Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIII, Number 45, 10 November 1905 — NUI KA NAAUPO. [ARTICLE]

NUI KA NAAUPO.

He nui loa ka naaupo o kela kanaka [ pakaukau waiona o kekahi o na hale- [ kua{ nima kokoke i ka makeke kuai i'a nana ka hoike manao i kona hoakuka maiuna o ka nlnau plHwaiwai oiai j iaua e kali ana i ke kaauwila ma k# s kihi o na alanui Papu ame Moi o ke j kulanakauhale nei ma ka Poaono. e like me ia i puka ai rr*a kekahi o na kolamu meahou o ke Kiiohana o ka pule i halsu e olelo ana: "INA HE WAHI HAPAHA <25 KEXETA) WAI LE XO KO LOKO O KE EKE O KEi KAHI KANAKA. A INA HE WAHI PILIWAIWAI KEKAHI. E KOMO ILAIL,\ A E NLI NO KA PUKA. O!IA KA NANI oKA PILIWAIWAI." [ Ama keia hoike manao ana i kana- ; lua ole ai makou i ka paiie ae i ka | nui naaupo o keia haole a makou e i manaoio pu nei i ka nui o ka poe noo- | noo akahele i lokahi pu me ko makou I manao a pau pu no me ka poe e hele nei i ka piliwaiwai ma ka houpoo wale ana i ko lakou mau lunamanao nae e heohalahala ana i ka ino. Wahi a ke kokoolua no ke kakoo ana :io i keia ninau hooikaika piliwaiwai \ ua kukoo pu oia ia mea hookahi me ka waiho pu ana i kekahi hooia ma ka hoike ana i ka ulakolako o ke kulanakauhale o Carson o Nevada (Amerika) ma ka nee mau ana o ka piliwaiwai pela i kalele ikaika ai kona noonoo o ke kauhale nee laulaha o ka piliwaiwai he kaona daia loaa nui ia. Alaila, o keia hou no kekahi naaupo. O ka piliwaiwai he hoapiii oia no pepehikanaka. no ona rama, no hooilihune kanaka. no hoopiliaiku ohana, no hoopololi ohana, no hoopupule noonoo a he hoahanau no na ino e ae. Ma keia mau hoapili o piliwaiwai i hooaiaiia ae la he mau mea lakou i ikeia ka oiaio iloko o keia kulanakauhale. No ka pihoihoi mau oka noo noo o kekahi haole kahiko o Hawaii nei he mau makahiki i hala loa ae nei, he kapena moku oia no kekahi mokukuna holo piliaina o na kai o Hawiaii—tio ka nui loa o ka noonoo piliwaiwai iloko ona e ake ana o ka hoi hou mai o na dala ana i lilo ai, he huina nui ma ka houluulu ana i na mea i lilo aku, ua ano opuiepule iho la kona noonoo a kunahihi maoli, a no ia mea, ua olalau aku la kona hookele moku ana a hala he mau la ua haohao nui ae la na luina a no ka mamao loa no hoi kekahi mai ka Paeaina aku. nolaila, ua hoopiiaia iho la ua kapena opulepule nei a laweia ae la ka hookele moku ana mai iaia ae ke kumu o ke ku hou ana o ka moku i Honolulu nei. O keia kekahi o na anoai inoino hoopupule o ka piliwaiwai mawaho ae o na ino he nui e hooia ana i ka ino io o ia mea he piliwaiwai. A no ke akē nui no hoi o ia kanaka Hawiaii a kuaki nui i ka hoi oie mai 0 kana mau dala he kanāono a oi i lilo aku i ka piliwaiwai ki-pa ka mea nana i koi ikaika iaia e hoomau aku 1 ka plllwaiwai ana no ke ake e hoi mai ke kumu o kona hoike ana ae i ka inoino maopopo o ka piliwaiwai ame kona ilihune mau ana ma ia hana a hoopilikia nui i kana ohana a hiki wale i kona make ana ua hala aku oia iloko o ka ilihune e hoopiliaiku ana i kana ohana mahope iho. A no ka nui pillwaiwai ame ka inurama o ia haole o keia kulanakauhale a hoopiliaiku mau aku i kana ohana, ka wahine ame na keiki ua hookaawaleia iho la laua ma ke kanawai okimare a ke huiia me na ino e ae he nui ua lawa lakou ino no ka hooia ana i ka naaupo o keia mau haole na laua na hoike manao kakoo piliwaiwai a naaupo pu ka poe kakoo apau me ka nana ole ae owai la lakou ina he haole, Hawaii, Pake a lahui e ae. O kekahi hana maikai a ke kanaka e hana ai maluna o keia ninau piliwaiwai a maluna o na ino e ae apau, oia kona paa ana no iaia iho mai ke komo ana aku iloko o ia mau ino. a makou e manaoio nei aole ia he naaupo aka he naauao.