Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLII, Number 49, 2 December 1904 — AKAHI A ALA KA HIAMOE [ARTICLE]

AKAHI A ALA KA HIAMOE

Ma ke "Aloha Aina" o ka la o Nevemaba i ike ibo ai wau i ka rnanao pane ia'u maluna o ke kumuhana: •'I Hauie no na Demok»rata ia lakou no." Mamua o ko'u hoike ana i ka'u pane, ke makemake nei wau e mao- \ popo mūa ia Aloha Aina ame ka leh*x-1 iehu ko'u moto, a oia iho keia: "Me j ka manaoino ole aku ia ha'i, ame ke | aioha i na poe apau." a maluua o { ktia kahua ko'u mau kalaimanao ana | o na wa i hala ame keia pane ana. Mo kau pane e pili i ka | hoki," a maiuna hoi o ka hana i ha- •. naia no Xotiey, ua hoike wau maiur.a »; o ia mea penei: "Ke manao nei ka j mea kakau mai ala ole mai keia har»a |

ina aole na hana hooikaika balota, j etc.," a o keia no ko'u manaoio maoii. | Mai ka hookumuia ana o na hana kalaiaina Amerika ma Hawaii nei a hiki i keia wa, ua ikeia o na haiolelo pillkino ame na kuamuamu hailiili a hapala wale i ka inoa maikai o kekahi mea na mea e aia koke ana. O kekahi o keia mau mea he wahahee maopopo, a ke hoomanao ae nei wau i kela kanaka i moeia ke aloha oiaio o »ka lahui nona mai Hawaii a Niihau iloko

o na puuwai o na ka Hon. R. W. Wilikoki: Iloko o na hana kalaiaina o ia au, aole paha he kanaka i hoino loa ia e like me la, a ua hoike amakaia ae na hoino ma na olelo ame na kii e pinanaia ana e ka moo ame ame na elelu. Iloko o keia mau hana ino āpau. ua moniia Iho iloko o ka puuwai o keia kanaka ahonui, oiai ua ike no oia ua hanaia keia mau mea apau no ke kalaiaina mai ke kumu, aole no kekahi mea e ae. O ka lua o na hoinoia, aL o Aloha Aina pu iioko o ia hoino ana, oiai no ke Keikialii Kalanianaole, a ua moni oia ia mau mea oiai ua ike no ia aole he oiaio iloko o ia mau mea a ua ala mai keia ma ke ano kalaiaina. O ke kahua a keia mau kanaka Hawaii elua i alo ai, oia ke kahua o keia makapeni, i pane hoi no kau ninau. Ina owau ma ia makalua, iloko hoi o na. wiliau kalaiaina ( a i maopopo hoi ia'u he mea oiaio ole ia i hoopukāia no'u, e pale no wau ia'u iho imua o ka lahui a waiho aku na lakou e haawi mai i ka olelo hooholo no'u ma ka pahu balota. Aka, ina o ia hana a ua hanaia mai ia'u me ka manao opuino a hapala wale i ko'u inoa maikai, mawaho ae o na hana kalaiaina, alaila e wohe no wau i ko'u papale a hoomaikai aku ia oe e Aloha Aina a hahai aku ma ka'meheu a ko poai i hana ai maluna o Chas. Notley, No ka lua o kau pane, e hoike ana oe akahi no a kukuluia ko aoao kalaiaina ma Hawaii nei, a o kuu aoao kai hookahua mua ia, ke oielo nei wau akahi no a ala ae ko hiamoe, a i ol« akahi no a kanakamakua ae. No ka powehiwehi o kau hua kepau, aole o'u ike pono iho i ko makahiki i pa'i mua loa ia ai, aka ma ka ohenana hoonuiike i ike iho ai wau i keia mau ma • mala olelo: "Hookumuia i Mei 2S, 1595." a ina ua hewat ka hoike a kuu aniani hoonuiike, alaila ke noi nei wau ia oe e kala mai ia'u. Ina io i ka 1595 ko puka mua loa ana i wahaoieio no ka lehulehu, alaila o ka wa ai waiu no ia, a i 1900, elima makahiki mahope mai ua loaa ka olelo ame ka hoomaopopo ana ia oe, a ua mam« no hoi i ka holo. * I ka 1900, elima makahiki mahope iho 0 kou honi mua ana l na ea huihui o keia ola ana, hookahuaia iho Ia na aoao kalaiaina ma ka lepo o Hawaii nei, e likē me ko Amerika ano. Hookahuaia ka aoao Repubalika, hookahuaia ka aoao Demokarata, hookahuaia ka aoao Home Rula. WaeEa na moho Elele o Hawaii nei o Hon. Samuel Paka, ko na Repubalika, a owau kekahi i komo i ka hana hooikaika koho baiota nona. O ke Keikialii David Kawananakoa, ko na Demokarata: o Robert W. Wilikoki, ko na Home Rula, a o oe pu iloko o ia huina ia mau la a ano waie ae nei no kou huli ana i Demokarata, a bapetizoia ma ia aoao. O keia a'u e hoike nel he oiaio. oiai ua paa ma ko Hawaii nei moolelo, ua puka «oko o na nupepa. a ke manao nel wau ua komo no iloko o kou kino opiopio, oiai he felima ou mau makahiki ia manawa. Ua ku'i aku ma na pe'a apau o ka honua mahope o ke keho balota mua loa ma Hawaii nel, ua haule na moho Eleie Repubalika ame Dernobarata !a Hon. Fi. W. Wilikoki, a ua lilo ka hapanui o na Hale Kau Kanawai o ka Teritore o Hawaii 1 na Home Rula. E hoole ana anei oe e Aloha Aina i keia mooieio oiaio? He nui aku no na mea 1 koe e hooia ana ua kukulu mua ia no ko aoao ma Hawaii nei, a ua kukulu like ia no me kuu aoao kalaiaina. aka mamuli o ka nawaliwali o ko aoao kalaiaina, pela 83 I moe maiie ai a hoopili aku me ka aoaf. Home. Rula i loaa ka ikaika. a me he mea ia pela paha i hoohulihuliia ai Oe a huli i Demokarata a bapetizoia ma la aoao. Ua lawa »a hoike no kela manao a ua ike ka»lahui I keia mau mea. Ina paha { i mai oe ma kau pane. ua hooponopono hou ia ko aoao kalaiaina i kela mau mahina pokole i hala ae nei. alaila e wehe aku wau i kuu para!e imua ou, e Aioha Aina, a I aku wau iii oe, ua pololei o*?. a e hooikaika aku i huli mai na hoa Hawaii o kaua a komo ae i na aoao kalaia ina o Amerika. He m«a hauoll J<r>a no'u ka ike ana i na Hawaii oiaio e komo ae ana iloko o na aoao kalaialna o AmeHka, a he nwa hauoli iloko o ko'u puuwai ka ike ana aku ia o« e alakai ana I n* hoa Hawaii o kaua i pani mal ko lakou mau pepeiao | ka'u mau a'o ana a pa» mai no na<? ia oe. O ko kaua like ole ma na kalaiaina no ia a ma ka kaua mu knlaimanao ana. Ke Ike nel wau ma kou mau kolamu i na Jnanao h*mn. ola! no nae wau I ke aheahe makani \

rce na hoike otaio e heon-aauao a.3A i | ks lahui. E Uke kou rr.»Bao e h>>?- | Lih.4 mau i mea « ai I' n-i jr»sn3o huhu o ka iahui Hawaii i , k«u no e ikalka aku ai ka'u kau paie ar»a tr a k»?'u a ; -ao ma ; n,s ī :k- &i ua pon > ko"u • : ; a in..i k*kahl i h.inaki r kuu a.-:-vo e iv-!.•:;> ai ko'u ua n:ukaukaa »aa e hul! Aku jnuo ī kuu nuu ht\a o ka auna hookahi. aoW nu% ke ku ana ae mawaho o ka P-.U s aka n:a ka noho pu ana me lakou a \ paio aku. He hoohewaie ke kanaka ke i ho2o ma kahi ? a paio aku. a peia Wau | f hoopuka ai i kuu inoa roK>iei mulalo ; o ka'u mau manao kaiaiaina apau. mai ko'u komo ana ma keia mea.he! kalaiaina a hiki i keia wa. Ua maopopo mua ia'u e paneia ana wau. oiai oia no ka hopena o keia mea he kalaimanao. a nani ia nau e Aloha Aina i pane mua ia'u. ke haawi aku nei wau i ko'u mahailo nui ia oe. aole me na huaoleio haiiiiii, aka "Me ka manaoino ole aku ia ha'i, ame ke aloha i na mea apau." Kou Oiaio.' S. K. NAWAA. Kalihiwaena Noveni;iba 1904.