hou no na kanaka hewa. Mihi,- ua konoia na mea hewa e mihi: ina pela, he mau mea hewa na kanaka a pau loa, mamuli o ko iesu noonoo ana.

18. Loko,-i ka la mua mahope o kona hoy hou ana Galilaia. Simona,-a me kona kaikaina Anederea, ua lilo e laua i mau haumana no Iesu i ka makahiki mamua iho, ioane 1:35-44. Ia wa hou ua makemake oia i mau mea lawelawe nona.   Kuu,-me ka upena e hoolei akuai kēia lawaia, aole me ka upena e hookuu ai ilalo, Mat. 13:47. Lawaia,- aole e pono ka poe hana ole no ke aupuni o ka lani. 19 Hahai,-aole no ka lohe ana wale no, aku hoy, no ke aoia ana no ka euanelio ana.  Ina ake kākou i na Oihana oi. E pono ke malama kūpono i na hana liilii.  Lawaia kanaka,-aloe nae no ka hoopau ana i ke ola, no ka hoomau ana i ke ola keia lawaia. 20. Koke,-me ke kanalua ole, me ke kali ole ana. Haalele,-waiho wale aku lakou i ko lakou hana lima, e lawelawe no ka Haku. 21. Zebedaio,-ke kanemare o Salome, ke kaikuaana o Maria, ko Iesu makuahine. O iakobo a me Ioane he mau Hoahanau (cousins) lāua no Iesu. Ma ka nana aku he mea kuonoono o Zebedaio. Mareko 1:20; Luka 5:7; Ioane 18:15. 22. Makuakane,-me kona ae ana’ku I ko lāua haalele hana. 23. Kaahele,-oia ka mua o ko Ies ikaahele ana, e komo kauhale ana, e hoʻohuli nui ana I na kanaka I ka manaoio. Ao,-aole haieuanelio keia, aka nae, ka wehewehe ana i na i na palapala hemolele. Hoola,-me ka hoopa uana i na pilikia kino o kela a me keia ano. 24. Halihali,-mamuli o ka hana maa mau ma na aina hikina, e imi ana i mea kokua ma na alanui. Eha,-a nui ae @a ka ikaika o ka mai, me ka hoehaeha ana i ka mea nāwaliwali. Daimonia,_ mamuli ka manao maa mau mai na akua ino mai na pilikia kino. Hoola,-aole he kahuna lapaau wale no o Iesu, aka nae ma ka hooko loa ana i keia Oihana, ua hiki ia Iesu ke hoeueu i na manao aloha, a hooluolu i ka poe kaumaha. 25. Nui,- =he uuku no na kahuna lapaau ma na aina hikina. Dekapoli,-kekahi makuaina noka aoao hikina o ka Loko o Galilaia, mahalo o ke alii ana o ke aupuni Roma, me kekahi mau kuleana ponoi no lakou i hoohuiia.

I. Ua hoomaka o Iesu e haieuanelio,

17. Mahea ka makamua o ko iesu Oihana, ma Iudea paha, ma Galilaia paha? Heaha ke kumuhana o kona mau haiolelo? Heaha ke aupuni o ka lani? No keaha la ua paipai oia oia i na kanaka e mihi? Hiki anei i ka hewa ke hoomakaukau ae i na kanaka no ka pomaikai lani? E pono anei I na kanaka āpau loa ke mihi? Aole anei he mau kanaka heaw ole? Heaha ka mihi, a pehea e maopopo ai?

II. Hoomaka o Iesu e wae I na mea lawelawe nona, 18-22. Owai na kanaka i oleloia na Iesu i kahea mai nona? E pono anei I ka mea manaoio ke noho nanea wale? Ua kaheaia anei na kanaka a pau loa e lilo i kahunapule? Heaha ko Iesu mau kumu no ke koho ana I na kanaka I oleloia? E pono anei I ka mea manaoio ke lawelawe ma ka hoolaha ana I ka euanelio? Pehea e loaa ai ke ola kino ina paha ua waihoia aku ka hana lima? He kūpono anei ke hookuonono i ka mea haieuanelio me kona hana lima oe ana nona iho a me kona ohana? Mai ka waihona hea mai ua hanaiia ka poe lawelawe no Iesu, Ioane 13:29?

III. Hoomaka o Iesu e hoola, 23-25. Ua pili hapa anei ko Iesu Oihana hoola i ka hoopau ana i na pilikia kino? Ua nui anei kona hoola i ka huikala ana i ka poe hewa? Hiki anei i na misionari ke lanakila ma ko lakaou Oihana e hoohuli ai i ka pono, ke ole ko lakou imi pu ana e hoemi i na kaumaha o ke kanaka? E pono anei ke kaena aku i ke ano haipule ke ole ka malama ma uana i na kanawai o ka pono? E pono anei ke lulu hua ke ole ka hoopalupalu mau ana i ka lepo? E pono anei ke hoole i ke akamai o ka lapaau ana ke ole ka imi ana i ke ola kino no ka mea mai?

MANAO PILI. 1. Ua hooikaika anei ka mana o ka pono Karistiano ma kona hoemi ana, hoopau ana paha, i na ino o keia ao? 2. He mana anei no ko Iesu leo kahea? 3. He mana anei ma o Iesu la i keia wa e hoopau koke ae i na pilikia kino? 4. Pehea i kukulu ai o Iesu i kona aupuni? 5. Ua hoemi ia anei ko Iesu mana hoola i keia mau la?

 

HOIKE KULA SABATI.

Ua malamaia he Hoike Hapaha o na Kula Sabati i Huiia o Kalihi ame Moanalua maloko o ka luakini “Ka Hau o Heremona,” Kalihi, Honolulu, Oahu, Dec. 26, 1897, malalo o na alakai ana a ke Kahu Kula Sabati J. K. Malao, Jr.

Hoomakaia na hana ma ka horu 11 a.m. ma ke mala ana ame ka hoomaikai ana i ke Akua ma ka kimeni aoao 64 o ka Lei Alii ame ke pule a ka makua S. Paaluhi.

Eia na Kula Sabati i hiki mai: Kalihi-uka (Apana 1) i ka leo o na manu; Kalihi-kai (Apana 2), o ka makani Hanapeepee; Kalihi-waena (Apana 3), i ke kiko-waena; Puuhale, i ka nehe a ke kai; Kapalama, o ka makani o Launiu, ame Moanalua, o ka makani kaulana, he “Hoeo.”

Mahope iho o ka pau ana o na kānaenae hua pule, ua lilo mua ka hanohano o ka wehe ana i na hana i ka papa Kula Sabati o ka Makani Hanapeepee malalo o na alakai ana a S. Hoopii. He maikai na mele i meleia mai, a he maiau na haawina, a he ku maoli no I ka hauo`I ke nana aku. I ka pau ana o ko lākou manawa, iloko o na minute helu wale no, ua kaheaia ke Kula Sabati o Kalihi-uka, o ka leo o na manu. No keia kula, he hookahi no haumana, a  alakai ponoi ia no e ua keiki la, oia o Mr. S. Keawe. He ku i ka ilihia na mea apau e nonoho ana a e hoolohe ana i na ninau ame na mele e meleia mai ana e ua keiki la o ka uka ia, me he mea la he puali nui lakou, aka, he hookahi wale no nae. No keia kula ka mahalo nui ia ame ka olelo laulana, “Hookahi wale iho no hawae, lau hu-e Kona.”

Mahope o keia he himeni hui Hoku Ao Nani aoao 210. Mahope o ka pau ana o ka himeni hui, ua kaheaia ka papa Kula Sababti o ke kiko-waena (Kalihi-waena), i alakaiia e ke Kahu Kula Sabati. Ma keia nana, he mau haumana mailoko mai o na kumu pana o ke Kula Sabati ame na kaikamahine leo olu o na Kamehameha. He maikai na haawina i hanaiia mai imua o ke anaina, a he nani hoy na mele, a ua lawa hoi ia i ka ono o na poe e hoolohe aku ana i keia hana maikai.

I ka pau ana o keia papa me na mahalo nui ia, ua kaheia ka papa Kula Sabati o ka Makani o Lai Niu (Kapalama)., mahalo o na alakai ana a Mr. S. N. Hipa, he loea ma na mea me`e. Ua lai a ua meha pu ke anaina mai o a o. He mea oiaia, ua hiki ae lakou ma ke kahua o ka hana a ua hanaia na mea apau me ka kialaai nui ia me na hoomanao poina ole no ko lakou alakai, oiai oia e kuukuu ana i na waipuna o-la-o-la o kana iou alabata i piha i ka u wila o ka nani me ka makahehiia nui ia.

Mahope o ka pau ana iho o keia papa, he himeni hui Hoku Ao Nani aoao 197. I kapau ana o ka himeni hui, ua malamaia he lulu Kula Sabati no ka pomaikai o ka waihona Kula Sabati, a ua loaa mai na materia nani he $6.00. Mahope iho o keia hana lulu, ua kahea ia ke kai nehe (Puuhale), malalo o na alakai ana a Issac Sherwood. Ia lakou me ke kahua, ua haawi mai keia papa i na haawina me ka maokaka pono ame ke maemae, a o na mele hoy, he mea e ka walohia, me he la he mau pauli anela e iho mai ana, iloko o na paipai nui ia, a pela lakou i hoy aku ai no ko lakou mau noho.

I ka pau ana o keia papa, ua kaheaia ka papa Kula Sabati o ka makani kauina Hoea o Moanalua. Ma keia papa he elua mahele; mahele mua o na pokii i alakaiia e Miss Julia Lowell o ke Kula Kaikamahine o na Kamehameha. He nani ka lakou mau haawina, a he nanhe hoy o ka lakou ke oleloia he mau koa liilii no Iesu.

I ka pau ana o keia mahela mua, ua ku mai ka mahele elua, oia hoy na makua i noho alakaiia e Sol. Paawela. Ua hanaia ua haawina me ka elua nui, a o ka oi loa aku o ka lakou mau himeni, aka, ua lawa ia e hoopoina ole ia ai no na keneturia, oiai o ka nanahe o ka leo saprano o Mrs. Pililua Kamekuauhoa; he oi ae ia a keia makapeni a haaheo nei, a i ole, o na lehulehu no paha i ike a i lohe, me he la he papa himeni keia mailoko mai o na awawa, e hoike ana i ko lakou mau leo kupinai (echo) kekahi mahope aku o kekahi. Me na mahalo nui ia, ua hookuu mai keia papa no ko lakou mau wahi.

O keia panina hope loa o na hoike, nolaila, ua kaheaia na manaolana paipai i waena o na makamaka ame na hoaloha i hiki mai, a ua lilo ka hanohano i ka hanai ana mai i na manao paipai ia Mr. Haleole, kekahi o na keiki o ke Kula Kahunapula Pakipika Akua. He uuku kana mau waipuna i hoopipii mai ai, aka, ua lawa ia no na makahiki lehulehu e poina ole ai.

Mahope o ka pau ana keia, ua kakeaia ka makua S. Paaluhi, a mai iaia mai i paipai nui mai ai i na Kula Sabati elike me ka mau, aka, o kana mau olelo, me he waiu la ia e kahe ana ame ka meli e kulu ana no ka pono o na Kula Sabati ame ke holomua.

Mamuli o ka pōkole o ka manawa, ua hoopokoleia mai na hana, a ua hookuuia na hana hoike ma ka himeni hui Hoku Ao Nani aoao 178 ame ka pule a Mr. Haleole.

Mahope o ka pau ana o ka pule hookuu, ua kauohaia ke anaina e noho maluna o ko lakou mau noho, no ka haawi ana aku i na mea ai mama, ola hoy na meaono, na ko ame na waimomona, ma ke ano hoomanao Karikimaka. Nolaila, ua ai a lawa me ka nani ame ka maikai, a ua pau na hana ma ka horu 1 p.m.

O ka huina o na haumana Kula Sabati i hiki mai he 75, a ke huiia me ke anaina i akoakoa mai ua oi aku no ia maluna o 200. P.D. PEABODY> Honolulu, Jan. 3, 1897.

Na Kula Sabati ma ke Alahele no ke Kulanakauhale Momi.

Mahope o ka pau ana o na hana Hoike Kula Sabati o na Kula Sabati Huiia o Kalihi ame Moanalua, Dec. 26, 1897, a ma ka la 27 ae, Poakahi, mamuli o ka lokomaikai ame ke aloha palena ole o ka mea i mahalo nui ia. Hon. S.M. Damon, ua haawi mai la oia I ke kauoha ma o ko mākou Kahu Kula Sabati ame kekahi makuahine haole, Miss @gnew, e haawi ana oia no ka pōmaikaʻi o na haumana Kula Sabati e holoholo kaa ahi mai Honolulu a hiki I ke Kulanakauhale Momi, a hoi hou mai ma ka la I hoikeia ae la maluna.

I ka aneane ana ae I ka manawa e haalele iho ai o ke kaa ahi I kona kulana mau, ua kau ae la na ohua āpau I manaoia no kēia huakai manawalea, a ua haawiia mai e ka lookomaikai o na alii kaa na kaa ohua no na haumana. I ka hoʻokuene pono ana iho o na mea āpau, oiai ka mana ame ka hora e kali ana, ua lele e ae la ka manamana kuhikuhi minute he 15 mau minute I hala ae o ka hora 9, a oia no ka wa I loheia aku ai o ke kani ana mai o ka lea o ka bele, he hoike ana mai hoi e haalele iho ana ke kaa a niau aku ma kona alahele, a ia w apu no hoi I loheia aku ai ka leo o ke alii kaa e kāhea ae ana “all board,” a o ka wa no ia I lawe aku ai ka “Lanakila” a lilo, me he manu la e lele ana, e niniu poahi ana na huila, e nome hala ole ana na ku`e, a e alaume ana hoy ka mahu i kana hana. He mau minute helu wale no kani ana ke oeoe, eia ka i Moanalua. Me ka eleu nui ua kau mai la ko laila mau haumana, mai na manu panua a na manu I okala na hulu, aka, ua helu manu ia nae lākou. Haalele iho la ka “Lanakila” a lele aku la me he kaupu la imua o ka makani. Hala hope ae la ka lae o Wawaloa, kau ana puu o Waikele mamua me he opua la. Nana aku la ia kula, he mea e ka nani, me he moena pāwehe la no Mokulela, eia nae he ulu kolu na laau hoonani o keia wahi. Maalo ana makou i ka Puuloa station, iho ana ka “Lanakila” i Halawa, e nana ana i ka nani o ka Moku Umeume, a he kani ana no ke oeoe eia ka o Aiea keia, a he mau sekona helu wale no hala ae la o Kalauao mahope o makou, kau ana o Waimalu mamua, e hoike mai ana ua kokoke mai kauhale. Aole no hoy i liu iho maalo ana o Waiau i ka wai māpuna a o ke kuu iho la no ia o ka maha, a hoopaaia iho la ka hele ana o ka “Lanakila,” eia ka ua hiki makou i ke awa lai o (Beulah Land) Manana Grove.

Ka Hiki ana i ka Hale.

Ua hiki aku la makou i kahi i manao ia he mau minute helu wale no koe kani ae ka hora 10 a.m. me ka maikai ame ka māluhiluhi ole. Ia mākou āpau I komo aku ai malalo o ka malumalu o kēia hale, he nui na mahalo ana no ka maikai ame ka oluolu o ka ea, aka, ua lawa ia no na poe kamahele o kēia huakai malihini.

I ka aneane ana I ka manawa e hoea mai ai ke kaa ahi, ua malama hou mākou he anaina hīmeni i maheleheleia iwaena, elike me ka mahele o na papa Kula Sabati. He nui ka nani ame ka maikai o na mea I hanaia maloko oia hālau nui I hanaia e ka lima o na kanaka.

He mau minute I hala ae o ka hora 4 p.m. ua ikeia aku la ka “Lanakila” e oili mai ana me he ao opua la oke ao nāulu e hoʻohaehaeia ana e ka Inuwai. I ka hiki ana mai i ke awa lai, ua haalele iho la ka “Lanakila” i ke awa lai o Manana Grove i ka hapalua ponoi o ka horu 4p.m. a mau mai la ma kona alahele mau no ke kūlanakauhale alii.

I ka hiki ana Maonalua station, ua hooleleia ko laila mau ohua, a o ke koena no ke awa hope loa o Kuwili station i ka horu 5 p.m. Me kēia wahi ua haawi na aloha makamaka ana, na kumu ame na haumana a ua hoi kela ame kēia no na home me ka maikai.

Ma keia huakai i ke Kulanakauhale Momi he 126 mau haumana, i h@iia mai na makua a na keiki. Ua heleia kēia huakai me ka maikai ame ka maemae, me ka loaa ole o kekahi ulia a poino a hiki hou I ka home, nolaila, e hoomaikai nui ia ke Akua ka Makua Mau Loa.

Nolaial, ma kēia huakai manawalea, ma ka hapa o na Kula Sabati o Kalihi ame Moanalua, ke haawi aku nei mākou I ko mākou mau hoomaikai he nui I ka mea nana I haawi mai I kēia mau manawalea ana, ka mea I mahaloia Hon. S. M. Damon, a ke pule nei mākou I ke Akua e haawi nui mai I na pōmaikaʻi he nui elike me ka nui o kau manawalea ana.

A pela pu no hoi me ka ona o ke alahao ame kona mau alii kaa, ke haawi pu aku nei mākou I ko mākou mau hoomaikai piha, oiai ua malamaia mākou āpau iloko o na kumumumu o ke aheahe maile. P.D. PEABODY.

Honolulu, Ian. 3, 1898.

 

KA MEA HUNA POHIHIH

Unuhiia e Hooulumahiehie no “Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii”

I kēia wa I hoea mai ai ka wahine malama hale me ke koloka o Alamira, a aahu iho la ua lede opio nei I ua mea la, me ka awiwi nui. Ua paa pu mai la nohoi ua wahine malama hale nei i ke kīhei ame ka paiki lima o Alamira, a oia mau mea ka ka Haku Tereveliana i lalau aku ai a paa mai la me kona lima.

Kau aku la lakou apau i luna o ke kaa, a ma ia wa i huli ae ai ka Haku Tereveliana a kaha ae la i kona kahu kaa ponoi e ukali aku kona kaa mahope o lakou.

Me ka maikai wale no i holo aku ai lakou nei a i ka puka pa o Tereveliana Pa-Hale, maanei i lele iho ai ka Haku aoo ame Alamira. Oiai hoika Haku Tereveliana i kau ai no luna o kona kaa ponoi iho, ia wa i hāwanawana aku ai ka Haku opio Rosevena ia Alamira ma ka olelo ana aku:

“E kakau mai ana no au ia oe, ma ka wa e ike ai au ia laua, ke ole nae hoy au e hoy mai. Nolaila, e Alamira, e paulele mai no oe ia`u. E manaoio hoy e hana aku ana au, kau kauwā nei, i na hana apau e hookoia ai kou makemake.”

Alaila, me ka awiwi nui, pane mai la o Alamira:

“E Rosevena, ina e pakele laua ia oe, a pela hoy me o`u mau pokii kaikunāne, mai ka inaina mai o ka Kahu Adelo, alaila, o ka ekolu manawa ia i hoopakeke ai oe ia`u mai ka popilikia mai. Ke haawi aku nei au ia oe i kuu paulele ana apau, a oiai e hele aku ana oe ma keia alahele, e pule aku ana au nou. Ekau aku auanei ko`u maka o ka loaa mai o na lohe mai a oe mai no kuumau makua, a e ike hou aku nohoi ia oe.”

Ia wa haawi iho la laua i na lulu lima aloha ana me ke pumehana, a kau ae la o Alamira no luna o ko laua kaa me ke kupunakane a o Rosevena hoy maluna o kona kaa.

Maanei, e kuu makamaka heluhelu, e kamailio iki kaua no ko Alamira hoea hou ana i Tereveliana Hale.

I ka hoea ana@ku o ka Haku Tereveliana ame kana moopuna hanai no ka hale, ua kuiee ae la ua Haku Tereveliana nei i kana hanai opio a komo aku la iloko o ka hale.

Ua halawai aku la hoy ko Alamira mau maka me ko na kauwā lawelawe o loko o k hale, a haawi aku la oia i ke kūnou ana. O ka wahine lawelawe hoy keia, o Mrs. Pumetona, ua nui loa kona hauoli i kona ike hou ana mai i kona haku wahine opio.

Oiai ka haku Tereveliana ame kana hanai i komo loa aku ai noloko o ka rumi hoookipa, ia wa i kamailio iho ai ua Haku Tereveliana la ia Alamira:

“Aole hookahi mea o loko nei o Tereveliana Pa i ike i ke kumu o kou nalowale honua ana mai a nei aku i ka po nei, oia hoy, aole hookai mawaena o na kauwā. Aole nohoi au i kamailio aku i kahi mea e pili ana i ka palapala au i waiho iho ai na`u. Na`u no e kamailio aku ia lakou i kahi mau mea e hoopauia ai ko lakou haohao, a pau hoy ko lakou waha-a wale ana; aka, aole nae au e hai aku ana ia lakou no na hana a ka Haku Adelo i hana mai ai maluna ou. Ua lawa no ke hai aku au ia lakou, ua hele oe i ka holoholo i ke ahiahi nei a halawai oe me kekahi ulia poina, a i ole ka Haku Rosevena e hoopakele ia oe, ina ua komohia maoli oe iloko o ka pilikia maoli. Ma ko`u manao, ua oi aku ka pono e hoike pau ole aku i keia poe, mamua o ka hoike ana aku ia lakou ia me.”

“Aka, e kuu Haku,” wahi a Alamira i pane ae ai i kona kupunakane, “heaha no ka mea e koiia ai oe e hoakaka aku i kahi mea ia lakou?”

“Pela io no; he wahi hana hoehaa io no ia, o ko ka haku kale lilo ana i mea hoohaahaaia, ma ka hele ana e kamailio aku imua o kana poe kauwā ma na, mea pili ohana; aka, e Alamira, e hoomanao oe, o ka aneane hookahi hapalua o na poino ame na pilikia i komo iloko o ka nohona ohana o ka hapanui o na ohana o Ladana, a o Enelani nei hoy apau, mamuli no ia o ka waha-a a waha-kakani w@e o na kauwā lawelawe. He nui loa na wahine iloko o na home nani a oluolu o ka noho ana i haawi aku i ko lakou mau pepeiao e hoolohe ia mau ano olelo mai ka lakou poe kauwā mai; a na ia mau olelo hoy i hoanoe ae i ko lakou mau noonoo, a nana e kamailio hou ae i kana mau mea i lohe ai mai kana kuke mai paha, wahine pulumi hale paha, a kauwā hana e ae paha, i khi wahine hou ae, a na keia wahine hoy e hoolaulaha aku ia mea ana i lohe ai i kahi wahine hou aku, a o ka hele no ia o ka olelo i ka nui ame ka laula, o ka hopena oia ka ulu ana mai o ka pilikia iloko o ka ohana i lawe olelo ia ai. Aole loa o`u makemake e lilo kou nalowale ana i ka po nei mai nei aku i mea ka kumu nui o ka`u makemake ana e kamailio aku ia oe.”

Ma ia wa ku ae ia ua Haku Tereveliana nei iluna a haalele iho la ia Alamira iloko o ka rumi hookipa. A hala kekahi mau minute, alaila, hoy hou mai la ia.

Hai mai la ua elemakule Tereveliana nei ia Alamira, ua holopono na mea apau, a e pono laua e hele uku no ka paina.

I ko laua noho ana ma ka papa-aina, a mahope iho o ka pau ana o ka laua ai ana, ua huli hoy aku la laua no ka runi hookipa. Malaila i hoike pau aku ai o Alamira i na mea apau e pili ana i na hana a Adelo i hana mai ai iaia ma ka la mamua iho, koe nae na olelo hooweliweli a Adelo i hoopuka mai ai imua ona, aole oia i hoike aku ia mau mea imua o kona kupunakane.

“O kaie mau mea apau au i hoike mai la ia`u, ua like ia mau mea me kekahi mau kukuna mālamalama nui e hoomaamaama pono ana i ke ano maoli o Adelo,” wahi a ka Haku Tereveliana i pane mai ai. “He oiaio, he ano hou lloa hoy keia ona i keia mau makahiki i hala koke iho la. E Alamira! O kēia wahi kanaka o Wigby e noho kauwā mua loa no oia na`u. Aole no o`u makemake i keia wahi kanaka, aka, no kona pakela hoomanawanui naoli i ka`u mau olelo hookeke aku iaia i keia ame keia manawa, ua hiki ole ia`u ke hoopau aku iaia. Aka, inehinei ike aku la au i nei wahi kanaka e kamilio ana me Adelo, ma ke ano malu loa, a me he mea la i kei awa ke ike nei au, he wahi kiu kela i hoonohoia mai e Adelo e kiai ia`u, a ua hoolimalimaia oia e hana pela.”

“Aole o`u kanalua ikki ia mea,” wahi a Alamira. “Aole no o`u makemake iki i kela kanaka.”

“Pela anei? Alaila, ua ike au i ka`u mea e hana aku ai iaia. Ekipaku koke ia ana oia e a`u. Aole loa o`u makemake iki e noho mai kahi hoaloha o Adelo me a`u. I keia kakahiaka no oia e haalele mai ai ia a nei.”

No keia mau olelo a ka Haku Tereveliana, aole no i pane mai o Alamira. Noho iho la laua no kekahi wa, a liuliu ninau aku la ka Haku Tereveliana ia Alamira:

“Aole oe e ahewa mai ana ia`u no na mea i loohia mai maluna ou, ma ka la inehinei?”

“Aole-aole, e kuu lauai kupunakane.”

“Alaila, ke aloha mai nei oe ia`u, elike me ko ka wa i hala?”

O ka Alamira pane I haawi aku ai iaia, oia kona ku ana ae il@na mai ka noho ana e noho ana, a haawi aku la ia he mūkī ana ma ke poo o ua Haku Tereveliana nei.

Alaila, pane hou ae la ua elemakule nai me ka leo aloha:

“E hala ana he wa loihi loa mamua o ka hiki ana ia`u ke hoopau ae i ko`u hoahewa ana ia`u iho. Aole loa au i haawi i na kiai makaala ana no ka waiwai makame i haawiia mai ia`u. Nolaila, ina ua kālaia au, a ua mau nohoi kou aloha ia`u, ma ke ano he kupunakane au nou, elike me ko ka wa I hala ae nei, alaila, e noho kaua. E hoihoiia aku kou mau wahi ukana no kou rumi.”

I kela wa i hookani iho ai ua Haku Tereveliana nei i ka bele, a hoea mai la o Mrs. Pumetona. Ua kauoha aku la hoi ua Haku Tereveliana la I ua wahine la e hoihoi aku I na pūolo o Alarima no kona rumi.

I ko Alarima hoea ana aku i kona rumi. A mahope iho hoy o ko Mrs. Pumetona haalele ana iho iaia, ua hapai ae la oia i keia mau mamala olelo, oiai ia e noho ana ma ka puka aniani a e nana ana ia waho, maluna o ka aina e waiho mai ana imua o kona mau maka:

“E hoea aku ana anei oia i ka wa pono i Ever Green Home? E pakele ana anei o Papa iaia? A i ole, ua hoea mua aku la anei ka popilikia i ona la a ke noho la oia ame o`u mau pokii iloko o ka pilikia?”

E huli ana kaua a nana aku, e kuu makamaka heluhelu, ia Adelo.

(Hapenuia. Aole i @au.)

 

Ma keia poakolu ae, e haalele mai ai ka makuahi Australia ia Honolulu nei no Kapalakiko.

O ka Poaha iho la, Ianuari 6, 1898, oia ka la hoomanao no ke “Kaua o kaimana Hila,” ma ka makahiki 1895.

 

Makemake Makou

 I ka Oukou Hana

Pa`i ana ame

Ka Humu ana

I na Buke.

E HANAIA ME KA NOIAU LOA.

 

Na Papa Keleawe Inoa me na Hua Kuni

Wai Gula.

E hanaia no ia ma ko makou nei Keena a kūlike me ka mea i makemakeia.

KA HUI HAWAIIAN GAZETTE

Na Poe Hoolaha.

Hale Pohaku o Von Holt, Alanui Moi,

Honolulu.

Hoolaha Kumau.

Ka Ayer

Laau Kunu

No ke Anu, Kunu Ma`i ma ka Puu Puu Eha, Anu ame ka Ma`i Ai Ake hoomaka hou. Aohe ina e @@@@ @@ ka Laau Kunu a Ayer. O kēia ka @aau kunu kaulana loa i ikeia ka hololea o na lapaau ana maloko o ka Cihana Lapaau, a ua apono loa na Kauka lapaau ma kela ame keia wahi. E hoomahani i pili aku ai ka ma’i. wawahi i ka male paakiki e kunukunu a e maneo a ka puu, hoopau i ke kunu ana. A @ ka oluolu. Ma ke ano laau pale pilikia kokoke loa noloko o ka ohana o ka AYER LAAU KUNU ka helu okahi. Aohe lua o keia laau no ka hoola ana lame na ma’i apau o ke Ake-mama I ohana i palekana, ke ole e loaa ia lakou

KA AYER LAAU KUNU

OIA HOY

KA AYER

CHERRY

PECTORAL,

I homakaukauia e

DR.J.C. AYER & CC.

Lowell, Mass., U.S. A

 

E makaala loa no na laau hoʻohālikelike kumukuai emi. Ka inoa o keia laau, oia ka AYER CHERRY PECTORAL. E ikeia ana keia inoa mawaho o ka wa-hi, a maloko nohoi o ke kino o kela ame keia omole.

 

Ke pookela o na laau no ka malama ana, ka hooulu ana me ka hoonani ana i ka lauoho, oia ka

 

Ayer Laau

Hooulu Lauoho.

Aole e kepia ke poo, ola na ma’i puupuu, aole hoy helelei ka lauoho. Ina maloohaha mai ka lauoho. Hīnawenawe a ano hina mai, alaila, na keia laau e ho’iho’i hou ae a kona ana mua, a hooulu lupalupa ae la i ka lauoho. Ma na wahi apau, o keia Laau Hooulu Lauoho a Ayer ke pookela, a ua lilo ia i punahele a i hoapili no na ledaame na keonimana.

Ayer’s Hair Vigor

I homakaukauia e

DR. J.C. AYER, Lowell, Mass., U.S.A.

Na Medala Guia mai na Hoikeike Nui o ke Ao

Hollister Drug Co. Lt,

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

 

Kakela

ME Kuke.

Ka Halekuai Nui

O NA

Waiwai Like Ole

O na Mea

HANA KAMANA A PAU

Na lako Pili Hao Kukulu Hale,

Na Kepa bele,

Na Lei Ilio,

Na Kaulahao Ilio,

Na Pahi,

Na Upa,

Na Kope Hulu,

Na Pulupulu

Na Palau Lio

 

Na

Mea Mahiai,

Na Au Ho, Na Au Koi,

Na kua bipi, Na lei bipi, ma kalahao bipi,

Na uwea pa, Na kaa palala,

Na mea piula, Na

Ipuhao

Makau ME Aho Lawaia

Na Iliwai………… Na Pakeke………

Na Kula…………. Na Pakeke Hao.

Na Hulu Pena.. Na Kapu Hao…..

Na Pulumi…….. Na Panda………..

Na Pena me Aila Na K@@@@pele

Na Kopa………… Na Uwiki a me….

Na Aila Mahu… Na Ipukukui…….

Mikini Humuhumu Kau

Lana a

Wilcox & Gibbs

Hookahi Lopi,

KA REMINGTON, Elua Lopi.

A me ne ukana he nui wale o kela a me kēia ano.

Kakela me Kuke.