Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 8, 19 February 1909 — KUPALE O KAAUMOANA IAIA IHO Hoole i Kona Pili i ka Hewa Puhi Kolohe i ka Hale o Kale Keopu i ke Ahi. [ARTICLE]

KUPALE O KAAUMOANA IAIA IHO

Hoole i Kona Pili i ka Hewa Puhi Kolohe i ka Hale o Kale Keopu i ke Ahi.

Mainuli o ka hoopuka ana or Lunakanawai De Bolt i kana olelo hooholo e pili ana i ka liihia puhiahi o Kale Keopu ame Kaaumoana i aliewaia ai e ke kiure nui ma ka Poaono i hala aku la e hoole ana i ka pili o ka liewa ia laua, nolaila ua hookomo ae nei o David Kaaunioana i kana olelo hoike maloko o ka Nupepa Advertiser o ka Poalua nei e hoole ana i ka oiaio o na mea ana i hoike ai imua o Mr. Chillingworth, no ka mea wahi ana, ua lioike aku oia pela mamuli o kona hoomaka 'uka 'uia ana. 0 ka manao nui o kona hoike ana ae i keia olelo hoike ana imua o ka lehulehu i ole ai e koe aku he mau maoao kanalua ilo'ko o lakou no kona pili io i ka hewa, a no kona inakee i kona inoa maikai pela oia i nana ole ae ai i na pilikia i manaoia e ku-eia mai ana isia, mamuli o keia keehina ana 0 ka lawe ana ae la. Maloko o ua olelo hoike la, e olelo ana o David Kaaumoana ma Pauoa kona wahi o ka hanauia ana, a ua piha hoi iaia na makahiki he iwakalua-ku: mamaha. A mai kela manawa mai o kona hanauia ana a hiki mai i kona manawa i hoopaaia a6 ai maloko o ka halewai, ma Pauoa mau no oia kahi 1 noho ai. Ma kela man'awa ana e noho ana maloko o ka halewai, ua hoea aku la 0 Chas. F. Chillingworth imua ona, a j noke aku la i ka ninau ina paha ua ik« pia i kekahi mea e pili ana i ke puhiia ana o ka- hale o Kale Keopu ma na Kiekiena Pakipika iloko o kekahi mau makahiki i hala ae nei, a ua hoole aku oia, aole oia i ike i kekahi mea i hana ia. 1 kela manawa i heluhelu aku ai o Mr. Chillingworth i ke kanawai e pili ana i ke puhihale, me ka olelo pu ana aku iaia ina aole oia e hoike aku ana 1 ka mea oiaio, alaila e hoopiiia ana

oia no ke puhihale ma ke degere ekahi, p. o ka hoopa'i no ia hewa e liia ma ka ainana likanaka a i ole e hoopaahao ia a pau ke ola. Mamuli nae o ke koikoi, loa mai o Mr. Chillingworth i ka ninau ana iaia, ua pane okoa akn la o Kaaumoana heaha la kona makemake, a ia wa o Chillingworth i olelo mai ai, aia no i kana mea e pane aku ai,- Ua hoike aku la nae o Kaaumoana ina oia e hoike ana i kekahi mea hoopunipuni i wahi no Kale Keopu e pilikia ai, alaila e pilikia pu ana oia, a ia wa i hoike mai ai o Chillingworth nana e nana no kona pono, a ia manawa i hoike aku ai o Kaaumoana i na mea i a'oia aku iaia e David Manuel e like me ia n aloko o kana olelo hoike i hoohikiia. 0 kana mea i hoike ai, o ia no kona komo pu ana me David Manuel ma ke puhi ana ika hale ike ahi. Ua ninau aku o Mr. Chillingworth ina paha ua ukuia aku kekahi mau dala ia laua, a ua hoole aku o Kaaumoana, aka nae o like me na mea i a'oia mai iaia ē David Manuel no ka hoounaia ana o kona kaikaina 6 haawi mai iaia i kekahi mau dala, nolaila ua olelo wale aku la no oia he iwakalua-kumama-lima mau dala i haawiia. No na mea e pili ana i na ninau i waihoia aku'imua ona e pili ana i ko Kale Keopu kauoha ana aku ĪAia. e hele e puhi i ka hale i ke ahi, ua ae aku oia e like me ke a'o ana mai a David Manuel, me ka olelo ana aku, he hookahi pule mamua ae o ke puhiia ana o ka hale i ke ahi, i kauoha aku ai o Kale Keopu iaia e hele e hooko i kela hana. Ua hoike pu aku no hoi o Kaaumoana ma kela manawa e nokeia ana oia i ka" ninaninau e Mr. Chillingworth i ke puhiia ana o ka hale me ke kukui lamalama, me ka ninioi ana hoi i ka aila ma ka,paia o ka hale, ua hoike wale aku no nae oia i kela mau mea e like me kana i lohe ai i ko David Manuel kamailio. O keia mau mea apau ana i hoike aku ai imua o Chillingworth o na mea no ia ana i lohe ai inai ia Manuel mai. O keia mau olelo nae apau ana i hoike ai imua o Chillingworth, o kana ia i lioike ae ai ma keia olelo hoike hope ana i hoolahaia maloko o ka nupepa Advertiser, aole oia i puhi kolohe j i ka hale o Kale Kekpu, a i ole hoi ia, ua kauohaia aku paha e hana pela e j Kale Keopu. 0 na mea no ana apau loa i hoike ai, ua liana wale aku no oia pela mamuli o ka hookikinaia mai, a no kona piha maka'u no hoi kekahi. E hoike ana oia, maloko no o kona rumi oia kahi i hiamoe ai ma ka hale o kona mau makua ma kela po o ka pau ana o ka hale o Keopu i ke ahi, a mailoko mai o kona hiamoe i puoho mai ai oia i kona. "wa i lohe ai i ke! kahea o na kanaka he pauahi. Aole he mau puka e ae e hiki ai iaia ke hemo aku iwaho mai kona rumi aku, koe wale no ka hemo pololei ana aku iloko o ka rumi o kona mau makua. Ua ala ae oia mai kona hiamoe ana, a holo aku no kahi o Kale Keopu a oiai le mai ana na hunaahi mai ka hale pauahi mai nolaila ua kii oia i ka iliwai no ka pipi ana i ka hale i a oleia e ke ahi, a mahope iho o ka hanee ana o ka hale pauahi ilalo, ua pii aku la oia iuka olaila no ka makaikai ana i ka hale i a ia e ke ahi. Xo na makahiki loihi ka hookamaainaia ana o Kaaumoana ine David Manuel mahope ilio o ka piha ana iaia o na makahiki he uini-kumamaono a umi-kumamahiku palia. Uoko aku nei 0 hookahi makaliiki i hala, ua hoike aku la o Manuel ia Kaaumoana no kekahi hana, aka oiai ua ona o Manuel ia manawa, nolaila aole i hooloheia aku ia mau h'ana ana. He hookahi nae mahina i hala aku nei .i hoopa hou aku ai no o Manuel 1 kela manao hookahi no, a ia manawa i lioole Joa aku ai o Kaaumoana so kona komo kokua ana aku me na mea ana i manao ai. He elua nae la mamua ae o ka hopu ia ana o ua o Kaaumoana, i hoea hou aku ai no o Manuel imua o Kaaumoana a hoike aku la no no keia manao hookahi me ka olelō ana aku, he mau mea hou ae kekahi e kokua aku ana iaia. Ua olelo hou ae o David Kaaumoana ua haawi aku oia i kana olelo i hoohikiia imua o Chillingworth no kona makemake ole e kiiia aku oia e bela i hemo mai ai iwaho nei, a no ka makemake ole no hoi kekahi e ike i k%kahi poe- , 1 ka manawa i laweia aku ai ka palapala imua ona no kona kakau ana mai i kona inoa, ua hoole loa mai la oia, aka mahope iho ka o ka nokeia ana aku i ka hookikinaia e Mr. Chillinworth ia manawa oia i kakau iho ai mamuli o ka maka'u. j Ua kakau inoaia kela palapala i hoo ' hikiia e David Kalama Kaaumoana ma ka la 15 o Feberuari nei, a ua hoohikiia hoi imua o P. H. Burnette, ka Notari no ka Lehulehu. Malalo aku o kela palapala, ua paku'iia aku ka olelo hoohiki a kona mau makua Sam Kaaumoana ame Kanoe Kaaumoana e hooia ana laua i ko laua ike ana no i ka laua keiki David Kaaumoana maloko no o ko lakou hale ma kela po i pau ai ka Hale o Kale Keopu e olel(A nei.