Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 45, 8 November 1918 — Page 6

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Janelle Sanqui
This work is dedicated to:  Disney Aulani

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPE KUOKOA, HONOLULU, T. H., POALIMA, NOVEMABA 8, 1918.

 

HE MOOLELO NO

TAZANA

-: A I OLE :-

Ka Hiena o na Ululaau Anoano

o na Kapakai o Aferika

 

            Oiai nae oia e nana pono mai ana i ka poe hoi o ka hoe@ @@a aku. ike mai la i ke ku o kekahi kanaka kino loihi me @e kapena o ka moku manuwa, a hooho ae la :

            "He kanaka malihini hoi kela e ku mai la me ka kapena." a na ia leo hooho o ka Haku Tenikona, i kono aku ia Tazana, ua haikea koke ae la kona helehelena, me ka hooho ana ae :

            "E make keel kanaka e pono ai!" o kona hapai ae la no ia i ka pu raifela iluna, me ka hoonololei ana mai no ka umamauma o Tazana, mamua nae o ka hiki ana iaia ke lawe mai i ke kiko o ka pu ihope , ua paleia ae la ka pu iluna e Tenikona, a lele kapalulu aku la ka poka, i manaoia no ka puuwai o Tazana, iluna o ka lewa.

            Ua hoopioloke koke ia ka manao o na mea apau no ke kani ana mai o kela pu, a mamua nae o ka loaa ana he manawa kupono ia Nikola e kau hou ae ia i kana pu iluna no ka lua o ka manawa, no ke ki ana mai ia Tazana, ua loaa e aku la kona kani-ai i na lima kona hao @ ke kanaka mapu, a kiola ia aku la hoi ka pu a lele ana i kahi e, a in a aole i hoea koke mai na kokua, in a, o ka uumi iho la no ia o Tazana ahiki i kona make ana, aohe no nae he wa aku i koe, no ka mea pa pii ka uliuli o ka helehelena o ua kanaka ino laupwale nei.

            Ua hoea aku la ka Lukanela Anola ame ke kapena o ka mokekaua me kekahi o kona mau kanaka, a kauoha ae la o Tazana i ke kapena e hopuia o Nikola a hoopaa i @a hao, a iloko o ka manawa pokole, aia na kanaka o ka mokukaua, ke hauhoa la i na lima o Nikola, i ke kaula, no ka mea ua kamailio mua o Tazana i na 'liimoku i ka hewa ko'iko'i loa o kela kanaka.

            Mamua nae o ka lawe ana aku o na kanaka o ka mokukaua e hoopaa ia Nikola noluna o ka moku, ua kauoha aku la oia i ke kapena e huli mua ia ke kino o kela kanaka, a he oiaio, ma ia huliia ana, i loaa aku ai na palapala i aihueia ai mailoko aku o ke kuka o ua o Tazana, a ua lilo hoi keia i mea hoohauoli loa aku i kona manao, oiai ua lilo kela mau palapala i mea ano nui loa iaia.

            Na kela kani ana mai o ka pu a Nikola, i kono aku ia Jene Pota ame kona mau hoa, e hemo ae iwaho mailoko mai o ka hale, ai ka ike ana mai i ka Haku Tenikona. holo mai la oia a paai kona lima, oiai ua hoopiha loa ia aku oia me na haawina o ka hauoli, no keia halawai hou anao na hoaloha kahiko i kahi hookahi, a i ka hoea ana mai hoi o Tazana, mahope o kona lawe ana mai i na palapala mai ia Nikola mai, hoolauna aku la o Jene Pota iaia i ka Haku Tenikona, me ka i ana mai :

            "Ke hoolauna aku nei au ia oe e ka Haku Tenikona, ia Keoni Kelekona, a o ka mea oiaio loa, i ka Haku Kelekona," alaila huli ae la no hoi oia ia Tazana a hoolauna aku la i ka Haku Tenikona.

            Ua hoopiha loa ia ka Haku Tenikona me ke kahaha, i ka lohe ana mai i ka inoa o keia kanaka malihini, eia nae ua hoao no oia e hoonalowale ae ia manao kahaha me ka ha'oha'o mai iaia aku, a i wahi nae e hoopauia ai kona pohihihi, na hoakaka aku la o Jene Pota ma ke auo nui i ka moolelo o Tazana, pela no hoi me ka Lukanela Anola, a o Tazana no hoi kekahi, aole no he hiki i kela kanaka ke manaoio mai, eia wale iho no, a i ke komo pu ana mai o ka Poropeka Pota e hooiaio i na mea mua ana i lohe ai, pela hoi me Pilipo, akahi no oia a manaoio.

            I ka hoauheeia ana aku o na manao pihoihoi, ma o kela halawai hou ana o no hoaloha i kahi hookahi, a nohoalii iho la hoi ka maluhia, ia manawa i malamaia ai ke anaina haipule maluna o ke kiuo o Mr. Uilama Kelekona, a mamuli o ke nio a Tazana i ke kapena o ka mokukaua, ua kiia aku la he ekolu mau piha pukuniahi, no ka hoohanohano ana ia Mr. Kalekona.

            O ka Poropeka Pota, ka mea nana i lawelawe i na hana apau e pili ana i ke kino wailua o Uilama Kelekona, no ka mea he kahunapule oia iloko o kona mau la opio,. a ma ka'e o ka lua kupapa'i, i akoakoa ae ai na 'lii oluna o ka mokukaua, he elua mau haku o Enelani, na kanaka Amerika, ame na Paele hihio, he puulu kanaka hoi i ike ole ia ka lua elike me ia ma ke anaina hoolewa'o kekahi kanaka Pelekane.

            No Nikola hoi, ua hoihiia aku oia noluna o ka mokukaua e hoopaaia ai i ka hao, ma ke ano he lawehala na ke aupuni.

            I ka uhiia ana aku o ka lepo hope loa maluna o ka lua kupapau o Kalekona, huli ae la o Tazana, a noi aku la i ke kapena o ka moku, e hoopanee ka huakai huli hoi a kela mokukaua no Palani, a hala he mau la mahope mai, oiai, ua mkemake oia e kii i kona mau ukana, a lawe mai noluna o ka moku, he noi hoi a ke kapena i haawi koke aku ai i kona ae, oiai aole no he hana nui e pupuahulu ai ka hoi ko@e ana aku no Palani.

            Ua hoaumoe na mea apau maloko o ka hale o Tazana ma kela po, aka ma kekahi kakahiaka mai, haalele iho la o Tazana. me na kanaka Paele he iwakalua ka nui, a komo aku la iloko o ka ululaau, me ke kamoe pololei ana o ko lakou alahele no kahi i hunaia ai o ke gula iloko o ka lepo Oiai he mamao no kela wahi a lakou o ka hele ana aku la aole lakou i huli hoi mai ma kela la, aka nae, ma ka auwina la o kekahi la mai, hoea mai la lakou, ua hele no hoi a kaumaka lakou apau me ke gula.

            Aole he hookahi iwaena o ka puulu e noho ana ma kona hale i nele ka hoopihaia aku me na manao kahaha, i kolakou ike ana mai i ke ahua o ke gula, me ka noke ana mai i ka ninau ia Tazana, a i ka Haku Kalekona hoi, i kahi i l@aa ai o kela waiwai nui iaia, aole nae ia he mea nona e hoike aku ai ia lakou, koe wale no ka i ana aku :

            "Aia he may kaukani o na kaukani paona o ke gula a'u i haalele aku la mahope, aia a pau keia gula ia'u i ka hooh@naia. alaila e hoi hou mai auanei au e ohi i ke koena o ke gula i koe."

            Aole i pau mai ke gula i ka laweia e lakou ma kela huaka'i hookahi, oiai he iwakalua-kumamakahi wale no ko lakou mui, o ke gula a lakou i law mai ai mai ke kulanakauauamo mai, nolaila ma kekahi la ae, ua hele no hoi a kaumaha lakou apau i ke gula.

            No no kanaka Paele, aole lakou i ike i ka waiwai o ke gula, koe wale no ma ke ano hoonani, o Tazana wale no ka mea i ike i ka waiwai, ame keia poe kanaka oluna o ka m@@@@ua ame kona mau hoaloha.

            Ua hoihoiia aku lakela waiwai makamae noluna o ka moku e hoahu ai, a oiai aia na manao makaleho iloko o na mea apa@@no kela gula, ua i okoa ae la ke kapena o ka mokuka@a @kona hopohopo, o pepehiia mai auanei oia e kona poe kanaka, no ka manao e law aku i kela waiwai na lakou me ka i ana mai :

            "O ka nui auanei kela o ke gula, e nele ole ai ke komo aku o na manao kuko iloko o ko'u poe kanaka, no ka powa ana mai ia'u" i hoomakeaka mai ai oia, aka nae, hooia aku la o Tazana imua on a, aole ana mea e hopejop ai, oiai o ua o Tazana pu kekahi maluna o kela moku.

            Ma kekahi kakahiaka ae, oiai na mea apau e hoomakaukau ana e huli hoi aku noluna o ka moku, a haalele iho i na kapakai o Aferika, i aku la o Tazana is Jene Pota :

            "Ua oleloia, aole he noonoo maikai iloko o na holoholona, a no'u nae, ke manao nei au e huikala mai no oe e Jene ke lohe aku i ko'u manao, o ia hoi ke makemake nei au'e mareia kaua maloko nei o ka hale a kuu mau makua i noho ai, ka home hoi a kuu makuahine i haakohi mai ai ia'u i ke ao malamalama. Aole no ia kumu wale no, aka e mare ia au, ma ka'e o ka lua i waiho ai na iwi o ko'u mau makua, a e hoopuniia hoi au, e ka lahui kanaka hihiu, ka poe a'u ilawe mai ai ia lakou, i mau hoaloha no'u no keia mau ululaau."

            "Ina he mea pono ia e ke aloha, aole a'u wahi kupono e ae e haawi aku ai ia'u iho nau, maloko no ia o keia hale," i pane aku ai no hoi o Jene Pota, me ka puliki ana aku i ka a-i o ka mea ana i aloha ai.

            I ka holo ana o kela manao mawaena o Tazana ame Jene Pota, hoike ma i la laua imua o ko laua poe, ua apono lokahi mai la lakou ia mano, oiai he mea liilii wale no ka hoomakaukau ana. he hookahi mea nui. o ia no ka hookoia o ka mare, a pau hoi ka auwana ana o ka noonoo.

            Me ka hoohakalia hou ole aku, akoakoa like mai la na mea apau maloko o ka hale o Tazana, a malaila i hoopuka aku ai ka Poropeka Pota i na huaolelo, e hoolilo ana ia laua i kane a i wahine, a na ka make wale no e hoopaawale ia laua.

            O ka Lukanela Anola ka mea i lilo i kuaoao no Tazana a o Miss Ikaika hoi ko Jene Pota kuaoao, hakalia no nae a pau ka mare ana aku a ka Poropeka Pota i kana kaikamahine me Tazana, a o ka Haku Kelekona hoi, ia wa i ku mai ai ka Haku Tenikona iluna a i mai la :

            "Ina aole he mau ku-e ana ma ka aoao o Mrs. Ikaika, alaila ke lawe nei au i ka lima o kana kaikamahine, a ku aku maua imua o ka Poropeka Pota, no ka hoolilo ana mai i hookahi," aoiai ua haawi mai la ka makuahine i kana apono ana, o ka mare koke ia iho la no ia o keia paa mare hou, iloko o no hoomaikai he nui i haawiia mai ia laua, e na hoaloha, oiai he mea hookahaha loa keia  mare ana, i ko lakou manao.

            Ma kekahi la ae oiai na mea apau maluna o ka moku, ua hukiia ae la ka heleuma iluna, a ma ka paehumu o ka moku i ku mai ai o Tazana, me kona paalole keokeo , ma kona aoao no hoi o Jene kahi i ku ai, a nana like mai la i kapakai o ka aina nana i hoolauna mua loa ia laua, aia hoi na kanaka Paele, he iwakalua ke noke mai la i ka haa ma ka aeone e kiola ana i ka lakou mau ihe i ka lewa, he hoailona no ka hoohanohano ana mai i ko lakou alii, e huli hoi nei no kah@ o na kanaka malamalama.

            "Ina aole i maopopo mua ia'u ke hele pu nei au me oe iloko o ka hauoli mau loa, in a aole, loa au e haalele i kela ululaau e waiho mai la no ka manawa hope loa," alaila kulou iho la o Tazana ilalo a honi aku la ma ka ihu o kana wahine.

            Ua hoea mai la kaua e ka makamaka heluhelu i'ka hopena o ka huke elua o keia moolelo, nolaila e hoomaka aku ana ka nee ana o ka moolelo no ka buke ekolu, i kapaia "Na Holoholona a Tazana."

 

MOKUNA I.

 

Mahuka o Nikola Mailoko Aku o ka Halepaahao.

 

            I ka hoea ana aku o ka mokukaua ono Palani, ua hoopaaia aku la o Nikola Rokofa maloko o ka halepaahao, me ke kiai makaala loa ia, no ka mea o kela kekahi o na paahao an@ nui loa, aka nae oiai no o Tazana a i ikeia hoi ma kona inoa hou, ka Haku Keoni Kelekona, maloko o ke keena @ kona hoaloha, hoea mai la ka Lukanela Anola me ka hele helena kaumaha, a kamailio aku la ia Tazana :

            "Auhea oe e kuu hoaloha, o ka meahou a'u i lohe mai nei ua mahuka aku o Nikola mailoko aku o ka halepaahao, a ua hoike @u ia mai nei no hoi ka lohe, aole loa he mea i mao-popo i ka oihanamakai, a i na makaikiu hoi, i ke ano o ka pakele ana o kela kanaka mai na kiai aku; he hookahi wale no mea i maopopo ia lakou apau, o ia no ka mahuka ana @ kela kanaka, me ka palamimo loa."

            He mea oiaoi ya hookolokoloia o Nikola Rokofa a kauia ka hoopa'i e noho oia maloko o ka helapaahao o pau kona ola, a i ka wa i hoikeia mai ai ka lohe ia Tazana ua mahuka aku kona enemi ino loa, aole e hiki iaia ke pane koke aku no ka mea ua piha oia i ke kaumaha, no ka lilo o kana mau hooikaika ana i mea ole.

            No kela mahuka ana o Nikola mailoko aku o ka halepaa hao ua hoalaia mai na noonoo like ole iloko o Tazana, n@ @a hoao lehulehu a kela kanaka i hana mai ai e hoopoino i kona ola o na manawa aku i hala, a i ka wa i loaa hou a iaia ka lanakila, e hooi loa ia mai ana kana mau hana e lilo aku o Tazana i luahi no kona manao inaina, i ke kanaka nana i hoohoka mau aku iaia ma kana mau hana apau.

            Ua hoohala o Tazana i kekahi manawa nui me kana wa@ hine ma Ladana, ma kona mau aina nui hewahewa, oiai h@ manaw nui ia o ka ua ma Palani, a haalele aku oia i kana wahine ma Ladana, a holo mai la no ka makaikai ana i kona hoaloha, eia ka e lohe ana oia i kekahi nuhou e hoopilikia loa ia mai ai kona noonoo.

            Ua manao ua o Tazana e hoohala ana oia he mau la lehulehu ma Palani, aka iaia i lohe ai ua mahuka aku o Nikola mailoko mai o kahalepaahao, aole he mea nui e ae iloko o kona noonoo, o ka huli hoi wale aku no i Ladana no ka makaala ana i kana wahine ame ka laua keikikane uuku hou loa o ka hanau ana.

            "Aole loa o'u hopohopo no ko'u ola iho," wahi ana i ka mailio aku ai i ka Lukanela Anola. "Ua nui wale a lehu@lehu no hoi na manawa a Nikola Rokofa i hoao mai ai @ hoopoino i kuu ola, aole nae oia i lanakila maluna o'u, ua hoohoka mau aku au iaia me ka maalahi loa, aka i keia manawa, ke hopohopo loa nei au, oiai aole owau hookah wale no ka'u e makaala aku ai, aka aia kuu wahine ame ka maua keiki, aole ana e neleka hoao aku o kela kanaka e k@ kona mau manao inaina ia'u, ma o ka'u mau mea aloha la

            "Ke ole au e kuhihewa, e hoao ana kela kanaka e hoo poino mai ia'u, ma o kuu wahine la, a i ole, ma o ke keik@ @aha a maua no ka mea aole e hiki iaia ke hoaano mai imua o'u, ua ike pono oia i ko'u ano, a ua kau hoi ka weli iaia no'i nei. O ko'u manao e kuu hoaloha. e huli hoi koke au no Ladena i keia manawa. no ka makaala ana i ka'u mau mea aloha. a e noho paa au malaila, ahiki i ko'u lohe ana mai, ua paa hou o Nikola i ka hopuia, a i ole, ua make paha oia."

            Oiai hoi o Tazana e kamailio pu la me kona hoaloha ma Parisa, aia hoi maloko o kekahi hale, ma ka palena mawaho o ke kulanakauhale o Ny Ioka. he elua mau kanaka e kukakuka ana, a e hoolala ana no kekahi hana ekaeka loa, o ua mau kauaka nei, oia no o Nikola Rokofa ame kona kokoolua me Paulo.

            Ua hoololoa o Paulo i kona umiumi,. e nalowale ai konaano kahiko, a oiai he mau la kakaikahiwale no ko Nikola o ka hele lanakila ana akahi no a ulu mai kona umiumi, oiai e kahi mau ia ana ka umiumi o na paahao maloko o ka halepaahao i kela ame keia pule.

            "Aole oe e kahi i kou umiumi e Paulo, e hoololoa ae i kena umiumi ou, pela wale no e hiki ai ia kaua ke pulap@@ aku i ko kaua anemi ino loa. E hookaawale ana kaua kekahi mai kekahi mai he hookahi hora mai keia wa aku, a i ko kaua halawai hou ana maluna o ka oneki o ka moku Kinikade, e kau aku ko kaua manaolana, e kau pu mai ana me kaua he elua mau ohua. ma ke ano he may malihini hanohano loa na kaua. a laua paha i moeuhane mua ole ai e holo ana laua no kekahi huakai loihi.

            "Iloko o na hora elua mai keia manawa aku. e haalele iho ana au ia Ladana nei, ma ko'u alahele no Dovam me kekahi o na malihini a kaua@ a ma ka po o ka la apopo@ ma e hoolohe pono oe i ka'u mau kuhikuhi apau, e hoea ae ai oe me ke lua o na malihini, in a nae e huli hoi koke mai ana ka enem@ o kaua no Ladana nei, elike me ka'u i koho wa@e ai.

            "Aia he pomaikai nui, a he hauoli no hoi iloko o keia huakai a kaua, me ka nana ole i na mea maikai e ae he nui e halawai mai ana me kaua ma keia huaka'i e kuu hoaloha. He keu aku no paha ko'u laki, i ka lolo maoli o na kanaka Palani o ka huna malie ana i ko'u mahuka ana, a hala na la ekolu, nolaila ua holopono maoli ka'u mau hoolala ana, in a no ka hoike koke ae o kela mau luna aupuni, ua mahuka au, in a ua paa koke au i ka hopuia i ka manawa pokole loa aole nae pela, ia lakou i hiamoe ai, ua hiki loa ia'u ke hele me ka hoohuoi ole ia a hoea wale no Ladana nei. Ua maupopo aku la ia oe na mea apau, o ke aloha no kou, a hui hou aku kaua me na manaolana hauoli no ko kaua pomaikai.

            He ekolu hora mahope iho o kela hookaawale ana ae o Nikola me kona kokoolua aia hoi, ku ana no he kauwa ma ka puka o ke keena o ka Lukanela Anola, a e paa ana hoi he apana pepa iloko o kona lima, me ka pane ana mai :

            "I lawe mai la au i kekahi kelekalapa na ka Haku Keon Kelekon, eia anei oia maanei?"

            Haawi aku la ka Lukanela Anola i ka ae , me ke kakau ana iho i ka likiki no ka loaa pono ana mai o ke kelekalapa a lawe mai la e haawi ia Tazana, oiai ua haku nei e liuliu hoomakaukau ana, no ka huli hoi pololei ana aku i Ladana imua o kona ohana.

            Uhae ae la o Tazana i ka wa-hi leka, i hookomoia ai ke kelekalapa, a iaia i ike iho ai i ka manao maloko. haikea koke ae la kona helehelena a haawi mai la i ka Lukanuela Anola, me ka pane pu ana mai :

            "E heluhelu iho oe i ka manao o kena kelekalapa, o keia no ka'u mea i hopohopo loa ai, eia ka e hoea mai ana mamua o kuu hoea ana aku i Ladana."

            Lalau aku la no hoi ka Lukanela Anola i ke kelekalapa a heluhelu iho la@ o keia ka manao o ua kelekalapa nei :

            "Ua aihueia aku o Keaka e kekahi mea i maopopo ole, mailoko aku o ka malapua, mamuli o ka hoohemahema wale o ke kauwa i kana hana. Ehuli hoi koke mai me ka hakalia ole. Jene."

            "E haalele koke ana au ia oe e kuu hoaloha, a e huli hoi awiwi ana au no ko'u home, aia paha o Jene ke noho mai la me ka piha kaumaha no ka nalowale ana o ke keiki a maua," o ka haawi ae la no ia o ke aloha lululima, a holo pololei aku la o Tazana no kahi o ka hale hoolulu kaaahi, a ma ke kaa mua loa o ka haalele ana iho i ka hale hoolulu, i kau aku ai oia, a holo aku la no Ladana.

            Hakalia no a ku ke kaaahi no ka hale hoolulu, kau aku la oi maluna o kekahi kaa otomobile, a iloko o na minuke helu wale no, hoea ana oia no kona home, a iaia o ka pii ana aku noluna o ka lanai, ua oili mai la o Jene iwaho, no ka halawai pu ana me kana kane, ua hele hoi kona mau maka a upehupehu, i kau a mea o ka noke i ka uwa, no kana keiki.

            I ka ike ana mai a Jene Pota Kelekona ia Tazana, hoomaka koke mai la no oia e kamailio no ka aihueia ana o ka laua keika, a ua piha loa oia me ke kaumaha.

            Wahi ana, ua hele aku ka wahine malama keiki e hooholoholo i ka bebe maluna o ke kaa maloko o ka malapua, a ua ike aku ka wahine malama keiki i ka holo ana mai o kekahi kaa otomobile, a ku ma ke kihi o ke alanui, me kona noonoo ole aku nae i ka hana a kela kaa o ka hoea ana mai koe wale no kona koho ana iho he ohua paha kana e kakali ana.

            Me ke nanea no nae o ka wahine malama keiki i ka hele, e pahu ai i ke kaa bebe mamua on a, hoea aku la kekahi o na kauwa, a olelo aku la i ua wahine nei, ua makemake kona @akuwahine e kamailio iaia i kekahi mea, nolaila waiho iho @a oia i ka bebe malalo o ka ma'u o kela kanakam a iaia nae @ kokoke aku ai i ke alapii o ka hale, ua huli hou mai la oia hope, o kana mea i ike, o ia no ka laweia ana o ka bebe no kahi o ke kaa otomobile e ku mai ana, a hookauia aku @a iluna.

            Me ka leo kapalili i hoomaka mai ai ka wahine malama keiki e holo me ka mama apau i loaa iaia no kahi e ku ana ke kaa, he oiaio, mamua o ka loaa ana o ka holo i ke kaa kau mai la ua wahine nei mawaho o ke kaa, a hoomaka e @@meume me ke kanaka nana e paa ana i k@ bebe, a ua kau @u aku la no hoi ke kauwa lawelawe na@a i pulapu aku i ka wahine malama keiki maluna o ke kaa, a i ka hala ana aku o ke kaa ma kahi mamao mai ka home @@ u o ka Haku Kelekona, a no ka nui hooikaika maoli o ka wahine malama kauwa hoopunipuni, a ku'i mai la i ke poo o kela wahine, @kahi no a hookuu aku ka wahine malama k@@@ i kana paa una i ke kaa, a haule aku la no hoi oia ilalo o ke alanui.

            Ua loheia ka leo kapalili o ka wahine malama keiki e n@ @auwa, ame ka poe o na hale e ku kokoke ana ma ke alanui, a e Jene Pota Kelekona no hoi me kona ike a@@ mai i ke @umeume o ka wahine malama keiki me na kanaka oluna o ke kaa, a ua holo okoa mai no oia no ka hoop@@@e ana @ kana bebe, ua lohi loa nae, ua hala e mai la ke @@@ me ka maopopo ole iaia o ka poe na lakou kela hana aihue i kana bebe.

            Mai ia Tazana aku nae, i loaa aku ai kea ike ia@@ e'a ka @ Nikola ka mea nana kela hana, a ua pakele aku o a mailoko mai o ka halepaahao, me ko laua noho nanea, e manao ana no, aia oia ma kahi e hiki hou ole ai iaia ke hemo mai eia ka he mau manao kuhihewa ia.

            Ua hoi aku la o Tazana me kana wahine a maloko o ka rumi hookipa kahi i kamailio pu ai, me ka hoolala ana i ka laua mea e hana aku ai i wahi e loaa hou ai o ka laua keiki. awa kani ana no ke kelepona, o Tazana ka i hele aku e hoolohe.

            "O ka Haku Kelekona nae paha kela ea?" ininau mai ai kekahi kanaka ma kekahi aoao mai o ke kelepona."

            "Ae, a heaha kau mea i makemake ai?" wahi no hoi a Tazana o ka pane ana kau.

            "Ua aihueia ko keiki, a owau wale no ka mea e hiki hou @ike loaa ua keiki nei au. Ua ike au i na ohumuhumu @na apau, a o ka mea oiaio no ea, owau pu kekahi iloko @ na hoolala ana no ka aihue i ko keiki, a e mahele like i ka ukumakana e loaa mai ana mai ia oe mai. Eia nae ko'u mau hoa ke hoao nei e pulapu ia'u, o ke kumu iho la keia @ ko'u makemake ana e kumakaia ia lakou, a haawi aku i ka'u mau kokua ana ia oe, i wahi e hoi hou aku ai ko keiki me ka pilikia ole. Ina oe e ae mai ana, alaila o ka'u wale no e nonoi aku nei i kou oluolu, aole oe e hoopii ia'u, pehea la ia i kou manao?"

            "Ina e hiki ana ia oe ke alakai pololei aku ia'u, i kahi i noho ai o kuu keiki, alaila, aole au mea e hopohopo ai, no ka hookauia aku o kekahi poino maluna ou," i hooia aku ai o Tazana maloko o ke kelepona.

            "Ua maikai kena pane," i lohe aku ai o Tazana i ke kamailio ana mai o ka mea ma kekahi aoao mai o ke kelepona. "Ikou hele ana mai no ka hooko ana i ka' unoi, mai paa pu mai oe i kokoolua me oe, aka e hele hookahi mai no oe, aole o'u makemake e ike mai kekahi mea okoa loa ia'u, aka nou. aole o'u hopohopo."

            "Ihea oe e loaa aku ai ia'u?" i ninau hou aku ai o Tazana.

            Hoakaka mai la ka mea ma kekahi aoao mai o ke kelepona i kona wahi e loaa aku ai, maloko no ia o kekahi hale i maa i ka hele mau ia e na luina ma Dova."

            "Ma ka hora umi o keia po e hoea mai ai oe maloko o ke'a hale, aole he waiwai ke koao oe e hoea mai mamua ae o ke@ manawa. No kau keiki, aole ou hopohopo ana, ai oia m@ kahi e hoopilikia ole ia ai. Aiea oe a hoea mai, ia wa au@ nei au e alakai aku ai ia oe me ka malu loa ahiki i kahi i malamaia ai o ko keiki, e hoomanao nae, o oe hookahi wale no ka'u i makemake ai e hele mai, in a oe e lawe pu mai ana he kokoolua nou, aole ay e hoikeike aku ana in'u ih@ aka nou ,ua kamaaina kou mau ano apau ia'u, a e noho aku ana au me ka makaala loa e hakilo i kou hoea mai.

            "Ina au e ike aku ana i kekahi mea okoa me oe, a i ole, hoohuoi paha no kekahi mau akena o ka oihana makai, ao'e loa au e hele aku ana e huipu me oe, nolaila o keia wale no ka manaolana hope no ka hiki ia oe ke hooko mai i na mea ipau me ka pololei, in a i makee nui oe i ke ola o ko keiki."

            Me ka hoolohe hou ole aku i na mea e kamailioia mai ana ma kekahi aoao mai, kau okoa aku la o Tazana i ka ohe hoolohe o ke kelepona, a hoakaka mai la i kana wahine, me mea apau ana i hoolohe aku ai maloko o ke kelepona, me kona olelo okoa ana aku i kana wahine, e hele ana oia e @ooko i ka manao o ka mea i kelepona mai iaia ; a i ka lohe ana o kana wahine, ua koi paakiki mai la no oia e hele pu laua, aka ua hoole aku nae o Tazana, mamuli o kona manao, he mea ia e haawi ole mai ai kela kanaka i na kokua ana no ka hoopakele ana ae i ka laua nei keiki.

            Me ke kakali ho uole aku, oiai he loihi he alahele a hoea i Dova, hooholo koke iho la no o Tazana, o kona manawa ia e haalele iho ai i ka hale, me ke kauoha ana aku i ka wahine, e noho mali oia ahiki i kona huli hoi ana mai, a i ole, hoike mai paha i ka hopena o kana huakai, ma ke kelepona.

            Oiai aole he mea nui e ae iloko o ka noonoo o na makua no ka laua keiki wale no, aole he ala mai o n amanao hoohuoi, aia kekahi mau epa ke hoolalaia mai la, no ka hookaawale ana i ka wahine mai ke kane mai no kekahi manawa loihi.

            Mahope iho o ka hala ana aku o Tazana, aole he hana e ae ma ka aoao o Jene, o ka holo-ke wale no i o a ia nei, elike me ke ano mau o na makuahine i hele a luuluu ka noonoo no ka lakou bebe, a oiai aole on a hopohopo iki no kela hele hookahi ana aku o kana kane, no ka hoihoi hou ana mai i ka laua bebe, elike me ka mea i hoikeia mai e ke kanaka a laua i maopopo ole ai, aka nae aia no kekahi noonoo ano e loa iloko on a, malia paha o kela keleponaia ana mai o Tazana, he maunu hoowalewale wale no ia, i wahi e kaawale loa aku ai ka laua bebe i kahi mamao loa e hiki ole ai ke loaa.

            Akahi n oa ala mai ka noonoo iloko o Jene, no ka holo mahuka ana o Nikola Rokofa, malia o kela keleponaia ana mai, he umii ia e poholo aku ai o Tazana iloko o na umii ana a kela kanaka ino, a no keia manao hope i ku iho ai o Jene mai kana holoholo ana, leha aku la kona mau maka i kahi e kau mai ana o ka uwaki ma ka paia, ua lohi loa kela manawa, nona e holo aku ai a hoea i ka hale hoolulu, e kau pu aku ai me kana kane ma ke kaaahi hookahi.

            He kaa hou aku nae kakahi e haalele iho ana, a ino no ke kau o ua Jene ma ia kaa, alaila e hoea aku ana oia no Dova, mamua ae o ka manawa i kauohaia  mai ai o Tazana e hoea aku no ka hale, a ka mea nana i kelepona mai, e kakali ana no ke alakai ana aku i ka makuakane no kahi o kana keiki.

            Me kela manao e ukali aku mahope o kana kane, kahea aku la oia i kana wahine kauwa e hoomakaukau iaia iho, pela hoi ke kauoha ana aku i ke kiakaa, e lawe koke mai i ke kaa otomobile iwaho, a iloko o no minuke wale no he umi mahope mai, aia ke kaa otomobile, he lawe la iaia ma na alanui o Ladana no kahi o ka hale hoolulu kaaahi.

            Ma ka hora eiwa me kanaha-kumamalima minuke, i hoea aku ai o Tazana ma ka hale i maa i na luina moku i ka piha mau, e pili kokoke ana ma ka uwapo, a iaia o ke komo ana aku maloko o kekehi rumi, i hele a paku'i i ka hohono rama hoopa mai la kekahi mea iaia, me ka mau no nae i ka hele nowaho o ke alanui me ka pane ana mai :

            "E hele mai kaua e kuu haku nowaho nei," wahi ana me ka leo liilii, e loho ole mai ai ka hapanui o na kanaka maloko o kela rumi.

            Aole he hana e ae ma ko Tazana aoao @ ka hahai wale aku no mahope o kela kanaka a hem@ ana iwaho o ka hale, me ko lauahele ana aku ma kekahi alanuiol@li poeleele, aia hoi ka mea mamua ke hele la ao kahi o ka uwapo, a e ku ana ka paila o na pena eka me na pahu, a @@aena o kela mau ukana i ku iho ai ua kanaka nei, kakali mai la o ka hoea aku o Tazana.

            "Eia ihea ke keiki au i kauoha ae ai ia'u e hele mai e hoopakele iaia?" i ninau koke aku ai no o Tazana.

            "Aia ko keiki maluna o kela moku e a mai la ke kukui iloko o ke kai," wahi a ke kanaka malihini.

            Ke ake la o Tazana e ike aku i ka helehelena o ke kanaka e kamailio pu la me ia, aole he maopopo iki, i kau a mea o ka poeleele, aka hoomanao wale iho no nae oia, malia aole no oia i kamaaina mua i keia kanaka, a iha he wahi lihi mahu'i kekahi iloko on a, o kela kokoolua o Nikola Rokofa, in a aole oia e ae aku e hooko i kana mau mea apau e olelo mai ai, no ka mea he epa wale no kela kanaka i manao ai e hana mai maluna oia nei.

            "Aole i kiaiia oluna o kela mokuahi, no ka manao o ka @oe na lakou i lewa aihue mai i ko keiki, ua palekana lakou mai ka hookoloia aku e na makai, a no na luina o ka moku, ua pau lakou i ka on a, no ka mea ua haawi mua au i ke gini ia lakou he hora ae nei i hala, mamua @ ka manawa a kaua i aelike ai no kou hoea mai. Ua hiki loa ia kaua ke hele i keia manawa a lawe mai i ko keiki me ka pilikia ole."

            Ua puni maoli o Tazana i kela mau olelo, me ke kuhihewa nei he oiaio, nolaila haawi aku la oia i kona ae, ma ke kunou ana aku o kona poo, a pane aku la: "Ina o kena ka mea oiaio loa au e kamailio mai nei ia'u, alaila e lawe aku ia'u no kahi o kuu keiki me ka hakalia ole!"

            Aia ma ka aoao o ka uwapo, e pili ana he waapa uuku, o ko laua hele aku la no ia a kau aku la maluna o kela waapa, a holo pololei aku la no kahi e ku ana o ka mokuahi, aole he hoomaopopo iki aku o Tazana i ka pu-a o ka uwahi no ka mea aia wale no kona poo ilalo kahi i kulou ai, me ka noonoo nui ana no ka palekana o kana keiki.

            I ka pili ana aku o ka waapa ma ka aoao o ka moku, e lewalewa ana he alapii kaula, a iloko o ko manawa poko@e kau aku la laua nei iluna o ka oneki, a kuhikuhi aku @a ke kanaka Rukini mahope o ka moku me ka i ana ae me ka lea mali:

            "Aia mahope kahi i hunaia ai o ke keiki. O ka oi aku @ ka pono, o oe ponoi no ka mea nana e kii iaia a lawe mai, o ke kamaaina auanei o kou helehelena iaia, ke ku@u e uwe ole mai ai, in a e ike mai ana i kekahi mea malihini loa, aole ana e nele kona kona kapalili mai i kau a mea o ka maka'u. Owau ka mea e ku kiai maluna nei ahiki i kou hoi hou ana mai me ke keiki."

            No kela noonoo wale no o Tazana e hoopakele mai i kana keiki, aole oia i hoohuoi iki, aia kekahi hana epa ma ka aoao o keia kanaka e hana nei, nolaila aole on a noonoo ae i ka meha pu oluna o ka oneki o ka moku, a i ole hoi ia, i ka pu-a paha o ka uwahi.

            Me kela manao, e apo mai ana oia i kana keiki iloko @ kona poli, hoomaka aku la o Tazana e iho ma kahi a kona alakai i kuhikuhi aku ai mahope o ka moku. me ka @ana ole ai i ka pouli, a i hakaila no a nalowale aku kona @oo malalo iho o ka oneki, o ke paniia iho la no ia o ka @uka a paa, a lilo aku la ua o Tazana he paahao.

(Aole i pau.)