Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 34, 22 August 1919 — MAKE ME KA IKE OLE HE KANAKA WAIWAI OIA. [ARTICLE]

MAKE ME KA IKE OLE HE KANAKA WAIWAI OIA.

Oiai 'ke kaua nui o ke ao nei -e ho«ukaia ann ma ke kiaji»a kaua o ka ilamo i ka makahiki 1917, ua mako uku la 0 Konela Henry May Hen<lerNon, :i ua niake aku lioi oia me ka loaa o kekahi ike iaia, oia kekahi ona o kekahi waiwai ma rfawaii hei nona ka waiwniio i hiki akn nia kahi o ka :f'2f>o,ooo. O Konela Ilender9on, he alii koa IV lekane oia, he moa hoi i ike ole ia jia waii nei. O kona mau waiwai wale una i iko a i hoomaopopo ai, o ia no kona walii uku inakahiki o h«neri paoim :uih* kona wahi uku o 'ka oihana koy. Ua loaa mai keia ike mamuli o kn heluheluia aua o kekahi palapala i h;■» oiaioia mai ia Mra. B. A. •<ime kana kauo, Capt. 11. Hendersiiit mai o llale Ulaula, Tenby, County Pem broke, Enelani, a i heluheluia hoi ma ka I'oukalii iho nei no ka holoheīn nu:i 0 ka palapala noi kahuwaiwai mo ka waiwai o Konela Ilenilei'aon. O 'ka inoolelo i heluheluia, a i ',oau mai mai na pilikoko mai o ke aliikoa Pelekane i make, a i heluheluia imua o Lunakanawai De Bolt ma ka Poakahi nei, o ia kekahi o na moolelo kupai,-?-nahn. He maii makahiki loihi i hala ae nei, 1 ka makahi'ki 1878-9, ua kuai iho Ja o Mrs. Hemlerso H n he kauakolu-kumamn-lima mau kea o ka hui o C. Brewer & Co., me ka waiho ana iho i ke kauoha i kona mau akena maanei no ka hoo paa ana iho i ka inoa d ke kei'ki, Henry May Hcnilerson maluna o ka palapaln hooia mahele, oiai laua, i mau puukn uona. T : a waiho pu iho oia ike kauoha i kona mau akena, e hooliloia aku no na loaa apau e loaa mai ana mailoko mai o keia mau mahele, he kanakolu kumamalima ma ke kuai hou ana aj|u i inau mahele hou iloko o keia hui, a i ole ia iloko paha o kekahi mau hui e ae. Malalo o kela kauoha a Mrs. Henderson i kona mau a'kena ma Hawaii nei, ua hooko aku lakou me ko lakou kuni nna he mau mahele hou ileko o ka hni o Brewer ma, a i keia wa, ua loaa be 200 mahele iloko o ia hui, elike me kn lioike o kekahi liapa o ka palapala ho ike, he mau mahele keia e kuaiia nei ma kahi o $450 o ka mahele hookalii i koia la; aole hoi o i« wale no, aka, ua booliloia aku keknhi mau loaa o ua mau waiwai nei ma ke kuaiia ana i 'mau mahele iloko o ka hui knaahi o ka hui nlahao o Honolulu nei, Hawaiian Agri« eultural Co., ame kekahi mau hui e »e ina Hawali «ei. Aia inaloko o ka Haiiako Hawaii kekahi mau palaphla ho&ia mahele iakou ka waiwaiio i hoea aku ma kßhi o ka $20,185.51. 0 ka tuina niU o ka waiwai o ke konela Pelekane i ma'ke i kona wa i ma.ke ai, ua hoea aku uo ia ma kahi o $209,100. lle elua ttiakabiki a oi keia o kona niake aiia, a ua mauao wale ia no, ua hoea aku ka huina nui o ia niau waiwai mawaena o ka $250,000 ame $300,000 i keia wa. Ma ka hoike a Mrs. Hondersoii maloko o konn palapala, ua hanā oia i kdJa hana me ka ike oJe o kana keiki, a pela pu hoL nie kana kane. Aole oia i' ik« i konn kumu o kona hana ana pela, eia nao, o ia ka mea i hannia. iieKahi ano, ua "maAao oia, e hoea mai artā i ka la e hookahalmia ai ka manao o kana keiki o kona wa e hoike a»ku ai, «»ia kekahi kanaka waiwai loa. Ua make aku kana keiki he ona walwai lioi o huj»alia milionn, ak, nolo i loaa ka ik** iaia no ia mea. j Ua hanauia o Konela Hendersott nm kn la 31 o Dekemaba, 1879, a make ma ke kahua kaua o Marne ma Palani, i ka makahiki 1917. He kanaka ke konela 1 mare ole i ka wahine, nolaila, e h«i hou ana no ia maUWaiwai apau loa i na makua, na mea e ola mai nei. Ma ka hoike a Mr.«. Heiulersoii ma Hawaii nei kalii i noho inua ni o kona mau makua no kekahi wa loihi me kn loaa ana hoi o ka waiwai ia laua. Mahope iho o ka pau ana o ka hoololieia ana o ka palapala hoike a Mrs. Henderson i ka heluheluia, iia koho ne la o Lunakanawai Pe Bolt ia'A. Lewis Jr., ka lunanui o ka Banako' Ilawaii i kahu malama waiwai no ia mau waiwai, me ke kauia ana mai hoi D kekahi bona nui hewahewa i ike mua ole ia no kfekahi wa loihi o $210,000. E wehe hou ana ka Manpa Olee Cluh lie ahamele ame liulahula ma' Waipahu maloko o ka hale kii onioni o Sakibala ma ke ahiahi Poaono, Augate 30.