Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 46, 14 November 1919 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HOOLAAIA KA PAKA MAWAHO O WAIKIKI.

 

(Mai ka aoao Ekahi mai).

mea e hoomanaoia ai na kanaka o Hawaii nei i komo aku iloko o ke kaua, o ka hopena i ikeia, ua hooholo iho la na kanaka ma o ka ahaolelo la, e kuai i keia aina maikai, a hookaawale ae la i Pka Hoomanao, no ka hanohano o ko kakou poe keiki i haawi aku i ko lakou mau ola no ko kakou aina.

            "Iloko o na makahiki e hoea mai ana, e lilo ana keia paka i mea nana e hoeueu mai i na manao uilani o ke aloha aina iloko o ka puuwai o na hanauna ma keia hope aku. E a'o aku ana ia, i ka poe e hoea mai ana mahope o kakou, ina makemakeia aku lakou, no ke kupale ana i ke aupuni, e komohia aku ana iloko o lakou ka noonoo no ka hana a na kanaka o ka 1917-1918 i hooko aku ai, no ka lakou mea i haawi piha aku ai, e ku e ana i na hana luku wale a na enemi.

            "Oiai ua hoakaka ke kanawai e hooliloia keia aina i Paka Hoomanao, ua ala mai kekahi ninau, no ka mea nana e hoolaa, Aole au i ike i kekahi ahahui e ae i oi aku ke kupono mamua o ka Ahahui American Legion , ka ahahui i komo aku ai na wahine opio ame na kanaka opio, ka poe i haawi aku i ka lakou mau mea apau no ke ola o ko kakou aina.

            "Ke waiho aku nei au i hana hoolaa i ka Ahahui American Legionn, no ka hoolaa ana i keia Paka Hoomanao." Ka Haiolelo a Atkinson

            Ma ka aoao o ka Ahahui American Legion, ua apono aku ka Mekia Jorgensen i ka waiho ana mai a ke Kiaaina i ka hana hoolaa malalo o ka ahahui, alaila hoolauna mai la oia ia Kapena Atkinson, oia ka mea nana e lawelawe na hana hoolaa.

            "Ua hooko aku na kane ame na wahine o Hawaii nei i ka lakou hana, iloko o ka wa o ke kupilikii, pela iho la i hookaawale ae ai ka ahaolelo o Hawaii nei i keia wahi nani, i wahi e 'olino mai ai ka malamalama a e lamalama ai hoi ka napoo ana a ka la,' iloko o ka noonoo o na kanaka o Hawaii nei i paio aku no ke kuokoa ame ka pono.

            "Ua kukuluia ae keia ahahui ka American Legion, ka ahahui nana e malama nei i keia hana holaa:

            "No ka malama ana ika manao i komo aku ai na pualikoa Amerika iloko o ke kaua;

            "No ke kokua ana i ke aupuni;

            "No ke ku e ana aku i ka hoohioloia o ke aupuni.

            "O ka ululaau k ke Akua luakini mua loa, a i oi loa aku hoi ka maikai imua o keia mau kumulaau e ulu mai nei, ke kukuluia ae kekahi kiahoomanao a hoolaaia aku no ka poe i make, uo ka poe i piholo ilokko o ka moana, ame ka poe i make ma na kahua kaua.

            "O na hana o keia ano ka ka Ahahui American Legion i makemake ai e hoomauia aku iloko o ka noonoo o na kanaka, na hoomanao ana no ka poe i make i ke kaua. Aole loa e hoopoinaia na inoa o ko kakou poe keiki o ka aina i make, mamuli o ka hoopiholoia ana o ka S. S. Aztee e ka mokuluu iloko o Aperila, 1917 -- John Davis, Charles Kanai, Ekela Kaohi, Julian Macomber ame Harry Rice.

            "Maluna pu o ka papa hoohanohano o Hawaii nei e kakauia na inoa o ka poe i make iloko o ke kaua, ka mea nana i hookomo mai iloko o'u i ka manao eohia, pela pu hoi me na inoa o ko kakou poe aloha aina oiaio -- Apau Kau, Henry H. Chapman, Edward Fuller, Jouis Gaspar, Paulo Kaiewe, John S. O'Dowda, Manuel ramos, John R. Rowe, Charles B. Tom, Manuel G. Valente Jr., ame Clarence Watson.

            "E ire pu ia ana na inoa maluna o ka papainoa hoohanohano o ka poe i makema na aina e -- George K. Dwight, H. J. Evans, Manuel Gouveia, Ivan Graham, Edmund Hedemann, Han Young Lee, David L. Withington, Frank C. Vierra ame ka Mekia Corneilson.

            "He mau inoa hou ae kekahi e kakania aku ana maluna o ka papainoa hoohanohano, ka poe i make maanei nei iloko o ka wa o ke kaua.

            "E hoomanao, o na kanaka nana i kipoka aku i na halepule, na halema'i ame na waapa hamama ma ka moana, keia kanaka powa, pepehikanaka, a i makemake, mahope iho o ka pau ana o ke kaua e kuaia hoolilo mai ia oukou i na waiwai o Kelemania, a e hoohana mai i kana hana akamai i waena o oukou, he hookahi no ia kanaka, a o ua kanaka ino nei no ia. O ka hoao ana e hoopoina i na mea o ka wa i hala, he hana ku ia i ka epa ame ka poino -- e liuliu hoomakaukau kakou.

            "Ua halawai ko kakou poe kanaka me na haawina kupilikii, i ku mai imua o ko kakou aina. Ina ua lilo ke kulana ooloku i mea nana e hoonaueue i na kahua o ko kakou aupuni, alaila ke olelo hou aku nei au e hoomakaukau."

 

OLELO HOOLAHA.

 

            O ka põe apau he mau pa ko lakou iloko o ka Pa-ilina o Kawaiahao i keia manawa e paaia nei e lakou ame ka poe e malama nei, ke kauohaia aku nei lakou e hiki kino mai ma ka Poakahi mua o ka mahina o Dekemaba, 1919, ma ka Hall o Kawaiahao, maikai o ka luakini, no ka lohe ana i ka manao o ka papa kahu waiwai o ua Ekalesia la, hora 2 p. m.

            Ma ke kauoha,

KOMITE PA-ILINA O KAWAIAHAO.

Kawaiahao, Nov. 10, 1919.

6374 -- Nov. 14, 21.

 

            Ka hiona keia o ke ka'ihuaka'i o ka La Lanakila, ma ka Poalua nei ma keia kulanakauhale, ka huaka'i i komo ae ai na kaukani o na makaainana o Honolulu nei, a hoomanao i kela la ano nui ma ka moolelo o ke ao nei. Ma keia kii holookoa, e ikeia ana na mahele like ole i komo iloko o ke ka'ihuaka'i, kekahi hoi o na huaka'i ku i ka nani ame ka nui pu, i ikeia maanei, ka huaka'i hoi i hoopihaia, aole me na manao uilani o ka hookelakela, aka me na manao makee kui'o o ka hauoli me ke ohohia, no ka la i nohoalii mai ai ka maluhia maluna o na aupuni apau o ka honua nei, a kaawale aku hoi na auwe ame na poino o na kahua kaua.

 

KU I KA NANI KE KA'IHUAKA'I

 

(Mai ka aoao Ekahi mai).

ka lawelawe oihana oloko nei o keia kulanakauhale, ka hana o ka Puali Hoola ame na hoa o ka Puali Hoola, ka poe aku o ke Ke'a Ulaula, ame ka poe no apau i kokua aku iloko o ke kaua.

            Ka Bana Hawaii aku me kekahi mahele nui okoa o ka huaka'i, a ma ka polelo pokole ana ae, o kela kekahi o na huaka'i loihi i ikeia, no ka mea ua huliamahi maoli na mea apau ma keia huaka'i.

            Ua ka'i aku ka huaka'i ma ke alanui Moi a komo iloko o ke kahua o ka paa'lii, malaila i malamaia ai he mau haiolelo, me ka paaniia ana o na mele i kupono loa no kela la e ka bana, alaila huli hoi aku na mea apau no ko lakou mau wahi, no ka hoohala ana i ke koena aku o kela la, mawaho o Waikiki, a ma na hookuku kinipopo.

            Ma ka aoao o na alanui a mamua pono aku o ka pa'lii, ua hele a piha i na kanaka ame na kaa otomobile, eia nae aole he mau ulia i keia ma kekahi ano, ua malamaia ma mulhia o kela la, e ka oihana makai, a ua lilo kela ka'ihuaka'i i mea e noke ia ai i ke kamailio e na mea apau no ke ku i ka nani.

 

E PAU AKU ANA NA KULA OLELO KEPANI.

 

            Oiai ua nui na mea i kamailioia ma loko o na nupepa, e kakoo ana a e kue ana no hoi i ke a'oia o ka olelo Kepani maloko o na kula Kepani maanei nei, ua hoakaka ae o Kiaaina McCarthy i kona manao, e hoea mai ana i ka manawa e hoopauia ai ke a'oia ana o kela olelo maanei nei, ma keia mua aku, mamuli o ka hana ana mai o ka ahaolelo i kekahi kanawai e pili ana ia mea.

            Wahi ana, in a he mokuaina o Hawaii nei, a he kiaaina hoi oia i koho maoli ia aku e na kanaka, aole oia e hoohakalia iho i kona hoike okoa ana ae i kona manao, e ku-e loa ana i ka aeia o na kula olelo Kepani ma Hawaii nei, a oiai he kiaaina oia i hookohuia mai e ka Peresidena o Amerika Huipuia, aole on a kuleana kaokoa e hoakaka ai i kona manao, no ka mea, aia oie malalo o ka malu o ke aupuni federala.

            He hana hiki wale no ke kaheaia i kau kuikawa o ka ahaolelo kuloko, wahi hou a ke Kiaaina, no ka noonoo ana i ka ninau, pili i na kula olelo Kepani maanei nei, aka uae, aole i lawa kela hana hookahi wale no, e kupono ai e kaheaia he ahaolelo kuikawa, no ka mea o na hoolilo no kela kau, ua oi aku ia mamua o ka mea kupono.

            Ma kona manao, in a e pau ka haua a na  komisina, e hoounaia aku ana iloko ae nei o ka mahina o Ianuari no Wakinekona, no ka hoololi ana i ke Kanawai Kumu, e pili ana i na kanawai aina maanei nei, pela hoi me kekahi mau hooponopono ahaolelo e ae, alaila e waiwai auanei ke kahea ana i kekahi ahaolelo kuikawa, ua nui na hana o ka ahaolelo, a iloko o ia manawa e hapaiia mai ai ka noonoo ana i ka ninau, no ka olelo Kepani, e a'oia nei maloko o na kula.

            Aole i maopopo ia Kiaaina McCarthy, ka manao maoli o na poo o ke aupuni federala, maluna o ka ninau, kula olelo Kepani maanei nei, aka nae he manaoio kona he hana hiki loa na ka ahaolelo kuloko, e hana a hooholo i kekahi kanawai, e hookapu loa ana i ke a'oia, o ka olelo Kepani maanei nei maloko o na kula.

            Ma ke kau ahaolelo aku nei i hala, ua hoalaia mai he mau ku-e ana, no ka hooholoia o kekahi kanawai e hookapu ana i ke a'oia o ka olelo Kepani maanei nei, a iwaena no ka pohai o na Iuna oihana, i keia manawa, ua olelo ae lakou, in a i like ka manao o ka lehulehu i keia wa, me ia manawa, in a ua hooholo mua ia he kanawai maluna o keia ninau, aka nae e hoea mai ana no i ka manawa e kaupalenaia ai ke a'oia o keia olelo maloko o na kula Kepani apuni keia Teritore.

 

HOOKU'I HE KAA KALAKA ME KE KAA OTOMOBILE.

 

            Aneane ma ka hora 9:30 o ke kakahiaka o ka Poaha o ka pule aku la i hala ua hook'i ae la kekahi kaa kalaka a ka oihana koa me kekahi kaa otomobile nui o ka halekaa Banzai maluna o ke kiekiena o Puohia. He Kepani, o Gungo Sakurai, ke kia ana i ke kaa otomobile a he mau koa hoi ke kia ana i ke kaa kalaka a ka oihana koa.

            I ka manawa i hoikeia aku ai ka lohe i ke Kenerala Moton no ka hooku'i ana o na kaa ua hookohuia mai kekahi mau aliikoa o ka oihana koa i papa no ka ninaninau ana i na mea apau e pili ana i kela hook'i ana, ke kumu o ka hook'i ana ame na poino i loaa mamuli o ia hook'i ana; a e koho i ka waiwaiio o ke poho i hanaia, a e imi pu aku i ka mea i kupono e kauia ke ahewa ana a e hoihoi aku i hoike no ia hana.

           

KE KAHUA HALEKULA.

 

            Ma ka po o ka Poakahi nei, i kulike ai me ia i hooholoia ai e ka papa o na Lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, i malamaia ae ai he halawai e ka papa, no ka hoolohe ana i ka manao o ka lehulehu, no ke kahua e ku aku ai o ke Kula Kiekie McKinley, me ka mahaelua nae o ka manao o kekahi poe i ke kahua ma ke alanui Moi ame ke kahua ka Kamoiliili.

            I kulike ai me ka hooholo ana a ka ahaolelo aku nei i hala, ua haawiia ka mana i ka papa o na lunakiai e koho i kekahi kahua e ku ai kela kula, a e aponoia mai hoi ia koho ana e ke Kiaaina ame ke kahukula nui. Ua koho ke Kiaaina i ke kahua ma ke alanui Moi, o ia ka aina o Fairchild, e pili kokoke la i ke alanui, ma kekahi aoao mai o ka Vida Villa, ma kona manaoio, o ke ku ana o kela kula malaila, o ia no ka hooko ana aku i kekahi manao, no ka haawi ana ia Honolulu nei i kulana nani a maikai o ka nana ana.

            Ma ka aoao hoi o ka ahahui o na haumana o ke Kula Kiekie McKinley, ua ku-e lakou i kela kahua, a o ka lakou wahi i makemake ai, mawaho o Kamoiliili, mahope aku o ke kahua kinipopo, o ka Waiwai o Bihopa ma, ke kuleana i kela aina.

            O ka mea mua loa i hoakaka ae i kona manao, ma kela halawai a ka papa o na lunakiai oia o Mr. A. M. Cristy, e kakoo loa ana oia i ke kukuluia aku o ka halekula hou o ke Kula Kiekie McKinley ma Kamoiliili, a wahi ana, aole i pololei ka lawelawe mua ia ana o na hana apau e pili ana i kela kumuhana, o ia ko ke Kiaaina koho ana i kahi ma ke Alanui Moi, no ka mea he kuleana apono wale no kona, o ka papa lunakiai ke kuleana koho.

            Ua kakoo nui oia i ke kahua ma Moiliili, no ke kumu, he wahi maikai ia o ke ola kino o na haumana, he kahua oi aku no hoi o ka nani ame ka u'i ke nana aku, a ua kupono maoli no ma na ano apau; a no ke kahua ma ke alanui Moi, he wahi kupono ole ia i ke ola kino o na haumana, ame kekahi mau ano kupono ole e ae, me ka hoakaka pu ana mai i ke kukuluia o kekahi mau halekula e ae ma na wahi kiekie ame na wahi kaawale mai ke kulanakauhale aku nei.

            Ma ka hope o kana mau olelo, ua kau oha mai oia i na lunakiai, mamua o ko lakou hooholo ana i kekahi kahua, no kela halekula, e pono lakou e hele kino e nana i na kahua a elua, mamua o ke koho ana i ke kahua oiaio e kukulu aku ai i ka halekula.

Kokua i ke Kahua o ke Alanui Moi

            O John Hughes o ka hui alahao o Oahu, ka ukali aku mahope o Mr. Cristy, a wahi ana, ua kakoo nui oia i ke kahua ma ke alanui Moi ma ke ano o ke kahua maikai hookahi wale no kela, a i kupono hoi no ke ano o ka halekula i manaoia, e kukulu aku.

            O kahi wale no i lilo ai ke kahua ma Kamoiliili, i wahi kupono e kukuluia aku ai kela kula, no ka mea, o ka Waiwai o Bihopa ka on a nona ka aina, me kon olelo ana ae, ma na manawa apau e noonooia ai kekahi kahua, e oili mua mai ana kela waiwai, me kekahi kahua, oiai nae, wahi ana, aole ia he kumu maikai, e hoihoiia ai ke Kula Kiekie McKinley ma Kamoiliili e kuai.

            O kekahi kumu nui o kona kakoo ana i ke kahua ma ke alanui Moi, no ke kokoke, aole hoi he mamao, e lilo ai i hana hoopilikia i kekahi mau haumana, ka hele ana mai kahi loihi mai.

            Ua nui ka poe i ku a hoakaka i ko lakou mau manao, e apono loa ana kekahi poe i ke kahua ma Kamoiliili, a ma ke kahua hoi kekahi o ke alanui Moi, me ke konoia ana aku o na hoa o ka papa lunakiai e hele e ike no lakou iho i na kahua i kamailioia, a koho elike me ka lakou i manao ai, i ke kupono.

 

HE HOIKEIKE TABALO NA NA PUKAUA.

 

            Maloko o ka Memorial Hall, e pili pu la me ka Papa Hawaii, mauka ae o ka Luakini o Kawaiahao, e malama ae ana ka Ahahui o na Mamo o na Pukaua he mau hana hoikeike Tabalo, ma ka po o ka la apopo, Poaono, Nov. 15, a pela pu hoi ma ka po'o ka Poalua aku, Nov. 18.

            Ma kela mau hoikeike Tabalo, e hoikeikeia mai ana o Laieikawai, iloko o na mahele eha, me ka hanaia mai o na mele, ma kela ame keia mahele.

            O kekahi hoikeike tabalo, o ia no o Kahekili, o ia kona lawe ana i na mahoe i Hawaii ia Kamehameha, me ka ukaliia aku o kela tabalo e ka himeni pakahi Sweet Leilehua, a o ka mea nana e mele oia o W. Kalokuokamaila McKee.

            He mau hoikeike tabalo lehulehu e ae kekahi e hanaia mai ana ma ia po, a o ka hui himeni Ulumahiehie ka mea nana e haawi ae ana i na himeni hoohauoli a hoole'ale'a i ke anaina ma kela mau po a elua.

 

HE MA'I AHULAU KA OLOHANI MA NA WAHI APAU O AMERIKA

 

            Maluna mai o ka mokuahi Kepani Nuppou Maru o ka auwina la Poaono aku la i hala ka hoi ana mai o ka Ilamuku Amerika J. J. Smiddy, a i kulike me kana mau meahou o ka hoike ana ae, aole o Honolulu nei ame Hawaii holookoa wale no na wahi i auwe no ka nele i ka waiu, a i ole, emi mai paha, aka ma na mokuaina pu kekahi ma Amerika.

            Wahi ana o ka hoike ana ae, "E kamailio aku ana au i kekahi kanaka mahiai ma kekahi wahi pokole mawaho aku o ke kulanakauhale o Bafalo o mai iaia mai i lohe mai ai au ua kuai aku kekahi poe mahiai a hanai holoholona maloko o na kaona e hoopuni mai ana i ke kulanakauhale o Nu Ioka iloko o ke kikina i hale mawaena o ka 5000 ame 6000 mau bibi waiu i na kanaka hana waiu ma Holani, no ka mea, aole hiki e loaa na aina kupono no ka malama ana i na holoholona a pela hoi me na kanaka hana. Mamuli o ia kumu o ka hopena i ikeia aia kela hapa o ke kulanakauhale o Nu Ioka i nei manawa ke auauwo mai la i ka nele i ka waiu.

            "He hana paakiki a ke ulu mau mai la ia pilikia mawaena o ka poe mahiai o Amerika i nei manawa oia hoi ka huli ana aku i mau kanaka hale. Ua ike ke kanaka e hana ana o na ukuhana i ukuia maloko o na kulanakauhale ua oi aku ke kiekie mamua o ka ukuhana e loaa ana iaia ma kuaaina, eia nae aole on a ike iho he oi ae ka nui o ka lilo o ka noho ana maloko o ke kulanakauhale mamua o ka noho ana ma kuaaina ke hookalikeia. Ua hoole ke kanaka hana i ka hana ma kuaaina a e kokua aku i ka poe mahiai i ka hooulu ana i na meaai ma kuaaina, a eia nae, i kona manawa i ike ai e pii mau ae ana na kumukuai no ka uuku mai o na meaai i hoouluia aole hiki iaia ke hoomaopopo iho ia mea."

            Wahi hou a Mr. Smiddy o ka hoike ana ae, o kela ame keia kanaka hana ke hoala mai la i ka olohani no ka hoopiiia ae o ka ukuhana a i ole, ua olohani i nei manawa e kali ana o ka aeia mai o ke noi e hoopiiia ae ka ukuhana. O na wahine hana papale ka kekahi e olohani mai la maloko o ke kulanakauhale o Nu Ioka. I ka manawa i ninauia aku ai ke kumu o ko lakou olohani ana, o kana pane oia keia: "O, no ka pii loa o ke kumukuai o na mea e pono ai ke ola ana!"

 

PAKELE MAHUNEHUNE MAI N KAHUA KAUA MAI.

 

            Mahope iho o ka hakoko ana mawaena o ka make ame ke ola, i na poka na Kelemania, ma na kahua kaua o Plani, i huli hoi mai ai ia keiki Hawaii o William K. Hussey, no Honolulu n he mau pule ae nei i hala, a e holo h@ aku ana oia no Canada, no ke komo ai i ke kula ma keia Poalima.

            He ku i ke aloha ame ka meneme@ ka moolelo a keia keiki Hawaii i h@ike ae ai no kana mau mea apau i i@ ai ma na kahua kaua, a ma na @@ poimaikai wale no i koe mai ai ko@ ola, a ike hou i ka aina hanau ame @ h@@loha maanei nei.

            Ua komo aku keia keiki opio iloko na pualikoa Pelekane, iloko o k@ 1916, i kona manawa he umi-kumamawalu wale no makahiki, a he ekolu pul@ mamua o ka hoopauia ana o ke kau@ ua ku kona lima hema i ka poka, m@ ka aneane e waiwi ole kela lime hem@ ona, koe wale no ke kokuaia ae e n@ mea i hanaia e ke akamai o ke kanaka.

            Ua hanauia keia kanaka opio m@ Niulii, Kohala, ma ka la 6 o Februari 1898, ka makahiki i hoohuiia ai o Hawaii nei me Amerika, a i keia makahiki piha ai iaia na makahiki he iwakalua kumamakahi.

            Ua hoonaauaoia oia ma ke kula o Lahainaluna, mai ka 1910 aku ahiki ka 1913; a iloko o ka 1916 i haalele ih@ ai ia Hawaii nei, me ka holo ana ak@ no Vanakouva, no ke komo ana iloko o ka pualikoa Pelekane, a kaua aku i na Kelenania.

            Wahi a keia keiki opio, iloko o na pule mua elua, o kona hoea ana aku no Vanakouva, oia hookahi wale no ke keiki Hawaii iloko o na koa he elima haneri kaukani. Mahope o ke a'oia ana i ka paikau, iloko o kela manawa, ua hoounaia oia no ke kiai ana ma kahi i hoopaaia ai o na Kelemauia ma ke ano he mau paahao.

            He hookahi pule kona noho ana ma ke ano he kiai no kela wahi, ua hoounaia aku la oia St. John, a holo aku la no Enelani. He 23 ka nui o na moku ma kela huakai no Enelani, e halihali ana i na koa ame na lako kana, a maiwaena mai o kela keluna moku lehulehu, he hookahi moku i ku i ke topido. He elua pule ka loihi o kela manawa o ka holo ana o na moku ma ka moana, mamua o ke ku ana aku no ka aina.

            I ka hoea ana no Enelani, a hui pu me na koa Pelekane, oia hookahi wale no ke keiki Hawaii iwaena o na koa he hookahi haneri kaukani ka nui. He ekolu mahina ka loihi o ko lakou hoo maamaa paikau ana, alaila hoouna@@ aku la lakou no Palani. Oiai ma Pala@@ ua hele oia e makaikai i ka halema'i @ na koa Canada, me ke ku i ke aloha ke nana aku i ka poe poino, a wahi ana, @@ himeni aku oia ia "Aloha Oe" imua o kela poe i loaa i ua palapu ma ko lakou mau kino, me kona manao, oia pu aku ana kekahi elike me ko lakou mau ana.

            Oiai ma Palani, e hoounaia ana hoi mai kekahi wahi a i kekahi, ua ku iho la kona umauma i ka poka, no kela po ino ua hoihoiia oia maloko o ka halema'i a he mau mahina kona malaila mamua o ka hookuu hou ia ana mai.

            I ka loaa ana no o ka oluolu iaia, ua hoouna hou ia i ke kaua, a ma kekahi wahi a kona puali i hoounaia aku ai he ehiku wale no lakou i ola mai, ma hope iho o ka lukuia ana o ka nui o lakou, ma kahi o hookahi kaukani me elua haneri koa.

            He ekolu pule mamua aku o ka hoopauia ana o ke kaua, ua ku kona lima hema i ka poka, a no na hora he kanaha-kumamawalu, ua kupoli maoli kona noonoo, i kona wa nao i hoomaopopo a@ ai, aia ka oia iloko o ka halema'i, n@ kona mau hoa i hoihoi iaia malaila.

            He eono la kona waiho ana i kel@ poino, mamua o ka huli hoi ana mai o kona noonoo maikai, ua lapaauia ma laila, ahiki i ka hoo@naia ana no Canada, a mailaila mai no Honolulu nei.

 

NOILA NA MAKAI E HULI I KEKAHI KAIKAMAHINE KEPANI.

 

            No kekahi kaikamahine Kepani o umi-kumamawalu makahiki i nalowale nona ka inoa o Agi Maehi i huli hele ae ai kekahi mau Kepani ialoko iho o ke kulanakauhale ma ka Poaono aku la i hala a ma ia po iho, a no ka loaa ole ua hoea kino ae kona makuahine imua o ka oihana makai a hoike ae la i ka nalowale ana o kana kaikamahine ame ka huli ia ana apau oloko o ke kulanakauhale aohe nae i loaa. Wahi ana o ka hoike ana ae i ka oihana makai aohe hiki iaia ke hoakaka ae i kekahi kumu e pili ana i ka nalowale ana o kana kaikamhine. Aole i hoike ae kela kaikamahine i kekahi mea no kona manao e hele aku i ka hale o na makamaka a mau hoaloha paha o ka nalowale ana oia wale no kana mea i ike, aole no hoi i ike he kane paha ka ia kaikamahine i hui ai a i aloha ai a no ia kumu kona hele ana a nalowale. O ka home o na makua aia ma ke kihi o na alanui Moi ame Alapi a mailaila aku kela kaikamahine o ka @iau a nalowale ana me ka hoike ole ae i na makua i kana wahi e hele aku ana.

 

            THE HAGUE, Nov. 3. -- Ua hooholoia e ka hale oluna ma ka la i nehinei kekahi bila kanawai e hookahua ana i ewalu hora hana o ka la no na limahana, a pau maloko o ka Holani, ma ka laina like me ke kahua hana limahana i hooholia ma kekahi manawa koke aku nei i hala e ka ahaolelo Holani. Ua hoakaka ma ia kanawai i 45 mau hora hana o ka pule.