Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 11, 14 March 1919 — Page 7

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no OLIVAESEKOTAMai ke Kuluna haahaa mai Ahiki i ke Kulana kiekie-He Moolelo i Owili Pu la Iloko o ka Eaeha am ka Hauoli.

            " Alaila, ua kamaaina anei oe i kuu makuahine?"Luliluli ae la ke poo o Buna, a i aku la: " Aole au i kamaaina i kou makuahine, aole no he poe ma keia wahi i ike iaia. Mahope o ka hala ana o na makahiki eono, o ke kaawale ana o kou me ka nele, aka hoihoi mai la nae oia i kana kaikamahine uuku, o ua kaikamahinenei, o oe no ia e Olivia."

            Nui iho la ka hanu o Olivia, ma kela wahi o na hoakaka a Mr. Buna nona, me kona huli hou ana aku nana iwahao o ke alanui.

            Aole no he nana o Mr. buna, no kela huli o Olivia iwahao, aka hoomau aku  la no oia i kana kamailio ana:            "Ma ka manawa i huli hoi mai ai kou makuakane, he paalole kani kau kona e komo mai imua o kona ohana .            O kou makuahine ma kana olelo, he lede oia ma na ano apau, aka nae ma ka'u mau mea i lole mai ai nona, he wahine hana  keakea oia."

            Ua hoopuiwa loa ia aku o Olivia i ka lohe ana mai he makuahine ka kona i komo iloko o na hana keka, a ninau mai la : "He wahine hana keka anei ko'u makuahine e Mr. Buna?"

            "He lohe wale no keia o'u aole e hiki ia'u ke hooniki aku imua ou, o ka hana i'o ia  kou makuahine a o ka'mea  oiaio loa, aioe he poe e noho nei ma keia wahi i ike i ka oiao ame ka ole o kela lohe. Ua nui no ka poe i niele aku i kou makuakane no ke ano  o kou makuahine, ua mui noho hamau loa nae oia. aole he kamailio wale nona, a he hookahi wale no mahina mahope iho iho o kela hoi ana mai o olua, o kane make malalo o ka malu o kona kaikuahine, a makuahine hananauna hoi nou, oia o Mrs. Deneta, ahiki i keia la, a kaua e kamailio nei no kou mau makua.

            "Me he mea la ma ka'u nana aku aole i loaa he nohona hauoli ana ia oe mahope mai o ka hala ana aku o kou mau makua." me ke au hele ana ae o ka rumi, me ka luliluli pu ana iho no hoi o kona poo, a hoomau hou aku la i kana kamailio ana:

            "Ua maopopo ia'u, o ks hapananui o kou manawa e noho nei me kou makuahine, o ka hana wale no i na manawa apau. me ka uuku o kahi wa paani, a manawa hoomaha paha. Aole au i noho pouliuliu nou, no ka mea i kela la ame keia po, e hakilo mau mai ana ia oe, me kou maopopo ole a he lehlehu wale na manawa a'u i maalo ae ai mawaho o oiai hoi ke kamaha e nohoalii ana ma kou helehena." me ka hoao ana maio Olivia e minoaka, i ole ai e ahwale kona helehena i hele a kaumaha.

            "Aole loa i loaa ia'u ia oe he wahi hauoli iloko o ka mau hana ua maopopo ia'u ia mea a no kekahi mau la lehulehu ae nei i noonoo nui ai au i na alahele e kaawale ae ai oe mai ka hana mai aka i keia kakahiaka akahi no a hooholo ko'u manao i ka mea pono e hana aku ai" a nana maila oia ma na maka o Olivia aole he hoailona no ka hoolohe aku i kana kamailo nolaila hoopa okoa mai la ma ka poohiwi o ke kaikamahine opio me ka i hou ana aku.

            "O ka mea au i hooholo ai ma keia kakahiaka o ia no ka hele ana mai imua ou e Olivia a hoike aku i ka meahunailoko ou."

            Ma kela wahi i hoopili aku ai o Olivia i kona papalina i kahi o ke aniani a huli mai la nana ia Mr Buna me ka pihoihoi ole o kona noonoo o i ole hoike mai paha i keakahi wahi hiona o kona hoowahawaha no keia kanaka aoo a no kela ano o Olivia ua pii maoli ka ula ma na papalani o Mr. Buna aka nae hoomaka aku la no e kamailo:

            "Elike me kau i hoike mua aku nei ia oe aole i loaa he nohona hauoli ana ia oe ma keia wahi no ka mea he nui na ame keia hana." me ka alaalawa ana ae a ua o Mr Buna ma o a maanei no kona makemake ole e lohe mai o Mrs Deneta i kana mau olelo nona. "Ina aole he hauoli i loaa ia oe ma ka noho ana malalo o kou makuahine alaila e loaa no ia oe ka hauoli ke noho mai me au."

            Minoaka iho la o Olivia no kona kuhuiewa i ka manao o na olelo a Mr. Buna iala a o ia ka ua kaikamahine ne o ka ninau ana mai: "E loaa anei ka hauoli iau ke noho pu aku me oe? Pehea auanei ka hauoli no ka mea aole au mau hana humuhumu lole e hiki ai iau ke noho hana aku malao ou a no ka hana malama ou a no ka hana malama hale, aole au i maopopo ia ano hana."

            "Aole oe e hoi mai ana e noho pu me au ma ke ano he kaikamahine humuhumu a hea mea malama hale paha aka ,a ke awo he wahine mare oe mau a nau e hoolawa aku i kou mau makemake apau."

            Aole i lilo kela hoike okoa ana aku o Buna i ka meahuna iloko o kona puuwai i kumu e hoopiolokeia aku ai ka noonoo o Olivia a komohia aku paha ka manao hoowahawaha a hoihoi ole aka haka pono mai la no kana nana ana maluna o na maka o ke kanaka aoo ka mea hoi nana i hookomo aku i na manao makai ole iloko o Mr. Buna, a ke nana aku i ua kanaka nei, ke oni wale la no maluna o kona noho a ke pupue la hoi kona mau lima, ma na kuli, a o ia kana o ka i hou ana mai:

            "Ke manaoio nei au e hiki loa ana iau ka haawi aku ia oe i na mea apau nou e hauoli ai, e kaawale ana oe mai na hana mai e uiha ai ka noonoo a e luhi ai hoi ke kino. Aole i loaa he nohona lako ana ia oe me ka oluolu ma keia home aka e loaa ana ia mau mea apau ia oe ke lilomai oe i wahine mare nau.

            "Aole au he kanaka opio aole no hoi ge kanaka elemakule aka he mea mawaena o ka opiopio ame ka elemkule. Aole no au he kanaka nui oka waiwai, eia nae ua  hoahu noau he huina dala mahuahua ma kekahi wahi o ka mea hiki nae iau ke hana aku nou o ia no ka haawi ana aku he home makai e noho ai oe me ka olelo iho he lani iluna a he honua ialo maloko o ia home; aole au hana ana mai e lilo i wahine mre nau."

            I ka oau ana no o kela mau huaolelo i ke kamailioia mai e Mr. Buna ku ae la oia iluna a hele mai la no kahi a i kekahi pilikia kuemihope aku la o Olivia no kekahi maukapuai me ke kau ana mai i kekahi lima imua o Mr Buna.

            Ua hookaha loa ia kela kanaka no kela hana ma ka aoao o ke kaikamahine opio ua kuhihewa maoli no oia e puihei mai ana o Olivia i kana mau mea apau i kamailo aku ai imua on a i ka ike ana aku nae i ke kau ana mai a Oliva kekahi lima iluna ku maile iho la ua o Mr. Buna me ka hooho ana ae i keia mau olelo:

            "E Oliva, aole anei oe e e mai ana e lilo i wahine mare na'u?"

            "O aole loa e hiki ia'u ke ae aku e lilo i wahine nau e Mr. Buna. Ke mahalo aku nei au ia oe, no kou makee e haawi mai ia'u i nohona hauoli ana, aka nae, o kuu ae ana aku e lilo e wahine nau, ke hoole mai nei kuu lunaikehala ia mea."

            Ua lawa kela pane ma ka aoao'o Oliva, e hiki ole ai ia Mr. Buna ke oi hoomao aku i kela kaikamahinei wahine nana, alaila nui iho la kona hanu me ke kunoukunou ana iho o kona poo, a huli aku la e hele no kahi o ka puka o ka wa nae ia i oili mai ai ka lede aoo me ka nana ana mai ma ka piha paha'oha'o no kekahi hiona ana i manao kuhiewa loa ai e holopono ana la ka laua mau mea i kukakuka mua ai me Mr. Buna.

            No kekahi mau sekona ke ku malie anao Mrs. Deneta me ka pane ole e nana ana hoi maluna o Mr. Buna a pelamaluna o Oliva a o ia ka ua wahine nei o ka ninau ana mai:

            "Ua holopono iho nei anei ka olua mau mea i hoolala ai?"

            No Oliva ke kulou malie la no kona poo ilalo aka no Mr. Buna nae ke kuwakuwai maile la kona mau lima i konapapale o kana pane i haawi aku ai no ka ninau a ka lede aoo o ia no k luliluli ana ae o kona poo no kekahi mau manawa.

            "Ma ka'u mau mea e hoomaopopo aku nei ua hoole mai anei o Oliva i kona lilo ana mai he wahine mare nau?"

            "Ae ua hoole mai nei oia i ko'u makemake" me ka hele o ka helehelena o Mr. Buna a pii ka ula.

            "Mai hookaumaha i kou manao uo ia mea aka e huli hoi oe e Mr. Buna no kou home a e waiho malie mai oe ia Oliva me a'u " me ke kuhikuhi ana aku o kalima o ua wahine nei i kahi o ka puka.