Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 37, 15 September 1916 — HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA

Ia hoea ana mai o ka Moi Amanosa ua hoohikilelē loaia aku nia ia ike ana mai ana he wahine ke ku aku ana imua ona, he wahine u'i a ka launa ole mai ana o ka ike mua ole ana, ame ka puuku nui o ke aupuni. he kanaka i ae oleia e komo iloko o ka rumfmoe o ka halealii. a i loaa ole hoi ke kuleana e komo ai elike me ka hiki ole i na kaukaualii e ae o ke aupuni. laia i haule iho ai e noho iluna o ka noho, ninau koke mai la oia no ka moi, me ke au ana ae a kona mau maka ma o a maanei o ka rumi. "E ka makua alii," i pane mai ai ke kamaliiwahine, "ma ka la aku la i nehinei, he moi au, aka i nei manawa, aole au he mea e ae, aka. o ke Kamaliiwahine Badora wale no au o ke aupuni nui o Kina. ka wahine mare oiaio a ke Keikialii Kamalazamana nei, a o ke keikikane hoi keia a ka Moi Sakemana o ke aupulli o 'Na Keikikane a Kaledana.' . "Ina e loaa ana ia oe, e makua alii, ka hoomanawanui e hook.he mai ai i ka maua mau moolelo ke pai mua aku nei au, iu.'u iho, aole loa oe e hoahewa iki mai ana ia'u no ko'u hana ana aku i kekahi hana hoopuhili i kou noonoo, a pela hoi me na alii e ae apau o keia aupuni." Ua ae oluolu mai la ka Moi Amanosa e hoolohe 1 kana moolelo. alaila hoakaka aku la ke kamaliiwahine i ko laua mau moolelo piha mai ka mua a ka hope, me ka piha loa o ka moi, i ke aloha no na mea aloha elua i hookaawaleia no kekahi manawa loihi, mamuli o kekahi kumu ana i olelo iho ai iaia iho he 'kupaianaha.' "E ka makua alii," i pane aku ai ke kamaliiwahine mahope o ka pau ana o kana wehewehe ana i ko laua mau moolelo p'akahi, oiai ua ae ko kakou mau kanawai, a pela hoi me ko kakou aoao ho< nnana, e lawe kekahi kanaka i mau wahine lehulehu nana, elike me ka hiki iaia ke malama, eia ko'u manao: "Ina e ae lokomaikai mai ana oe, e ka moi, e hoomare aku i ke keikialii nei me ke H.aiata, me ka hauoli loa au e hoike aku nei imua ou ua oluolii loa ia'u ka haalele ana aku : ko'u kuleana he moiwahine, he inoa i kuleana e kaui.a aku maluna o ke Kamaliiwahine Haiata, a no'u iho, ua hauoli loa au e lawe i ke kulana moiwahine elua. "Ina e lilo ana keia manao i mea no ke Kamaliiwahine Haiata e ku-e mai ai e koikoi okoa aku ana au'iaia ahiki i kona ae maikai ana mai. mamuli o ko'u ike iho i ko'u aie nui iaia a'u i hiki ole ai ke hookaa aku. o i nei ka mea kupono nana e hookaa aku ia aie. "He meahuna ka'u o ke noi ana aku iaia e hunakele loa oia ia mea no ko'u pono. a ke m.au nei kona paa ana ia meahuna me ka huai ole ae, he hana kiekie ana i hana ai i aie nui aku ai au iaia. "Ina e kauka'i aku ana kou ae a haawi mai oia i kona ae, ke hoike mua aku nei au ia oe i keia manawa ua loaa mua mai ia'u kona ae. i hakalia wale no i kou ae maikai mai, a ke manao pu nei no hoi au e hoopiha loaia aku ana no oia me ka hauoli, no ka mea, ua ike mua au ia mea mamuli o kana hoike ana mai ia'u." Ke hoolohe pono loa mai la ka moi i keia mau hoakaka aku a ke kamaliiwahine Badora i.a manawa me ka hialaai nui; iaia i hooki iho ai i kana kamailio ar.a, huli ae la ka moi e nana i ke Keikialii Kamalazamana. a i ae la: ' "E kuu keiki." wahi ana, "oiai ko wahine, ke' Kamaliiwahine Badora. a'u i manao āi mamua aku nei he hunojiak.ane la oia na'u. ua ikeia ae nei kona apuhi kiekie ana mai ia'u, he hana .a'u e ike ole nei pehea. la au e kau aku ai i ka'u mau hoahewa .ana maluna onp, a ua ae aku nei oia ia oe e moe pu me ia maluna .o kona moe i keia po. aohe a'u mea e kamailio hou aku ai, o keia wale no, ina e ae mai ana oe e mare me kuu a e lawe i ke kalaunu maluna ih<> o kou poo. he kalaunu i kupono lok i ke kamaliiwahine e kau mau malun.a o kona poo i na la apau o kona ola ana, ina aole oia i hooholo e haalele ia kalaunu mainuli o kona aloha ia oe." "K ke alii," i pane aku ai ke Keikialii Kamalazam.ana. "ua hele kuu makemake ame kuu aloha a nui e ake no a ike aku i na maka o kuu makuakane, aka. mamuli o ka aie nui a'u i aie aku ai in oe. a pela hoi i ke Kamaliiwahine Haiata mamuli o i nei, a i mea e.hookaaia aku ai ko ia n,ei aie i kau kaikam.ahine, a i kou aupuni hoi, aole hiki ia'u ke hoole aku i kou makemake, e ke alii; ina o kou makemake i'o maoli i.a, ke haawi aku uei au i kei'u ae me kuu naau apau." I ka holopono ana o keia manao mawaena iho o lakou, ua kukalaia ae la ma ke akea o Kamalazamana ka moi o ke Aupuni Ebone. mahope iho nae o ka hoomareia ana ona me ke Kamaliiwahine Haiata ma ia la no, a he mare no hoi ia i malamaia me ka hanohano nui. elike me ka mare r ana o na alii e ae apau. Aohe no a Kainalazam.ana hoohalahala ana no ka.ui o ke Kamaliiwahine Haiata, kona naauao, ame kona kupono e lilo i moiwaliine. no ka mea ua kupono maoli elike me kona makemake. Mai kela manawa mai ka hoomau ana o na moiwahine a elua i ko laua noho aloha ana, me ka loaa ole o kekahi ku-ee mawaena i» laua. elike me ka maikai o ko laua noho aloha ana i ko laua wa e noho kane ole ana, pela no i keia manawa, a ua hoohauoli likeia no hoi laua a elua no ke kaulike o ka nana ana o ka laua kane ia !aua. aole i kapakahi loa i kekahi, aole no hoi i hoomakae i kekahi, aka., ua like kona aloha ia laua a elua. Iloko o ka makahiki hookahi ma ia hope mai ua hanau like mai la keia mau aliiwahine a elua he mau keikikane ohaha, a aneane no hoi ma ka manawa hookahi, he mau la wale no ke kaawale o ko kekahi keiki la hanau i ko kekahi, a ma ka la i hanauia mai a keia j mau keikialii a elua ua hauoli k.a lahui mai o a o; o ka oi aku o ka mea liauoli loa, oia no ka moi elemakule Amanosa, no ka mea, u> ikemaka oia. oiai e ola ana, i ka lpaa ana o ka hooilina o ke aupuni. "Ua kapaia ka inoa o kekahi keikikane o Amiada, oia hoi o manao o ia inoa ma ka olelo a ia lahui "ka oi aku o ka nani,' oia ke keiki kane i hanau mua, a mai ka puhaka mai oia o ke Kamaliiwahine Badora; a o ka lua o na keikikane ua kapaia o Asada, oia bni "ka oi aku o ka hauoli," a mai ka puhaka mai oia o ka Moiwahine Haiata o ka oili an.a mai i keia ao.

KA MOOLELO O KE KEIKIALII AMIADA AME KO KE KEIKIALII ASADA.

Ua hanaiia keia mau keikialii elua me ka maikai loa an;e ka pulama loa ia no hoi elike me ke ano o na keiki e hanai punaheleia ai. Iko laua ulu ana ae a nui ua haawiia aku laua malalo oka malama ame ka hoonaauao ana 'a kekahi mau kahuhanai, he kahuhanai r,i oa no ko kekahi, a pela no hoi me ko kekahi, ,a \ ko laua ;utnui i a ae e kupono ai laua ke 'hoonaauaoia, ua a'oia laua ma na ike . pau a ka Moi Kamalaza,maaa i makemake loa ai e oi aku ko laua r.aauao ma ia mau hana akamai kaulana i.loko o .ke ao. Na ia mau kumukula hookahi no hoi i a'o aku ia laua i na hana kino. na ike kiekie e pili a,na i na haua o ke aupuni a»v»e ke a'o.ana aku ia laua e lilo ai i mau kanaka akamai loa ma ka oiliana kaua. Ua ikeia ka aapo maoli o keia mau keikialii i na ike apau e a'oia aku ana ia laua. a elike me ko laua ulu mau ana ae i ka nui ame ka hoomohalaia ae o ko laua mau noonoo, pela no ka pili mau ae o kc> laua ikaika, ka u'i ame ka naauao pu, v

Ika ulu ana'ae ona keikialii a nunui e aneane aku ana e loaa ia laua na ke kanakā makua, nonoi ae la laua 1 ka Moi Kamalazamana e hanaia i mau kaawale no laua pakahi, a e hanaia ia mau hāle a like loa kekahi me kekahi, me ka hoolakoia me na mea hoonani o kela ame keia ano i kulike loa ko kekahi me ko kekahi. a ua hookoia aku ia mau makemake o laua e ko liiua ma.kuakane. I ka paa ana o na halealii o ua mau keikialii la, jna hoolakoia aku !.a ke!a ame keia hale me na kauwa. me na pa'kaukau ai like loa e hoohewahewa oleia aku ai kel>ahi mai k,ekahi ae. No ka hilinai loa o Kamalazamana maluna o ,ka naauao o keia ifjau keikialii ana, ua hookohu. A&eia aku la kvua i mau kiaaina a i mau hoakuka noloko oka .a ka moi; ika wa keia i piha ai ia laua na makahiki he umi-kumamaiwa pakahi; ,a; he manawa mahope ir.ai ua hoonohoia laua ma ka hakahaka o ka moi, oiai ka Moi Kamalazamana e hele ana i ka. haliai holoholona, a o la.ua -ke noho iloko o ka ahakukakuka a ka moi ma ke ano he mau pani no k.a moi. A oiai he mau keikialii u'i like no laua a elua, he aneane no hoi elike loa ko laua mau helehelena ame ka nui o ko laua mau kino, a he mau ano no hoi ko laua i haawi mauia aku ai ka mahalo mai ko laua mau la kamalii loa mai, ua haaheo loa ko laua mau makuahine no laua, oia na moiwahine, 110 ko laua nana aku ia laua i na kanaka u'i me ka naauao pu, ua pipili loa ko laua aloha no laua. . O ka mea kupanaha nae l ua oi aku ke aloha ame ka makemake o kk Moiwahine .Biaclora ia Asada; ke keikialii a ka Moiwahine Haiata, a pela ,no hoi ka Moiwahine Haiata, ua oi aku kona aloha ame ka makemake ia Ami.ada, ke keikialii a ka Moiwahine Badora mamua o kan.a keiki ponoi.'

Ua manao kela ame k'eia moiwahine i kinohi o keia aloha i loaa ia laua mamuli no ia o ko laua aloha ana kekahi i kekahi. Aka. elike me ka pii mau ana ae o na keikialii i ka nui, pela no ka lpli mau ae o ke aloha o ke'a mau moiwahine maluna o k.eia mau keiki mai ka liilii ae a i ka hooi maoli ana e -manaoia aku ai no he ipo kekahi na kekahi, a pela 110 hoi kekahi keikialii he ipo na kekahi mo'wahine. Kupanaha! . ' ( ■ . • Ua lilo ka u'i o na helehelena o keia wau keikialii i m.ea makahehi nui n.a keia mau moiwahine, he lahilahi loa ke aloha o kekahi moiwahine i kana keiki pono», a pela no hoi kekahi, o ke keiki a kekahi moiwahine ka mea aloha loa a kekahi, a pela no me kekahi moiwahine. 0 ke koikoi o keia hewa a laua e hana aku aii ua loaa Hke ka ike ia.laua pakahi,,a nolaila iia like laua e hookaawale aku ia mau kuko ino mailoko .Hku o laua pakahi, ,a ua holopono ia hooikaika ana no kekahi manawa wale'no nae. He manawa mahope mai ua pii hou mai la kela manao kuko hewa iloko pakahi o laua, 110 ko laua ike mau akii no hoi paha i na ke'kialii i.na l.a apau i ko laua kanaka u'i, a ua hoaa mauia keia m&-. nao hewa iloko o lāua pakahi me ka loaa ole o ka maha ia laua. Oiai na a elua aole i hoike .aku kekahi i kekahi i kana meahuna, a pela no hoi kekahi i kekahi 110 kana, a oiai aole kekahi o laua i ho J ke a ,m.āka ae i'kona aloha i kekahi o na keikialii ana i aloha ai, hooholo like iho la laua, me ka ike ole aku nae 0 kekahi i ka hana a kekahi, e hoakaka aku i ko .laua mau nianao aloha maloko o na leka, a i mea e hookoia ai o nei manao hewa o laua, kakali iho l.a laua no ka loaa o kekahi manawa kupono, a i ko laua 'ke ana ua hala ka moi i ka hahai holoholona no kekahi mau la. alaila hoomaka iho la laua e hana i ka laua mau mea i makemake ai e hana me ka ma-lu, i mea e Hookoia ai ko laua mau makemake pakahi. ! 1 ka la mahope iho o k.a hala ana aku o ka Moi Kamalazamana ! no ka hahi holoholona, o ke Keikialii Amiada ka i noho ma kahi o ka Moi i ka w.a » noho ai o kā ahaolelo o keMaupuni, a no ekolu hora kona noho ana ma ia aha ma ka auwina la no ka hoolohe ana i na hoopii ame kona haawi an.a aku i na oleloā'o imua o ka poe e hele inai ana e i kekahi mau hoohalahala imua o ka- Moi. laia i oili mai ai 'waho mai ka hale ahaolelo mai, a e hoi aku āna no ka halealii, hele mai la kekahi koa kiai mahu a noi mai la iaia e hele aku l.aua ma kekahi wahi mehameha, a o ko ke Keikiali» Amiada hahai aku la no hoi ia, a i ko'laua hiki ana aku ma kekahi wahi, haawi mai la'ke ko.a mahu i kekahi lekai iaia, a ka Moiwahine Haiata o ka haawi ana mai iaia lawe mai a haawi i ke keikialii. Wehe koke ae l.a ke Keikiali* Amiadā,i ka leka a nana iho la me ka manao kahaha. a i kona heluhelu ana iho i ka mana'o i kakauia ma)oko o ia leka ua hoopiha loaia iho oia me ke kahalia loa ame ka inaina pu, a i mai la i "ke koa: "Pehea!" wahi ana i ke koa mahu, a i.a manawa hookah l unuhi. ae la i kana pahikaua, "o keia anei kau hapa maikai i koit moi ame kou haku?" a iaia no i hoopuka mai ai ia/jnau huaolelo o kona hahau mai la no ia i kana pahikaua a lele ana ke poo o ke koa mahu 1 kah' e. . Hoi pololei aku la ke Keikialii Amiada me ka piha lo.a i ka huhu a hilei i ka halealii, a huli aku la i ka Moiwahine Badora, a i ka loaa an.a aku, haawi aku la K ka leka a ka Moiwahine Haiata i kakau mai ai iaia, ana o ka heluhelu ana mai, e noi mai-ana iaia e hui laua. ma ke ano hewa, a hoakaka pu aku la i ka mea nana-i haawi mai ia lēka iaia. Ma kahi o ka hoolohe pono mai o ka moiwahine i kana mea o ke kamailio ana aku, ua p.ane mai la ka moiwahine me ka huhu i ke keikialii i ka i ana mai: "E ike iho no oe e kuu keiki nou iho o kena mau mea apau au ī kamailio mai la ia'u he mau olelo hoopunipuni w.ale no, he mau hana hakuepa wa'wai ole e hoopoinoia aku ai ka Moiwahine Haiata. "M.anao anei oe he hupo loa hoi ka moiwahine e hana mai a\ o'a i kekahi hana o kena ano ma ke ano e hoowalewale mai ia oe? Manao ana anei oe e loaa ana i ka moiwahine kekahi manao aa loa 0 ke ano haahaa loa, e hookomo okoa aku ai iaia iho iloko o ka piliki.a?" No kekahi manawa ke ku ana o ke keikialii e noonoo, a i aku la: "Ke ole au e kuhihewa, ua like loa no kou hewa me koua, ua hewa Uke olua a elua; elike me ka ka M6iw.ahine Haiata i han i mai ai ia'u. pela au e manao nēi o oe pu kekahi e hana aku ana i ke Keikialii Asada; ina aole kuu ka moi kuu makuakane, i keia la e ike hope loa ai ka Moiwahine Haiata i ka malamalama o ka la." Ma ke ano o ka hana a ke Amiada ame kana mau olelo ana e lohe mai ana, ua hiki loa i ka Moiwāhlne Badora ke ike mai pela ana no paha auanei ke Keikialii As.ada e hana mai ai nona, oiai he like loa kona kulana kona manao me ko ke KeikialM | Amiada; ina an.a palia āuanei 110 kona kakau aku i leka iaia e hoohoka pu ia mai ana no paha kona makemake, elike me ka hoohoka ana aku o ke Keikialii Amiada i ka makeniake o 'ka Haiata. • , Eia nae, me ia ike iho la no ona no ia hoohokaia mai me ka maopopo loa aohe no nae ia he kumu nona e kaohi iho ai i kooii kuko ame ka hooko ana aku i kana mea i hoolala ai, no ke kumu mai ua nui loa ka makemake. ; - Ma kekahi la ae kakau iho la oia he leka na ke Keikialii J\.sada a haawi aku la i kekahi wahine luahine, he luahine hele mau mai 1 ka nie ke'keakea oleia aku. la'a i haawi aku ai i ka leka i ka luahine. hoakaka pu aku la oia iaia i kona makemake ame kana mea e hana aku ai i mea e hookoia ai o kona makemake. Ma keia la o ke Keikialii Asada ka i noho i ka ahakukakuka o ke auiiuni ma .ke ano he pani ma kalii o ka Moi Kamalazamanā, oiai o kōna manawa ia. . Ua koho keia luahine i ka manawa kupono loa ana e lawe aku ai e haawi i k.a leka i ke Keikialii Asada oia no ka manawa e hoi mai ai oia mai ka ahaolelo mai. Ia loaa ana aku o ke keik'ialii iaia haawi āku la i ka .leka, a lalau mai la no hoi ke Keikialii Asada me ka manao he leka nono no la hoi. a eia nae, i ke keikialii i heluhelu iho ai i na manao i kakauia maloko, a aole i pau pono aku na manao i ka.kauia, unuhi koke ae la oia i kana pahikaua me ka piha loa i ka huhu. a hahau mai la ma ka a-i o ka luahine a lele ana ke poo i kahi e. Alaila hele aku la oia i ka rumi a ka Moiwahine Hai.ata, kona makuahine ponoi, e noho mai ana, me ka lek'a iloko o kona lima. O kona manao ma ia hele ana 'aku ana i ka rumi o ka moiwahine oia no kona hoikeike ana aku iaia i ka leka a ka Moiwahine Badora i 1 haawi ai i ka luahine, eia nae, ua noonoo honua no paha ka makua-

hine i kona nianao o ia hoea ana aku, nolaila aole i haawi mai kona ; makuahine i manawa nonā e'kaniailio aku ai, al?a. <, i koke mai la: "lla ike no au i.kou niakemake i hele mai 'la ia'u; he keu aku a ka mea kupanaha, ua like loa no kou pakike me ko hoahan.au Amiada. Hele oe pela, a mai hoike hou mai ia oe imua o'u!" j Ua puiwa loa ke Asada i ko.na lohe ana .aku i keia mau huaolelo ana i hoomakaukau ole ai e halawai koke mai ana; no .ko.na p,vh£ loa jiho ,la ,i .ka jnaina ja manawa aneane loa oia e huki ae i kana pa,hikau£ a Eia nae, no kona noonoo hou ana iho he : hana hewa loa ia ,sna e hana aku ai, uumi wale iho la no, a trie ka ;pane t aku \ hooka.hi huaolelo ika makuahine, o puka hewa **ku paha auapei ke|vahi huaolelo e eha aku ai ka makuahine, a e lilo ai paha ia i niea hoppiiikia mai, iaia, huli aku la hele me ka walp.a o ka,naau. , Ā oiai aole ; i hoakaka mai ke Keik'alii Amiada i ka loaa ana aku o ka leka iaia mai ka Moiwāhine Haiata aku i ka la mamua aku, hele aku la ke Keikialii v Asada e MŪ me ia, a hoike aku la ,i kona nukuia ana niai e kona maku.ahine, a i hsokahi ko laua auamo like ana i ka ehaeha* no ka mea, ma na olelo a kona makuahine -i olelo ai iaia i manao iho ai. pia ua like loa ka manao hewa o ka MoiBla(lQra me ko. ka,,Mt)iwahine I^aiata. Ua like ā ;i like ka ike o- na moVwahine a elua i ke poho o ko laua mau man.aolana nianiuh p ka hoohokaia ana aku e na keikialii a laua i kuko he\ya ai e hana i ,ka hewā me laua, a ma kahi o ko laua malama ,i ko lau^-maluhia ame ,n.a inoa, hanohano e kau ana maluna o laua, ,ame Ka hanohano hoj o, ka moi ka laua kane, ua pale ae la laua i ,ko laiia aīoha rna ke anp he rn.au makuahine, a hoala ae la i na noonop ame na hiinaMio e poino ai kā laua mau keiki, hoohui ae la laua ia .laua ,iho a- u ,kuka iho la i ka laua mau mea e hana oku ai •10 ka hoppoino āna i ka laua mau keiki. U f a noke mau aku4a laUa i ke kamailio hoopunipuni i na haiawahine a laua i kumu e maiiaoio mai a 1 lakou no ka hoao -ana o na keikialii ,e hooliaumia ia laua, oiai nae, ke ike iho la 110 oe, e ka mea heluhelu, o. ,kei.a .mau moiwahine no a elua ka i hoao e hoohaumia i na -keiikiali, a np ke ke imi nei i wahi no na keiki a laua e . make ai. .Makuahine. no!, 0.-ka laua l\ana hope oia ko laua noke ana i ka uwe hoopunipuni.rne ,he mea la ua pepehiia a eha, a oiai ua hala ka Moikane Kamalazamana.i ka hahai holaholona no kekahi mau la, a i hana e manaqia aku. āi he r|iaka'u ko jaua i ke kii aku o na keikialii ia laua i ka ; po, ua ,Ji.oi aku la laua.;e %moe iloko oka rumi hookahi a inaluna lipi p ka jnoe hopkahl. I ka manawa i hoi.mai ai ka Moi Kamalazamana ma kekahi ia ,ae. mai ka hahai holoholona mai, ua h.iohao ;loa.pia i -ka ; lpaa ana rpsi o na moiwāhine a elua e u noho aku ana iloko o ka r»mi -hookahi a maluna hoi o ka moe hookahi. a e hiolo like ana .no hoi kp laua mau waimaka; ua hele na maka a upehupehu, qo ka-noke i.ka uwe, a e kiwala-o ana no hoi ko-laua mau lauoho i o a ianei, a e u na wale ana no hoi, me he mea la o ke ano o na mea .i pepehiia a i ole i ia paha, ka hele a nae iki. No keia mau hiohiona kamahao a ka moi o ka ike .ana ma> i na moiwahine, ua hoopahaohao loa ia aku oia, a i k.umu e maopopo a,i iaia, ninau mai la ia laua i ; ka pilil|:a nui i halawai me laua. No keia ninau ana aku .a ka moi ua hoonui loa ae la na moiwahine i kā laua uwe ana, me ka ha'.uha'u a haalo'ulo'u e manao aku ai ka nioi he pilikia nui loa, .a no ltt) ka moi -koikoi loa ana aku, i mai la ka Moiwahine Badora: "Heaha mai auanei kau, e uwe ae ana paha maua mamuli o ko maua ehaeha me ka hilahila pu no .na hana lapuwale a na keikialii, hoāo mai laua e hana i kekahi hana hoohilahila me ka manao o maua mai no ka laua mau wahine e kii mai āi. "Ua hoohaahaa loa iaua ia laua iho a ia maua pu, m.a o ka laua mau hana lapuwale loa, a ua hoohaahaa pu aku no hoi ia oe\ e ka moi. O ka maua noi ia oe, e ka m,oi, mai noii hou aku oe 110 ka oiaio, o keia mau mea au e ike mai la ua la.wa, iho la no ia no kou ike mai i ko maua ehaeha, ua lawa ko maua mau ehaeha au e ike ! mai la no ka hoakaka ana aku ia oe i ke koena aku o ka moolelo."

0 ke kauolia ,koke aku la no ia o ka moi i puiiihei aku 1h i na olelo a na rnoiw r ahine e-laweia mai na keikialii imua ona, a mai m.ake paha. na .keikialii i,na lima po.noi o ka moi, ina.aole i keakta mai ka Moi Atrianosa, o kahi.no o ka laki, oia kona hoea koke. aim mai manawa. "Heaha, e kuu keiki," i pane mai ai ka Moi Atnanosa, "iieaha kau mea e hana aku ai ? E makemake ailei oe e hoopoino aku i na ola ona keilei.alii me kou.mau lima ponoi? Aole maloko o keia alii, a aole no hoi maluna o kou koko ponoi. He nui no na ano pai e kauia aku ai maluna o laua, ina nae ua hana i'o bua i kekahi karairiia." - Ma keia ano iho. la ka Moi Amano?a o ka hoonana ana i ka inaina o ka Moi Kamalazamana e pono e huli pono ia ka mea oiaio, ina paha ua h.ana i'o na keikialii i ka hewa i hoopea waleia mai ai laua a aole paha. Oiai ka inaina o ka Moi Kamalazamana ua pii aku a ke dcgere kiekie loa o ka wela, nolaila e hooinaopopoia, he hana paakiki no nan.a ka hoomaalili ana e hooko oleia aku ai ka hoopa'i make maluna o na keikialii, kana mau keikipane ponoi. Eia nae, mahope o kona kauoha ana ae e hqpiua na keikialii, kauoha aku J.a,oia i o kotia mau kenera!a e hele mai imua ona/nona ka inoa o Gionada, ma ia ahiahi ana iho, a i kona hoea ana mai kauoha ,aku la .īaia e lawe ,i na keikialii elua a ma kekahi wahi menaineha mawaho loa aku o ke kulanakauhale, ma ka'hi ana e ike ana i k.e kupono, a maīaila e pepehi ai ia laua a make, a i mea e hooiaio mai ai imua moi, ua make i'o na keikialii, a ua hooko oia i ke kauoha, e hoihoi pu mai o Gionada i na lole o na keikiali: mahope o kona pepehi ana. U& hoomau aku la o Gionada me na keikialii a elua i ka hele ana ma ia pe holookoa, a ma ke kakahiaka an.a ae, hoakaka aku la i īia keikialii. me na waimaka e kiheahea ana iria kon.a mau papalina, no ke kauoha i loaa mai iai.a mai ka moi mai: "O ke kauoha i loaa mai ia'u mai ka moi mai oia keia,* he kauoha ku i ka lokoino a aloha o!e loa, oia hoi, na'u ponoi e kau aku i ka make maluna o olua, a no'u iho, o kekahi keia o na hana weliweli loa o ke kauia ana mai na'u e hooko aku i ka make maluna o olua. O ka'u. e.,noi a.e nei i ke Akua e hoopakele mai Oia ia'u mai keia hana .weli.weli ae, oiai aole hiki ia'u ke alo ae!" "E hooko ,mai oe i ka hana i kauohaia mai ia oe," i pane !ike mai ai na keikiali.i; "ua m'aopopo ia maua aole o oe ke kumu o ko maua make, aka, o kela mau makuahine imihala. hakuepa, manao lokoino no o maiia, no'ia .kumu ea, ke huikala aku nei maua ia oe me ka oiaio loa." 1 ka hooki ana iho o ka laua olelo ana i keia, a oiai aia iloko o laua pakahi ka manao maopopo loa he manawa pokole wale no koe a .halawai laua me ka make m.ai ka maka mai o ka pahikaua oilua a -G.ionada, alaila, a,po ae la laua kekahi i kekahi no ko laua hiope !oa ana, mamua o ka make an.a, a na na waimaka no e hiolo He /nau minuke ia o ke aloha kupouli me ka walohia o ke aipha hoahanau oiaio, a ua h?la kekahi mau minuke loihi mamua o kō laua hookaawale ana ae, kekahi i kekahi. "Ua pono no ko kaua -mak.e ana ina hoi kaua i hana hewa, o na inak,uahine ;o fcaua.k£. : i ha,na *i ka hew.a, a no ka hpoko ole ia ana aku ,nae o kp makemake,, ua .jhoopea .hewa waleia no kaua, a e halawai 'ana paha auanei kaua !a me ka make 'ma'uwale me ko kaua t "E auaoio np ,paha ~kaua i -ka ehaeha o na hana lapuwale haahaa loa a na makuahine o kaua me jka naau akahai, malia, o laua aku ana no hoi kek^hi. e. aku ana me ka poino i oi aku; o ke Akua wale no M m^a 1 ike i ka hopena ona mea apau," wahi a Amiada. O ka mea fl m,ua Joa o laua j hoomakaukau no ke kauia aku .o ka maioe maluna ona mai na .liiiia aku o Gionada. "E hoomaka ,tnua mai maluna o'u," wahi ana ia Gionada, "i ole hoi au e ike aku i ka make mainoino anā o ko'u hoahanau." Ua ku-e koke mai la o Amiada i kona man.no, a oiai na keikialii e paio ana .no ka.mea mua o laua e pepehna aku a make, ua" hiki ole ia Gionada, oiai oia e nana mai na waimaka e hiolo.makawalu.iho ana ma kona mau papalina, ke hoomana\vanui i ka ehaeha, no kona ike aku.i ka'Aui maoli p ka oiaio ame .ka ikaika o ke .aloha o na keikialii ia laua ihp, kekahi i kekahi. (Aole i pau.)