Ka Nupepa Kuokoa, Volume LII, Number 48, 27 November 1914 — KOKUA I KA MANAO O KE KUOKOA. [ARTICLE]

KOKUA I KA MANAO O KE KUOKOA.

t*a oiiio a pololoi ka munao o Uo Kuokoa, ma kc poo pone»: "II" llana Maikai kc Iloalam mc ke Kuio." | ma ka Nupepa Kuokoa, Helu 47, aoao 1 4. Poalima, N"ovcmaba 2<>, 1914. | Owau, o ka mea nona Ua i.-op M ,n_ | lalo iho, ke kakoo aku u»n au i ka manuo o ke Kuokoa e ihm i na Hawaii apuni ke Ttrltorp, no na nioa e j»ili ana i ka. honla ;>iiahiu l m;t Waikiki, ma kahi uoho o ka Ko hio. , l*a oiaio a pololei ia mauao o ke Knokoa. Aole keia he watv«hi. ho hoohiolo, he kokua ole, he k-ikoo ole, ho hilinai ole, he 010, he hoowahawaha, he lili, he hookiekie. he loha ok* ame ka oonohua, aole, he nui iuo ka makeinale. a no ia nui ino 0 ka makcin3ke, ke kfty 1«) nei i na ewe Hawaii apuni kp:» T"ritore, eia he hana maikiū, ke hoo!a|aia mai nei i e l<e 'iii a k:*kou. ma)ia pah», uo l«ko «j wale iho no o -Honolulu, a l oie, e bo>-; paki ia wai aua paha no kakon in' kunaina neu > j Ci keia kekahi o na lono loa j 1 iewelawo ia mai la e ke AHi iloko o keia inanawa e ikeia aku ne» ku aina, ke pika'o nmi nei ua hiona hauoli o na la i li'u waie aku la, a he hipna 0 >tia ao hakuiuakunL*., o ,ka u-*lc tunnawa ino, a ka aoao llepul>alUva <> kakou, <> au'* mai njpt i na ouli o manaolana, no ka anai ana i na lawelawe hauaa {ea aoao kalaiaina Don>.o karata, ma o Pere#itieß» SVilsoT», no ka )>aakikī loa i ka hoopau'kuke o ke kopaa. He hara hemahepa» pa&a keia f No ke aiii p*ha keia manao, a i ole, n* na kelki laeula paha i hele a 1 ke kukulu ahahui maluoa o ke on>\ 1« mai la ka makani a «ou mai fa. a haule īho la ka u». a eli iho la ma ua lna jm>i%, a ohska a kielele» ae la na pou. a p&lah» iho la ua ahahni la, ;* jj»ele uiai ta-ka m«t hoopuukahua a olelo. Aia. waie ka hiAlo ana! E*s | ela ananeī * Ea, iaa na ia auna i hoeueu, paipai,

aiii bo rah.2. ke «ku i '• mAnao maikai. a bc haea tnajk.vi. ae inaī n&e- j ka k a'<? a»a.*" oia hoi: 14 1 hookah: nv c» R ' ! e lawelawe ai.'* Ileaha hanaf Esa: [ baaa c,r ' aha* Heaha ka i makemak^-ia i haaako* Kia, oia wale no ka haaa i laweiawe oleia e ua Hawiii, mai kinohī oiai a i keia li. Ina he aina. halekua». ame ea an® hana e a<? na bana i manaoia. »"*. pau: he nui ka liiiha ke nana aku i n * wa i hala aku; aole no ka ba:ia Va heniahenia, aole, aia ka hemahema iiuna o ka poe na lakou e malamn .m » » ka hana a e hooj>onopono ana. o in hoi. ua nele maoli i ka boo]>ono. a ho cj>a maoli ka mea i hanaia a no ia ejvi ia lilo ua ]K>e la i ]»oe hoomaka'uka *u mal i ka lehulehn, a maka'u loa. l*a;t ka kiliuai o ka lehulehu ia ]K>e ahiki i keia h. Ina i ku na Hawaii i hoala i na hana ano nui o ka wa i hala nia k*" l hoopono, manao nui e oia ko lakon inoa a e lilo i mea nm • ka puuwa» o na makaauiana e koomanao man ia ai me ka panlele. ua iawelawe \ r:a lakou liana aae ko kuio ahiki i ka lanakila ana. a ke ku nel jhiki i keiJ wa me ka holomua, me ka pili ana o .n pomaikai o ka lakou lanakila i ka lehulehu i kakoo mai ia lakou, e olelo ae au nie ka wiwoole, i keia la. o ua mea la, a ]>oe paha, e uana ia aku ana lakou e ka lahui me ka hilinai nui paule'e »iui, ohohia nui, makemake nu«, iini uui, hooniaikai nui, kakoo nui, mailani nui auie ke aloha iioko o ka hau oli, a ma na wahi a ia ]>oe e alakai a. kuhikuhi ai, a e makomake ai e koi niai i na kakoo ana a ;ahu», e .H" koke ia aku ana ia me ke kali ole. A ma na wahi apau a ua mea la a po* paha e manao ai, e knkoo mau aku ana ka lehulehu. No*aila, e ka lehulehu e manao ana e lilo i poe alakai ina na »mi ]h>miaikai no oukou iho, a i ole, no ka lehulehu (makou) paha, eia ka rula. (1) E lawe i ka hoopono, a mnluna wale no o ia kahua e lawelawe ai na hana. (2) E hapai ika hana me ka manao kuio me ka hoohemahenia ole, an, ]>a'i ka manao e hooikaika me ka hooiuanawanui no ka lanakila o ka lehulehu ame oe. (3) Ina eia oe iluna o ka wekiu ma kou kulaua kino i keia wa, a oo ka pono e holomua ai kau lawelawe hana ana no ka lehulehn, e iho ibo oe a hele pu nie lakou ma ke kulana haahaa, oluolu, akahai nie ka helehelen» wai]>ahe. (4) Mai hoao e hookahua i ka manao poholalo 0 ke nno moowini no kou pono i mea e hoopoino ai i ka lehulehu; mai hSna iki 4 pela o make ā hiolo oe no ka wa n.au. toa, a ]>'»u na manaolana nou no na pomaikai 0 ka wa e hiki mai ana, a nui ka hana.

(0) E hana ike kanawai o ka ahahui iloko o na hiona maikai a pau e holomua ai ka hana me ka pono i-j maoli me ka hookomo ole i na hur.olelo e okupe ai ka elhulehu, a e hiolo ai paba lako»r, a kan no ka uwahi »a oe, a he makole koonei; a e lilo ai »10 i pohaku kaumaha i ka noonoo o ka le hulehii, a nanakee n»au ; ia na hana ma» leai elike me keh a oukou e hana ma» nei. O ke kanawai, oia ko kahua e uli» a e holo ai kahi hana, a o ke kahua ia 0 na lawelawe hana apau. a o ktiwi kuamoo uo ia 0 na hana ano nni a pau. Ina e hemahema kahi huaolelo 0 ke kanav.'ni. e pil>kia aua ka hann uona ia kanawai. "Nolaila. e hana i ke kanawai me ka nianaoio e ola ka h:»n.i.

E nana i kahi honiahema ma ke K:«* mukanawai o ka Ahahui Knuikeaouli 0 ua' kane ma Honolulu, a oiai owau kahi laia o ia ahahni i kouio makapo aku, me ka iko mua ole i ke kanawni amo n:i kauawai o \n ahahui. a no Kuu hilinai i kuu hoahanau roa ka ham oiai ola ma ke *no be kahunaj»ule *>e la ahahui ia wa. ka Rcy. F- S. Tiwo* teo. ua ae au e koino'aku pela. a ma*uai. ua loaft mat ia'u ka buk»* kanawai o ua 4bahui la, a ua noke an 1 ka heluhelu a huli, a huli me ka 1100noo akahele los. a ilaila i loaa ai ka'u olelo hooholo |>enei: E waiho au i Vsa ahahui. oi uuku ko'u j>oho, oiau na nele ka*u mea i makemake ai iloko o ke kannw»i o ka ahnhul, oia ka ne> 0 na koko o k« lala ke ntake ilum» r na }K>maikai apan'o u» ahuhui la e '<u ana. K laa paha na waiwai *ii»a. wni wai e "ae,> ona il ana e t:a ahahui lx a oiai ua hoihoi wale no Ke kauoiin ana a ke kauawai o ua «hahui la i kf l>ouo o ka i ka wa ma 'i ame k; 1 make ana, *ole hoī i ua w»i*vai e ana, a 'nwai ua waiwai eia, no mea hoj>e loi © na iunanui e hoomai" ana t «» waiw»! H* henwhem? keia. Aol» o keia ano ka'u i tuaken;ake a», aka. e hana nia ke ano e kaana Hke a® a B naiia i »a kanai'* hoopono io m* oH, e makwe ao» i k;i inoa* o ka lehu lehu e ola, a e ho!o imua ka haua, nn ka lele aa« m ®i o **a pnnlele aua a '< s Whulehu, o ia ta na aUkai kuj«ono 1 O na laeula arae na loea e noho wv ao lakou * ]K>« kakoo i ka kana, «ot«r i |K>e alakart, alai'a ola ka haaa, oi» hoi, nnkemake ia mai | l banako ka kakou h*r.a e !?iwelavre ai. O ka niaan, maihoi mai ke «lala i pouo K*a. niai a* Oiwr Hatrali mai n« a puui ke TeTitore nei, ma ka auhau »lab v hookahi o ka iuoa, a heaha k« kumu

| *ramal t tr.ant'ns. z\zn3i v«"aan*; Ua«.v ;o Ia lehai-e-hu; o ka Na koke bi> ia o | k«> •i-Vs». s « tu ta*k«**ki »> s»ai ■ai ki? «ula ka Hb t r., -oi» a«* ka |o na alakii hoopono a makfv io 1 ka |vono o Va ]chu!db;i. }lana ia ntai: i Va |<»bo kako=i ia « f Kueken j ati a S>o?emou Haeokano la. ma k-.' . ann. ; . :»a rr.t\uao o o!a ai kafai maikai. Nolaila, rne o«e ko "u hauolī a»* na koiki kuliu o k:i jKp\j«*i o k* mana | aaku ale {.uai a o na cia«* kahakai r Ike Teritor\ i o H&waīi «oi. | K. K i Lawas, Koloa. K-u-ai. Nov. i'. U»! J. I