Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 31, 3 August 1917 — AUHEA A KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA? [ARTICLE]

AUHEA A KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA?

KE ALA HOU ANA O KA POE MAKE | Kakaula i,o ka Nupepa Knokoa Helu XI. I (Hoomauia). Ma nu uahi he hhī iloko o ka Baibala, ua lioikeia Ue koiuo nui ana o na uliano «Inimoiiio iloko o na kino kanaka a hoopoino ia lakou. Pela ma na la o Kristo, ua lioola aku oia i kekahi poe, i loohia ni»* neia mau uhaue ino, ua noke wale ia ke kauaka noonoo maikai i kekahi nianawa e ueia inau uhane a lilo i hehena, nie ka ]>akaa\vili ana iluna 0 ka lej)o. ila ka inokuna 12 o Matajo, i>auku 22, ike kakou i ka haliia ana mai o kekahi knuaka i uluhiaia e ka uhaue (laimonio imua 0 leau Kristo, ua makapo kona inau maka, a ua paa ka leo ma o I ka hana la a ka uhane ino, Hoola aku | la 0 lesu i kona makapo, a olelo ae la ka leo |*aa. Kahaha ilio 1a ka nianao 0 I na kanaka apau, i ae Ja: "O ka inamo anei keia a Daviila?" A lohe ka poe Parisaio, i ae la lakou: "Ma o Bela- ( zebuba la ke alii o na (laimonio, kana mahiki ana aku i na iluimonio. f ' j Ike nae 0 īeau i ko lakou inanao, i aku , la ia lakou: "O ke aupuni i mokuahana J j iaia iho. e pau ia; a o ke kulanakauhale . a 0 ka poe ohaua i mokua,liana iaia iho, aole ia e ma'u." I O kekahi niau kanaka hoi elua i ulu- , hinia e na dainiouio inai ua halekupai pau mai, e hele ana i ka wa ino a uui o I ka hau, liiki ole i ka poe e hele. j Ike mai la laua ia lesu, a 0 na uhane , (laiinonio iloko o laua, kahea mai la: \ "Heaha kau ia makou nei, e 3cau ke • • Keiki a ke Akua? Ua hiki 0 mai anei | oe e hana eha inai ia makou niamua o , ka nianawa?" A i kahi mamao aku,' he kumupuaa e ai aua. Noi m'ai la ia] inau (laimonio laia, i niai la: " A i ma- ] hiki aku oe ia niakou, e ae inai oe e-1 haele inakou e komo iloko 0 ke kumupuaa." I aku la la ia lakou: 4< Qu: haele." A henio aku la lakou iwaho, koino aku la lakou iloko o ua kumupua'a I la; aia hoi, naholo kiki aku la ua ku-. , mupuaa la a pau ilalo ma ka.pali i ka moanawai, a pau lakou i J<a niake nialoko o ka wai. Auhee aku la ka |>oe kahupuaa ahiki aku la i ke kulunakauhale, 'ha 'i aku la lakou ia niau niea apau, anie ka mea o ua inau kauaka la i uluhia ia e na' i (laimonio. Aia hoi, h<Me nui inai la ko: I ke kuianakauhale iwaho e halawai me! lesu. a ike mai la Inia. uonoi nui mai j la lakou laia e hele aku «la īnai ko la-. I kou aiua aku. (Kupanaha ke ano o na-, I kanaka, ke kipaku' i ka mea e hana ana : I i kti niaikai.) ■ [ .• Aka, nia neia mau hoike nae kakou e ho(.niao])o])o ai, i ka pipili ana o neia.i I mau uhane ino iloko o ua kino kana-' jka, a nohoalii maoli me ko lakou mana I e hookikina ai a hoopoino paha ia la- ( kou. Makapo na maka, paa ka leo, liloi i poe pupule o ka noonoo, pakaawili' ilalo o ka lej)o, a pela wale aku. O kakou. ka lahui Hawaii, kekahi o na iahuikanaka i kulunia a i ike i keia : inau ano iwaena o kakou mai kahiko mai. He poe kahuua ko keia lahui o na : papa-like ole, e liooinana ana i ka poe! niake i kapaia he mau -" unihipili,'" a j-he "amnakua,'' e hoomana aua hoi i na 1 laau ame na pohaku a iiohoia e na uliaj ne ino elike me ke "kalaipahoa," ka- | ]>ohaku "kuula" lawaia, ka iuatiu, j'' alae," ka " inano " a he nui aku. Ma ka liookapuk.'ipu ana i kahi mea i ma- . naoia, a kahea mau i ka inoa me ka hoihiihi, a lu i iui meaai me he hauai ana la i kekahi niea kiuo kauaka, a i ka ike ana ua inana, ua hoolilō koke ia : aku la ia mea i "aumakua" a i inau akua liilii, iaia e uoonoo niau ai i na manawa aptiu, aoho noouoo ia o ke ; Akua N'ana i haua i ka lani aine ka ho-' nua anie na mea apau. Aole nei kukou i ike-ine ka hoomao]>o]>o, o na uliane ino ke kouio uei iloko 1 0 keia nian mea like ole no ka hoolauwili ana i ka noonoo 0 na kanaka a lala-. k'ai hewa aku iloko o ka hoominia (inanaikii nie ka haalele ana i ke Akua oiaio? Elike 110 me ke komo ana o na t(aimonio ilOko o ke kumupuaa* a puhee a pau i ka make iloko 9 Ke kai, pela bo" j na uhane ino e komo kino ai iloko o ua | mea like ole ma 0 ka maua la 0 Sataua. O ka puaa ka i make, a koe no na daiinonio aole make. Penei ka lesu "hoUkaka 'uo fla uhane ino ma ka mokuiia 12 0 Mataio,-pāuku

4.'» a 45: "A puka mai ka uliane ino mailoko mai 0 kekahi kanaka, hele aku 110 ia ma na wahi panoa, e imi ana i kahi e maha ai, a loaa ole. Alaila, olelo iho no ia, E hoi afca au i ko'u hale, kahi a'u i puka mai ai. A hiki mai, ike iho la ia, ua kaawale, ua kahiliia, a ua hoolakolakoia. Alaila, hele aku no ia, a lawe pu mai rae ia i na uhane e ae i ehiku, ua oi aku ko lakou ino i kona iho, konio lakou iloko a noho ilaila, a hewa loa aku ka hope o ua kanaka la i kona noho ana mainua." Pela ke ano o ka poe e komo ana iloko 0 ko ke Akua Kkalesia, i hookaawale v ke ili-.\bolo a hoomaemae iaia iho, e malaina ana i na kauoha a ke Akua r aka, i haule iho no nae, e oi loa aku ana ka nui 0 kona hēwa i ko ka wa mua. T3 komo hou ana na uiiane ino e hoopoino ai iaia a oi aku i ko ka wa mua, a e pouli pu auanei kona noonoo no ka mana o Tte Akua ame kona aloha. Mai manao iho kekahi mea, ua hiki iaia ke inahilei i ke daimonio mailoko mai 0 kekuhi kino kanaka a kaawale, a, aole loa 6 hoi hou mai ana ua (laimonio la iloko 0 kela kanaka. O ke a'o ana pela, he alakai kuhihewa ia. Malia, aole ma, 0 kā ma'i ana la e hoka'e hou ai ke ilaimonio, akā,> hoowalewaie mau ana ke (laimonio e ku-e i ke Akua a e liaiia 1 nā liewā he nui. loa e pau na hana hoowalewale a hiki i ka make ana 0 ke kanaka. A o ka hiki ana mai o ia niau auo, mamuli ia 0 ka maua 0 Satana ame koua īuau anela ino oia hoi na daimonio. He kuleaua ko Satana ame koua mau anela e hoowalewale i na kanaka apau, elike no nie kona hoowalewale ana ia lesu ko kakou Hoola])anai, a ua komo hoi iloko o luda uo ke kumakaia ana i ke keiki a ke Akua. KOlllO uo hoi iloko J o na haumaua no ka hooku-e aua ia lakou, a hoopaapaa lakou no ka mea o lakou i oi. Pela 0 Petero i a '0 aku ai ia lesu i ka niea pono e haua ai, me he Ja aohe ike 0 lesu, a olelo mai o lesu: " E hele oe pela maheipe o'u e Satana, . aole oe e ihauao nei e hana i ka mea ipono." Nolaila, pehea 'kakou e pakele ai i ka hoowalewaleia, oiai o Sataua e : lele ana ma 0 a maanei me he liona hae l la ake aua ie alapoho i kana mea e . mauao aif . O keia uae na olelo maalea a kekalii poe e a'C hew r a nei i -na kauaka, me ka i hootnaopopo ole i ko lakou ku ana iluna 'o ka euanelio. Mamuli o keia kulana 0 na kanaka, ke a '0 nei ka eualielio, he niea" pono i na kanaka ke imi ikaika i ke Akua ame Kona Uhane lieinolele i mea nana e liooikaika a e hoopakele ia lakou mai Tia liaua inai a ke diabolo. O ka uiana 0 na kahuna o Parao, ke alii o Aigupita i hoopapa ai me Moae, ke kunaka o ke Akua, ma ka hoike aua 1 na hana kupaianaha, mai ia Satana mai no ia rua o kona mau anela Uaimo--1110 la; no ka mea, 0 Sataua ka euemi e ku-e mau ana i ke Akua. Hoolilo no' t> Mose i kona kookoo i moo naliesa ma: ke kauoha a ke Akua, a hana uo na kahuna o Parao pela; hoolilo no o Mose : i ka wai i kōko, make ka i'a a uui ka ino 0 ka wai hiki ole i ka poe Aigupita ke inu, haua no-na kahuna pela; hoolu'e 0 Mose i na rana a piliaiku ka aina ame ka halealii o; Pa-; rao, nui ka hoopoino, a hana pu iho la ; no na kahuna 0 Parao pela; hoopiha i ka aina ine ua inakika a maluua o na kannka, a hana pu uo na kahuna pela,. na magoi ame ka poe kilokilo 0 Aigupita. (E naua ma Kiuohi, mokuua 8 ahiki i ka mokuua 11). Ke ike nei kakou i ka nui 0 ka uiana i loaa i nei poe kahun'a 0 Aigupitja i hoopapa pu me Mose, a ua nui ka hoopaakiki iā 0 ka naau 0 Parao uo ia mau nieaj aka, ua oi loa aku ko ke Akua māna. Ua kaii mai la kā A-kua i ka ma'i' ahulau nialuna 0 na kanaka ame na ho- ( lōholona, a hikuia na makahiapo o Ai-. gupita a pau i ka make, a no ia niea i ; hookuu mai ai o ParaoM ka lahui Isera-j ela mai Aigupita mai no ka hoomana. 'ana i ko lakou A eliko 110 me kā haawl ana 0 Sātana; 5 ka iiiana i ua kahuna oia au kahiko,! pela no oia'e haawi nei ia inana i na ; kaliumi ])iha epa o keia inau la hope; nei. Aoīe wale no iwāena 0 ka lahui! Hawaii ka poe haua kahuua hoomanamana oia ano, aka, aia no iwaenu O' ko'kahi mau lahui e ae. Oiai o Satana ej hookuu ia ana e liele ma o a maānei, pela no e loaa ai ia mana i kai poe e punihei- aua i kana mau pahele,.. i»like me kana e haawi ai ia lakou, i' inea e hoopaakiki ai i ka nauu o na ka-i naka elike uk 4 Parao i hoopaakiki ai i; kona naau i na haua mana a kona poe! kahuna. He mea oiaio uo, he nui ka inaua 0 keia ano poe kahuua inai ia Satana m;ii,| aka, aole nae ia he inana e loaa ai ke : ola 'āme ka hemolele i ka uhane-ame: ke kino o ke kanaka i huiia. Aole niakemāke ke diabolo e hoolohe ke kana-i ka a malama i na kauoha a ke Akua,. nolaila e alakiai a e hoopuuihei aua oia i na kauaka iloko o ke kullihewa i mea no lakou e makapo ai, a lilo mai i poe kauaka noua e hana i kona makemake.. (O keia ke kumu nui 0 ua ekalesia īne na a '0 like ole.) 6 kekahi uhane (laimonio iloko o ke kauaka ho huli-waiwai ina kekilokilo aua, pela i hoikeia ma Oih. 16:16: "I ko makou hele ana s i kahi e halawai ai, lialawai mai la kekahi kaikamahine Uio makou he .uhane kilokilo iloko ona, oia ka mea i waiwai nui ai koua mau haku i kana kilokilo ana. Hāhai mai la oia ia Paulo ame makou, a kaliea mai la, i īuai la: "O kela inau kanaka, he mau kauwa lakou ua ke Akua kiekie }oa,

na lakou no c hoike mai ia kakou i ke ala o ke ola." Haiia mau mai la oia pela i ua la he nui. Kaniuhu ilio la o Paulo, a kuli ae la i aku ta i ua uhaue la: "Ke kauoha aku nei aji ia oe ma ka inoa o lesu Kristo, e puka mai mawaho ona. " Puka inai la «o ia ia hora iio. Nolaila, aole loa he mea pono no ka lahui Hawaii, ina He inanao nui ko lakou no ka malama ana i »a kauoha a ke Akila 110 ke oia o ko lakou mau uhane, ka puniliei ana i na kahuna e lioomanamana ana i na pohakii, ua laau, ua manu, ka inano, ame na mea like ole i ioaa mai ko lakou mana nia o na uhaue ino !a. Aole anei kakou e pono e hoomana aku i ke Akua Hemolele, ka Mea uona ka mana maluna o na inea apau i hanaia. Nana i hana i na n>ea apau, a Nona ka uiana elioopa'i i ke kino ame ko kakou uhane i ka make, a e haawi mai hoi i ka uku o ke ola mau loa i ka poe e aloha ana a imi ikaika laia. Ea, e kuu lahui aloha! , E oi aku anei ko kakou inalmlo ana i ka ipu lepo potera, mamua o ka mea nana ia i hana? A e paulele aku hoi i na uhane kitokilo, mainua o ko kakou Akun, ka Mea i haawi niai i Kana Keiki hanau-, kahi i hoola no na kanaka apau e manaoio aua ika euanelio? Penei ka Isaia olelo ma ka mokuna 8, pauku 19: "A olelo mai lakou ia oukou, e hele i ka poe ninau kupapau a i na kupua hoi, i ka poe inuki ame ka namunamu liilii. Aole anei e hele na kanaka i ko lakou Akua i E hele anei i ka poe make no na nioa e ola ana?" Penei ina ka mokuna "6. E imi oukou ia lehova oiai Oia ma kahi e ai; E hed aku laia oiai Oia ma kahi kokoke. "7. E haalele ke k.inaka i koua mau aoao, ame ke kauaka lawehala i kona mau manao. A e hoi niai hoi oia io lehova, a e lokoinaikai mai no Oia iaia.! A i ko lakou Akua hoi, no ka nrea, e j huikala nui mai auanei Oia. "8. No ka mea, o Ko'u niau manao, aole ia o ko oukou mau manao, a o ko : onkou mau nianao, a o ko eukou mau ' aoao, aole ia o ko 'u mau aoao, wahi a ! lehova. "9. No ka mea, elike nie ke kiekie o ka lani maluiia o ka honua, pela 110' ke kiekie o Ko'u mau aoao nialuna o ko oukou mau aoao. Ame Ko 'u mau j inauao maluna o ko oukou mau maiiao.'' E ka makamaka heluhelu, ua lawa keia mau manao wehewehe no ka hooia ' ana aia he uhaue iloko o ke kanaka, a' 0 nu mea aku i koe, nau ia e Uoomahua- i hua aku. E haawi mai aua no ke Akua 1 Kona Uhane Heinolele ma o na liaawi-. na like ole- i kekahi ame kekahi, no j ka ana i Kana man olelo, a ma ka in'oa 'o 'Kristo e hiki ai i ka poe nianaoio ke hoopakele ia mai na uliane: daimonio inai. Aka, e hoomanao; he wa ko ke kanaka e make ai, a hoi aku i ! ka honua, a e hoopau na ilo iaia a lilo i lepo, a i lelui paha elike me na mea i ikeia-no ka poe i i 'aloa, ia iloko ona ] anahuna. O ka ninau nae, E ola hou anei ke kanaka mai ka hiake mai?" j (Aole i pau.)