Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIII, Number 39, 24 September 1915 — NA KANAWAI KULANAKAUHALE E NOONOOIA MAI NEI. [ARTICLE]

NA KANAWAI KULANAKAUHALE E NOONOOIA MAI NEI.

Kia ilnko o ka lima o ke Kofnite Noonoo Kanawaf Kulanakauhalo hou, ol 3riimaiiiaHma Jala, he ehia mau kanawai e noopooia mai nei i keia manawa, j <■ I%n uniiliina oua mau kanawai lii,'he hoōkah.i/ iia hoopukaia aku ma ka holu 1 ki» Konkoa i hala; a he hookahi, eiii ke p.akWaku nei ma keia holy, a ko Kuokna o koho aku nei i na mana koho Hawaii, e heluhelu i keia mau.kana-. «ai Hua rtw ke akahele e hoomaōpopo hoi ina manao ano nui,;,aj.no na liojK:na e oili mai ana, no ka hookele \aupuni, inalalo o kokahi o. kcia.;niau > () k«- knnawai, nona ka unuhina i hoopukaia a»u ai.nia kā helu o ke Kuo* k<;a uoi i hala, hr kanawai ia i hakuia, a i lioomakaūkauia Kalapu lini l'«lomua; a o ke kanawai hoi e hoopukaia akii nei ina koi.a helu, o ko kanawai ia i hoomakaukauia e Chas. A«-lii. I'a like keia inau kanaWai.'a elua, liia ke a»o, he mau kanawai "V»aloka pokole,'' olelo ana ae hoi, he mau j kaiuiwai, e hoemi ana i ka hehina nni o na luna aupuni kohō haloka ia; eia i:a«* aia no he i»au like ole nui, mawaena o keia mau ka/iawai a olua, elike me na ric;i oiaīo e ikeia ana mahoiie ae nei: 1 j Ma ke lianawai a ke Kalapu Inii Holoniua, ō koi ana ia, i elima lala o ka p.'<j a hni.ikiai, e koho haloka ia lakou, ma ke ano maīalo o na hoo- J kupono ana, uo ko lakou kupono e lilo i mau moho, imi ka lilo ana he poe noho I ma llawaii nei, a i lilo pU hoi he poe koho haloka;'a ō'T<ō lakou m'dnawa e p&a ,*ii i ka lakon oihanaj ua kauia ma na papa, he eluii' hia ka eha makahiki, a he «•kelu he elpa makahiki; 'e loaa aiia 'hoi ia lakoU, h6 eoub hauei 1 ! pakalii .

iio ka makahiki. ' '•! • ' ' .•"•' l Maiwaena ae o k'eln lala elima o k'd papip tiufakirii, e koho'ia 116 hoo.' i ahi o lakou i Mria, oia' kk"ti«»a -ntfna e nofio lihōinalii'i ;kb papa, kakauinoa i 11:1 kannhn kāji&Hviii a']»aii, e hooīioloia 'ana e'-l«a itaj) a ',* a e kakauiiioa pu ( i na o'elo hooholo apau.' '• ' ' ' (. <) ka hana ā kar'■fhii<a" l l'iiuakiai J hona Uela inau lal^'.ae 1 la i kahō baloka ia, o ia fio ka hnlo an'ā ak« o ka'inanh kaukaiiawai'mAlun'a trtiai:ft rtialalo wale lio e k<»ka!ū man olel'o hdokofo kiliiaWai, '■& loha ai i k'ā'^aj)».ke'krtlb'aA l ā krt'j īn.'iīi'a o hookohu a"kii' ai i 'ha'" kakiniolelo; e li6oj[>onoiionō i k{t oihalia rnakai, ha'l un'ii f>i!l i'k> ol?i b kjj lehiHehu, ; amc kekaHi' m/iii'Wi'ea c' : ates ivpili' ike kulana l kauiialo, olike no mo ia e haiiaia tiei e ka papa luhakiai i lieia manawa, a 1.00 aku na iiana i pili i na kanawai o ko Teritore. j Mawaho ae o na lala o ka pana lunakiai, o ka lunaht/oia hoolyihi kā mel. }»a!nka ia, ina paha 'he kino kanaka oia, a i ole, he ahaliui ka . loaa iaia o ka uku makahiki, o ekolu kaukani me eono haneri (lala, .& naiia P hookohn, a e hoopau aku i kona niau hope, a mau paha, €\likc mo; l.ona makemake, n»e ka liaawiia naia, o na mana laula, e hoohc|ua ai i na ano maikai, a kuppno o ka lawelawe ana i ka oinana lunaliooik. , . \o ke ano nae o ka hookele ana aku i ke aupuni kulanakauhale, e hopv, l.'>hu aku ka j-apa lunakiai i poo .hoohana-iiui, a e ka.i»aia ia kanakH, V.iibna oihana, he Lunahooponopono Kuianakaiihale.; he kanaka. i ikeia kpna makaukau lawolawe oihana. ma kekahi mau hana koikoi ana i noho hookele ai, me ka holomua. O uā Kulanakauhale la, aole oia i kauka'i ia, a he mea noho ma Hawaii nei, a i ole he makaainana no ke kauhale o Uonolulu, a mea kolio baloka paha, aka o kona makaukau hookele wa?f no. ka men hookuj»ono iaia no kela kulana, a na ka papa ]uivakiai,'e hoo-i liolo i kona uku. . ' I Maluna o ka Lunahooponopono Kulanakauhale, ke koikoi o u» hana apau i! pili i ke kulauakauhale, uana e hoikeike aku*iinua o ka jiajia i na' ailahele e ai kft iliopkole āupuni •aūa, ,me' ka loiaa laula iaia, ; ona keena oihana apau, a oia no ka mea nana ™' fnsf'"{)<fo* ame keia keena oihana, a e hooj>au aku ia lakou, ke manao oia e hana pela; ;<ka o ke Kakauolelo Kiilanakauhale, e kaa aku no k$ l>ookohu ana .malalo o ka papa lnnakiai. ;

O Ua lioopau ana aku i ka Lunaliooponoj>otio fiakauha\ei, o ka papa j lunakiai ka 'manA e hana aku pelā, ke nianao kupon&, ole 6ia e ho6r | tn»u ia aku ma kana oihaua; a no kela ame keia luna aupuui i koho maoli i& ' :«Uu e na inana koho, ua hiki no oia e hoopau ia, mainuli o ke koi ana a kekahi 1 , mon kolio haloka, malalo o »a hoakaka ana a Ue e kauohaia hoi lie knho |jf»u, no ka hoopiha ana i ka makalua o ka luna aupuni i makemakeia ai e hoftj»au. Maloko hoi o ke kanawai i hooniakaukauia e Chas. Aehi, nona ka unuhina, e ]»uka j* 1:11 nei nia keia helu, he eono no mau luna aupuni e koho haloka ia, olil.e la 110 me ke kanawai a ke Kalāpu Imi Holomua, a oia hoi, he eha mau lunnkiai, o ka Meia ame ka Luuaiiooia; o ko lakou kohoia ,ana, ma ka holo l.iula ana no ia; a o ka loihi o ko lakou manawa e paa ai ma ka lakou mau o'.haiia pakahi, he eha makahiki. O ka uku o keia mau luna aupuni leoho ba!oka maoli ia, he B ekolu kaukani •la'.a <» ka lunakiai hookahi no ka makahiki; pela me ko. ka lunahooia; a no ka Meia. he ekolu kaukani me eono haneri (lala kona uku o ka makahUn. 1 O ka hana a ka papa lunakiai, o ia no na hana apau, ame na mana apau i loaa i ka papa i keia manawa, pela na nmna ame nā Hana apau i kuleana aku aSKa'Me:a i ,keia manawa, ka Puuku, ka Loio Kalanā, ke Tv"akauolclo Kalana, ( VBMāl.ai Xui, ame na mana ,e ae no i loaa i na luiia aupuni : o ke kulaiialiau. hnH. ina paha ma ka hookohuia, a ma ke kohoia j)aha ko lakou paa ana, i nā l<Miiā oihana. * i > kahi o kekahi Lunahooponopono Kulanakauhale, elike me ke ikanawAi Kalapu lmi llolomua, e mahelehele ana keia kanawai i na hana ame na niiĀa o ko kulanakauhale, ma na leeena oihana elima, me ka noho poo ana ame koia lala o ka papa lunakiai, māluna 6 ko laiōu mau keena' ōihana p»kfihi iho. e laa ke keena' o na Hana o ka'Lehulehu, ke keena o na Mooheiii Vsywai a PUi Da)&; ke kqona Ki*nawai am£ /Kiai;M;aU>fria,^Ua !l|?wa/Of«iia/Haoiap aino ke keeua lloona,aiiaosiine ka Papa. l k . - uj}i:pr ! ;*o ka Meia ke poo maluna o ke keena o Na Hana o ka Lehulohu, a ma 1 eEahi olelo ana ae, oia no ka Lunanui # me ka loa'* o ka m- • laula iaia, e hoomalu ai i na keena oihana apau o ke Kulanaka"!mle; e hootnaJu ai i na halawai apau a ka papa, a o kakauinoa aku i ua kuuolia kanawai amo na olelo hooholo, e hooholoia ana""ē kā papa. . i O ka lunakiai ma ke poo o ke keena Moohelu Waiwai a Pili Dala, oia ke kuleana ma na mea pili dala āpa^,'ame e kaa ana malalo o koila malu, ka ]»uuku, ka luna auhau, a'hope luna auhau, ame ka poe no apau i r.uleana i ka ohi ana i na dala, I kekahi lunakiai ke kuleana .ma ke keena pili Kanawal, ame Kiai Malu-1 Tiia, malalo ona ka loio kalana, ka makai nui ame na hope makai nui, ame na mana aj»au i pili i na mea e pono fli na> oiliana malalo ona. ' O kekahi lala o ka papa lunakiai, oia ka lunanui o na Hana Hou, malalo 0m,.. »a hana apau i pili i na alanui, wai ame sua, ke kukui uwila hapa i pili i ko ka lehulehu māti pono. , I Ho hookahi iunakiai, oia ke poo maluna ō ke keena Hoonāauao ame Papa 1 Ola, e kaa ana malalo o kona mana, ka oihana lāwe opala, na mea pili i na I.umukula aupuni ame na halekula, a pela pu bana°i iiiisd^k&.'])apā f o1 *Ul >v< .1 '••• ' .0 na poo o kela mau oihana pakahi, ke kuleana ame ka mana, e hookohu | akii. ai i ka j»oe na lakou e lawelawe i na hana o ko lakou niau keeiia, Koppau aku paha, aka o ka papa nae.ka mea nana e hooholo, a e āpono i ko lakbu mau ukuhaiiā 1 . r 1 ; t f - •*'• '' •1 ka hoohuihui amy i b» piw .oiaio .mailofag mai o ke kanawai a,£c Kal^im Tral;Holomua, ua ike ii e-lfcbk l ftu I&fāniikAtftiaTef ina ?ke iiiliwia lawelawe pihana; e ana i hpoko, s a hookap aku^ i K* hooko ana i'na apāu o ke kulanaKauīālei'maluna 'o ka lunanui, elike me ia e ikeia mai nei ma na oihanā/ano mii apau r apuni na aina naauao. Mai na mea oiaio mai hoi i ikeia maloko o ke kanawai a Mr. Aehi, e hoihei hou ana ia ia kakou, i ke ano o ka hooponopono aupuni moi ana, ka haawi kaokoa ia o ka mana, i na poo o kela ame keia keena oihana, e hana aku i na l.ookohu, elike me kana i ike ai he pono; he wehe hamama ana no i na hana a ka lehulehu i makee loa ai, e hoopauia aku, mai ko kakou hookole aupuni ana. Aia he mau mea maikai iloko o keia mau kanawai pakahi, aia pu no hoi j 1.0 mau.mpa maikai ole, na oukou np e J-a i'o, a kiola ika iwi, e loaa auanei ka mea onoioal ' j