Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 17, 25 April 1919 — HULI PONO IA KE KEENA O KE KAKAUOLELO Ikeia Kekahi Mau Hana Apiki Ma ke Keena o ke Kakauolelo Kulanakauhale HOPUIA O MR. FREITAS ME D. KALAUOKALANI Mamuli o ka Noii Ana a ke Kiure Kiekie i Ikeia ai ka Hemahema ma ka Hana [ARTICLE]

HULI PONO IA KE KEENA O KE KAKAUOLELO

Ikeia Kekahi Mau Hana Apiki Ma ke Keena o ke Kakauolelo Kulanakauhale

HOPUIA O MR. FREITAS ME D. KALAUOKALANI

Mamuli o ka Noii Ana a ke Kiure Kiekie i Ikeia ai ka Hemahema ma ka Hana

Muhopo iho o ka lmli nmo kn noii |iono aun i keknhi mnu linnn i lnwolaweia o ko koena o ki> knknuololo knlnnn, o ke Kulannknulmlo n Knlnnu o Vlonolulu nei, i waiho no ni ko kiuro kiokio o ko Toritoro, i kn lioiko ma kn auwina ln o ka Poalm nku m>i o ka pulo i lialn, ho mnu hoo]>ii honhown, o ku o nnn i ke Knknuolelo I)nvid Knlnuoknlani ame llourv Froit;\s, kn luunnnna hnle mua o ko knlnna. Oini nae, he In kulnia ka Poalimn nei. ua waihoia na. hoopii honhewn, ma kafai 0 na palnpaln, n mn kn Ponono mni i hoon ne ai o Knkauolelo Knlauoknlnui ame Henry Froitns imun o kn nhn a ka Lunakanawai Knapuni Frauklin, h wniho ae la i ka laua ppne, e hoolo ona »io ko ln.ua pili i kn liewn. O kalii i komo aku ai ke Knknuololo Knlnuoknlnni amo Henry Freitn» i k:i pilikia. olike me ifl i hoomaopopoia o k« kiure kiekie, o ia no nn hana i pili aku 1 'ke kukuluia. ana o na linle koho bnloka, no na koa, nia ka wa o ka malamaia ana o ke koho haloka iloko akn nei o ka mahina o Novomaba, o ka niaknliiki- 1 hala. Mawaho ae o na moa i loan nku i ko komile o ke kiuio leiekie, e pili nua i na hana i lnwelnweia, ke kukulu. ana i na wahi koho bnloka o na kon, un.loaa pu aku i ke komite a ke kiuro kiokie, ho mau hoiko oinio, no ka Inweia nua o un dnla niniloko nku o kn. wai hona o ko knknuololo knlann, a waihoia iho he mau pepn aio, me ka uku hou ia ann aku keln niau dalfl.

Xo na mea hoi i ]iiLi aku i na hoolilo o ke kukuluia :uia o na hale koho haloka o ua koa ma Leilehua, Wahi* awa ame Kahauiki, ka liana nna i na pakaukau, poln me na nolio, ua loaa i ke komite o kt< kiun» kiekie na ike a]>au, o na hoolilo no kela niau moti, ko lakou inau hoolilo o ka halihuliia ana ame ka hoihoi hou ia ana mni, «ia ma kahi o 'ka eono haiuM'i dla ke kiekio, a ina no ka wailioia ina ke koho, e emi loa iho ana na hoolilo mnlulo o ka eono hanoii dala. He Eono Kaukaui na Hoolilo Xo ka hana amo ka hoolako ana i na hale koho haloka, no na koa mai ko Kalana niai o llawaii, ua hiki aku nn hooliio ma kahi o ka olua kaukaui ilala. No ke Kalana o Maui, ho hookahi kaukani <lala; no ko Kalana o Kauui, he hookahi kaukani «lala, a 110 ke K\ilanakauhale a Kalana o Honolulu noi he elua kaukani ilala; un like pu njo oono kaukani dala na hoolilo no kt'la mau wahi kolio hhloka apau. Oiai ua ukuia ko kumukuai no na noho aj>au, ma ka mnnawn nae o ka hoilioiia ana inai o iut ]>apa, ame kolealii mau mea e ao, aolo i ikeia kahi i nalowaie ai o na uoho. O na pa|>a no hoi i kukuluia ai kela mau liale apau, i kulike ai ino na ufoa a ke 'komile i ike ai, he mau papa knhiko, me ke eini loa i kuaiia ui e ka mea lawe aelike. Mamuli o keia mau hana i lawelaweia, ua kuhikuhi mai na kiuro kiekio no ke ku-e ia ana o nn kauawni. Keka&i Mau Hemahema i Ikoia Mainuli no hoi o ka huli ame ka uoii pono ana a ke komite o ke kiure kiokie i ke ano o na hana o na keena oihana apau maloko o lu> Kulanakauhale a Kalana o Honolulu uei, ua ikeia ko *ku-e ia ana o ke >kanawai, e na poo o na keena oihana lehulehu, elike me na mea oiaio i loaa aku nialoko o na buko a ka lunahooia. No ke keena o l;a Meia, he umi kuinamahiku jnau manawa i ku-e ia ai o ke kanawai, ma o ka laweia ana o kn huina o $269.81. Ka Bana Hawaii, ho eono mauawa; 'ke keena o ke kauka kalana, he umi-kumamakolu manawa; ka halema'i o na ulia poino, he 40 mauawa; koena o ke kakauolelo kalana, he 231 nianawa, a ma ka olelo pokole ana ae, ua pau loa na keena oihana i ko ku-e i ke kanawai, aka nao, ma 'ka n\anao o ke kiure kiekie, oiai ua lawelawo mau ia kela ano hana, no na makahiki

lehulehu aku nei i hala, aole i hoihoiia ae he mau hoopii hoahewa, e ku-e ana i na poo o 'k.ela mau keena, aka ua baawiia aku nae i manawa no ka papa o na lunakiai e hoihoi e ai i na elala, i hiki aku ma kahi o ka unii kumanmhiku kaukani me na haneri keu. No ka hewa a ole o na mea i hoopiiia, na keia mua aku ia e hoike ae i ke akea, a oiai nae, he moho o Ka'kauolelo Kalauokalpni e holo hou nei no ke kulana kakauolelo, ua makemake kona loio e hoolohe koke i» ka hihia, mainua ae o kona inanawa, e waiho aku ai i kona palapala holō moho, mamua ae o ka la apopo, 'ka mauawa hope loa i haawiia e "ke 'kanawai, no ka hookomo ana ae i na palapala holo moho, no' na kulana oihana o ke Kulanakauhale a Kalana o Ifono(ulu nei. ī