Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 35, 27 August 1915 — HOOLAA IA NA LUNANUI. [ARTICLE]

HOOLAA IA NA LUNANUI.

Mr. Sol. Hanohano, Aloha oe:—E oluolu kou ahonui e hoopuka ae ma ke "Kuokoa"' i keia malalo iho nei: Hoolaa ia na lunanui o na Ahahui C. E. ame na Ahahui Kula Sabati Apana ame Kahu Kula Sabati Nui ame Hope o Molokai; e ka Hon. Jno. W. Kalua, Hope Peresidena Nui o na Ahahui C. E. Paeaina, ma ka luakini o Kaluaaha, Molokai, Augate 8, 1915. Lawelawe ia na hana hoolaa o na C. E. ame Kula Sabati me ka wehe ana i na hana ma ka himeni aoao 82 o ka L. H. e alakai ia ana e H. H. Ewaliko; apau keia, himeni hou no ma ka aoao 27 o ka L. H. Mahope o keia himeni i haawi mai ai ka Hon. Jno. W. Kalua i ka pule, a pau haawi hou mai ka mea alakai himeni, he mele hou ma ka aoao 116 o ka L. H. Ua hoomaka ia na hana hoolaa ma ka hora 10:15 a. m. I ke kuu ana iho o ka himeni hope i kahea mai ai ka Mea Hanohano Jno. W. Kalua i na lunanui o na C. E. o Halawa, aole nae i makaukau. O Waialua, Kaluaaha, a me Kaunakakai wale no ka i makaukau. Na ke Kahu Iaea i haawi mai i ka pule hoolaa me ka eehia, a pau kahea ia ke Kahu J. Kaalouahi e haawi mai i manao paipai e ka Mea Hanohano Jno. W. Kalua. Ua kau ka lia i na kumu pepeiao o na lunanui o na C. E. e hoolaa ia mamuli o ka manao paipai, oia hoi, he mea nui loa ko ke kanaka hoopaa ana iaia me ke Akua, aole ia he mea liilii, he mau olelo kuio, ame ka waiwai, wahi ana, ua oi aku ke koikoi o ko ke kanaka lawe ana i ka hoohiki oihana a ke Akua; mamua o ko ke kanaka lawe ana i ka oihana imi dala o ke ao nei. Na ka papa himeni o Halawa e haawi mai i himeni hookuu i alakai ia e David K. Kalaau ma ke noi a Hon. Jno. W. Kalua. Ma keia wa no i kahea mai ai ka Hon. Jno. W. Kalua i ka inoa o Wm K. Kaai, Kahu Kula Sabati Nui ame kona Hope J. K. Kaulili. Na ke Kahu J. Kaalouahi i haawi mai i ka pule hoolaa, a na ka Mea Hanohano Jno. W. Kalua i haawi mai i na olelo a'o ikaika loa no ka pono ame ka pomaikai o ko laua lawelawe oihana ana, ma keia mua aku. A pau, ua kahea mai la ka Hon. Jno. W. Kalua i na lunanui o na Kula Sabati o Halawa, aole i hiki mai. Waialua, Kaluaaha ame Kaunakakai ka i makaukau wale no. Na ke Kahu J. Kaalouahi i haawi mai i ka pule hoolaa, a na ke Kahu I. D. Iaea i haawi mai i ka manao paipai me ke kuio ame ka palanaiki, a pau keia, na ka papa himeni o Halawa i haawi mai i himeni hookuu o na hana hoolaa. I ka pau ana o na hana hoolaa, i hoomaka ai ka himeni kaili hae i wehe ia mai e ka papa himeni o Molokai, ka papa himeni i kaili ai i ka lanakila ma Honolulu i ka ahahui Paeaina, i noho ai i ke kau o Iulai iho la. Ma keia wa no hoi i ike pu aku ai ka lehulehu i ka hae i hoike ia mai e ke Kahu J. Kaalouahi maluna o ka awai. He la piha kanaka keia o ka Moku o Hina, ke hele la a hewahewa ka maka ke nana aku, i kau a mea he nui hewahewa o na kanaka, pau keia. Ua kukala mai la na komite lulu dala oia o Wm. K. Kaai, K. K. S. N. ame Paia Naki, Komite Nui o na meaai. Penei na mea i loaa: Kaunakakai, $10.45; Waialua, $7; Kaluaaha, $20.50; Halawa, $2.95; Malihini, 75 keneka; huina loaa lulu, $41.75. I ka pau ana o na hana lulu, o ia ka wa i komo mai ai o ke keiki lalawai o Kualapuu, Geo. P. Cooke, ka ohana ame na hoaloha pu, no ke ake ana no e lohe hou i na mele Kula Sabati ame ka mele hookuku kaili hae ame ka hae no hoi. Ma keia wa i ike ia aku ai ka Hon. J. Nakaleka i ka pii ana ae ma ka awai, a hoolaha hou mai la e hoomaka hou ana ka papa himeni e alakai ia ana e David K. Kalaau ma ka mele hou ana i na himeni Kula Sabati, C. E. ame himeni hookuku kaili hae, oiai eia iloko nei o Hon. Geo. P. Cooke kekahi o na koo nui o keia ninau hookuku kaili hae. Ua hoolaha pu mai oia aole ka lima hema o kela papa himeni, aia no oia ma Honolulu. Ma keia wa pu oia i hoike okoa mai ai i kona mau manao kanaka makua a makee no keia hana hookuku kaili hae, wahi ana, o ka mea pololei maoli nana e lawelawe na hana o keia la, ka mea nana i hooikaika mai ka hookumu ana mai maluna o keia ninau, aka aole pela na mea i hana ia aku iaia i keia la. Ua like oia me kahi mea ano oi loa mamuli o na hana i hana ia aku iaia i keia la. Aka, ua noi koke mai no oia ia manawa pu e hoopoina ana i ka mea i hala o ka la, a e hoolokahi ana i na mea apau, no ka pono ame ka lanakila o ka ninau Hookuku Kaili Hae, a oiai ua hookaawale ia ka papa himeni maluna o ka awai mai ka noho huikau ana me ka lehulehu, i hoomaka hou mai ai ka papa himeni e mele i oi aku ka nui o na mele ame ka oi aku o ka nani i ko ka wa mamua iho. Ua hoolohe aku ke anaina me ka ohohia nui ame ke ku no hoi i ka u'i ke hoolohe aku, i na leo kikiko'u oia no oe o ka leo o ka iiwi makapolena. A pau keia ua kukala mai la ka mea Hanohano J. Nakaleka e hele na mea apau ma na papaaina i hoomakaukau ia e hoopiha i na lua o ka inaina. Ua

kukala pu hou mai oia, mahope iho o ka paina ana, alaila e noho hou ana na Kula Sabati o Molokai e malama i halawai no ka noonoo ana i ka mea e hana ai no ke koena dala i koe e paa nei ma ka lima o ke komite hoohana o na hoolilo J. Kaalouahi. Na ka Hon. Geo. P. Cooke he ekolu puaa haawi wale. Na Paia Naki 4 kaau i'a loko momona me ke dala; na ke Kula Sabati o Halawa 2 barela poi paa haawi wale; pela no hoi ka limu, kukui, a pela wale aku, na Kaluaaha. Na ka amaama i hoolawa i ka pololi o ka lehulehu, oiai ua oi aku na kanaka mamua o na laulau puaa, a ai kekahi i ka puaa, a ua nele maoli kekahi, aohe no nae he pilikia he poe kanaka no ke Akua aohe hoomau i ka inaina. A pau ka paina ana, ua kahea mai la ka Mea Hanohano J. Nakaleka i na Ahahui Kula Sabati apau o Molokai, no ka noho ana o ka halawai e noonoo i ka mea e hana ai no ke koena waihona dala i koe ma ka lima o ke komite hoohana nui, J. Kaalouahi. O ka hana mua o ia ke koho ana i lunahoomalu. Na Rev. I. D. Iaea i ka inoa o Hon. J. Nakaleka i lunahoomalu, kokua ia, ninau ia ma ka ae npono lokai loa ia. Na Rev. I. D. Iaea no i ka inoa o D. K. Ilae i kakauolelo kokua ia, ninau, apono loa ia me ka lokahi. Ua lawe ia ke kumuhana a ma ka noonoo ana i kahi kupono e waiho ai o ke koena dala i koe ma ka lima o ke komite ma keia wa i kahea ai ka lunahoomalu i ke komite J. Kaalouahi e hoike mai i ke koena dala i koe ma kona lima. Hoike a ke komite penei: Huina nui $314; hoolilo kaahele, $161. 25; hoolilo Mokuea, $5, huina uni o na hoolilo $106.25. Nolaila o ke koena dala ma ka lima o ke komite he $147.75. Ninau ia ka manao o ka halawai i ka hoike a ke komite apono loa ia. Ma keia wa i noi mai ai o Rev. I. D. Iaea e koho ia i maheleolelo haole, no ka pono o na makamaka haole, me ka waiho pu ana mai i ka inoa o David Kalaau a apono loa ia. Maluna o keia kumuhana ua lawe ka halawai a kamailio me na noonoo akahele ana a hooholo ia penei: E hoihoi ia ma ka lima o ka Mea Hanohano Hon. Geo. P. Cooke, $100 nana e malama no hookahi makahiki, a o ke koena e haawi ia no na hoolilo o ke kalapu himeni e hele ai i Honolulu no ka pono o keia ninau hookuku kaili hae. Hookuu keia halawai a noho hou mai ka halawai i hoomalu ia e Wm. Kaai Kahu Kula Sabati Nui no ka noonoo ana i na dala lulu o kela la he $41.75. Ma keia halawai, o D. K. Ilae no ke kakauolelo; ke kakauolelo o ke Kula Sabati o Kaluaaha. Na J. K. Kaupu he noi e hoihoi ana i kela huina ma ka lima o Geo. P. Cooke. Na James Hennessey he noi e uku mua ia na hoolilo mamua apau alaila noonoo ia aku ka Kaupu noi i kulike ai me ka olelo hooholo i hooholo ia ai ma ka la 3 o Ianuari, 1915. Ua kokua ia ke noi a J. Hennessey e J. Nakaleka, a kauoha mai ka lunahoomalu i ke kakauolelo D. K. Ilae i ka papa hoike o na hoolilo penei no ia. Henry Luuloa Opio, 3 la hana, $3; Henry Luuloa Makua, 2 la hana, $2; Manua Mahiai, 3 la hana, $3; D. K. Ilae, 2 la hana, 90 keneka; Lipine Papa Hoonani 3 owili, $1.50; Kukaena Papakaukau, 60 keneka; Amaama loko, 4 kaau, $16; Uku kaa no na puaa, $2; Elua lio hoolimalima, $2; Hookahi barela aohe mea oloko, 25 keneka; Eha Pulumi, $1.60; Hookahi Eke Paakai, 60 keneka; huina hoolilo, $32.45. Ua ninau ia ka manao o ka halawai no keia mau hoolilo a anono loa ia. No ke koena i koe he $9.30. Ua noi mai o Makakoa Kaauwai e haawi ia no na hoolilo o Jno. W. Kalua a apono loa ia. Ma keia wahi iho la ka panina hope o na hana o ka la. Kau kauwa haahaa, DIBBLE K. ILAE, Kakauolelo Kula Sabati o Kaluaaha, Kaluaaha, Molokai, Augate 18, 1915.