Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLVIII, Number 42, 18 October 1912 — HOONANEA O KA MANAWA. [ARTICLE]

HOONANEA O KA MANAWA.

f Hoomama "Ui ak« «a t ko *>Iba raa wahi « a ai « ko mmoa hui« «-* «oJ»iU e aoho mkn oia* ■>• ko o!a* ru oha&a, * maaao tko> bo ouke« ko >akou aoko m, wb« «m um <> kooniHkia aka la oekoa, «. k« «uho »ka o«t uo -*a «sa e k« atakß«kaß« e kaain >kq i n* a'o kapoEo m bo kaa m« ke ki. be hewi mi ia U!" I*» maikai keU maa h«ak»ka b lrhi«iai, i na &oho aku U lakoa b<h m* i* kope mai me ka !«u o!e ke mas ka-ee aaa. u* («a n* manao hoohakaka o n* keiki i(k> a Ke«k«oka:u!i i koe. aka ua lilo lana i enau mea kokaa aai aku bo ka poao o ka noho aaa o ko Laua kßikoahīae. Onu ke au o ka m&niwa e nee bbb, ub pii ae la k» keiki a Keahialoo, oii o Kahokakahi i ka oai. me ka pii pa ae bo o ke kaaaka u'i, elike me ka mefiele o aa poa hala. pela iho la bo ka memele o ka ili o ua keik:atit ae«. a ke pii man mai la no hoi ka irahtae u 'i o Keabul«a, ao ka hele •« paha hoi kekahi o ke kino i ka nai. Hahl ae an* he wa, aia bo o Keahia!oa ke walea la i ka oiu kohai o ka !aa mamane o uB kala kupaoa !a i ke ala. I kekahi !a nae, aa olelo aku ta o Ulawini ia Keahialoa: "O ka noho «ra!e iho no ka kaaa e ka wahioe e noho n«, malīa paha he no hoi kou i ka hele makaikai aku ma kekahi mau wahi o ka ainaT'* Kia hoi ka pane hookolohe a Kea-hi-Uoa: "Hele ananei paha kana i ka makaikai, haaaaele mai paha auanei P\iuloa i ke awa!au. a !a!au ka puhi la, hoi mai oe ohi i ka hoka!" Aohe o l'lawiai hoomaopopo i kela mau olelo a ka wahine, o kana wale no o ka pAne ana mai, o ia ka poao o ka laiu keiki ke waiho iho mahop«, a eia no hoi ka Keahialoa pane: '' Henha aoanei ka pilikia o ke keiki a kaua, ua kiki no i na kupuna ke ma« lania, a ua nai no hoi ka ohana, na lakou e nana ae kona pono.'' Ua maikai like keia uianao i ke kane ame ka wahine. a o ia ka Keahialoa o kn ninnu hou ana mai: "No k/a huakai hele hoi a kaua e hoolaU nei, pehea kaua o hoomakauknu ait" "Ein no ko'u nianao, e hele kann mo ke kanaka nui, me ko kanaka iki, i wra nui, i waa iki. pehen !a ia i kou mamko e kuu wahine. *' "He manao maikai no paha kena, nkn o ka mea pilikia nae a'u e ike o aku !a. e amnoumo auanei pahm na opua i ka !ewaf" " Pehea ka ka kaua huakai e pono ai. o kela wale ae la no ka mea a'u o ka hoolala mua ana no kaua." "Aohe no a'u mau mea e ku e *kn ai ia oe e kuu kane, ina no o kou makemake iho In ia. ua hiki no, aia wale mai no ko kaua pono ia oe." I ka liolo ana o keia mau kukakuka ana mawaena o laua. ua kakali iho !a 0 ka hoea mai i ko !ana manawa e hele aku at ma ka laua huakai makaikai. A hala kekahi mau la, o ka hoomaka iho la no ia o ka hoomakauleau ana, no ka huakai hele a na lii, ua kA-uohaia aku la o Kukuipuloa, Hnleopele ame na kanwa no hoi a na lii i mau hoewaa. A kokoke i ka la e haalele mai ai ua man alii nei, ua ninau aku la ka wahine i ke kane: "Mahea ka kaua wahi mi» e hele makaikai aif M Eia no hoi ka pane ake kane: M E holo mna kana i Kohala, a mailaila ae kaua e holo ai no Kau, a huli hoi mai no hoi no Kona nei. *' Ua maikai kela i ka manao o ka wahine i hakalia wale no i ka nee aku o ka huakai ma na wahi i hooholoia e laua. O ka mea apiki nae, • ka mea heluhelu, nole ke Alii Ulawini i kau mua iluna o ka waa mai kona hanauia ana mai a hoea wale i keia manawa a laua e hoeu nei i ka hiua huakai, a pela no hoi me Keahialoa. I kela kau ana no o na lii iluna o na waa a kau hoi iluna o ka pola, o ko l.uia hoonmka nku la no ia e hiamoe, 1 kau a mea o ke poluea, a me ia moe no o laua, a hiki i ka hoea ana o ka auwa no Kawaihae; nohula aole i ike ua mau ahi la, ia Knupulehu, Kiholo, Kapalnoa, Puako, a na ke ku ana o nA wna i Kawaihae, i hoala aku i ka hiamoe o ua mau alii nei, o ko laua ala ao la no ia. eia ka ua ku i ka aina. Haalele ia Kawaihae, hele mai la o ia kai, a komo no Mahukona, a hoea nna i Makapala, haalele lalaila, hoea 1 Honoknape, haalele ialaila, komo i Iwiupahoehoe, a maihaila niai komo i Mokuola. Haalele ia Mokuola, komo i Kalapana, haalele ia Kalapana, komo i Punaluu. holo mai la a komo i Hookena, a mailaila mai komo i Kaiakeakaa. 0 keia ae la na wahi a ua mau alii la o ke kipa ana, eia nae ma kela nme keia wahi a lana e kipa aku ai, e hoohalaia ana W mau la ma kekahi wahi » e hookipa maikaiia ana no hoi liua e na kamaaiaa. Aole i hoikeia ka nai 0 na la o keia huakai a aa mau alii nei, eia nae he nui no, e oi-ha ai no i ke kakali i ka huli hoi mai o ua mau alii nei o Kona. 1 na lii ma Kawaihae, na maikai ka hookipa ana a kolaila poe i na lii me ko laua mau kunaka, a ua piha na la ekoln malaila ia lakou, e hauoli pu ana me na kamaaina o kela wahi. Hoea lakon no Kohahi, noho hoo no ilaila he mao la, me ka hookipa mnikaiia ana no e na kamaaina o kela w»hi. aole no a lakou mau kana lapuwale 1 na lii, a ua piha ka pale a oi, i boohalaia e ūlawini ma i keia wahi, mamna o ka haalele ana mai no Honokaape. O ko lakou kunru loihi ma keia wahi, i ka an'a no i na kamaaina e Mho m loaa ke o no lakou • holo ai, a h« naanao maikai no hol kela, pela i kookola aka ai ko lakoa aaaao. (A oili hou akn.) |