Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 4, 25 January 1901 — 1852 KA HUAKAI MUA 1852. KA HOLO ANA I UALAU. [ARTICLE]

1852 KA HUAKAI MUA 1852.

KA HOLO ANA I UALAU.

| Poaono, Augate 21.—Maiama makou ilaila i Sabati no makou e like me ko makou malama ana ma Butaritari. Ma ka iua hope, malalo, no ka mea, ' he ua ma ka po i halā ame ia kakahiaka no (o ka hora 11 paha ia). A pau ka pule, mahope iho, ike makou il kekahi waapa e holo mai ana mai ka j aina mai; a kokoke mai, ike pono makou, hookahi haole, ewalu mau kanaka I kamaina. Aia hoi, he malo ko lakou 'e hume ana ma ko lakou wahi huna , e like me ko Hawaii poe' kanaka. He i malo uo pumaia ko lakou nei i ulanaia ! e like me ko ka lole ulana ana, (he palahalaha e like me ke apo opu lio). I ko makou aloha ana ia lakou, aloha mai lakou ia makou ma ka olelo haole "Good morning," a pil mai la lakou iluna o ka moku; a kamailio aku la ka poe ike o makou i ka namu. Maopopo pono no i na mea lohe i ka olelo haole ke hoolohe.- Ua lohe makou ma Makini he poe akamai ko Strong Island i ka olelo haole mai ka uuku a i ka mea pul, a he oiaio no ia lohe ana p makou; ua ike io no lakou i k& oWIo -haole: A kokoke loa aku makou i ka aina, nani maoli ke nana akiil Paapu loa i na laau mai ka piko na mauna a au iloko o ke kai. .Aole ikea kau wahi kaawale o ka aina; aohe wahi panoa, he iiliuli wale no a pau loa mai o a o, O na hale aia no ku ana malalo o ka maluo na laau. A i ka hora 3 o ke ahiahi. ku makou iloko o kahi ku moku, kokoke ma kahi o ke Alii. Ia ahiahi no, holo aku ke kapena ma kahi o ke Alii e hai pono aku i ke ano ō keia moku o ka holo ana mai; a ua ae mai oia e halawai pu me ia i kekahi Ila ae. Nui no na kanaka o uka i j holo mai ma ka moku ma ko lakou mau waa. He ano okoa no hoi ka ha- j naia ana o ko iakou waa, aohe likei me ko Makini hana ana. . Mai Makini a hiki i Stronk Island, he 12 la holo. Sabati, Augate 22. —Ma keia la no hoi' ko makou hele ana e halawai pu me |ka keia aina. O kona inoa haole, { io "King- George." O DoAiza kona inoai maoli. I A hiki makou ina kona hale, aloliai lulu lima makou a pau me ia, a hoo-< kipa oia ia makou a pau iloko o ko-| . na hale, a kamailio pu me ia o Mr. I Clark ma, ma ka olelo haole, no ka mea, ua lohe pono no ola l ka olelo haua hiki no hoi iaia ke olelo a lohe pono na haole. A mahope iho ua heluheluia ka Palapala Aloha a ka i Moi Kamehameha 111. iaia, a ua olu- ) olu no kona manao i ka lohe ana i na olelo a pau o ua Palapala la. J ' Ua haawiia iaia kekahi mau makana aloha: 2 palule huluhulu ulaula, 1 lole; pukiki akala no ka Moiwahine, he upai oki lole, he Buke baibala ame himeni hoolea; he buke moolelo no Hawaii i kaupu ia me ke kii o ka Moi Kamehameha 111., a he mau mea liilii e ae no hoi kahi i haawiia iaia. A ua ninauia aku ka Moi i kona mai nao ame kona makemake e noho puf aku me ia kekahi kumu misionaria o! : a'o āku i ke Ālii ame kona poe ka-1 . naka i na mea a pau e pono ai o kaj noho ana; a i ik<f hoi lakou i ka hoomana pono ia lehova, ke Akua oiaio o ka iani. Aole akaka kona ae.mai ame ka hoole; ua manao paha e a maopopo ka pono ame ka ole, alaila, l hai mai i kona manao. I | Mahope iho ua hele makou e nana i : ke ano o ka aina. Paapu ka aina i na, laau, ka ulu. O na haie aia no malaio ! o na laau. Paapu no hol i na pa pohaku i hanaia a kiekie. Ua noiia aku hoi i ka Moi e holo ae i ' ka moku e ahaaina pu ai, a ua ae mai ' no oia e holo ae i ka moku. A pau ka makaikai ana, o ka hoi no ia o makou a pau i ka moku. Poakahi, Augate 23.—N0 ka ua ma ia la, nolaila aole i holo mai ka Moi i ka moku e ahaaina pu ai; o ka haole pailaka, o Mr. Kirkland, oia ka mea i holo mai i ka moku, a nana i hoike mai, ua ae pono ka Moi e noho kekahi Misionari maanei. Ma ia la no, holo makou i uka ma ka waa maoli—o Opunui, Kaaikaula, owanu no hdi. Hele makou e ohi i kekahi mau pupu o kahakai, a ahiahi loa hoi mai makou i ka moku. A ma ia po no hoi, ua halawai kuka pu na haole no ka mea pono o lakou ke no(ho ma keia aina o Ualau. Eia ka mea i holo ma ia halawai ana: o Mr. Snow me kana wahine, o Opunui me kana wahine; no ka manao o Mr. Snow me kana wahine ke a'o i ko Ua- ' lau poe ma ka olelo haole. O Opunui

me kana wahine, h»? mau opioplu htu i. a ua liikiwawe paha laua ke a'oia m;i ka olelo haole. Eia kahi, kokoke hanau ka wahine a Kaaikaula, nolail i aole pono laua ke noho ina kahi ka t wale i ke kahuna lapaau, nn* Mr. iJ;i liek ma laua e noho pu ai. Poalua, Augate 24,—Ma ia la. ua hi-; aku o Mr. Sno\v ame iluliek ma k;il . o ka Moi, e kamaiiio pu me ia no kor. < manao e noho pu kekahi misionari m ia, ua pane mai ka Moi ia laUa: "l", pono no ke noho kekahi maanei i ku mu na'u." Ninau aku o Mr. Snow, p<no anei kekahi kanaka inaoli mai Ua hu mai e m»ho maanei i kumu? Amai ka Moi: "Pono no." A maopop.i pono ia mau mea i ka Moi. Ninau hou 0 Mr. Snow: "Pono anei e ioaa ia'-.. kahi e ku ai o ko'u haie?" Pane m:ti ka Moi: "Ae, pono no." A huli k i Moi i mea hele pu me Mr. Snow, aoi. loaa, alaila, o ka Moi me Mr. Bnow u:i hele pu laua i kahi pono e ku ai o ka hale. Ma ia awakea, ua holo mai ka M<n 1 ka moku e ahaaina pu me na haoie. Launa oluolu mai oia me makou maluna o ka- moku. A ahiahi loa hoi aku oia i uka, ma ka waapa o ka inoku. •, . - ... Poakolu, Augate 25.—H010 hou mai ka Moi ia kakahiaka i ka moku, a paina pu me na haole maluna o ka moku; a lawe pu mai no hoi oia i kekahl mau mea al—he i'a, ulu, niu, a mahope iho, holo makou i uka a noho iki ma kahi o ka Moi. A kokoke i ka aina awakea, haawi mai ka Moi ta makou i waa me kekahi mau kanaka pu eha, i mea nana e hoe ka waa a e alakai pono la makou ma na wahi pohihihi. O Mr. Gulick me kana wahine. John Gulick ame a'u pu kekahi i hele me lakou. Ua kaapuni makou i ka puali ma ka aoao Akau o Ualau. a ma ka mauna ka hoi ana mai o makou a hiki i kahi i ku ai o ka moKu. He alanui no i hele mau e na kamaaina. 0 na mea a makou i ike ai mft ia kaapuni ana, ua paapu loa ka aina i na laau niu e.ulu ana a iioko o ke kai . I a he nul no hoi na loli e a.hu ana. loko o ke kal ma ke one. He mau | manu lawaia kekahi ma ko laiia mau 1 kohola. A hiki makou ma kekahi aoao, holo makou maluna o kekahi waa a hook<>I mo maloko o ka muliwai a hala iki j iuka, waiho ka waa. heie wawae ma- ; kou a hikl ma kekahi hale nul; hoomaha iki makou maiaila, a ai i kekahi mau apana ulu ame ka niu, a o ko makou pii no ia me ka manao e hele > napoo koke auanei ka Ja. A iho makou ma kela aoao o ka pali, poeleele; o ka mahina ka i kokua mai ia makou m<> kona malamalama. A hiki makou ma kekahi hale nui, e noho mai ana h? elemakule.a he luahine ame kekahi ka- ; naka. Noho makou i laila me ka ma- ; nao e kali i kahi mau kanaka, ua Kii mua laua i ka waa i kahi a makou i waiho ai. Olala makou malaila i ke ahi a aumoe, hiki mai ua mau kanaka la i kii ai i ka waa a o ka hoi no ia 0 makou i ka moku maluna o ka waa. Ma ka muliwai ka holo ana. A hlki I makou i ka moku ua pau lakou i ka i hiamoe. O ka hora 10 paha ia me ka j hapa. ! Poaha, Augate 26.—Ma ia kakahiaka i hoomakaukau ka holo o makou i Bonebe; hiuia ka heleurpa, a no ka ma- ' kani ole, hookuu hou ka heleuma ilalo; 1 no ka mea, he haiki kahi e hoopuka ! aku ai iwaho. No ka holo ole ana ma ia la, ua holo aku na haole ma ka ! waapa me na kanaka mal Butaritari mai e luu i kekahi mau akoakoa o loko o ke kai. Ku makou ma Ualau elima ia. Poalima, Augate 27.—Ma ka hora ekolu o ke kakahiaka hoopuka aku makou e *iolo i Bonebe. O ka waapa o Mr. Kirkland ka mea kolo mamua, a kau ka heleuma 1 luna, ua hookuuia ka waapa huelo boti e kokua pu i ke kauo ana 1 ka moku i puka e aku ka moku i kahi kaawale a hala makou waho o ke awa, alaila, puka mai ka la. Holo makou ia la ma ka aoao Hema a kokoke puna o Ualau; ua Ikea nae kahi a makou i pii al mā ka mauna me Mr. Guiick ma, am e ka lae ma ka Akau loa, —kahi a makou i ike mua ai 1 ka holo ana mai. Poaono, Augate 28.—Malama makou ia la i Sabati no makou e iike me ko makou malama ana ma Butaritari. Ma ka hora ehiku oia po, ua hoakoakoa hou makou no ka malama ana i halawai no makou, no ka mea, maikai ka malamalama o ka mahina ia po, Aole naiowaie o Ualau ia makou ia la, no ka makani ole. (Aole i pau.)