Ka Nupepa Kuokoa, Volume LI, Number 25, 27 June 1913 — HE PANE I NA KINAU. [ARTICLE]

HE PANE I NA KINAU.

i (%&m m* Stelft pale m&L) \ I Malklil? 4At2& e» h | ( k&li'm ' Iyk | tm l slt« i ka Mi». * 1 Ma j l'Mia (wuia lapaaa a k& lliwaii k« '$m- \ o ka mhas& bmi* r ; - \ t I b w* » ae ai o k« \ \ ks, o k» wa ift t hahai ai s ioaa ihs: 1 Ift so kahi hakahaka o ke ki&ū o ke : |k«iki ? tta biki !ea i ka m haha ke . | fcoshoi i io eo ia wahi & piha ka ilima wale so i ke kahi me ka war iaau? i kekaM wa oīa hoi wai isiu, i keka> hi wa» h« popolo &■ pela aka. Ma ka ana na e lo&a c« ka ma'i o ke keiki' t heike anm ka m«& haha i ke ano o ka ma f i f kii no ka ia|*o piH t "potK» ka la i ,papa ealewa, « > ikPkahi miaawa aole e loaa j ka mea |hfthft, alm 6koa iitzi »d ka mft ? l ima ka waha, ma k* lielehelena, ma. ka I Aa fce ki«, m ua waki apfut o ke i kiuo. i»a ina ka waha, kēokeo ke ate~ |fo, he e* ka nia'i. haeai ka iaau ea, he 1 eiu ka laau oia aao m& % a he niu no > fcoi na ano e ae, a he hookahi ea ino 1 loa ke foaa i ke keiki oia hoi ka j butia, »o}t aot«. e hamiia i Kā ws knpoI no pii no ka nsi o k* keiki pii pu no | me kela eft a i ka nui ana e li'o ana ia i ma'i hokii e oieloia nei aole e o<a» a he ma 'i e weli nuila nei, a ma ka hoike ma ke Aloha Aina, he pta no; pololei, he ola no ke kupeno i ka laau, ke feoike ka Mea Jk'akīu !i kahi 0 keīa ea e ik<ria ai a. i kapaia |he ea huna, penei; j X ka wa e moe aaa ka bebe a ala mai [aole hou o apau o ke kiho, hoo- | huli a'e-oe i ka bei»e & n6wa iho mahope 0 ka hemo a e p»ka &int k'& heu i6aiaila, i n* uuku kft hfou e hoomāka mai ana ua "ea huna ]a, e kii koke i ka laau, e kala mai i ka mea kakau i kft hoike ftku i k& !«ru a «Mru lāa"n e olii ai oiai aia kuu puke laau i kahi e ,a eia ka Aea kakfta i kkfei e e kak{tii ftei i keia | pafoe. Nolaila o 1 kā pafie a ka in#a kakm: i ka jf)i»au elua, ' Pehea e kaohiia aka ai lra mai kfer« Jafrai ae? 1 ' Haina: E ai a e inu na Hawaii ponoi i na lAau knmu 0 tfei, i Miia. me ka ike i kfc haka, pelft ih« la keift lahai e pakele &i mfti ka make aē, penei: K hoike ae i k* akea ka a maa i ike i k& Uiau e ola āi kela āme | keia *®0 ma T i » puhi fea a e ■ ; haawiia ia »aftoa ka fr»kirii lapaau, a « lapaauia ma ke ano naauao, i k*likē rae ka ka haole, tto!e feoopiß {>() m&i me apnl »wa, m6fc lA#iri 'a ūfa, Hialo toi&, hainaka g>ftka; i» iftau hana, be hana; ia kft la wa&Waa iks »fia-ap6. I laila mft ia hanft ftai e ana iaak6 mM ka }&tt& ae. Ke Mmunamu ilfo( ls k& mea heluhelu a i iho io ka laau a ka haole k*l I iftea e lioola tiei i ka iabui. Ae, fce mea j 'oiaio ia, a penei keksihi oīelo ma k<T \ kahua ma'i nei no, pela ka hoike mai a ! ka poe i lohe penei; . , ' | "Aole e hala he 50 makahiki i koe j pan loa keia lahui.'' E ka mea helu|lielo, e nana mai oe i keia hopunaolelo \ utiQ nui. Eia īea ninau, ike nma , anei ka mea nana keia man olefo 1 ka ] manawa e pau ai keia lahuil Haioa. | Ae, e «aua ae i kana m&u oleio 6e | \o p&a ioa, aole i pahaia, £ nana hou imai oe e ka mea heluhelu i £eia: {īnH ' ua ike.ka mea nana'ka oleīo, tio ka mat lama ole o ke kanaka Hawaii i ke ol« |kino, 110 ka noho kftpuiu, ai kapuln, | moe kapuhi, aahu kapulxi, a pela ak», | ,0 ia kona mea e olelo nei me k& | mea i hoikei». ~ j E lawe oe o ka heluhelu a ho»- | kim like i kou noonoo o ,ai ka- ; pulu, a inu kapnl», 0 malama ole i ka \ ola kiuo, a pfeUt aku, oi& anei kaua e 1 oU'lo nei. k*iīa po?e e h&I& 50 j : makah'iki ioft kft £iKtU na?o : lo& m&i aMil Aole, < aka, o lte|t. '4jk4ii£| pnlunii paa i ; • ka !abqi % 9 pofe!ei ana wo ke : : koho jMĪā ''#&*> fe ao • luila «a mak^- !! ; hiki lalui, a ke emi i 'o &«t | i keii m« ka hoike a ke Kiaaika, & hoi e h&p&i mai ne*i I keift s&»u ainaa ,a ke pane nei k»; lealeae. ikan* me na hoakal&^ lepi .nw» S§lii-j

| k#»Bri a I ka hiki mm mzi f 'HmiM Imi,ft«Se a»fi e ftK<? ? ka b.«il Na• « ike, i k* poe p»"*p«i"i i |ast fejt Haw»H' »ei« ts& ; i ln.au'i? Ua kap«>B» keStaki: l o k» li»ps. »«s aale ®e ke.ipo»». ; !k*. eaeū- m*u k«i k« k»irai. I E km» lahai mloka e -aw e ma.i s keia; | nj3u rrsm»!a a |iopo»»«te8o ok«a j i Aole e kaU fee m makahiki pa« ioa l'ka Hawaii.** E lawe a nooeoo, sH)'g iho ua ninau k.a ®ea kakaa \ ka loihi o ka maaawi i hala * hiki wc&.! i kii& is, a ka inea kakau e kakau n%i i keia pane. ux hoikeia mai »ole i pifea i ka makalaa makahiki, l ea alaila be kanakola makahikī i koe ft oi--fftai ioa kc*ia lahni. Nolaila. ke hoike eei ka tneft pane i n* nipau, e hoi ka lahui Hawāii « ai i kona mau laau kumu penei: O bi laaa o Hawaii aei, aia 80 .1 loa« i Jta jjctft *i kiiia no na I»an * kopooo ia o*a f i, hoi mai ku *i a hoohoi na laau apao, he kokea ka wai hoohw hoopnmehan» a mahana kapono, inu ae. pela e hana mau al a ol& ka maU. K ©fiaa mai oukou e kuu r"o me kua | koko, he mau laau i hoohuihuiai aole he laau make kekah», a ina o na laftu Hawaii no ka kakou ai ai me ka ai ole i ka laau haole ano maikai ole, ke holke nei ka mea kakau e puhili ana kela mau oleio i kn i ka awahua. Eia hou, he mau pnke laan e waih<K nei i kekahi j>oe oia hoi pnke a S. M. Kamakau, E. N. Helekunihi, a he mau puke e ae no paha kekahi, e kohoia i mau kornite e hooponopono houia ka papa la&u. Ua hoopukaia iho nei kekalhi mau au m& ka nupepa Aloha Aina a ua hanai& iho e kekahi poe ma ke kahua ma'i neu Ua ikeia ka holopono a o kekahi aole no i holopono'no ka loaa orle 0 naau iaau e hoohu» ai. Eia m& ke kahua ma'i nei ua ike pono ka aiea kakau ia poe e ai nei i na laau Hawaii, mai ka wiwi a i ka puipu, poupou, pauhaiiannu o ke ola a ka laau.tjfa\Vaii. Sure kela! E kUU rf> me kuu koko, e hoi e ai i Rof) mau kuma, mai na kupuna mai. Eia hou, e kohoia i'mau kotttite ma kela ftpana keia qpātia a puni ke Tetitote, e h\)li a e noii i na laau ola 0. Hawaii nei, a na ia poe no e hooikaika a RIo i kaoka i laikiniia no na kau»ka Hawaii am6 na lahui e e makemake ana, ā e han.iia ma ka lapaati "naauao, a o ka poe tio hoi lie tnau laau ka lako<i ē h6ike ae i komite na lakou e noii, ā e htmiV » ka ma'ii i knpono ia laau a Jke lakon, nā lakou boike ae i na kauk;i i' laikiniia. ; Ke h'oīke ka mea kakau i ko'o. vta liilii, katialakoia kekahi kanaka e ka lio hakihaki ua iwi, naha ke pO'o, he Uaha n*> nae i ku ole paha i ka make, kiiia tfm\ ko'tt papa e hele aku e hana, kauoh'a ko 'n papa e Imli kokeia nft ] ann ana i ffiflkeroake ai .aole no i pau pono na laau i makeinnkeia. Ku'iia na a wali a liookahi popo;' fci& 1?a mea kupaianaha, aoie i kauia ma kaM eha, aia kahi e kau ai mft na a puni o ke kanaka h me ka Btanawa; elūa no k&u ana ua hoot«&ka ka tne& mai 4 t»tve i ka eha oidi e pukuia mai ana ka i *o e nakekeke «a iwi 4 ho6kahi pu"re mahope mai, tia loaa ka oluolu i ka mea pela i pii ui kona 61a a o& loft, o kii inoa o keia papa laau o Honokanefoa, a he inoa okoa iīo paha i k'ekahi potv, ina na n& haole moku i kat p^lei. Nolaīla, ua biki mai Tk ft« i ka palena hope o kā 'n f>a»e. &ole no i pau, akft e uluh\ia loa mai paha ka i«eft hehikelu. Ke.hooia ftku n&i ka mea kakana he ma» pnkl* o nn laau me ke ano 0 ka m&'i kaea, a i»a he ioai: &e manawa i he ike *fkti au e banaia mai aua e waiho kokeia ak.w ua mea apāu. Koen» 0 && Haiua o m Ninau & Kuo- . vt koa. No ka psro ole no o ka iini no ke olft ' o ktm lakei, «olaila, kē hooikaika nei ■ : %fo k& tnea e pa»e i ara ninau a Knokoa. He mau ninau o n& uhi&u krīa hoofeenja k& ike s 1010, a fnkn.'neai ka «tea ©laio o ke c4a ia® k» hei 'm 0 ki i&hwi, a penei ho>i: ' -B hoounaia i mau keiki Hawaii po- ! noi ns£i aa knla sV kanka m& sa asnpuui like ale. i kO lakou fema ana mai a kma lāikiui 0 hoonohoia ®a , • » ?e*itore, i mau kanka e . a. aa haole a laau |ftkHi pomi a lahiii e M akn sei k&. mea keia olelo hoqweJikasili«ft i tA, haiM-luk

■f■ lasESs tā !*•' :iSf3ik®» pan& ht p«lia Js» f»«i p«ka i& kaa« e |»sl% ia }nti bo % eftH3 «• 4asta iui® $&$ pah-al I k* p»n *a» o ka ek <■■?*« » i >Se 12 maJsioa, & m& k» *k«iss. co ka p«k* liu 0 k& la3mt # ibo &ktt e f»ono <e* pa&iia. [ fl kala mai « ka. am he.'uhWu ke 5o» akti nes fea aa<»A kainaa i Uwe ake k«k«u. Aola» »o o K««- ; kos o ik* i' aa m«a i koikeia, k<* ©W «u--k»n <■ k» oba&» e kai »kn ia K«ok«m, a « oukou no Ba kok»» o Kuokoa a « abuwaie ae at k» kuea, *' K iso ka i 'a a amiamaka be oke» oioko. f Haina 2. E koho kok«?ia ma keJt kvi» afana kdho bas<Jta i m&o komite . nieiimnou, fto ka nie» m ib&i» owt i ik? i k* paaaae, ka nre» Im l m*n b»ke : Uia\\ » man meA t ike maoli i ka lsau % man ban ola mai ko» auta kumon* mai. a t« nīnau kok> i* ke k»a*k* knpono ma ka oihfta<t Uipaaii, ma na b»u Hawūii, e bete koke e ooi i ?«ikini lap3«u, 3 e hoomaka koke ia e hARX k« l ola o ka lahni. | Ke hoike maopopo nwii oei ka mai - ksi o ka kaaa fi»irtii o ko«« tdāv k«k, ; na knalooo, ta k«ahi«i, fee MUk» l»a>» t : kopono uo ka hamo, s no k* **w« aim» I aolo i Uuiia me Jaaa t knpono ole i •ka nia'i « maa ma'i, o i* hoi, ikeia k* ;nia'i, kii »o hoi mai no bnoa, *-inn ae no, «ole e mannoia «a p* 'ii* tae n ka lanu make, oiai o ka iaan make no a ka Hawaii Ih* ' 4 apu koiwohea7 i O ka p&ha keia o R& hniea o ;ka nioau a Kuokon. K kaja m&i m» | kahi i kuiike ole me kou wikemake, I ki?oi ae. Koti oiaio, ) a K, MAIALOH.\. | Kaluupapa, hine 16, lfi}3.