Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLIV, Number 15, 13 April 1906 — Page 1

Page PDF (1.30 MB)

This text was transcribed by:  Ululani Victor
This work is dedicated to:  Samuel M. Kamakau

Ka Nupepa Kuokoa

Ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii.

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU.

 

BUKE XLIV -- HELU 15.    HONOLULU, T. H., POALIMA, APERILA 13, 1906.       NA HELU APAU 3115.

 

E Huli i na Hoopii

 

HALAWAI A KA PAPA LUNAKIAI O KE KALANA O OAHU.

 

HOOHOLOIA I KEIA POAKAHI AE E HULIIA AI NA KUMU HOOPII E WAIHO NEI.

 

            Ma ka po Poalua nei i malama ae ai na Lunakiai e like me ka mau, a ma ka halawai i noho ae ai o Lunahoomalu Geo. W. Smith ma kona noho.

            Mahope o ka weheia ana o ka halawai e like me ka mea maa mau, ua hapaiia mai la na

HOOLILO.

 

            E like me keia malalo iho nei:

            Oihana Kukuiuwila, $764.14.

            Oihana Pahu Makai ame Hooho Pauahi, $287.45.

            Alanui Apana o Waianae, $315.05.

            Alanui Apana o Koolauloa, Helu 2, $402.90.

            Alanui Apana o Waianae, $78.95.

            Alanui Apana o Koolauloa, Helu 2, $96.

            Alanui Apana o Waialua, $28.25.

            Alanui Apana o Koolaupoko, $28.25.

            Lunahooia Kalana, $29.35.

            Bana Hawaii, $134.37.

            Oihana Lawe Opala, $369.63.

            Na Malama Paka, $8.16.

            Oihana alanui, $8537.54.

            Eneginia o ke Kalana. $6.50.

            Oihana Makai, $1028.87.

            Oihana Makai, $37.15.

            Huina, $12,152.46.

 

KA HOIKE A PAELE.

 

            I ka hapaiia ana mai o ka hoike a J. K. Paele i waiho ae ai ma ka halawai i hala e pili ana i ka hoomahuahua ana i ko Kakauolelo Hapakini ukuhana, ua noi koke ae o Lucas e hoomoe loa ia ka noonoo ana, a kokuaia mai e Adams.

            Hoohalahala o Cox ia hana a keia mau hoa.

            Na ka lunahoomalu i hoomaopopo ae i na lala aia he mau kumuhoopii iloko o ka hoike a ke komite i pono e huliia e like me ko ka Oihana Kukuiuwila.

            Ua hoike ae o Moore ke Komite no na kukuiuwila aia no kana mau lawelawe ana iloko o ke apo o ke Kanawai, a ua paaia na hoolilo ilalo.

            Wahi hoi a Adams ina e nana pono loa ana na lala i na bila i kikooia mai ai, e maopopo ana ia lakou na mea i hoea mai ma keia mau mea liilii.

            He makemake hoi ko Cox e ike i ke kumu i hoomahuahuaia ai na ukuhana, oiai aole i ike ka lehulehu ame na nupepa ia mea.

            Wahi hoi a Moore ua ae loa oia e hoike imua o ka lehulehu i kana mau mea i hana'i ma ke ano he lala no ka Papa, a aole hoi ia he mea nona e hilahila ai.

            Na Adams i hoike ae i ka maikai o ka Luna Alanui Nawaakoa hana, a waiho ae hoi i ka manao e hoomahuahua ae i kona ukuhana i $125 o ka mahina, a aeia.

KELA HOOPII NO LAKE.

 

            Na ke komite i hoike ae o na kumuhoopii a Archer ia Lake ua kuhihewa ia mea, a noi ae e hoopauia ka noonoo ana maluna o ia mea, a e hookuuia aku ke komite.  Aponoia keia hoike.

 

KA GERE HOIKE.

 

            Na Mr. Gere, ko Oahu nei Eneginia, i hoike waha ae i kana mea i ike ai e pili ana i na alanui o na Pali Koolau.  Nana i waiho ae i ka manao e huli o Luna Alanui Peck i wahi wawahi pohaku.  He mea pono no hoi e hanaia ke alanui Pali, ma ka huli Koolau mamua o ka hana ana ma kekahi mau wahi okoa aku.

            Ua hoike aku o Gere i na luna alanui apau o keia mokupuni he mea pono ia lakou ke waiho mai i na hoike malama a lakou me ka hoakaka piha ana i ka lakou mea i hana ai.  Ua manao oia ua ala mai na manao like ole ma na apana kuaaina mamuli o ke kaa ana na kekahi kanaka e kuai i na lako, a na kekahi hoi ka nana ana i ka hana.  O na luna alanui apau he mea pono ia lakou e malama i elua buke kiko la, a e waihoia i ka papa i mea hoomanao no ia mua aku.

            Ua waihoia keia mau a'o ana i ke komite o na alanui, a na ia komite e hookomo mai ma ke ano hoike.

 

HE NOI DALA.

 

            He leta ka i loaa ae i ka Papa mai ia W. A. Bryan, e haawi mai ana i ke kuleana i ka Papa iloko o ke Keena heluhelu buke o ka Ahahui o Honolulu, a e haawi pu ana hoi i ka pono e haawi wale i kona mau buke i na makaainana maikai a kupono; ina no nae e ae ana ka Papa e haawi i wahi haawina dala ma ka mahina paha a i ole ma ka makahiki paha.  Ua waihoia ae keia leta i ke komite o na Loaa ame na Alahele.

 

KELA NINAU O PECK.

 

            O keia hoopii a na poe o Koolaupoko, e like me ia e puka nei ma kekahi wahi o keia helu, ia Luna Alanui Solomon Peck, ua laweia ae e ka Papa

(Nana ma ka aoao 8.)

 

Ke Aumeume Nei

 

HE PAIO MAWAENA O NA LUNAKIAI ME KE KOMIKE KALANA.

 

A KE AHI MA KA HALAWAI A KE KOMIKE KALANA O KA AOAO REPUBALIKA.

 

            He elua halawai a na Repubalika i malama ai ma ka po Poaono i hala, a o ia mau halawai ua malamaia ae ma na wahi like ole.

            Ua malama ae ke Komite Kuwaena i kana halawai ma kona keena, a o ke kumuhana nui i noonooia e pili ana no ia i ka mahele ana ia Honolulu nei iloko o na mahele koho hou, a ua waihoia aku keia ninau i ke Komite Hooko, a ilaila e noonooia ai; a o na manao i loaa ae ma ua halawai la o ia no ka waiho ana i na mahele koho e like me ia e ku nei me ka mahele hou ole iho.

            Ua malama ae la no hoi ke Komike Kalana i kana halawai, a ilaila i a ae ai ke ahi.  Ua noho lunahoomaluia keia halawai e John Waterhouse, a o keia kekahi o na halawai i piha loa i na kanaka, a o ka hapa o na lala me he mea la aia ko lakou inaina maluna o na Lunakiai Repubalika, i ala mai hoi mamuli o ko ka Papa hookohu ana i kekahi poe ma na hana o ke Kalana i komo ole ma ia aoao, a aole hoi mai ka papainoa i waihoia aku e ia komike.

            Ma na hoike manao ana i loaa ae ai he kumu hoohalahala i na Lunakiai Repubalika, a no lakou na ahewa ana ua kau pu aku la no hoi ia mea maluna o ka Papa holookoa.

            E like no hoi me na mea mau i ikeia i ka wa e ala mai ai kekahi ninau o keia ano o ia iho la ka manawa e noke ai i ka hauwalaau, me na manamanalima e kuhikuhi ana a e panapana ana.  O keia mau mea no nae apau, ua pau iho la mahope o ka waiho ana mai o Charles Hustace, Jr., he olelo hooholo e koi ana e waiho ae na Lunakiai Repubalika i papainoa i ke Komite Kalana, e hoike ana i na poe i hookohuia i ka manawa a lakou e noho lala ana no ia Papa, a ma keia iho la e maopopo ai ina ua hookohu a hookohu ole ia na poe mawaho o ka aoao Repubalika, ma na oihana.

            Ua hooholo pu ia ae no hoi ma keia mua aku e hapai hou mai ana ke Komike Kalana i ka hana maluna iho ona no ka waiho ana aku i na inoa o na Repubalika e makemake ana e loaa na hana.

            Maanei i a ae ai ke ahi maluna no o ia ninau hookahi, mawaena o Jim Quinn ame Adams, a hele loa ka laua mau paio ana maluna o ke kau koho Kalana i hala, i haaleleia ai o Jim Quinn e na makaainana ma ka la koho, a o Jim Quinn hoi, ua kapa aku la oia ia Adams he kanaka huna mai ke Komike aku i na poe a ka Papa e hookohu ai ma na oihana.

 

            E oluolu i na lala pau o ka Ahahui Hoolewa Aloha Lahui o Lahaina, e hoomanao mai i ka Lau Oliwa o ke aloha no ko oukou hoahanau i make oia o Mrs. Hana Keamalu Paiau i ka la 9 o Aperila nei, e hoihoi ae ma ka lima o ka Puuku.  Aloha no ia makamaka.

 

[kii]

KA LUAPELE O VESUIVUS.

 

PUOHO KA LUAPELE VESUVIUS.

 

HOOKAHI KAUKANI KAPUAI KE KIEKIE O KA PUNOHU AHI.

 

ELIMA HANELI I MAKE, A HE MAU HANELI KAUKANI I HOOPUEHUIA MAI NA HOME AKU

 

            NAPLES, Aperila 7. -- O ka puoho ana ame ke kahe ana o ka pele o ka Luapele Vesuvius ke pii mau nei me ka ikaika i na hora apau a o na kamaaina ame ka poe noho o na kauhale ma ke kumu o ua mauna nei ua hoopihaia me ka weliweli a ua pihaku'i ae oloko o na luakini.

            O ke kahe nui o ka pele e holo ana ilalo o ka mauna he elua haneri kapuai ka laula a o kona mama kahe aia ma kahi o umi-kumamalima kapuai aina e uhiia ai iloko o ka minute hookahi.  O ka nanaina o ke ahipele i ka po he ku maoli no i ka nani, e lele ana ma kahi o hookahi kaukani kapuai ke kiekie iloko o ka lewa mai ka waha ae o ka lua.

            Ma ke kahe mana-lua ana o ka pele ma ka aoao o ka mauna e huli la ia Pompeii ua lilo ia i mea weliweli nui i ko Ottajano me 20,000 poe noho o ia wahi ame Torre del Greco me ka huina kanaka ma kahi o iwakalua kaukani.

 

            He mau mahina aku nei ka hoomaka ana o keia hoolapa ana o ka Luapele o Vesuvius a iloko o ia manawa hookahi no i ike nuiia ai na ano like ma na mokupuni apau o ke kukulu hema o ka anemoku o Ikalia.

            NAPLES, Aperila 10. -- O ke kahe ana o ka pele o Vesuvius eia ke ikeia aku nei na hiona o ka emi ana mai, aka, he 150,000 poe i hoopuehuia mai ko lakou mau home aku mamuli o ka weliweli loa i ka hana a ka pele.  A o na kaaahi apau e holo ana iwaho mai ke kulanakauhale aku ua hoohakaliaia ko lakou holo ana mamuli o na pohaku pele i lu-a iho maluna o na alahao.

            He elima haneri i hoikeia ae ua pau i ka make, a he elua haneri o ia huina i make mamuli o ka poino ana o ka luakini o San Guiseppe.

 

            Ua oleloia, i ke kau o ka weli iloko o ke kulanakauhale o Naples mamuli o keia puoho ana o ka pele a na ia mea no hoi i koi ikaika aku i na moku e holo ana iwaho e hoi hou iloko o ke awa ame ka hoea ana ae o ka Moi ame ka Moiwahine o Ikalia ilaila no ke kokua ana i ka poe i hoopilikiaia.

            O keia kekahi o na mea i loheia mai ke kelekalapa o nehinei a ma ia kelekalapa hookahi no i ikeia ai ka weli maluna o ke kulanakauhale o Caserta me 35,000 poe ame ko Nola kauhale me kona poe o 15,000 i uhiia e ka pele, a ma keia uhipaaia ana o keia kaona oia ka mea nana i hoike ae i ka ikaika ame ka hikiwawe o ka hana o ka puoho ana o ka pele.

            O ka emi ana mai o na hana o ka luapele o Vesuvius he emi ana mai ia mahope iho o ka puoho ana ona i komohia aku ai na popilikia i na wahi kokoke iaia ame ka lehulehu i loaa aku i kana ino, a na ia mau hana weliweli i hoike ae i kona ano iloko o kona moolelo.  He mau makahiki no i hala aku ua puoho ae no keia luapele a hooleiia ae la koloko o ka honua iwaho i ka la me ka hoonaueueia ana o ka honua me ke ola'i ikaika.

            No anenae he umi-kumamalima haneri makahiki i hala ae i hamau mau ai keia luapele i puoho ae aole i ka nui loa, aka, i ka makahiki 1631, i puoho ae ai oia me ka ikaika a ua oleloia he umi-kumamawalu haneri ka nui o ka poe i lilo na ola mamuli ona.

            NAPLES, Aperila 11. -- Eia no ke mau nei ka naoioi o Vesuvius, eia nae, ua loli iki ae kona ikaika a o ke one wale no ka hapanui ana e luai mai nei i ko ka honua iwaho.  He elima haneri poe i make mawaena o Ollajano ame Guiseppe.

            NAPLES, Aperila 12. -- Ua manaoioia ae ke emi loa aku nei ka ikaika puoho o ka luapele o Vesuvius.  Ua emi mai ka ikaika kahe a lele o ka pele i keia manawa a o ke kulana o na okana aina i hoopoinoia e ia ke maikai ae nei.

 

NA MOI POKOLE.

 

            Me he mea la aohe paha he moi malalo iho o ka la e ola nei i oi ae mamua o kona moiwahine.

            O ka Moi o Enelani he eono iniha ka pokole iho mamua o ka Moiwahine Alexandra.

            O ka Za hoi, he wahi kanaka uuku, ua oi ae kana Zarina (moiwahine) mamua ona.  Aia no kona loihi ma ka poohiwi o kana wahine.

            He kanaka loihi no o Kaiser Wilhelm, eia nae ua lihi ae no ka Emepera wahine o Kelemania, a oia iho la ke kumu o ke Kaiser i ae ole ai e pa'i kii ma ka aoao o kana wahine aia wale no a noho kana wahine ilalo.

            O ka moi hoi o Italia, he pokole a momona no hoi, eia nae aole i hiki ae kona loihi i ka poohiwi o ka Moiwahine Helena.

            O ka moi momona hoi o Pokukala, ua pokole iho no oia mamua o kana wahine.

            He eha iniha ka pokole iho o ke Keikialii o Wale mamua o kana kama'liiwahine.

            O ka moi opio hoi o Sepania he mau iniha kona pokole iho mamua o kana wahine hoopalau.

 

MAKEMAKE I AUPUNI REPUBALIKA KO RUSIA.

            NU IOKA, Aperila 11. -- O Maxim Gorky (he Rukini) ua hoea mai oia ianei i nehinei.  Ma kona ikeia ana aku ua olelo ae oia o ke koho balota o Douma (ma Rusia) aole ia he mea e kau ai ka maluhia iloko o Rusia, a ua kakoo ae oia i ke kukulu ana i aupuni repubalika.

           

Ke Aluia Mai Nei

 

KU-E KEKAHI POE REPUBALIKA IA RATHBURN.

 

KE KUMU I HOOKOHU AI O PINKHAM IAIA I LUNANANA NO KA MAKEKE KUAI I'A.

 

            Ua ala ae he mau manao ku-e i loko o kekahi mau hoa Repubalika i ka wa i loaa ae ai ka lohe ua hookohuia aku o William Rathburn, he keiki Hawaii oiaio, e Peresidena Pinkham o ka Papa Ola, i Lunanana no ka makeke kuai i'a o Kapuukolo ae nei.

            O ke kumu i loaa mai ai o keia ku-e mamuli no ia o ko Mr. Rathburn kakoo ana i na moho o ka aoao Civic Federation ma ke kau koho balota i hala, a haalele hoi i kona kakoo ana i na moho a kona aoao i wae ae ai.  Me he me la, ma ka aoao o ka Papa Ola aole e nana ia ana keia mau uwala liilii e kakaa wale nei no mawaho o ka pu'epu'e, oiai o ke kulana oia Papa i keia manawa aole he nana i na aoao politika (kalaiaina).

            Ma ka hoike i loaa a'e mai ia Peresidena Pinkham, a i haawiia ae hoi no ka hoolaha ana, ua maopopo loa ke kumu i hookohuia ai o Mr. Rathburn ma ke kulana ana e paa nei i keia manawa.  Wahi a ka hoike a Peresidena Pinkham, he elua noi i waihoia aku iaia no ia kulana.  O William Rathburn na Hon. W. C. Achi (a o ua Achi nei no hoi kekahi e nini loa ia nei e ua poe la) i waiho aku, a o Alika Nicholas kekahi, a na Lunamakai Baraunu hoi i waiho aku i kona inoa.

            Ua koho aku o Pinkham ia Rathburn mamuli o ko Achi hooia ana aku aole oia i waiho aku ia inoa ma ke ano politika, aka, mamuli o ko Rathburn noho like me ia iloko o ka apana hookahi, a he wahine kana ame na keiki e kaukai nei i ko lakou ola maluna o keia keonimana.

            Ua hoole aku oia ia Alika Nicholas malalo o na kumu i ikeia ma keia papa hoomanao a Peresidena Pinkham:

            "Aole i komo mai he wahi manaolana iloko o'u no Mr. Nicholas.  Mai haawi no au i ka huli pono ana i kana noi ina aole oia i koi maoli mai ia wa a ma ia wahi no e hooholo iho au i kana noi ma kona olelo ana mai, 'Ua makemake o Lunamakai Baraunu e loaa koke aku ka haina,' a'u hoi e manaoio nei o ko Nicholas manao e hookikina mai i ko'u pulima, he mea hoi na'u e i ae ai aole no o Mr. Baraunu e hana ana ia mea, aole no hoi ma ia ano."

 

KA MOKUAHI MAUNA KEA.

 

            Ua kakauinoaia a'e ka aelike no ka hana ana i ka mokuahi hou o ka Hui Mokuahi Holo Piliaina, ma ka Poalima i hala e Peresidena James A. Kennedy, ma ka aoao oia hui, ame Hope-Peresidena Fredericks o ka Hui Hanahao Uniona o Kapalakiko.  Ma ua olelo aelike la ua hoikeia he 251.6 kapuai ka loihi o ka moku a he 37 kapuai ke akea.  Ua hiki ke hoomaopopoia ka nui o keia moku ma ka nana ana'e ia Kinau, nona na kapuai loihi he 186 a o ke akea hoi he 32, ua like hoi ia me 65.6 kapuai ka loihi a'e o keia moku hou a he 5 hoi kapuai ke akea a'e.

            E hanaia ana keia moku a nani, a e hookomoia ana me na ano hou o keia au i laweia mai ke kii o ka mokuahi Mongolia.  E paluaia ana olalo o ka moku, i mea e poino ole ai ka moku i ka manawa e ili ai iluna o ka puko'a.  He elima ana paha ka nui o na oneki, a e hiki ana ka nui o na ohua papa ekahi i ka hookahi haneri me kanaono, a o na lumimoe a pau e huli ana i ka oneki.  He alua moe iloko o ka lumi hookahi a he punee no hoi, a e nani ana na mea apau oloko o ka lumimoe.  E hookomoia ana na lumi-moe apau me ke kukui uwila ame ka peahi na ka uwila e hooniniu.  O na lumi-moe nunui he umi kapuai ka loihi.  Aia pu no hoi he lumi hoonanea nui me na pono apau no ka hoohauoli ana i na ohua a he lumi puhi paka no hoi kekahi ma ka oneki maluna loa, a iloko o ia lumi he mau pakaukau ame kahi e hoolakoia mai ai na ohua e makemake ana e inu ti a i ole kekahi mau wai ona ole.  Ma keia oneki no hoi, mahope koke iho o ka hale kuhoe, malaila ana kekahi mau lumi-moe no na aliimoku, oia hoi ke kapena, malama-moku ame ka hulipahu.

            O kahi o na ohua oneki aia ma ka oneki mua o ka moku.  E hanaia ana i lumimoe no na wahine i makemake e moe kaawale, a mawaho a'e o keia he wahi akea o na kane.

            He mikini ku'e pakolu ka mea nana e hoonee i keia moku, a e hiki ana kona holo i ka umi-kumamalima mile i ka hora.  E hiki ana i kela moku ke lawe he 600 tona ukana a ua manao ia ina oia e haalele ana ia Honolulu nei elike me ka manawa holo o Kinau e hiki ana oia i Hilo i ke kakahiaka o kekahi la a'e.  Ua kapaia keia moku o Maunakea.

 

PAU O SAIGON I KE AHI.

 

            SAIGON, Aperila 12. -- O keia kulanakauhale, ke kapikala o Indo-Kina, ua pau ae kekahi hapa ona i ke ahi a he elima haneri ka nui o na hale i lilo i puu lehu.

 

Kokoke e Wai Ole

 

ELUA O NA LUAWAI O NUUANU I PAU KA WAI.

 

KE PAUMAIA NEI KA WAI E KEKAHI KAA O KA OIHANA KINAIAHI.

 

            Eia ke kulanakauhale o Honolulu ke ku nei imua o ka pilikia wai ole.  Ke hoomaka nei e ikeia keia pilikia e na poe e noho nei ma na wahi kiekie, a ina aole e malama pono ia ke ano o ka hookuu ana i ka wai he mea maopopo e nele ana ke kulanakauhale nei i ka wai inu; koe wale no a haule wahi kuaua mai.

            Aole keia he hoonuinui wale aku, aka eia i'o no ke kau nei keia pilikia iloko nei o ke kulanakauhale.

            Wahi a Lunawai Holloway i hoike ae ai ma ka Poalua nei: "Ina aole e haule ua mai e nele ana ko Honolulu nei poe i ka wai.  O ka wai ma na lua maluna ua pau a e hoouna aku ana au i ke kaa kinaiahi e pauma i ka wai iloko o na paipu wai kiekie e moe nei.  E loaa ana ma keia he 470,000 kalani wai iloko o umi hora.  Ua hiki no i na wahi paumawai ke hoomau aku i ka hoolawa ana i na wahi haahaa me ka wai, aka no na wahi kiekie aole.  I keia manawa o na mahele i uuku ka wai oia no ko Manoa, Makiki ame Nuuanu, a ina aole e ua mai e nele ana i ka wai.

 

ELUA LUAWAI AOHE WAI.

 

            "He elua o na luawai ma ke awawa o Nuunau i nele i ka wai, a oia no na luawai ma Luakaha, a he mau kapuai wai uuku wale no ma ka luawai Helu 1.  Ma keia e maopopo maoli ai ka pilikia.  He iini ko'u e ikeia mai keia pokole o ka wai, oiai he mea maikai ka ike akea ia ae.  Malia paha o koe mai no hoi ka wai ina e ike mai ana na kanaka i keia pilikia io.

            "Aole makou i papa aku i ka hana o ka luawai hou, aka ke ulolohi nei ka hana mamuli o ka nele i ka wai.  Aole he wai no ka hoohui ana ae i ka lepo e hiki ai ke hana i na paia, a o ka hana e hanaia nei na ke kanaka no e hoopaa aku me kona mau lima.  Ma keia iho ua nui ka lilo a ulolohi no hoi.  Ma ko'u aoao he manao ko'u na mea pono e hoopau ae i ka hana mamuli o keia pilikia.  O ka hoohui ana he emi loa, a he hoholo no hoi, a ua manaolana au e haule mai ka ua.

            Me he mea la e piha ana paha ka makahiki mamua o ka makaukau ana o keia luawai no ka hoohana ana."

 

HOOHALAHALA A IA MAKAAINANA.

 

            He mea oiaio ke paa ae ka luawai hou e nui ana ka wai, aka i keia manawa he mea pono no e uhaai ole aku i ka wai.  Ua loaa pu mai no hoi na hoohalahala no ke ano o ka wai, aka ua loaa mai ka wai ino mamuli o ka emi ana o ka wai, oiai ia manawa e komo ai ka lepo ame na mea ino iloko o na paipu.

            Ua loaa ae ma ke keena o ka nupepa Advertiser he wahi omole wai inoino, ame keia leta pu:

            Honolulu, Aperial 10, 1906.

            Lunahooponopono Advertiser: Ke hoouna nei au i keia kakahiaka i ka hoike o ke ano o ka wai a makou i inu ai ma ko makou home no eono la.  Ano, ma ke ano he mea uku i na auhau, ke manao nei au he kaulike ole no ka Papa o na Hana o ka Lehulehu ka ae ana e hanaia mai makou pela.  Ua manao no makou ina aole makou no ka papa o na poe ilihune aole no makou e hanaia mai pela.  O ka wai o keia ano he mea hoohewahewa ole he mea ia e loaa mai ai i na ma'i, a he hana kaulike ole ke koi ana mai ia makou e lawe i keia wai i loaa mai hoi mamuli o na hoohemahema ana.  E ike mai e ka lehulehu, o makou, na makaainana o Puoina, e kokoke ana i ke alanui Emma, ke loaa mai nei ia makou na kaana kaulike ole mai ka oihana wai mai.

            Kou Oiaio,

(Kakauinoaia)  JOE MACARIO,

            Makaainana.

 

UA KUPONO NO PAHA KA HOOHALAHALA ANA.

 

            O ka wai i laweia ae he maikai ole i'o no, a me he mea la ua kupono no ka hoohalahala ana a Makaainana Macario, aka me he mea la o ka oiaio aole e hiki ke hookauhihi aku i kela mea maluna o ka Oihana o na Hana o ka Lehulehu, oiai aole na ia papa e hana mai i ka wai.  Malia paha aia o Macario ma kahi kiekie a he mea pono e loaa aku ka ikaika kaomi o ka wai, i loaa ai kona wai e inu ai.

            O Manoa, Makiki ame ka hapaluna o Nuuanu ke loaa nei ka wai mamuli o ka ikaika kaomi o ka wai, a i keia manawa nele wai, ua like no ka pilikia i ikeia me ko Marcalio.

            Ina aole e haule ua mai e hele loa ana keia mea i ka pilikia i oi aku mamua o ka mea e ikeia nei.

            Eia o Kokua Kiaaina Atkinson ke hoomakaukau nei i ka olelo hoonohonoho no ke kukulu ana aku i paumawai hou ma ka hale paumawai o ke alanui Beritania, i hiki ai ke paumaia ka wai me ka mahu no e ku nei.  Aia ka hana i ka Hui Hanahao Uniona.  He mea maopopo e ka'ika'iia ae ana kekahi pilikia wai, aka he eono a i ole ewalu paha pule alaila paa.