Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 25, 17 June 1904 — KE KAUNA WAHINE O KE Kulanakauhale o Tarevis. KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA. [ARTICLE]

KE KAUNA WAHINE O KE Kulanakauhale o Tarevis.

KE ALOHA I KA MAKA PAHIKAUA.

MOKUKA XXVIII. 1 I HAA\n AU lA'U IHO I PAXAI SO KOU ALOHA." K a* niai e kuu Haku." wahi a ua u'i nei e hoomau ana i kana u » manao ana. *'e hookuu mai ia ? u, Aole e pono ia*u e hele n a: i! i kou walii hana iloko o ka malamalama o ka mahina e hoo"ihi.- ai i na olelo a naholo aku na noonoo maikai mai ia kaua aku. \.,U- e ae e hoohihia wale mai i ka manaolana o kou holot :a K" k«*ia mua aku no ka mea kulana kupilikii e like me a'u. \ ;I V. j,.» •• iko iho i ka'u mau hana hoopilikia wale aku ia ha'i. Aia makahiki i hala ae nei i komo ai kuu makuakane hanauna ; i. ia paio ao ka lilopio aku paha ka mea i koe. Mamuli o'u \'niu inai ai keia mau mea apau. Eia oe iloko nei he paahao T ake n.-,hu n«'i iloko o keia nohona kupilikii. a ina aole keia komo waie nT; ! ~'i iloko o keia hana ina aia paha oe me ka Emepera o kakou i lea aina li*-molele kahi e nee holomua loa ai kou kulana no ka mar.i'»la«a u keia mua aku. A o keia mau houlolohi ana ia oe mamuli rti( i tl a'n. A mamuli o ko'u hoohihia wale aku ia oe e lilo ai oe i <i> ini ino loa no ka Akihihopa o Tarevis a malia palia o ke alanui aku ia • komohia mai ai ka Emepera a liio oe i mea hoowahawahaia * i.i. K kuu Haku Rodolofo, eae mai i ka'u noi, e oluoiu e «haalele mai ia'u. a e haalele pu hoi i keia kakela i maopopo kona poino. a mai.e kuu Haku i na manawa apau ma keia hope e ike ia'u ke mak*-make oe, a'tt hoi e ike aku ai ia oe me ka hewahewa ole." -'No ka holomua o ko'u kulana no keia mua aku." wahi a Rodo]of". kau nei ko ? u mau manaopaa ao ka lawa no hoi ia o ko'u anie ka lana malie o kuu puuwai ina e loaa na hooiaio mua nna inai ia oe' mai i panai no kuu aloha. Aohe o'u kanalua no ko'u noho ana o keia mua aku. Ua kunana iho kuu kulana holomua o kvia mua aku i ka manawa miia loa o kuu ike ana ia oe, oiai i hele mai au mai Palanipoka mai no Tareris no ka ike ana i ka Akihihopa a au!»- i k»* Kaunawahine Tekela. A he mea kamaliao loa hoi ia'u i k<. u ik«* ana i ka hiki ana mai o ka manawa a'u e ui ai i kuu hoal<,ha. -Owai kela wahine opio?' a oia io no, no ka mea ua ninau io iiu wau i kuu hoaloha i ka wa a'u e nana ana maluna o ka AkibiAn»»la Ist*neboga, ua lele loa aku la ka ike o kuu mau mnka maluna <> ka Unie e kau ana maluna o kona lio e hele ana lioi ma ka «» ka Akihihopa ame ka ume ikaika pau ia ana aku o kuu u.K.nno ilaila." •<) kuu kau ana aku iluna oka waapa a kakou i liolo pu ai i k.'la {•<' poina ole. ?? walii a Rodolofo i «hoomau aku ai i kana wehe-w.-li,• maiiao ana. 4< aole ia ma ka ulia wale aka he hua ia o kuu lioolal.i akaln l»* ana e liui me ka waa oka Akihiliopa. Ua hele mai au il..k.> <> k*-ia walii me ka ae o kuu manao apau a e ake ana hoi i ka wa kinolii ae oluolu ia mai ka mea kaleim silika e noho iloko o k» ia kak« la. me ko'u ae pu no e noho paahao iloko o kona mau paia. K T« k.-la, ua aloha wau ia oe i na manawa apau—i ka wanaao, i k.- annio.-, i ka pouli, i ke awakea i ka malamalama o ka mahina—o <>«• in< apau loa >he aloha na'u. A pehea hoi oe no'u nei, e kuu lede o ka waili'u-la." ' <). nie a'u, me a'u e kuu Haku Rodolofo," i hooho malie ae ai ua u'i nei. "heaha la ka mea e hiki ai ke hu-na iho i ka mea i ike ma<.jM>poia iloko o'u nou? Heaha kau e noi ai a ninau no ? u nei no ka ik»*ia o ua mea la iloko o'u no ka lawa o kou aloha, no ka mea li»' ike wale no. ke ikeia mai i na wa apau e leha ai na maka o'u. O. »• kuu naita o ka muliwai Mose-le. ua aloha wau ia oe mai ka manawa a'u i ike mua loa ai e ku ana ma kela kia-pohaku mahope iho o kuu mihi ana i ka'u mau hana aloha ole ia oe —i ka manawa i wailioia inai ai ka paliikaua a ka mea i kipakuia ma ko'u mau wawae eo ka hoopakele ana ika mea mpnao ma-ua. Nolaila, e lilo anei kuu .nl(»ha nou e kuu Ilaku i mea e kauwo pu ai ia oe me a'u iloko o ka wiiiau o ka ]>oino no kaua a elua?" * K Rodolofo, e Rodolofo," walii a/Tekela i hoomau aku ai ''Ke noi n»*i wau ia oe e akaliele oe i ka hele loa ana imua me ka nana nna o]o j na popilikia e kau mai ana maluna o kaua, no ka inea <• lnki ana ia'u ke uumi a kaomi iho ike aloha a e paa iho i ka haaui ana ia*u iho i panai no kou aloha e like me oe no'u. 0, e ]i<><i»> 1 ofo, ua alolia wau ia oe me kuu uhaue apau." Alaila liookuu iho la o Rodolofo i na lima palupalu o ka wahine «'i'io a npo aku la i ua u'i nei i ona la, hoopimana malie iho la ke poo « ka ij»o maluna' , o ka uiuauma lahalaha, a kaomi hoomau malie iho l.i ka honi ana o ua aloha no ka uumawa mua loa—ka honi mua loa «• ke aloha. Ia laua no laua iho he wa hanohano loa ia oko laua iiui ana liio aku ai he i*o hookahi ika mauawa e hiki mai ana, me h*' la ua nalohia aku ka nanaina honua, oiai ka mahina e konane ana a i ka makaui e pakolonahe ana.

MOKUNA XXIX. HK KI MAKAIA KAKELA KA HANA HOOLALAHU I XA ALOHA. kalii pili kokoke loa i ke Kakela Tiirona i hui mau ai na aiio na kukaiolelo hooipoipo ana. I kela aine keia po o Konoru<io ku kiai ai aole i nele koua hele loti aku mawaho o ke kakela a hui hk* HiMa ka waliiue aua i aloha nui ai, a ua hooko mau mai hui i» HiUia i kaua olelo e pii mau mai i ke kakeia no ka hui I ,: -i ana. Ma ka aoao o keia wahine opio he maalahi loa ke alanui nona ? I»ii inai ai i kahi o ke kakela oiai ua kamaaina nui oia i na koa o a Akihihopa a oiai ua kau mai na hoopomaikai ana a ka Akihihopa inuluna oua ua lilo loa ia i mea laahia loa maluna o ka wahine <' kuiuu i makee nui loa ia ai kona maluhia e na koa, a he Eiaikai hui ia ma ka amio o ka wahine opio. Aia ma ka aleo kukulu akau a ma kekahi wahi poho poopoo p|'»haku hui mau ai lana a he wahi malu no hoi e ike ole ia mai ai aia waie no a komo maoli aku kekahi mea malaila no ka nana a ina no e pa konane ana ka mahina aole e hiki kona mae hoomalamalama i ua poho la, aka o ka malamalama °*aho aku ka mea nana e hooi loa i ka pouliuli oloko—a maluna uo hoi o keia poho kahi a Konorado e iho mai ai mailoko a no waho kahi e lewalewa ai kana kaula hookuukuu nona iho ka ike ole ia. I kekahi manawa o laua e hui ai aoie i nele ko laua kuka no hoi mai o Hilda iloko o ke kakela, aka ua maopopo ia Konorado he mea makehewa wale no ia no ka mea eia ke kakela iloko o ka poino o ka wl no ka ai ole, a he mau la helu wale no koe alaila paa loa ka ai. oiai nae he nui na la a ka poe oloko i noho hoomana**oui ai malalo o ka pakiko loa i ka lakou ai ana, koe na wahine —na Kaunawahine Tekela me Henenka. A i ka maopopo ana ia Hilda keia pilikia nui o ke kakela ua kauiaaha oia no ke kulana kupilikii o kona hakuwahine, a ua loaa pu no iaia ka hoomaopopo o ka oiaio o ia kupilikii ma ka hiohiona hohoma o ka helehelena o Konorado ? a no ia mea—4 na **&nawa apau ana i pii mau mai ai no ka hui ana me kana aloha aole i nele kona lawe pu mai he mau mea ai* ana no i hana ponoi ai na &a koa o na Akihihopa no ka hoopiha ana i ka haupo lewalewa ° kana ij>o. a he olioli nui hoi ia nona i ka noho nana aku i ka ai a kona hoa. Ua loaa ae ho ka manao aloha ia Konorado no

kona ikh* hoalnha oloko o ke kakela aka aole e Ihiki iaia ke loko'maikai aka i kaaa mau mea ai i manawaleaia mai Uo ka mea wahi aua i noonoo iho ai, he niea ia e oki pa ai i ko laua hni mau ana ina e loheia ana kona hemo «iau iwaho o ke kakela. Aia ao i k<* ahiahi ok«xi ao laaa e hni ai i ka nionawa a o ka ainaahiahi o ke kakela. a mfti ia manawa akn a hiki wale i ke ano kokoke aku i ke aomoe e hookuu ai ka laua hui ana a huiihoi aku la no hoi ka wahine o ke £ahua lioomoana o na Akibīhopa. I kekahi ahiahi a laua i noho kuka ai iloko o ua poho la a mahope iho o ka fmu ana o ka ai ana o Konorado i kona ainaahiahi mjii kana aloha mai. a ku iki mai la laua iwaho o ua wahi poho nei «a lohe aku la ko Hilda pepeiao i kekahi mea. ka mea hoi nana i hoohikilele ae i kona haupo a pane aku la ia Konorado me ka pihoihoi nui: "Hamau! Eia kekahi mea ke iiele mai nei ma ke komohana mai. ,? I Alaila ku malie loa iho la laua ma kahi pouliuli e ike ole ia mai ai laua a hakapono aku la owai la ka mea nona ke kolana lioohuoiia e laua. Aole i liuliu loa ua ike io aku la o Konorado ika mea nona keia hoohuoi. a oia no o Kapena Setinameta o ke Kakela Turona, a lele ae la no hoi kona hauli, no ka mea ua manao wale iho oia ua ikeia mai laua aka aole nae. oiai aia ke aio o ua kapena nei i kahi e, a o ke kua ka i haawiia mai ia laua. Aia na ipo ke ku haalulu la no ka maka'u o ka ikeia mai e ke kapena, oiai aole i mainao loa ua kapena nei mai ia laua aku. eia nae nee palamimo aku la laua a loaa ko laua wahi maha iki aole nae e loaa ka lanakila o ka ike ole ia mai ina e hoaheleia aku ana ma ia wahi. "Ua lawe mai anei oe i ke dala?" wahi a Kapena Setinameta i hoopua - ae ai a oia no hoi ka mea leo kanaka mua loa o ka hoopuka ana, a Konorado hoi i lohe pono aku ai no Setinameta ia leo. "Ua lawe mai nei maua he ekolu eke dala e ke kapena," wahi a kekahi leo kanaka i pane mai ai a hoomaopopo iho la o Konorado aia he kokoolua ko ke kapena, eia nae, aole he ike aku 0 laua no ka pouliuli loa ika malu laau. "A oke koena dala aku 1 koe e loaa mai ana ia oe i ka manawa e lilopio ai ke kakela," i wehewehe .hou ia mai ai a maopopo loa ae la ia Konorado ke kumu o keia hui ana. > "Aka, aole pela ka kakou aelike," i hoohalahala aku ai o Setinameta.

"Mai ka Akibihopa mai nei keia hoololi aelike." wahi a ke kokooiua, "no ka mea ua loaa ka ike i ko inakou haku aole e nele kou hilinai no ka hooholo pono ia mai o ke koena i koe e ia. A ina paha ua kanalua oe no |a mea alaila o kou nele no ia i keia niau eke dala gula ekolu, ka*mēa imua o kou alo." "Eia nae o ka aelike he aelike ia," wahi a Setinameta. "Aka e inalama ana ka Akihihopa i kana olelo a aole e (hoohala i ka uku aku i ke koena dala i koe ina e hooko oe i kou aoao ke hiki mai ka po oka la apopo. Nolaila aole oe e nanauki loa ike kali ana 110 ka mea aole e u iho o ke ao no ia o keia po a, po ka la apopo oka loaa no ia ia oe ia puu dala nui. O kou kanalua ma keia mea oia ka niea nana e hoike aku i ka Akibihopa i kou hooko aelike ole no ka mea aole i hooleia kou makemake." "0, aole ka J u he hoole maoli ika hooko ana ika hana, aka he hoohalahala wale no, a ina ua hooponoponoia me ka maikai alaila e lawe uo wau i na eke dala ekolu i keia manawa a ihooko aku i ka hana." "Alaila ua ae oe i ka aelike e lilo ke kakela i ka Akihihopa a e panai aku ka Akibihopa ia oe mfc na puu dala, oia anei ka aelike?" <f E ae no wau ina aia ianei na eke daki gula ekolu i hoikeia mai nei?" Alaila huli ae la ka hoaolelo o ke Kapena Setinameta i hope a nanao iho la iloko o kekahi eke nui a hu'e ae la he ekolu eke dala i piha pono a haawi aku la i ke kapena, a ke kapena hoi i lalau aku ai a hu-na iho la ilok6 o kona ekeeke a uhi paa ae la i kona koloka nui. A i ka nalo pono ana o ua mau waiwai kumakaia nei ua ninau mai la ka elele a ka Akibihopa: "A lieaha kau mau kuhikuhi ana e lilopio ai ke kakela ia makou?" "Ua hana wau i ke kumu e hemo maalahi ai ka puka-pa j kukulu akau/' wahi a Setinameta e wehewehe ana, "no ka mea ua ae oluolu mai kuu Haku e lawe ae i na eke one i pailaia ma ua puka la, no ka mea ua hooiaio aku wau iaia aole lie pilikia i koe no ka lele kaua ia mai, eia nae e hoomakaukau no makou ia makou iho no ka wehe ana i ua puka la a e hemo awiwi aku iwaho me ka limaikaika no ka ihoopakele ana ia uiakou i na paio e hooku'i mai ana. Ua hoike aku wau oia ka hana hope loa a makou e hana ai i ka inanawa e pau ai ka makou ai a e make ai hoi i ka pololi." "A no keia mau wehewehe a'u," wahi a ua kapena nei i hoomau aku ai, "a'u e manao nei ua lanakila wau, a he holopono hoi ia no ka hana e hana mai ai i ka po o ka la apopo,—mahope iki iho o ke aumoe i ka hora 12 e komi iki wale mai ai no oukou a o ka hemo no ia o ke pani-puka a o ka lilo no hoi ia o ke kakela ia oukou. Eia nae, e pono ia oukou e makaala loa, a o ka'u e a'o aku nei oia ko oukou hooikaika e hopu mua i ke kino o ke Kauna Taele, a ke paa ia oukou o ka lilopio no ia no ka mea oia no ka mea nana e lioala hakaka i kona poe koa. Aole o ke kauna wale no aka o ka paa ana o kona hikanela ma ka inoa o Rodolofo, he kamika opio, ka mea nana i lawe ae i ke Kaunawahine Tekela mai Tarevis mai alaila ua maalahi loa ka hana a'u e manao nei aole he hakaka hou ana aku i koe. A no keia kanaka opio, ina manao na Akibihopa e hopupio iaia aole paha e hoole mai laua na'u e Jiopu iaia malalo o ka uku ia mai e laua no ia hopu ana, he uku j mawaho ae o keia aelike i hoopaaia iho la." ! Ma keia manawa ua maopopo loa ae ia Konorado ka manao ku- i makaia puuwai eleele loa o ke Kapena Setinameta no kona Haku ame kona Kakela, a o ka mea i hoopouli loa ae i kona noonoo oia ka olelo e hopu i kona Haku Rodolofo a waiho aku iloko o ka lima 0 na Akibihopa, a no keia kumu i ano pouli loa ae ai kona noonoo 1 ka piha huhu i keia kumakaia nui o ke Kakela Turona a hoo* maopopo ole ae la oia i ko laua poino ina laua e ikeia ana alaila hoopuka leo ae la oia me ka huhu nui: "O oe inaoli io no ke Kepolo Kumakaia, e Kapena luda." No keia leo nui ana o Konorado me na olelo ikaika ua puiwa loa ae la ua poe kuai kakela nei. aia ka he ekolu ko lakou nui —he elua no ka Akibihopa mawaiio ae oke Kapena Setinameta a emoole ua hemo like ae la ka lakou mau pahikaua e anaanapa olino ana iloko o ka pouli o ka po i makaukau no ka paio aku, — he puiwa nui hoi ia me he la o ka mea nona ka leo i loheia no ke Kauna Paeie ia. A no keia olaolapa o na ua manao fcoke iho la o Konorado e poino ana laua ke ole e loaa koke kekahi mau lima kokua, a oiai aole he makaukau kaua ko Konorado me ia ia wa, a no ka nui kaumaha o Hilda no keia kulana kupilikii o laua ua pouli loa ae la kona noonoo a hina iho la oia ma na wawae o Konorado, a oia no hoi kona manawa i lele limaikaika aku ai ! i kekohi o na koa o ka Akibihopa no ka liio mai t> kana pahikaua iaia i mea kaua pale nona, a mawaho ae o keia hoao ana on& |aia oia ke uwa la ia manawa hookahi no: "Kokua, e kokua! Auhea na kiai! He kipi? he kipiī" Ia manawa pokole no ua loheia aku la ka haukawewe ana mai 0 na kapuai wawae e koekoele mai ana mailuna mai o ka pa nianoanoa oke kakela me ka hooho nui o na koa kiai: "He kipi, e kaua aku." Alaila hoomaopopo iho la ke kapena kumakaia e poino ana ina aole e hana koke ia kekahi hana nolaila ua kauoha koke iho la | oia i kona mau hoakuka e holo a nana ia e hooponopono aku i ka mea i koe maluna o keia hooho kipi. "£ holo olua me ka ike ole ia mai e na koa kiai." wahi ana i leo nui ae ai e loheia ai ia lakou wale no. e hooponopono 1 na mea i koe." t Me ka hakalia ole na nalo akn la na elele Akihihopa iloko o ka ululaau iioko o ka pouli. Alaila hnli ae la ua kapena nei a lawelawe iimaikaika akn la malana o Konorado, a i ka manawa i hoea mai ai o ke koa kiai ua hoopuka leo kalakala ae ia ua kapena. nei no ka haawi kanoha ana: (Aole i pao.)