Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVII, Number 6, 10 February 1911 — NA ILIILI HANAU O KOLA. [ARTICLE]

NA ILIILI HANAU O KOLA.

He nui ke kaulana o na iliili o Koloa, Kau, no ka hanau. a ua hooiaioia hoi ka pololei o ka hanau o ka iliili • kekahi heluna nui o na kanaka Hawaii. aka he hana pohihihi a paakiki loa nae na na haole ka manaoio ana i ka pololei o ia mea aia no a ike maka e Hke me Toma. Uoko iho nei nae o keia mau la. ua hoea mai la o Paulo Ke-a no keia keena me ua mau iliili hanau la o Koloa. aole paha o na iliili i kaulana i ke kupaianaha. aka o ka lakou mau mamo aku, e kapaia ai o ITe kualima a kuaono paha, a i ole he mau hanauna lehulehu paha mai na kumu mai o ka laha ana 0 ka iliili. Wahi ana mai kahi mai o ke Keikialii Kalanianaole ma Waikiki ae nei i loaa mai ai kana mau iliili, he iliili hoi 1 hoolahaia mai kela mau iliili k&ulana mai o Koloa ma Kau, Hawaii, a mahope o kona waiho malie ana Hoko o ka pahu me ke ona no kekahi mau makahiki elua, ua hu mai la ka iliili mai ka pahu mai, a i kona kii ana aku, aole i kana mai ka nui o na iliili maloko mai ke nui a ka liilii kohu huna one. O kfekahi no hoi o na mea 7 kupaianaha, o ia no ka pii mau ana b ka mahuahua o ka nui o ke kino o na iliili mai kela ano mai ana o ka hookomo ana maloko o ka pahu.

Eia ua mau iliili hanau la o Koloa. ke hoikeikeia nei ma ka puka aniani 0 ke keena 0 ka hui pa'i nupepa Hawaiian Gaaette, a ua lilo i mea hookahaha aku i ka manao 0 na haole, i ko lakou wa i ike ai, a i heluhelu ai 1 ka moolelo 0 ua mau iliili kupaianaha la, He eoho mahina ae nei i hala, ua lawe aku la kekahi 0 na kaikamahine a Paulo Ke-a, oia 0 Mrs. Tom Price he ekolu ana mau iliili .liilii me ka hookomo ana iloko o ka puniu. a ma kela mau la koke aku nei no, i kona nana ana aku, e waiho mai ana he nmi-ku-mamakolu mau iliili liilii mawaho ae 0 kela mau iliili mua. He nui a lehulehu wale ka poe i hele mai i keia keena a hooia mai i ko lakou ike maka ana i ka hanau o ka iliili e like ae la n*e ia a Ke-a 0 ka hoike ana mai, a ke lilo nei ua mau iliili la i mea makaikai nuiia e na haole. Ma ke ano o kela mau iliili, e ikeia ana he pakika pu wale no kekahi. a he nui hoi na pukapuka 0 kekahi, a mai na iliili pukapuka mai e oili mai ai na iliili liilii, i manaoia, 0 na iliili wahine paha ia, a o na iliili nemonemo « pakika pu. 0 lakou na iliili kane. He mea kupaianaha no keia ke nana aku, aka nae ma ia mau mea e ikeia ai ko ke Akua kupaianaha ma na mea ana i hana mai ai Ua kaulana ke one 0 nohili i ke kani, a ua pau ka hoomaloka o ka poe apau i hele e ike maka maoli i kela oiie, a pela no boi me ka pahapaha 0 Polihale, ame na mea kupaianaha e ae 1 ikeia ma kela ame keia wahi ma Hawaii nei. He hookahi wahi iliili uuku i ikeii aku ke kokoke loa ana mai e hemo kana keiki, a ke nana mauia nei iloko o keia mau la. i kona manawa e hanau mai ai, a malia 0 lilo ia i mea e hoopauia ae ai ke kuhihewa ame ka paakiki 0 kekahi poe e olelo nei, aole he hanau 0 ka iliili.

Ua hele nlua ae o Panlo Ke-a e ike ia Meia Fern me iHili, a ua hooia mai ka Meia iaia, he mau iliili no kana e waiho la i kauhale, a ua ike oia i ka hanau ana o ua mau iliili la, a mamuli o ka hookikina a kekahi poe iaia, i hoea okoa mai ai oia no ke keena nei o ke Kuokoa, no ka hoikeike ana aku imua o ka lehulehu aole wale maloko o na nupepa, aka ma ka waiho ana aka i na iliili imna o ke akea, no ko ka lehnlehn hele ana mmi e nana no lakou iho.