Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 36, 7 September 1900 — KA HAKU OPIO O Kakelamaina [ARTICLE]

KA HAKU OPIO O Kakelamaina

Nana hou mai 1a ua Ilaku Opio nei • Kakelamaina l xa mdikai kiu a i<ane »al la oia me ka puia ana a» o k:i ula ma kona mau helehelena apau: "Manao au, he kuhlhewa nui keia i hanala mal nei e oe maluna o'u. Aole o'u wahi manao iki he oiaio keia mea au l hoike mal nei ia'u. E nana pu mai kaua i kekahi kumu nui o ko'u kanalua ana. Ke hoomanao nei au, e ka.la kahiko i make al ka luaui makuakane o kuu wahine, oia hoi o Naomi. Ua make mua loa aku oia mamua o ko maua wa oka made ana. A o Mlss Klk*tona, ka wahine au i olelo mai nei, o kuu Naomi aloha no ia, he makuakane kona, oia hoi o Mr. Kiletona, a o ua

L<ede Opio la hoi kona hoollina. Pehea keia, e kuu hoaloha maikai? "Aole o Mlsb Kiletona he kaikamahine ponoi na Mr. Klletona, aka f o kana kaikamahine hoahanau ia. E hai aku au ia oe, e kuu,haku, aole o Mlsa Kiielona he kaikamahine na kela kanaka, ellke nohoi me kona kaikahnahine ole ajia na'u." I kela wa i huila ae al kekahi mea ma na maka o ka Haku Opio, me ka hoomau ana nohoi o kana nana ana aku i ka makai kiu, ia wa oia i pane oku ai: "He kaikamahine ohana io anei o Miaa Kiietona na kela kanaka, eiike me kau I hoike mal nei? Ina o Naoml io keia, nokeaha la oia i hana ai eiike me keia, oia hol, kona ae ana e kaheaia o!a he kaikamahine na Mr. Kiietona? He mea pohihihi nohoi keia."

> "Aole ia he ninau pohihlhi au, e kuu haku, I ninau mal la. Ma ko'u manaoio maoli, ua hana o Mlaa Kl!etona, oia hoi o Naomi i keia hana l mea e hiki ai ke nhiia a hunaia kekahi mawae ano nui loa e hiki al ke hoomaopopo koke ia kona ano e oe, oia hoi. o kou ike ana aku laia, ellke no paha me kau i ike ifao nei iaia i keia mau manawa au i hAlawai pu ai me ia, he mea no ia e " hoea ae ai na hauli manao kohokaho illoko ou. ma ke ano he wahlne ola i ike mua ia e oe, a i ole, he wahine hoi oia i kamaaina mua loa ia oe, a mamuli auanei o ko Miss Ki)etona ku ana ma ke kulana, he wahine ia aohe ona makuakane elike me kau i hoikē mai nei «i kuu haku, a oia io no nae ka mea olaio, alaila, ola ka mea e hikl ai ia oe ke hoola iho, o Naomi no keia Miss Kiletona, aka, mamull o kona lawe ana ae l kona makuakane ohana oia o Mr. KiJctona i makuakane ponoi nona, oia ka mea e klolala aku al kou noonoo i kahl g. a hiki ole ia oe ke hoomaopopo iho o Naoml keia wahine, olai, ua ike no oe

me ka maopopo ioa, ua make kahiko ioa ka makuakane o Naoml. Aole loa ( makemake o Naoml, kau wahlne. e ike aku oo iaia, elike no me ka'u I hoIke aku nei ia oe. O keia ke kumu nui o kona hoopuni ana iaia iho me keia maawe hoopohihlhi. Me he mea la, ua ike no oia, ua ike oe ua make knhiko

loa kona makuakane, a 1 mea e nalo al ka aahu huna ana e aahu nei i kela wa , ma ke ano e nalo ola mal kau ike ana aku lala, ua hana iho la oia l keiu hana. a e hai aku au la oe. o kekahi fcana naauao loa keia i hanaia e keia wahlne. a u hiki no $>la ke kapaia o ka Bmepera Wahtne o na Makal-kiu o ke ao nei a punl. He lua ole ke akamai an\e ka noeau o kana hana ana ma kela mea. Ua lawe 6la i kela keehina hona a hooliio iho la l aahu pouli e uhl ana maluna Iho ona. a lilo kou Ike amo knu kamaaina iaia i mea hoaa. Mamuli o kela wahlne. aole hiki ia'u ke au'a iho l ko'u mhalo no ka nui ame ke pookela loa o kona llw. E hal aku au ia oe. e kuu haku. o kela wahlne. he Hookalakupua oia Iloko Iho ona no na Huna Pohihihi. He lehulehu loa na ma- j nawa I hoopuhiiiia al ka'u mau haklio tna nona. oiai au e huii ana iaia ma ka Ina puni ole o AmeHka Huipula.'* Ho!l aku la no ua Haku Oplo nei o* Kakelamaina nana aku la no I ka n.a-kai-klu me ka piha ana o kona onohi maka Ike pahaohao, a« liuliu hol kona *ana ana ma la ano. pane nku la ola: °Mamull o kau mea I holke mo' la no ka mea e pill ana I ke kunui o lawe ana o kuu Naomi aloha, ina hoi oia keia eiike me kau e mal neU alaUa, ua pau ae la ko*u pohihihi ma la mahele. He mea oialo hoi. he wahin» kupaianaha maoli keia. lua ole lo no kona kupaianaha ame k-ma kamahao. Aka. e kuu hoaioha maikai, kekahl mea nana e hoopohihlhī hou MUil nel ko'u noonoo, a e hoike aku au i .l» hooiohe mai hol oe. "Ua maopopo loa la*u. o na poe ai*au I plll I kuU wahine. h* poe Uihune wale m iakou apau. Aka. o kela Mis» Kltetona a kaua e kamaiiio nel t keia wa, a peta hoi me kona makuakane hoaHanau. oia o Mr. Kiletona. he wahin« a h« kane waiwal loa laua, o ka oi aku aae p&ha o Mr. Kiletona. •• Aol« loa au I lohe Iki he ohana waiwal ioa kekahl d Naoml. a pehea la keia a kaua e ike pu nei ma o Mr, KlMenAĪ "O kekahi mea nohoi I hookanalua b* wahine Aroerlka oia ma kona mku ano apau. Ala ma ke ano o kana kamaillo ama h« AmeHka wale no a ma ano no apau. he Amerlka wale no. Aole anei e hikl ia oe ke ike mal l k«kahl mau kumu hookanalua nui mai la'u no ka olalo o kau mea I holk« mai n«i ia*o. o Naoml ae no keia. o ka'u v «*»* * aioha ait"

"Aoie o'u hoahewa la oe, e kuu haka, no kela mau kumu kaaalua au \ hoike roai nei ia'u. aka, ma kahi o ko'u paee pakahi ana aku ia. o? i haina w> ke!a ame kela ninau au l ninau roa't nel Sa'u, he mea ia'u k? aku irr.ua oa. e kuu haku. i ka mooleio hoi'iokoa o tio u hui'i ana i ua wahlne nei au, a rna ia moo!t!o auanei e ia. oe r.a mea apau. ' Aoi? paha i poina, e kuu haku, |o kahi au i lohe hope loa ai no ua wa- | hiru* n*i au, i kou wa i huli ai iaia, oia no Aianui Punean. Ua haaiele iho hoi oia me kana ka mea hoi ana; i h»ra ai. o kana l»?i aloha ro fa, i ua I wahi la. Mai keia kahi aku kona nalowaie ana. aole oia i ike hou ia. aole hoi he moali a maawe i ike hou ia nona." *'He mea oiaio ioa ia au i hoike mai la," wahi a ka Haku Opio i hoike aku ai imua o ka Makai-kiu. "Nolaila, e kuu haku," wahl a ka makai-kiu I pane aku ai, "mai keia wahi aku e hoomaka aku ai au i ka hoike ana aku ia oe 1 ka'u moolelo. Aka, i mea nae e hiki hololea ai keia hana ma ko'u aoao nei, he mea pono ke kokuaia mai ko'u noonoo e kuu wahi buke hoomanao nei'.* 1 keia manawa unuhi ae la ua makaikiu nei mai loko ae o kona pakeke i kekahi wahi huke hoomanao. "Eialloko nei, e kuu haku',' wahi a ua makai-kiu ia i hoomau -mai ai i ke kamailio ana imua o Sana Alahana. "na mea apau e pili ana i keia huakai hele a'u i hookoio aku ai ma na meheu o Lede Sana Aiahana, ka wahine hoi e kapaia nei e na poai hanohano apau o Pelekane nel, o ka Emepera Wahine o ka Ui ame ka Nani, a o ka mea hoi a'u e oielo ae ai, o ka Ipu Alabada o ka Walpahe ame ka Oluolu, "E kuu haku, i ka M*a i loaa al ia'u kahi maopopo mua loa e kukuiu iho ai i ke pine o kuu ike hookolo mea huna pohihihi, ua ike iho la au, ua ioaa ia'u ke kinohi o ka hoomaka ana i ka'u hana, a mai ia wahi hoi au e hookolo aku ai i ka heie ana, no ke alualu ana hol i ka mea. ti'u e huil ana.

4 /K hooiohe pono mai oe, eua Haku nei o'u. Mal kela Alanul Duncan aku, mal ka hale aku hoi o Mrs. Stanley, ua heie aku la ko Naomi aioha me ke keiki a olua e lei hoomanawanui ia ana e ia. a hoea 1 Llvapulu.

"I kuu halawai ana me Mrs. Stanley, ua hal mal la oia, me he mea la, ua hoomanag ola la Naomi, e hai mai ana iaia, ua makemake ia e hele i Amenka. a na ia mea i hoala ae i k.i noonoo iloko o'u, aohe wahl kupono e ae a Naoml e hele aku al i mea e loaa ai ona moku iaia no ka holo a naaku i Amei ika. o liivapula wale no, nolaila.ua nee aku la ka'u hele ana no ia wahl manope iho o ka loaa ana ia'u 1 kekahi mau mea hoike e hoomaopopo mai ana ia ? u, ».a hana io aku o Lede Sana Alabana no ia wahi.

"I ko'u hiki ana ma ia kulanakauhale ua 1110 iho la ka hapanni o ko'u ir,anawa no ka huli ana no kona wahi i noho ai maloko oia kulanakauhale. Ma keia huli ana, ua loaa iho la ia'u kona wahl 1 noho ai, maioko no ia o kekahi wahi hale inu kope. Hiki au i kela wahi hale inu kope, a lohe m«i la.au, ua mnkaukau io no oia no ka hoio ana aku

i Amerika, aka, mamuli o ka olelo ana a ke kauka, aole pono iaia ke kau koke I maiuna o ka mokir no ka holo ana aku i ma ka moana me kana kelki. oiai, e! ma'i ana kana keikl ia wa. No keia' inau oleio a ke kauka, ua haaleie iho! la ua Lede Sana Alahana la ia wahi, a nee aku la oia h<j wahi ho t. mawaho aku o na kalaulu o ke kulanakauhak' o L.ivapulu. O kona wahl i noho ai, maloko no ia o ka hale o Kekahi wahine nona ka inoa o Mrs. Towers, a o ka inoa o ka hale ana i noho ai, oia o Hale Akala (Plnk House). He keia i aneane elua mile ka mamao mai ke kulanakauhale ponoi aku o Llvap»ila. He elua paha makahiki ka ioihi o kona noho ana ma keia hale, a *' Aole i pau pono ioa aku n<v huaolelo a ua makai kiu nei i ka hoopuka'a mai, ia wa i kahamala aku ai ola e ka Haku Opio, mamuli o kona pane aku aku iala:

"Pehea, he elu ona mau makuhiki i noho ai ma keia wahl. He kupanaha maoli ka hoi. Iloko o kela mau makahiki elua, he mau tausant o na iausant daia i hooliloia aku e a'u no kahi e ioaa ai ua wahine neoi a'u, eia nao, aole oia t loaa ikl. Ua kokoke loa mai no ka hoi kona wahi I noho ai io'u nei, ela nao aole hoi he mea nana I hoike mai iu'u, ma ka olelo ana mai. ei ae no ko \vahine t livapuia. Ae, O kuu keiki ka hoi ka mea aloha."

Maanel kulou Iho la ke poo o ua Haku Opio nei o Kakeiamaina a hiolo iho la kona mau waimaka ma kona mau papalina. E kuu makamaka heluhelu, eia kaua i keia \va e kamailio nel no ka huakai hele a ka Makal-klu hapa Hukini, ke alaheie hol ana I hookolo aku ai na ka meheu punaiawaie a Kaomi i kuewa hookahi aku ai me kana lel aloha he keiki. Ke manao nei kou mea kakau moolelo, e ua hoa-uhai-aholo nei o'u i ka Emepera Wahine o ka Ui ame ka Nani. aole oe e hoahewa mai ana i kou mea kakau no kona hoopau ana i kekahi nmnawa maikal ou, ma ka nana ana i kahl o Naomi i hele aku ai a hoea l Amerika, pela hoi kona noho ana maiaila. a hiki waie i kona hull hoi hou ana mal l Pelekane, kona alna hanau a kulaiwi hoi. ' L'a hoea au i kela wahi Hale Akaia. a na hui pu au me Mrs. Towers. Ua hai mai oia ia'u i kekahi mau mea ano nui mai i ko'u noonoo, oia keia: O Naoml. ka'u wahine, he wahine Peiekane oia. a ma Peiekane nei no kona wahl I hanauia aii aka« o keia Mlss Ktletona nul loa e plli ana ia Lede ana Alahana, oial kona mau la e noho ana malaila. Ua hoomapopo no o Mrs. IWei I *, ole o Naomi, he wahine no ke kulana haahaa, aka. he Lede ola no ke kulana kleki« a hanohanow 'Ta hoomaopopo nohoi oia. he nohona iUhune loa ko Lede San& Alahana e noho ana la wa, a e kala mai nae oe, kuu haku. aoie loa o Mrs. Towers i Ike o Lede Sana Alahana ka wahine ilihune e noho ana me la, na'u wale ae lala no ia I hoopuka aku la, i mea e wawahi oie ai au I ka rula e plll ana I na Alii hanau o Peiekane nei.

"Hal mai keia vrahine la'a. o ka hana e Hvia al i& l>de Bana A)abana kahi ola ame kaua keiki, oia no kona haea ana t n lihilihi ame ka humuhumu ana ! mau lole bebe a kuai aku, a o ke dala e loaa mal ana ma la mau hana ana e lawelawe al» ola Iho la ka mea e hoo« laua ae a! o!a no ka uku ana 1 ka hooUmalima o ka hale ana e noho ana ame ka ai ana, a pela pu hoi me na pono e mehana al kana keiki.