Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 18, 3 May 1901 — Page 3

Page PDF (1.77 MB)

This text was transcribed by:  Toni Lynne Kaefferlein
This work is dedicated to:  Erika & Karl Hoffmann

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUEPEPA  KUOKOA,  MEI 8, 1901.   3

 

HOOLAHA KUMAO.

 

Ka Hui Alahao ame Aina o Oahu

 Mahope aku o Ianuari 1, 1901.

 

 Manawa  Holo

WAHI HOOLULU.

Mai Honolulu aku,)

Waianae, kaa huikau na la apau koe ke Sabati.

Waialua, kaa ohua, na la apau.

Waianae, kaa ohua na ia apau.

Wili o Ewa

  A.M.  P.M.  P.M.  P.M.

Monolulu@... 7:1  3:10  5:10  5:10

Hanana@... 8:0  3:43  5.50  5:50

Wili o Ewa... 8: 7  4:08  6:30  6:30

Waianae... 9:2  4:43 ..  ..

Waialua... ..  1@:00 ..  ..

 

WAHI HOOLULU.

Mai waho mai ai Honolulu.)

Wili o Ewa, ka ohua, na la apau.

na la apa  aa huikauna ia a p , koe ke Sabati

Waialua kaa ohua na la a p , koe ke Sabati

Wili o Ewa kao ohua

 A.M.  A.M.  A.M.  P.M.

Waialua... .. 6:12  ..  2:30  ..

Waianae... .. 7:12  10:09  3:56 ..

Wili o Ewa...  5:50  7:47  10:59  4:32  2:45

Manana...  6:15  8:07  11:3  .. 1:@0

Honolulu...  6:50  8:49  ..  @:26  1:45

  G. P. DENISON,  Luna

 F. C. Smith,

Luna Kuai Palapala Ho@

 

 Metropolitan  Meat  Co

(Hui Kuai Pipi @etropolita@.)

G. J. WALLER, (Wala) - Luna Na

 108 Alanui Moi

Poe Kuai a Hoolako i na Moku

 ME

na Io Pipi, Hipa a pela'ku.

E loaa mau ana na Manu ame na Ka

 mano i hoohu'ihu'lia iloko e

 ka Hau.

Makepono ke Kuai i na I'o Pipi naa nei.

TELEPONA HELU - - 41@

 3788-tf

 

Ka Ayer Laau Hoomaemae Koko.

 (SARSAPARILLA.)

 

 E hoomaemae oe i kou koko me ka Ayer Laau Hoomaemae Koko (Sarsaparilla), o keia ka laau pahu'a ole @  ikaika hoola.  Kupono maele keia laau@ no ka ma'i Alaala, ma'i Heh@, Puha, mai Aai, ma'i Kuapuhi, ma'i Puupuu oolohu, ma'i Kane pohaka ame na ma'i no apau e ulu mai ana maioko mai o ke koko ino.  He kupono loa nohoi keia LAAU HOOMAEMAE KOKO A AYER no ha ma'i nalulu (catarrh), rumatika ame ka rumatika pehu.

 Ma ke ano he laau hooikaika kino la, aohe ona lua.  E kokua ana ia i na mea paahana o ka opu ma ka hoowali ana i ka ai, hooikaika i ka hana ana a ke ake-paa nawaliwali, hooikaika hoi i na aa-lolo a hooikaika pu hoi i ke kino i hele a nawaliwali mamuli e ka lahi ame ka hoomailo ana a ke ma'i  Ua ike na kauka lapaau ma na wahi apau, he Laau maikai loa keia Kaau Hoomaemae Koko a Ayer.  He laau keia i loaa no loko mai o ka pa'ipa'i ame ke kawili a hoohuihui @aauae ia ana o na laau hoomaemae ikoko a hooikaika kino ikaika loa. Aohe laau hoomaemae koko elike me keia, a i makemake nui ia nohoi elike me keia.

 

Ka Ayer  Sarsaparilla

 Hoomakaukauia o

DR. J. C. AYER & CO.,

 Lowell, Mass., U. S. A.

 

Oia ka Ma'i Awaawakia o ka Op@ i na  Huaale a Ayer

 

No Keaha  I HOOKAWELEWELE LOA AKU AI OE I KELA

 ANU, KUNU @ PUU EHA?

 

 Ua kaulana loa ka LAAU KUNU A AYER (Ayer's Cherry Pectoral) Hoika o na makahiki he aneane @, ma ka hoola ana i na Ma'i o ka Puu ame ke Aka@mama, ke Anu, ke K@, ka Ma@ Ka Grippa@, ame ka Ma'i o ka P@ ame ko Ak@mama.  He @ keia A@ ma ka hou ana,a he e@ ke eia.

AYER'S CHERRY PECTORAL

@

 

Ka Mana o ka Pahikaua

 A

Hamiletona Teregoma

 

 Ua hoomaka koke ia e nana pono na wahi i poino o ke kaa-ahi a me na kaa ohua, a ua ikeia ka nui o ka poino, a he hookahi wale no kaa ohua i hoopoino ole ia, nolaila ua hoi aku ka Emepera a kau maluna oia kaa.  Ua kauoha koke mai oia e lawe pu ia aku au a kau pe me ia maluna o ke kaa hookahi.  O ke Duke ame na ukali o ka Emepera a me a'u, o makou wale no na ohua i laweia aku no Mosekao.  I ke kokoke  ana aku i Mosekao ua ikeia aku la e ku mai ana ke kaa-ohua o ka Emepera, no ka mea aole oia i makemake e ike 'mai na kanaka i kona hoi aku maluna o kekahi kaa okoa ae.  Ua ku ko makou kaa a hapai ia aku au malalo o na kauoha a ka Emepera a kau iluna o kona kaa ponoi.  I ka ike ana mai o na koa Rukia i ko'u hapai ia iloko o ke kaa o ka Emepera ua maopopo koke mai la ia lakou he mau hana koa, a wiwo ole kekahi a'u i hanai no ka hoopakele ana i ke ola o ka Emepera oia ko'u mea i punahele ai, nolaila ua haawi ae la lakou i na huro ana, e mahalo ana ia'u, e kahea ana i Na Lani e hooia i ko'u mau ehaeha, a e haawi ia ka hanohano i ke koa wiwo ole.  Ua like keia me kekahi laau oolea loa e hoopau ana i ko'u mau ehaeha a ua makemake koke au e ola.  I ko makou kokoke ana aku i ke kulanakauhale ua hele mai la ka Emepera a kokoke ia'u a pane mai la oia i keia mau huaolelo:

 "E ka Lukanela, he hiki no ia oe ke lohe mai i ko'u leo?"

 Ua nana aku au iaia, a hoao ae la e kamailio aka aole i hiki, ua nui loa ko'u nawaliwali.

 "Mai oni oe." wahi ana i pane koke mai ai.  "Makemake au e kamailio me oe no kekahi mau mea a'u i lohe mai nei e pili ana nou, aka aole au e hookaumaha aku ana i kou mau noonoo oiai oe e moe ana i ka ma'i.  E kali ana au a hiki i kou oluolu ana, alaila ninaninau pono aku au ia oe no kekahi mea ano nui au i hana ai.  I na aole au i ike pono i kou hoopakele ana i ko'u ola imua o ko'u mau maka ponoi, me nei ua kauoha koke au e hoopai ia oe  me ka weliweli loa, me kou ma'i no, aka, no ia hana ana au, kou haawi ana i kou ola no ka hoopakele ana la'u e haawi ana au ia oe i manawa e wehewehe mai ai a e hoopakele ai hoi ia oe iho mai keia mau hoopai mai.  Malalo o ka lawelawe ana a ko'u mau, kau@a ponoi, ke manaolana nei au e oluolu koke ana oe a hiki ke hooponopono ia keia mea."

 I kona huli ana aku e hele, ua hoao aku au e peahi iaia e nee mai a kokoke la'u, no ka mea ua makemake au e hawanawana aku iloko o kona pepeiao i kekahi mea.  Ua ike mai la oia i ko'u peahi aku a neenee mai la a kokoke.

 "E malama pono oe ia oe e ka Emepera, he mau hana maalea kena a ua Nihilist nei, e makemake ana oia e lawe i kou oia, oia kona mea i kahea mai@ la e nee aku oe a kokoke.  Aole o'u manao he nawaliwali oia, he hoopunipuni wale iho no i aloha aku oe iaia," wahi a ke Duke i pane mai ai.  Ua hele pu mai oia me ka Emepera a noho mawaho aka ua lohe mai no oia i na mea a pau i olelo ia.

 "Ke manao nei auanei oe e hiki ana iaia me kona nawaliwali ke hoopoino mai ia'u?  Aole pela ko'u manao."  A neenee mai la oia a kokoke.

 "E kau-o-ha aku-oe ikou n@u-koa e na-na pono i ke-la wa-hi i pa-a-ia ai ke-kaa," wahi a'u me ka leo nawaliwali.

 "E hana ia kou makemake." wahi a ka Emepera, a ninau pono aku la oai i ke Duke.  Ua hele koke aku la oia a komo mai la na kauka e naan ia'u, a ua hapai aku lakou ia'u a kau iluna o ke kaa-alii a lawe ia aku la au no ka Hale-alii malalo o ka lakou nana ana.

 I ka ike ana mai o na kanaka ia'u i luna o ke kaa o ka Emepera me kona mau kauka ponoi e nana ana ia'u ua nui ko lakou huro ana.  Na keia mau mea i hooikaika ae i ko'u ola kino, a makemake nui au e ike i na maka o kuu Olga Aloha.

 Ua lilo ka Emepera mao a maanei me na hana ano nui mamua ona a aole ola i hele koke mai e ninaninau ia'u no na mea ana i lohe ai.  I kela a me keia hora ua ike iho au i ka pii malie ae o ko'u oia kino, a e like me ka loihi o na hora ana e noho aku ai peia ka nui o ka ikaika i loaa mai ia'u.  Ua malama pono loa ia au e na kauka, iloko o ka hale-alii, he wahi na'u i moeuhane mua ole e moe ana au iloko oia wahi. Kekahi kumu no paha o ka lohi o ke ola o ko'u ma'i oia no ka makemake o na kauka e nui ko'u mau la ma ka wahi moe i nui pu me na wahi dala e uku ia la lakou.

 Ia'u e moe ana i ka ma'i ua lele aku ia ko'u mau noonoo ana i na mauna uli o ke kuahiwi, i na ouli o ka lewa, a i na wahi a maua i pili ai me kuu Olga.  Aia la oia i hea?  Pehea la kona mau manao ina oia i ike ia'u e moe ana i ka ma'i iloko o ka Hale-alii e lawelawe ia ana hoi e na kauka ponoi o ka Emepera e ai ana i kana mau mea ai.  Ina oia me au, e hanai mai ana oia i'au me ka ai maona o ke aloha, i na ola i mua o ko'u mau maka e nana mai ana me kona mau maka aloha, e hawanawana mai ana i na olelo aloha, e hapai ana hoi i ko'u poo a hii me kona mau lima aloha, e honi mai ana hoi i ko'u helehelena haikea, e ninau mai ana hoi me ka leo aloha.  "E kuu Darling, pehea oe? "O, ina wale no oia ma kuu aoao, ua hiki ia'u ke pani iho i ko'u mau maka, a kahea aku i ka Mea Mana Loa e kii mai a lawe aku i ko'u oia oiai au ma kona aoao.  Aka, he mau noonoo makehewa wale no keia, olai aia la oia ihea.  Ke imi nei paha oia ia'u ma na mauna, ke huli nei paha oia la'u ma na ale kupikipikio o ka moana.  "E kuu Olga, e lele mai oe a ku imua o'u, i pau ae ai ko'u nawaliwali, a hoi hou mai ko'u ikaika i hiki ia'u ke ku aku imua o ka Emepera a paio aku no ko'u pomaikai."

 Aohe no he poino loa o ka eha o kuu a'i. o kuu mau lima ka mea i poino loa.  Ua pau i ka mokumoku a hiki pono ole ke pelu mai.  Ua hooikaika ae la au e like me kahi ikaika i loaa ia'u.  He mea waiwai ole ka hoomoemoe loa iho.  Ua ike pu iho la no hoi ai i ka pii malie ae o ko'u ola kino.  Oiai au e kali ana, na aneane e kani ka hora umikumamalua o ka po mamua o kona hoea ana mai.  Ua lohe aku au i kona ninau ana ae i ko'u kauka ina ua oluolu ku@ ko'u ma'i, a lohe aku au i ka pane ana ae o ke kauka.  "Ua maikai loa oia, aka, he mea maikai paha e kali iki oe mahope."

 "Ina pela e waiho ana au no ke ahiahi o ka la apopo.  He mau mea no kekahi a'u e makemake nui nei e ike mamua o ia manawa," wahi ana.  "A e noonoo pono hoi oe nou iho mamua o ka hiki ana mai oia manawa.." wahi ana i pane mai ai ia'u.  Me keia mau olelo ua haalele mai la oia ia maua a hele aku la.  Ua ike iho la no hoi au ua hoopihapiha ia oia e keia Duke a hiki i ka nui ana o kona huhu ia'u.

 Ua makemake koke au e pau keia pilikia, aka, aole i hiki la'u ke hoole i ka ike o ko'u mau kauka.  O ka mea pono wale no oia no ke kali ana a hiki mai ka manawa i makemake ia.  Ua hoao iho la au e hoopoina i na poino mamua o'u, i loaa ia'u ka moe oluolu ana, oiai he hana nui ko mua aku.

 I ke kakahiaka ua hoouna mai la oia i ka elele e ninau i ko'u ano, a aole hoi oia i hele kino mai e like me ka mea maa mau.  Ua ike iho la au, ua ano pau ko'u wahi manaolana e pakele ana mai na pilikia mai mamua o'u.  Aka, aole ai i maa la mea o ka haawipio.  O ka'u mea maa oia no ka hakaka ana a hiki i ke kulu koko hopeloa.  Ua hoao ae la au e hooikaika e like me ka mea hiki la'u no ka hana e hiki mai ana.

 I ke ahiahi ua ike aku la au i kona komo ana mai me ka Duke, a ma ka nana aku e mino aka ana ua Duke nei, ua ike iho la oia e lanakila ana oia a nele hoi au i na pomaikai a o ka ehaeha a me ka make ka mea e loaa mai ana la'u.

 "Ua oluolu maikai oe e ka Lukanela, ua hiki hoi ia oe ke hai mai i ka haina o ka'u mau ninau.  Makemake au e hai mai oe i ka oiaio, a o ka oiaio wale no.  He mau ninau ano nui keia, a nolaila e akahele i kau haina."

 "E kou hanohano, ka Emepera, ke ae aku nei au me ko'u puuwai a pau, e hai aku ana au ia oe, i ka oiaio, a o ka oiaio wale no.  Aka, mamua o ko'u hai ana aku i ka haina o kau mau ninau, makemake au e noi aku ia oe no hookahi mea."

 "Aohe keia he manawa no ia mea.  O kau wale no o ka hai mai i ka haina o ka'u mau ninau.  He Nihilist auanei oe?"

 "Aole," wahi a'u.

 "Weli, o na mea i hala ua hala ia, ua hana oe i kekahi mau hana koa i kou wa i hoopakele ai ia'u, aka ua hai ia mai ia'u e kekahi mea a'u i hilinai nui, he Nihilist oe a me kou kaikuahine. Ooe kekahi i hoao e lawe i ke ola o ke Kiaaina o Mosekao, a eia no oe ke kokua mau nei i na alakai o na Nihilist, a me kou mau lima ponoi ua lawe ae oe i ke ola o Tueski, ke Kalikiano, a ooe ponoi no ka mea nana i hoolala e lawe i ko'u ole ma ka wahi i ku ai ke kaa-ahi."

 "Owai kou mea nana i hai aku i kena mau olelo e ka Emepera?"

 "Aole au i hele mai nei e ninau mai oe ia'u. o kau hana wale no o ka hai mai i ka haina o ka'u mau ninau."

 "Ae, ua hiki loa ia'u ke hai aku i kau mau haina, a ua hiki pu no hoi ia'u ke lawe mai i na mea e hooia mai ana i ka pololei o ka'u mau haina.  No elua mahina wale no ko'u kamailio ana me na Nihilist, a...."

 'He hoopunipuni kana mau mea e pane mai la." wahi a ke Duke i pane ae ai.

 "Ua makemake au e pane aku i keia mau olelo kikoola, aka, ua hoomanawanui iho au e uumi i ko'u huhu.

 "A kekahi mau mahina i hala, ua hoao kekahi mau Nihilist e lawe ae i ko'u ola, ame ka nui o ko'u ike kakapahi i pakele ai ko'u ola.  Ua lawe pio ia aku kekahi o lakou e au i ko'u lumi, a i ko'u ninau ana iaia, ua ike iho la au ua ho-a..."

 "Ho-a wahi a ke Duke.

 "Ae, ua hoa aku au i ka wela o ko lakou inaina, a ua makemake lakou e lawe i ko'u ola.  I mea no'u e pakele ai ua hooholo iho au e hele aku e hui pu me lakou me ko lakou ike ole mai owai au.  Hele aku au i kekahi halawai a lakou a malaila ua koho ia au i mea nana e lawe ke ola o Tueski, ke Kalikiano."

 "Aha, ua lawe ia kona ola e oukou e kena poe Nihilist." wahi a ka Emepera me ka leo huhu."

 "Ua pupule ia keia kanaka, a i ole ke manao mai nei oia he mau hupo kaua." wahi a ka Duke.

 "Ua hala ole au imua o ke alo o ke Akua, na kana wahine ponoi no i lawe kona ola a aole na ka mea okoa aku."

 "Na mea e hooia mai ai i kena olelo au, aia i hea?" wahi a ka Emepera.

 "Ua manao keia wahine ua makemake au iaia a i mea e hoohui ia ai maua, ua lawe ae oia i ke ola o kana kane, ana hoi i makemake ole.  Ua manao oia he enemi kana kane no'u a i mea e aloha aku ai au iaia, ua lawe ae oia i ke oia o ko'u enemi ana i manao ai, a..."

 "Mai puni aku oe i na olelo hoopunipuni a kena kanaka.  Aole au i ikei kekahi kanaka maalea a akamai i ka hoopunipuni e like me kena." wahi a ke Duke.

 "A ma ia ano iho la i loaa mai ai ia'u na hoino ana no keia hana.  Ua manao ia owau kai makemake i keia wahine a i mea e lilo ai ia'u ua pepehi aku au i kana kane.  A no na mea hoi e pili ana i keia paaia ana ai o kou kaa-ahi a hoao ia e lawe kou ola penei ka oiaio  He mau la mamua o ko kakou hele ana mai ua hele mai la kekahi Nihilist a haawi mai ia ia'u he leka.  Iloko o keia leka ua olelo ia e haawi ia mai ana ia'u ka malama ana o kahi kokoke  i kela mau kumu laau alder, a mamua o ko'u kau ana i ke kaa-ahi e hui mai ana me a'u elima mau koa Nihilist. E kauoha pu mai ana hoi ia'u e nana pono i ka keakea ia o ka lakou mau hana."

 "O, pehea keia, he oiaio kena mau mea au e olelo mai nei?  Ea ua lohe ae la oe e ke Duke?"  wahi a ka Emepera Aka.  Aole i hiki i ke Duke ke pane.  Ua loaa pono aku la i ka ai a ka lua, ke ala pii a ka opae.

 "I ka hiki ana mai o ka la ua ike iho la au i ka oiaio o na mea i olelo ia mai ia'u a ua maopopo pu iho la no hoi ia'u na kekahi mea i punahele imua o kou alo keia mau hoolala e lawe i kou ola, nolaila i kou hiki ana malaila ua nana pono loa au i ka lakou hana.  Ua ike au i ka hoonee ana ia o ke alahao mamua o ka hiki ana mai o kou kaa a hoihoi hou ia a pili, e kali ana no kou hiki mai.  Ua maopopo loa la lakou kou kaa.  E hoike mai ana keia ala o ka enemi i kou alo."

 "He oiaio kena mau mea au e olelo mai nei, a aole io oe he Nihilist?"

 "E kala mai ia'u e kou hanohano, ua hewa paha au i kou hai mua ole ana aku ia oe, aka aole au he Nihilist, a aole nohoi he Rukini, aka, he Pelekane oiaio.  Aole o A'lexis Petrovitch kou inoa aka o Hamiletona Teregoma.  Ina oe i makemake i ka oiaio o kela ninau i ke keiki alii Bilbassoff.  A ina au he Nihilist aole au e hoao e haawi i ko'u ola no ka hoopakaele ana i kou oia e ka Emepera."

 Ae he oiaio kau mau olelo, aka, he mea pono e lohe au mai ka keiki alii mai."wahi a ka Emepera.  Ua hoouna koke aku oia kekahi mea e huli i ke keiki-alii.  I kona hiki ana mai, eia kana pane:

 "Ua ike au i ka oiaio o na mea i hai ia iho nei ia oe e ka Emepera.  Ua ninau au i Enelani a ua maopopo loa he Pelekane oia.  Eia i Mosekao nei kona hoaloha, ka Hon. Rupert Balestier, kahi i huli ai iaia.  A o ka wahine a Paula Tueski, ka Kalikiano i pepehi ia a i kuhikuhi ia ai na ka Lukaneia i pepehi, ua lawe ae oia i kona ola, a mamua o kona make ana ua hoike ae oia na kon mau lima ponoi no i lawe ke ola o kana kane.  Na keia kanaka i hoopakele kou ola, e ka mea Hanohano, ka Emepera, a ua aie o Rukia holookoa iaia."

 I ko'u lohe ana i keia mau olelo me he mea la ala au i ka lewa kahi i lele ai, e hooipo ana me na anela, aka, aole i maopopo ka leo o ka Emepera, hilinai ana paha oia i keia mau olelo aole paha?

 "Ua nui ko'u aie ia oe e Mr. Teregoma.  Ua puniwale aku au i na olelo pekapeka a ke Duke no ko'u ike pono no i kou hoopakele ana i ko'u ola.  Ke mahalo nei au i na Lani no ka hoouna ana mai ia oe i Rukia nei.  A ke pule nei hoi e hoouna nui ia mai na kanaka e like me oe.  He aikane pili paa au nau mai keia wa aku a hiki i ka wa pau ole a o kau e makemake ai oia wale no ka'u e hooko aku i na wa a pau Na ke Akua e malama mau ia oe."

 Ua piha loa ia ko'u puuwai i ka hauoli a aneane e hiki ole ia'u ke pane aku.  O ka mea wale no i hiki oia hoi ko'u pane ana ae.

 "Ua makaukau au e make i na wa a pau no ka hoopakele ana i kou ola e ka Emepera."

 "Aole o'u makemake ia oe e make.  Makemake au ia oe e ola mau loa i hoaloha mau no'u.  Aia a oluolu pono kou ma'i alaila kamailio pono kaua no na mea mamua."

 Me keia olelo ua huli ae la oia i ka Duke a pane aku la me ka leo huhu.

 "Makemake au, ia oe e hele pu me a'u e nana i keia wahi a oukou i hoolala ai no ka lawe ana i ko'u ola.  Makemake au e ike pono me kuu mau maka ponoi. Kuhihewa mau au ia oe he hoaloha oe no'u eia ka he enemi iloko o ka aahu o ka hoaloha.  E uhai mai la'u i keia wa."

 I ko laua wa i hele aku ai ua neenee mai la ke Keiki-Alii a kokoke ia'u a ninaninau pono mai la no na mea i hana ia.  A i ko'u hai pono ana aku i kona hoao ana e make ka Emepera a me a'u pu a me ka ike ia ana o kana mau hana a me ko'u lanakila ana ua nui loa ka hauoli o ke Keiki-Alii.

 Ua hele aku ka Emepera me na koa ame keia Duke a nana pono i keia wahl i hoomoe ia ai o na uea no ka hoohemo ana i ke alahao a i kona ike pono ana ua ike iho la oia i ka nui o ke akamai o ka enemi a me kona laki maoli i kona pakele ana mai keia make mai.  Ua nui loa kona mahalo no ka'u mau hana wiwo ole a nui pu no hoi me kona huhu i keia Duke.  Ua kauoha koke ae oia e hoopaa ia keia Duke iloko o ka hale paahao a pau kona ola oiai ua hoao oia e lawe i ke ola o ka Emepera me kona mau lima aloha ole.

 He aneane hookai mahina ko'u moe ana i ka ma'i mamua o ka olelo ana mai o na kauka ua oluolu maikai loa au.  I ke ia manawa a pau ua moe iho au me he alii ala.  Ua hooko ia ko'u mau makemake a pau.  Ina paha au iloko o ka Hale ma'i me nei ua oia koke ko'u ma'i, aka, o ka lawelawe ia hoi e na kauka o ke alii ua makemake loa lakou e nui ka bila.

 Aka ua maikai ko'u malama ia ana a he hookahi wale no mea i koe oia hoi ko'u ike ole i na maaloha o kuu Olga.  Ua lawe ia mai kuu hoaloha Hon Balestier e ike ia'u, a i ko'u ninau ana iaia ina ua ike oia ia Olga hoole loa mai oia.  Ua noi aku au iaia e huli aku i kuu Olga oiai ke iini nui loa nei au e ika iaia.  Ua ae mai oia ame ka Emepera e hoao ana laua e huli.  Ina wa a pau a'u i ike ai i ke keiki alii Biibassoff ua ninau mau aku au iaia no kuu Olga, a aole no oia i ike.  Ua ae mai nae oia e hele aku e huli a hiki i kona loaa ana.  Aka aole oia i loaa.

 I kekahi la olelo mai ka'u aikane Balestier la'u o ka mea pono wale no o ko'u hooikaikai a loaa ka oluolu alaila hele maoli no e huli.  Na keia mea i hoonui ae i ko'u makemake e ola koke a ua hooikaika nui au.  Aka ua nui ke ano e o ko'u naau no kona loaa ole i keia poe lehulehu e huli nei iaia.  Ua lilo ko'u mau noonoo a pau maluna ona.

 I kekahi la ua hoao aku au e hoohaehae i ke keiki-alii no ka ike ole o kana mau makai kiu i ka huli ana ia Olga.  Ua pane mai la oia e kali, no ka mea aole i hanau ia kekahi wahine ma Rukia nei i hiki ole ia lakou ke huli.  Ua olelo pu mai no hoi oia ia'u aohe he mea loaa koke i ka imo ana o ka maka.  Aka ia'u iho me he mea ia aia koke iho no oia imua o ko lakou alo, aka aole lakou i ike i ka huli ana iaia.

 Ua hai aku au ia lakou e haalele ana au ia Rukia i ko'u wa e oluolu ai a hoi aku no kuu aina hanau.  Ua hoao mai ka Emepera e aua ia'u aka ua hoole nui aku au.  I ko'u oluolu pono ana wa hoomaka koke au e hoomakaukau no ka hele ana mai Rukia aku e imi i kuu Olga aloha a hoi aku maua no Enelani  I ka ike ana mai o ka Emepera i ko'u hoomakaukau noi mai la oia e noho au no hookahi pule i koe a ike i ke mare ana o kekahi mau mea hanohano loa o ka aina.  Ua ninau aku au owai la ia mau mea aka aole i hai ia mai ia'u.  Ua nui loa ko'u makemake e ike i kuu Olga nolaila ua hoole aku au i ke noi a ka Emepera e noho maua a ike i keia mare.

 "Heaha hoi kau mea e wikiwiki nei i ka hele.  He nui loa na kaikamahine u'i o Rukia nei i oi ae ka u'i mamua o Olga.  Ina oe e noho mai ua hiki ia'u ke haawi aku i kaikamahine u'i loa nau." wahi a ka Emepera.

 "Aohe mea i oi ka u'i i ko'u mau maka mamua o kuu Olga.  Oia hookahi ka oi a oia wale no ka u'i i ko'u noonoo ana."

 "Ua hiki ia'u ke pili me oe aia ma Rukia nei kekahi kaikamahine au e makahehi ai, a ae 'oe e male iaia i kou wa e ike ai i kona mau helehelena kaiii  puuwai," wahi a ka Emepera.

 "Ua hiki loa ia'u ke pili me oe.  Ina i hiki ia Rukia nei ke hoike mai ia'u i kekahi kaikamahine i hiki ke kaili i ko'u puuwai a ae au e lilo nana a mau loa alaila e noho no au maanei a uhi na lepo o Rukia maluna o'u," wahi a'u.

 "Ina pela ua holo ae ia ia mea.  E kali oe maanei a iloko o kekahi mau minute pokole mai keia manawa aku e ike no oe iaia."

 Me keia mau huaoleio ua haalele mai la oia ia'u e noonoo no na mea e hiki mai ana.  Ua hoi mai la na hoomanao o kuu Olga, ka mea hoi a kuu puuwai e iini nui nei e ike lihi aku.  Pehea ana ia ina e lawe mai ana ka Emepera i kekahi kaikamahine i papakolu ia iho kona u'i i ko kuu Olga, a makahehi aku au e haalele ana auanei au iaia a haawi i ko'u puuwai i keia kaikamahine hou, a i ole e paa ana no auanei au mahope o ka mea a'u i aloha ai?  Oiai no au e noonoo ana no keia mau mea ua lohe aku la au i ka halulu o ka wawae o kekahi mea e komo mai ana.  Ua maopopo no hoi ia'u ma ke ano o ka hele ana he kaikamahine oia.  Ua pana wikiwiki ae ia ko'u puuwai, no ka mea o ka manawa keia a'u e hooholo ai i ko'u paa i ka mea a'u e aloha nei, a me ka lawe i ka mea hou e hele mai nei imua o ko'u aio Oiai no au e noonoo ana komo mai nei ke kaikamahine alii a ku imua o ko'u alo.

 "Ahea ka hoi oe hoomakaukau no ka male?  I keia ahiahi e male ai na mea i aloha nui ia e ka Emepera, a eia no oe ke apa mai nei."

 "Owai keia mau mea e male @na?  Aole o'u makemake e hele i ka male o na mea i maopopo ole ia'u," wahi a'u.

 "A ua kamaaina laua ia oe.  Ua noho pu oe ma laua, ai pu a paani pu.  E komo i kou lole a hoomakaukau nou iho. Ekolu hola mai kaia manawa aku e hiki mai ai ke kaa o ka Emepera e kiiia oe a lawe aku no ka hale pule e ike keia male hanohano loa.  Aole i ikeia kekahi male nui ma Rukia holookoa.  Ua haule iho no ka male o ka Emepera i ka hanohano o keia.  Mai ao oe e noho, e hele koke e komo i kou lole Good bye."

 Me keia mau olelo ua haalele mai ia oia ia'u a nalo aku la.  Ua ku iho la au a noonoo owai ia hoi keia mau mea?  O ke Keiki-alii paha?  Ina oia owai la keia kaikamahine laki?  Ina aole oia o ke kaikamahine alii no paha?  Ina o ke kaikamahine alii, alaila e hoomale ia ana ka paha au i keia kaikamahine?  Ia manawa ua manao ae la au o keia ke kaikamahine u'i a ka Emepera i olelo mai ai i hiki ke kaili i kuu puuwai a haalele au i kuu Olga.  Ua pii ae' la ko'u inaina, no ka mea aole o'u maken@ake e male iaia.  Ina e hoomale ana ka Emepera ia'u i keia kaikamahine e haalele malu ana au ia Rukia a holo aku no Enelani.  Aka, aole i maopopo ia'u na mea o mua a he mau hora pokole wale no koe hiki mai kou kaa.  Ua hoi koko aku au no ko'u lumi a komo i ko'u aahu piha.  A i ka paa ana o kou lole ua ike iho la au i ka nani maoli o ko'u kulana.  "Ina e ike mai ana na kaikamahine o Rukia ia'u i keia po e wawahi ia ana ko lakou puu wai," wahi a'u i pane iho ai ia'u iho.  I kou makaukau ana ua hoi hou@ aku au iloko o ka lumi a'u i hui ai me ke kaikamahine alii a kali aku o ka hiki mai o ke kaa.  @ Oiai no au e kali ana ua lohe aku la ua i ka halululu mai o na wawae o kekahi mea e hele mai ana imua o'u.

 Ua maopopo ae la no ia'u o ke kaikamahine-Alii ae no keia, a manao loa iho la no au e hoomale ia ana au iaia.  Ua pii ae la ko'u inaina a huli koke aku la au a nana i waho o ka mala pua.  Aole au i nana aku i kona komo ana mai.  Hoomanao ae la au i kuu Olga aloha.  Aia la oia i hea i keia po?  Ina oia i Rukia nei a ike mai i ko'u aahu nani, auwe kona olioli.  Ina oia i Rukia nei aole loa maua e hele i keia male aka e male ia no maua i keia po.  O ka iini nui wale no o kuu puuwai o kuu ike aku iaia, o kuu lohe aku i kona leo aloha a me ka pa mai o kona hanu pumehana.  "Oh, My Olga, Come to me.

 "E hele mai e hoomalielie ae i kuu puuuwai," wahi a'u i pane ae ai.

 "Heaha kau e noonoo nei?  Owai kau i kahea ae nei?"  wahi a kekahi leo i pane mai ai.

 I kou lohe ana i ka leo ua maopopo iho la ia'u aole keia he leo malihini, a aohe no hoi o ka leo o ke kaikamahine alii.  Ua like me ka leo o kuu Olga, aka aole oia ma Rukia nei.  Na keia mea i kono mai i ko'u mau maka e nana ae, owai la keia kaikamahine.  He mea hikilele a hoopuiwa i ko'u huli ana ae e nana mai ana na maka aloha o kuu Olga.  Ua lele koke mai la oia a honi ia'u.  Ua piha loa ko'u puuwai i ka hauoli a maopopo ole ka'u mea e pane ae ai.  Ua puili iho au iaia me na puili o ke aloha.

  (Aole i pau. )

 

KA HAKU OPIO

 @

Kakelamaina

 

 Mamuli o na mea a Miss Kiletona i hoike mai ai imua o ua Duke Wahine nei ua hoopilikia loa ia iho la kona noonoo, a ua ike iho la oia ia wa i ka hana nui maoli i kau iho maluna ona no ka mea e pili ana i kana keiki.

 Ala mai la iloko ona na hoomanao ana no ua keiki la ana, a hu mai la no hoi kona aloha nona.

 Ike iho la nohoi oia ma ia manawa, ina aole e hooko ia ana ka makemake o ua keiki nei ana, oia hoi ka ae ana mai o Miss Kiletona e mare iaia, alaila, he mea maopopo loa e loohia ana oia i ka pilikia a nui ma kona noonoo a he mea auanei hoi ia e hoomailo mai ai i ke ano o kona mau la o ka noho ana ma ia hope aku.

 Me keia palakaumaka ano nui e kau ana imua ona, ua haawi iho la oia i na noonoo ana a pau no kana hana hope loa e hana aku ai imua o Miss Kiletona.

 No ka nui launa ole mai o kona aloha i ka hua hookahi o kona puhaka, aia hoi, nana aku ia ia me na onohi maka ku i ke aloha maluna o Miss Kiletona, a me he mea ia, ua ike mai ia no hoi ua Emepera wahine nei o ka U'i i ka haloi aku o na waimaka ma na maka o ua Duke Wahine nei o Kakelamaina.

 Na keia mau hiohiona nenehiwa o ke aloha e hoaka ana maluna o ua Duke wahine nei i hoonaue nui aku i ko Miss Kiletona puuwai e mu'o ae ka liko o ke aloha no ua Duke Wahine nei, a ina no aole i hewa mua kona waha i ka olelo hoohiki ana i puana ai he umikumamalua makahiki i kaahope ae, ina no la o kona manawa no ia e haawi mai ai i kana ae ana imua o ua Duke wahine nei.

 Aka, ua hewa oia i ka hua a kona waha ponoi iho a he mea pono wahi ana i noonoo iho ai, e hoomanaloia ua hoohiki nei ana i hoohiki ai me ka poina ole.

 He mau @ekona ko ua Duke Wahine nei nana ana aku maluna o ua Miss Kiletona, ala hoi, pane aku ia oia ma ka olelo ana:

"E Miss Kiletona, ua maopopo ia'u i keia wa aohe a'u mea i koe e kamailio hou aku ai imua ou ma ke ano i maa mau o nei mea he imi ana a he hoopaa ana hoi i nei mea he mare mawaena o kekahi a me kekahi wahine, elike me a'u i hele mai ia ma ka aoao o ka'u keiki, a pela no hoi me oe, e Miss Kiletona ma kou aoao iho.

 "Ua maopopo ia'u i keia wa, he mea makehewa wale no ia'u ka hookolo hou ana aku imua ou i na mea a'u i hoike mua aku nei ia oe, oiai he puuwai kou, a Miss Kiletona, i like me ko ka pohaku atama ka paakiki.  A e kala mai oe iau no ko'u olelo ana aku ia oe ma ia ano

 "Ano e Miss Kiletona, ka wahine a kuu keiki i haawi ai i kana mau paulele ana--ae-ka wahine mua loa a hookahi wale no hoi ana i hoike mai ai imua ponoi nei o'u kona makuahine, ua makemake oia ia oe i wahine oe nana, a oia hoi kau kane.

 "Oia makemake ame ia manao o ua keiki la a'u i hoea mai ai au imua ou Aole ma ke ano i kii mai nei au ia oe mamuli paha o ka nui o kou waiwai a i mea hoi e lilo mai ai kou waiwai, mamuli o kou ae ana e mare i kuu keiki i waiwai no ka Hale o Kakelamain@.  Aole pela e Miss Kiletona.

 "Hookahi kumu nui nana au i kono mai e lilo i elele mawaena ou, e Miss Kiletona ame kuu keiki, oia ko'u ike ana, ma kou ae ana e lilo oe i wahine nana, ua hoopakele mai oe i kekahi wahine nona na oho e hapapaia mai nei e ka hulu keokeo o ko'u mau la i akeukeu ae'ko lakou nui i kou mau la, e Miss Kiletona, a ma ia ano no hoi, e hoopau ia ae ai ke pihoihoi nui a'u i hoike aku nei ia oe no ka mea e pili ana i ka loaa ana he hooilina no ka Hale o Kakelamaina.

 "Ke ike nei nae au, aohe a'u mea e ae e hana aku ai imua ou.  O ka'u mau noi a pau i waiho aka nei imua ou, ua lilo i mea ole.

 "Nolaila, aohe a'u hana pono e ae e hana aku ai, aka, o ka haule wale iho no o ko'u mau kuli ilalo maluna o keia papahele imua ou e Miss Kiletona, a uwe maoli aku hoi au imua ou e aloha mai oe la'u, a no'u nei hoi e haawi mai ai oe i kau ae ana e mare oe i kuu keiki, ka Haku Sana Alabana o Kakelamaina Hale."

 Mamua o ka puka ana o kekahi huaolelo mai a Miss Kiletona mai aia hoi, haule iho la na kuli o ua Duke Wahine nei maluna o ka papa hele imua ponoi o Naomi, a paa aku la hoi kona mau lima i kona mau kuli, a me na waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina pane aku la ia:

 "E Miss Kiletona, hookahi ponoi wale no wahine e hiki ai i kou mau kuli ke pelu iho elike me kau e ike mai nei, oia ka Moiwahine o Pelekane.

 "Aka, mamuli o ka nui o ko'u aloha no kuu keiki, a no ko'u aloha no hoi ia'u iho, ke hookauwa nei au ia'u iho imua ou ma keia kukuli ana imua ou, a nonoi aku hoi ia oe, ma ka ninau ana, Aole anei oe e aloha mai ana ia'u?

 "E Miss Kiletona be thou the Duchess o Castlemayne.  "O oe ke Duke Wahine o Kakelamaina) E nana mai oe i kuu mau waimaka e hiolo nei ma kuu mau papalina.  E haaei pu mai hoi oe i kou aloha no ko'u kukuli ana imua ou no ke noi ana aku ia oe e ae mai oe e mare me ka Haku Sana Alabana."

 I keia wa i ku ae ai o Naomi iluna me ka hanohano nui launa ole, oiai hoi ka ula ohelohelo e puai ana ma kona mau papalina, a o ka weo nehenohea a ka u'i e kilipohe ana no ia maluna ona, a me na lima e onou ia ana e ka puuwai o ke aloha, lalau iho ia oia i ke Duke Wahine o Kakelamaina, a hapai ae la iaia 'iluna me ka olelo ana.

 "Aohe a'u mea e ae e hai aku ai ia oe, aka, o keia wale no, Mother,  Duchess of Castlemayne go and tell His Highness, the Duke, I shall see him.  E kuu makuahine, ke Duke Wahine o Ka kelamaina, e hoi ae a e hai aku i ke Alii, ke Duke hoi, e ike aku ana au iaia.)

 Me ka hauoli launa ole, i ku ae ai ua Duke Wahine nei, a apo aku ia oia i ka a-i o Naomi, a honi aku la iaia me ka olelo ana hoi.

 "My daughter, you say that you will see the Duke.  E oluolu anei oe, e hai mai ia'u o ka wa hea la ia?"

 "He wa ia aole i loihi loa mai keia wa aku.  E hoi aku oe a hai aku iaia ua makamake au e ike iaia, a e hoohauoli ia hoi kona noonoo ua hololea kau misiona i hoea mai nei ia nei," wahi a Naomi i pane mai ai.

 Ua maopopo aohe mea i koe a ke Duke Wahine e hooloihi hou iho ai i kona noho ana ma Brook Hale.  Me ka hauoli ua hoi aku la ia no Kakelamaina, a halawai aku la oia me kana keiki.

 Hoike aku ia oia imua ona ina mea a pau i kamailio ia mawaena ona a me Miss Kiletona.  Hai aku la oia iaia, ua makemake o Miss Kiletona e ike iaia.

 Hoike aku la no hoi oia imua o ua keiki ia ana i kona kukuli maoli ana imua o Miss Kiletona mahope iho o kona ike ana, aole loa oia e ae mai ana e mare me ia.

 Ma keia wahi lalau mai o Sana Alabana i kona luaui makuahine a honi mai la me ka olelo ana mai, i ka nui launa ole o kona hoomanawanui no@ona hoohaahaa maoli ana i kona kulana alii imua o kekahi wahine makaainana wale no elike la me Miss Kiletona ia ke ano.

 Ua pane aku la no hoi kona makuahine iaia, aole hiki iaia ke alo ae i ka hana ana pela, ina ia he mea e ko ai ka makemake o kana mea i aloha ai.

 Oiai ke Duke Wahine o Kakelamaina ame kana keiki e kamailio ana, ia wa i komo mai ai o Valenetina aole ia he la ma ke kamailio ana ma ka mea e pili ana ia Miss Kiletona.  Aole nae i hoikela aku imua ona ke kukuli ana o ke Duke Wahine imua o Miss Kiletona.  Ua ike no hoi o Valentina aole ia he mea hou ana i lohe ai no ka ae ana mai o Miss Kiletona e lilo i wahine na ke Duke Opio, aka, ua lilo nae ia mea a ua Duke Wahine nei i hoike mai ai iaia i kumu alakai nana e ko aku i kana mau noonoo ana, aole no ua Duke Wahine ia i ike o Miss Kiletona o kana hunona no ia.

 Ua hiki no paha ia oe, e kuu makamaka heluhelu, ke huikala aku i ke Duke Wahine o Kakelamaina no keia pouli haalele i kau mau maluna ona, no ka mea e pili ana i ka mare mua ana o kana keiki me keia wahine ona Miliona mai America mai, a o ka mea hoi i kapala ka Emepera Wahine o ka U'i.

 Ina no ua Duke Wahine la i ike o Naomi keia wahine u'i a ko Ladana i ulumahiehie ai me ka pioo nui, aole no ia he mea nona e hoomaopopo ai ua mareia kana keiki me Naomi, ke kaikamahine kauwa ana i kipaku ai mailoko aku o kona hale, a o kahi kaikamahine makua ole hoi i kukuli mai ai imua ona me na waimaka e hiolo ana ma kona mau papalina, a o ka mea nona ka leo

  (E nana ma ka aoao 4)