Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVI, Number 51, 23 December 1910 — HOOMANAOIA KA LA O PAUAHI Akoakoa na Haumana o Kamehameha Mauka o ke Kula ma ka ka Poaono i Hala. HAAWIIA HE MAU HAIOLELO He Elima Haneri Poe i Noho e ai Maluna o na Pakaukau i Hoomakaukauia. [ARTICLE]

HOOMANAOIA KA LA O PAUAHI

Akoakoa na Haumana o Kamehameha Mauka o ke Kula ma ka ka Poaono i Hala.

HAAWIIA HE MAU HAIOLELO

He Elima Haneri Poe i Noho e ai Maluna o na Pakaukau i Hoomakaukauia.

£ iike we ka hana maa mau i kela ame keia makahiki*o j ia ka hoomanao ana i ka ia hanau o Bernice Bauahi Bisbop, pela na haumana, na kumu ame ka Papa kahu waiwai o na kula Kamehameha i malama ae ai he anaina hoomanao, ame ahaaina luau ma ke a* hiahi o ka Poaono i hala aku ia, mauka ae aei o Kalihi ma ke Kula o na I keikikaoe. | He heluna nui ona hanmana i hemo | o na kula ka i akoakoa ae ame ko lakou mau ohana ame na hoaloha, a maluna o kekahi mau pakaukau loloa i hoolakoia me na meaai like ole i noho iho ai lakou i hiki aku ka heiuna i hoomaopopoia ma kahi o ka elima a eono haneri. Ua hoohiwahiwaia oloko o ka hale hooikaika kino o na keiki, kahi i malamaia ai o ka luau ame na ha'iolelo ame na himeni, oiai hoi ke kii o Mrs. Bernice Paualn Bishop i kauia ai mawaena o na hae hoku ame ka hae Hawaii r a he ku maoli no i ka nani.na hoohiwahiwa i hanaia. ī ka hoomaka ana o na hana ma kela ahiahi, ua meleia ka himeni o ke kula « na haumana he himeni hoi i paanaau a i kamaaina i na Kamehai&eha apau, a ua hoopihaia oloko o ka hale me n& leo wawalo e hookomoia ai na haumana kahiko o ke kula me na hoomanao ana no ko iakou mau la e nohoi ana maloko oia home hoonaauao. j Ua kaa ia $tiss Pielor ka ha'iolelo mua o kela po ma ka hoakaka ana mai, i ka moolelo o ke oia ana o Mrs. Ber- j nieo Pauahi Bishop ka mea nana i hoo-| kumu i ke Kamehameha, a o ka! m«a hoi oona ke kii e kau ae ana| maluna o ka poe apau i akoakoa ma-; loko o kela hale i kela po. * j Wahi ana, ua ike na mea apau ia

! Mrs. Paaaki Bbfcop aa ke aao fee I hin« oi« i pība i na ano maikai ]ae nu:. |ak& na aj*kemake aae oia e ksmauß> j mai no&a nut ke aso be kaikamakūia opia oia m ke!t j*>. Ua hoakaka mai ka mea ha 'iolelo i ka moolelo o ka Pana&i mau isana l\o&y 0 kona mau la opio a o ,kekabi o ia oisu haek oīa ao kona hoopakele a»a 1 ke da o kekaki zaaa kaikamahin* «iaa mai jfce piholo a&a iloko o ka wai ma! Loakaha. T | I ka hoopaa ana i kana ha 'iolelo i k« oīa asa o Mrs. Pauaki Bishop, q& hiki ole i sa mea apau ke kao'hi i ko| lakoi mau manao mahalo & hoomaikaii ptt hol no sa hana kn i ke aloha ame| ke kokua ma kona ola ana e kohai pono ai ke hoopiliia mai keia maa oielo. | i4 O ke ola ana oka wahink maikai,i he alaheleia i haliiia me na pua, aka| mahope nae ona lakou e ula ai. aole; mamaa ona.*' j Ua ukaliia aku kda ha'iolelo me ke*j kahi himeni i meleia e na kaikama- ] hine o ke kula T a mamna o ka hookij ana iho o ia man leo, i hainkn ae ai oloko o ka hale me na leo ame na pa'ipa'i lima o ka lianoli mamuli o ke ka i ka nani ame ka maikai o ke meleia ana. Ma ka aoao o ke kula o na keikikane ; ua kaa ia Robert Mahikoa ka hanohano o ka haawi Ana mai i ha'iolelo 1 . e kamailio ana hoi no ka makemaKe maoli o ka mea nana i hookumu i ke kula i na keiki o kona lahui. o ua makemake la nae ona, kana i kamailio ae ai, ua hoomaopopoia paha ia e na haumana aole paha. Oiai nae*, ua hoonaauaoia na keiki maloko o ke kula Kamehameha, nolaila ua.kāu aku no ke koikoi mahna o lakou ka hoohana āna aku i na mea i a'oia maloko o ke kula e lilo ai lakoU i poe kanaka' e hahai ana i ka makfemake ame ka iini o B€stnicei Pauahi Bishop. Me he mea la nae ka mahele i ia Mrs. W. L. Botirērs, ka mtfā i hookahaha a i hooha'uoli pu aktl hoi i ka poe i akoakoa ho ka mea, he ha'iolelo ka i liaawiia iaia, ma kā o na haumana kahik'o o ke kula o na kaikamahine i hemo, aka i konā ku ana niai iīiiha, ua olelo mai la .oia hīe <)1 ae kona' himeni anaj a ia wa oia i hooinaka aku ai e' hi- 1 meni. me ke komo pu ana 0 na ineii apau a himeni pu me iiā. Māi & a uiiku mai ka himeni ana a 1 hiki ;i ka hoopiha okoaia ana el "m« na leo; e hoike lāai' #ntf' 'i&i kela āmd keia i ! kO lakou iini 'ln* 1 ka hiiineni aha/ 1 ' ; r Ma ka hoi o ka ahahui 6 na keikikape, ua kaa ia A. Hottendorf ke' 'kamailio ana no lakou me kona hoakaka' pu ana i ke ola afttf Sfife~na hana a ' i)u Nai ka hui hoōk'ani pila : <> ke kula i liaawi ae i kekahi māu inele hoolealea a hoōhauoli, a ua nui ka pa'ipa'i o na mea :apau. Ua kaheaia ka Mea Hanohano Fre3 "W. Beckley a o kekahi hoi o na haumans i puka o ka papa o ka 1891, & nana i hoakaka mai i kekahi niau mea e lilo ai i liana na na Kamehameha apau © alualu ai. Wahi apa, he hookahi mea nui loa a na keiki e hooikaika ai, o ia no ka makāukaū i ka olelo haole; no ka mea 0 ke alahele wale no ia e pono ai lakou 1 ka wa e hemp mai ai mai ke kula aku. ' .» * Uā kamailio nniia na kanakā Hawāii no ka hiki ole ia lakou ke lawelawe i na hana aso nui, aka he hookaEi wale no kumu e hoohoka aku ai ia mau olelo, o ia no ki loaa ana o ka makaukau i ka olelo Enelani, e liiki ai ke kaulike aku me na kanaka e ae e lawelawe mai nei. m& n& hana; & ma ia ano no hoi e iuki ai ke ikeia ua loaa no i na Hawaii ke hooko i na hana ano nui. Ma ka aoao o na kahu Waiwai, ua haawi &e o W. 0. Smith ie ha'iolelo pokale, e haawi an& hoi i kona hoomaikai no ka hoike i aki iinu:i o ka papa no ka holomua o ke kuk-.. Wahi ana, aia no he mau mea i koi:i ka hoi hope. aka ua uhiia nae ia toi hope e ka nui o na a ke o nei ka inoa Kamehameha ma na wahi 'apau i aohoia e na haumana i puka no mai ke kula aku. He himeni hou mai na kaikamahiae mai, al&ila ua ha 'iolelo pokole mai la ke kumupoo Mr. P. L. Horner e hoakaka ana hoi i ka iini ame ka makemake maoli o ke knla. Ma kana ha J iolelo ua hele maoīi ke kula.a piha i na keikl, a he nai na keikikane ame na kaikamahiae i hoole ia aku ko lakou komo ana m&i i ke kila no ka loaa ole he mau romi no lakoiou I ka h(?okuu ana p na hana ma kela po» ua himeniia o Aloha Oe, a hoi aku kela ame keia me ka piha i &a mahao hauoli iio »a mea i haaaia e lilo i mau mea e hoomanao maaiaai e laiou.