Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 8, 19 February 1909 — HOOMANAOIA KA LA HANAU O ABERAHAMA LINEKONA IKeia ka Hookahakaha Paikau o na Pualikoa. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HOOMANAOIA KA LA HANAU O ABERAHAMA LINEKONA

IKeia ka Hookahakaha Paikau o na Pualikoa.

ITa nialamaia ka hanohano o ka la li.'inau o At>enibama Linekona ma ke kakahiaka I'oalima nei me ka ulumahiehie nui ma ke kulanakauhale o HoneL O ka po mamua iho he nui r:i ua me ka makani, aka nae, i ka ana mai i ka manawa o na hana ēookahakaha ua wehe ka lani a kalae, % he kakahiaka nani maoli ia me t na 'iukuna pumehana o ka la e papa ana. N'a na kuaua eloelo o ka po i hooma-a lio i n;i lppo puehu o ke alanui a lilo i mea maikai loa, oiai i na la mua ;iku he ku ka e'a q ka lepo ma na alaaui i ka wili a ka makani. 0 kekahi ia o na ,la maka kanaka i!(ii i ikeia ma ke kaona nei, ke hele la a hookeke na alanui i ka ua mea he piha i na kanaka o na lahui like ole. \ T a puka na pualikoa a pau, ko ka Amerika ame ko ke Teritore, komo pu na aliikoa kiekie ame na Luna Aupuni af»au, a mawaho ae o lakou o na hauinana kula kekahi he maxi haneri ko eakon noi,.a raa ke ahiahi iho he mau La'iolelo me na himeni na hana i lawehiweia maloko o ka Hale Mele Hou. Ma ka hora ewalu o ia kakahiaka, na piha mua ae la na alanui i ka poe makaikai e kali ana o ka ike aku i aa puali hookahakaha ma kela ame >eia aoao o na alanui, a o ka oi loa aku nae o kahi i piha mua, oia na al.mui Hokele ame Moi. He "mau minuke mahope o ka hora ewalu ua hiki mai la na kaauwila me na koa o ka I*uali Iwakalua helewawae mai Kahauiki mai. Ua ae lakou i ko 7akon wahi ma ke alanui Hokele ma kahi kokoke loa i ke kilii o ke alanui Hikeke. Aohe i liuliu iho, ua hiki mai la ka pualikaua lio o Leilehua e alakaiia ana e Mekia Dunning, kona mau ukali ame ke kanaka haawi kauoha Hie ka ole. Malalo o ka Mekia Dunning alakai ana ka puali hookahakaha holookoa Ua hiki pu ae malaila ka hataliona helewawae o Kakaako a ua maki ae la lakou ma ko lakou wahi i hookaawaleia iloko o ka laina e like aie ke kauoha a ka Uamuku. Mahope koke iho ua hiki mai la ka Regimana mua o ka N". 6. H. a maki ae la ma ko lakou wahj, a ia lakou i ku makaukau ai, ua hpea mai la ka pualikaua lio a i ko lal>ou hiki ana īnawaho « ka halekoa ua lele like ilio la lakon ilalo a kii nui akn la i ka 'lakou mau ohe iloko o ka halekoa o ka N. G. H." I ka loaa ana o ka lakou mau ohe ua "h'oi hon ae la lakou iluna o ko lakou niau lio, a, me he mea la o ka mua loa raha ia a ko Honolulu nei poe i ike aku ai i kekahi bana puhiohe" iluna o na lio. lloko o ka nani ame ka, hi'ohie o ke kulana o na pualikoa e Inku mai ana, me he mea la o kaj mea nnakahehi loa a ka lehulehil' i ka nana aku aia no ia malnna o kela poe k:iua'io, 110 ka mea he mea maliahn U-.a kel:v o ka ikeia aua aku o ka'

bana maluna o na lio e hookaniia nuii aC~ Ka Nee Ana o ka Huakai. Ma ka a. m. ponoi, lia liaawi koke aku la o Mekia Dunning i ko kauoha e maki, a hooiuaka koke ae la ka pualikoa o Kahauiki i ka hookani ana i ka lakou o-le me ke kani pu ana o na pahu, a mahope aku o lakou ka bataliona o na koa marina e alakai ia ana e Mekia Long, a e ukaliia ana e kona mau ukali mainna o na lio: mahope aku o lakou ka bana Hawaii e ana e ko lakou alakai,' a ma hope aku ka puali N. G. H. e alakaiia ana e Konela Ziegler ame na aliikoa kiekie e noho nei ma Honolulu nei. Mahope aku o lakou ka Hapa Ekolu o ka Mahele Elima o ka Pualikaua lio e ukaliiā ana e ka hgna kaualio. Mahope o ka bana ka Mahele pa-ha Eha o ka pualikaua lio. I ka wa i hookokoke mai ai ka pnalikaua lio ma na kihi alanui uā hookaawale e ae la ka. kuku aku ana ma na wahi kokoke i na lihi alanui.

j Muhope loa iiku o ka pualikaua 'lio i ho kaa, ialeho e lawe ana i keUahi l»ot' kua kahiko ilwko o ke kaua i ka \va o A)>ora)!ama LineUona, ke kanaka i aloha nuiia ma ka moolelo o Anieriica. j I ka wa i maalo ae ai o ke kaa talcho, j na wehe like ae la ka hapanui o m; kanaka i ko lakou niau papale nQ, ka hoomaikai aua akvi i na kanaka e paa j ana i ka hae, ka poe hoi i komo i k<? I kaua 110 eha inau makahiki iloko o ka J inea. ■ Mahope aku o ke laleho na keiki [ ky)a o Kamehameha a mahope loa o ka lmakai na keiki kula o ke Kula I Pake Mill& Institute, e alakaiia ana ' e Lukanela Winter, U. S. A. i He niaikai ke kulana o na koa kauaI lio maluna o ko lakou mau lio e like i no me ka nialkai o na koa mavina niaj luna o ka oneki o ka moku. i O na koa helewawae a pau he aalui | kaki ko lakou, a o ko ka pualikaua lio he ano lole hululmhi halenalena. Ile maikai 110 ke kulana o na koa N. 0. H. a ma na kamaa ko ' lakou like ole. He kamaa ulaula kie-

kie ko kekahi poe, )ie kamaa eleele hoi ko kokahi poe a he kamaa haulaula ko kekahi, aohe like o ke ano o ko kamaa ke nana aku, a ma ka aahu wale no ka ]ike. Oiai ka huakai e nee ana, e ikeia aku ana na kanaka e kieei mai ana e ake ana o ka ike aku i ka bana o a lio, no ka mea, ua nfli maoli no ka lakou hana o ke puliiolie ame ka hooponopono pu i ke kaulawaha o ka lio. i ka manawa hookahi, eia nae mea kau a hewa ae ke puhi ana, ke hoolohe aku me he mea la e hele wawae ana no .laleou no \ia/"maikai māoli no o ka hookani ana. 0 keia paha ka 'manawa mua loa malalo o ke au hooponopono alipuni Amerika i ikeia ai na pnalikaua lio e hookaliakaha ana ma na alanui o ke kulanakauhale nei, 0 ka ikeia ana 'no o ia mea i ke an Moi' a o ke oki no ia akahi no a ike houia. Ua lilo no i mea ano hou i ka naka o ka lehulehu lea ike ana i ka pualikauā lio e ka'i' huakai ana ma na alanui me ka lakou bana e lcaiy? ana, ka lakou mau pahikaua e paa aila ma ko lakou mau ]ima na pu e lewalewa ana ma ka aoao a ke hooinanao ao no ke kanaka nona ka la hanau, ine he niea la lie kanaka maoli no oia 1 ohohia nuiia e kona lahui i kona wa e hooponopono aupuni ana. Ua hoomaka ke ka'i ana o kai ma fte alamii Hokele liuli iuka ma j l<e alanui Kikeke a hiki i ke alanui Beretania; i ka'hiki ana i ke alanui Nuuanu hnli i kai a )oaa ke alanui Moi liele i ka v hiki.ua a liiki i ke Kuea o! | ka Pa alii. ' | Ua piha niua ka Pa alii i ua makaikai, mauka a makai; ua hookaawale I niua ia kela wahi no na pualikoa e kulaina ai, a maluna o kekahi mau 'ioho amuimnr i hana'ia ma ke kilii o na alanui Kalepa ame Moi e noho mai ai na haumana 766 o na luila Kiekie ame Kiaaina ame kona mau ukali. T ka wa i ka'i niai ai na. pualikoa a hilei ma kela walii ua hoohuliia ko lakoii ku laina ana i ke Kiaaina; o na pualikoa lielewawae ma ka aoao makai, a o na pualikoa leaualio me ka aoao mauka, a paniluiia iho la kela alanui liolookoa aolie hiki i na kaa nwila ke holo mai. I ka wa i kupono ae ai na puali like ole ma ko lakou mau walii ua haawi mai la ke Kiaaina i kona aloha i na koa. He kulana hiehie maoli no ko na puali koa like ole i -kela la me ko lakou mau hae kah'akahana like ole e welo ana i ka makani e i ke kulana o kela puali ole. na Keiki Kula. Malalo o ke alakai ana a Mrs. Anna Tucker ua haawi mai la na keiki kula i kekahi mau mele kahiko a he mau mele ia nana i hoaa loa ae i ke aloha aina iloko o na Amenka oiaio. I ka wa e meleia ana kekahi himeni "Home, Sweet. Home," ua ikeia aku kā hapai ana ae o na uma*rma o kekahi poe koa no ko lakou hoomanao ae i ko lakou mau home ame ka aina kulaiwi a helelei maoli na waimaka, Ua hoao kekahi poe « unmi ikaika i ka waimaka aohe nae he hiki a hanini maoli maj.

la Mana ika Waiopua. O kekaM koa, no ka hiki ole iaia ke uumi ilio i ke aloha ua ibo la oia i kona kokoolua, "0, makeinake loa au e hooki koke lakou i ko lakou mele ana inai i kela himeni!" Heluheluia mai Kekahi o na Ha'iolelo loa a Linekona. „ Na Mrs. L. L. McCandless i heluhelu nnii i kekahi o na ha'iolelo kaulana ]oa a Aberaliama Linekona ine ka nui nioakaka pono o ka leo e lohe niaopopo ia alai ai e ka lehulehu ma na wahi apau o kela kuea i kela la. Mahope o ia he paikau na na keiki kula o Pohukaina malalo o ke alakai ana a Miss Adams ka i hoikeikeia mai oiai ka bana Hawaii e puhi ana i ka lakou mau ohe. He'poe keiki keia o na lahui like ole, na haole, na Hawaii, na Pake nme na Kepani. Ua kahikoia lakou me na aahu keokeo a ma ko lakou inau lima na hae Amerika liilii, nie ka nele i na kamaa e likeme ke kula- j na o na keiki liele kula īpa na wahi like ole o ka mokupunL Nui ko lakou liauoliia e ke Kiaaina ame na makai-; kai i ike pono aku i ka laleou mau liana. 1 ka wa i pii ae ai kekalii poe koa me na hae Amerika a kuku nui mai la iluna o. kekahi awai i hoomakaukania ua wehe like ae la kekahi 450e i ko lakou mau papale no ka liaawi ana aku i na hoomaikai i ka hae. Oiai na pualikoa e ku mai ana aia ka haole hoolele kii onioni ke l%u makaukau mai la ma kona wahi a ua nui na kii onioni i paa iaia ma na maiiawa lilee ole a na puali i nee ai, a pela me na keiki kula. He Umi-kumamakaht mau Koa i Maule i ka Wela. ' \ He mea maa mau ole keia o ka loaa ana o na kanaka i ka maule mainuli o ka wela o k"a Ja, aka nae, ma kela ia he umi-kumamakahi o na liaumana kula o Kamohameha ame na koa i maule. O na kanaka i maule i ka wela, he ekolu mai ka puali N. G. H. mai, he elua mai ka puali helewawae mai o Kahauiki, hookahi koa marina, a lie elima mau keiki kula o Kamehameha. He eiwa 0 lakou i pohala koke i ko lakou wa 1 laweia aku' ai mai ka laina aku, a elua i laweia no ka haukipila, ua hoi'hoiia ke koa mai'ina no ka halema'i ma Kakaako a o ke keiki o ke kula 0 Kamehameha ua lioihoiia i ke kula. Na ka puali malama ma'i o ka N. G. H. 1 lawelawe i kela poe ma'i me ka haawi ana i na kokua apau e hiki anft ia lakou. Ma kela wahi no o kauka Gooper i ka wa i loaa ai kela poe i Jka maule a malalo o kana hoo]ioiiopoūo ana i palekana koke ai kekahi poe koa a koe elua. • Ua kiiia ka wai ame ka hau iloko o ka hale inurama ma lee kihi o na alanui Kalepa ame Eikeke a me ia mau lako i lianaia ai a hiki i ka pohala ana o kela poe. - Mawaho ae o kela poe koa, he man wahine kekahi i loaa i ka ma'i maule i ka wela ame kekalii poe keiki ma- I muli oka liookeke oka ahakanaka. j _ j

KA BANA PUHIOHE O KA PUALIKOA KAUA LIO 0 LEILEHUA.

KA PUAUKOA KAUA LIO MA KA HUAKAI HOOKAHAKAHA.