Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVII, Number 52, 26 December 1919 — Page 7

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POALIMA, DEKEMABA 26, 1919.

 

He Moolelo no ka MAKAIKIU MAKENEKI a i ole

KA OHUA MAI KA PA KAPILIMOKU MAI O SEKOTIA

            "Ina e loaa ana ia maua ka manao aa e hoike aku ia oe i kekahi mau mea e pili ana mawaena iho o a ohana, e maopopo koke aku ana no ia oe, e Mr. Baida, ke ano o ka hoea ana mai o kela hana, no ia nei ke kumu aohe mea e ae," wahi a Madame Beterama o ka pane ana mai.

            "O, e Mrs. Beterama!" wahi a ka lede opio ka hooho ana mai, me ka lele pu ana mai a puiki i kona hoaloha ia manawa me ka piha hoihoi loa." Ua maopopo no ia mana he mea pono ke paulele aku maluna ou, a ke lokoino maoli au ke hoopoina iho i ka nui o ko'u aie i kau kokua lokomaikai.

            "Aka nae, ke ike nei au i ka hiki ole i ko'u poino ponoi iho ke hoohalikeia aku me ka poino i owiliia aku la o Sanakelea a paa aku la iloko o ka halepaahao; a i keia manawa pu no hoi. O, aloha ino o Ausetina! He hana hoohaahaa maoli keia iaia, a he hana hoopilikia pu ma ke ano hoohihia wale--a i keia manawa pu no hoi, e like me a'u e auamo nei i ko'u ehaeha!"

            Haloiloi iho la na waimaka ma kona mau lihilihi. Ua ike aku la ka lunanana i ka hoomaka ana ae o ka lede opio e kowiliwili i kona hainaka lihilihi, a no ia ike ana aku ana, hoolalau wale aw la no kana nana ana iluna i kahi o na kii e kakau mai ana ma ka paia e kau kokoke loa mai ana iaia, he mau kii i penaia, a ke hialaai loa la kona naau i ka nani o ia mau kii, no ka mea, o na wahooluu o ke anuenue e lamalama mai ana iloko o ke ao ua kulike loa me ka anuenue maoli e ikeia nei.

            Iaia i huli ae ai e nana hou i ka helehelena o ka lede opio, ua nalohia aku kela ano kaumaha on a, a e kulou iho ana nae ilalu me ka aaki o na ku'i. No kela ike ana aku on a i kela helehelena o ka lede opio he hana maikai ile loa hoi nana, pela kona noonoo iho, ka nana pono ana aku i ka lede opio.

            Aka, oiai ka lede opio e noho mai ana a e nana pono mai ana iaia, olelo wale iho la no ka Lunanana Baida iloko iho on a, aole oia i ike i kekahi kii nani iloko o kona mau la o ke ola ana, mamua o keia lede opio Pelekane, me kona mau papalina ula ohelohelo, alohilohi no hoi kona mau maka, uliuli na ku'umaka, a maikai no hoi kona waha me ka auwae.

            Ke noonoo la oia ia manawa aole i oi aku ko Mrs. Baida maemae a noheahea o kona mau hiohiona elike me keia lede Pelekane opio, aka nae, ma kana noonoo iho he wahine o Mrs. Baida ana i ike ai he oi aku kona oluolu, a he oiaio no hoi kona aloha iaia a i na mea apau, he makuahine oiaio no ka home, alaila hoomanao ae la oia i keia mau olelo, "Aohe mea i like aku me kuu Evalina."

            "Ea, e oluolu mai olua e hoi hou ae ka kakou kamailio ana maluna o ka hihia a Wilemota," i uoi aku ai oia me ka haahaa loa.

            "E kala mai olua ia'u, e na lede," wahi ana o ka hoomau ana aku, "no keia noi ana aku la au ia olua, aka e ike mai no nae hoi olua na ka hana a u e koi mai nei e ui aku i kekahi mau ninau elua a ekolu paha, a olua no e ike mai ai oia iho la ke kumu o ko'u hoea ana mai la imua o olua i keia la ianei.

            "No ka hoomaka ana aku, e noi mua aku ana au ia Miss Nole, heaha la kona pili ia Sanakele?"

            Ia manawa nana aku a nana mai na lede ia laua iho.

            "Hiki anei ia'u ke pane aku i kela ninau i kou manao?" I ninau mai ai o Miss Nole me ke ano hoohilahila iho la on a no ka ike ae paha ia Mrs. Beterama.

           "No'u iho," wahi a Mrs. Beterama o ka pane ana ae, "no'u iho, aole loa au e pane aku ana i haina no kela ninau. Aole pili iki o ia mea i keia keonmana, a i ole, i kona mau haku paha na lakou i hoouna mai nei iaia ianei."

            "Heaha kau mea i maopopo no ke kumu o ko Sanakelea manao ana e holo mai i ka Ainapuniole nei?" i ninau hou aku ai ka lunanana.

            "Ka, o ke kumu o kona manao ana e holo mai no ke komo ana aku no ia ma kekahi hana i haawiia aku iaia ma ke ano ke kakauolelo, he hana na'u ponoi o ka huli ana a loaa mai nana ma o kekahi mau hoaloha la," i pane mai ai o Mrs. Beterama.

            "Aha," i pane aku ai ka lunanana, "a, hiki nei ia oe ke hoakaka mai no ke kumu o kona maauhele ana mawaho o ka pahale o Mr. Wilemota no kekahi mau po lehulehu mamua aku o ka aihueia ana o ke daimana a Mr. Wilemota, a pela hoi me kona nalowale hikiwawe loa ana mahope iho o ka aihueia ana, ame kona hoao ana e holo malu mai i ka Ainapuniole nei, me ka ike ole ia maluna o ke kaaahi laweleka o ka po?"

            Ia manawa nana hou ae la kekahi lede i kekahi, alaila pii iki ae la ka ula ma na papalina o Miss Nole.

            "No ke kumu o kona maauhele ana mawaho o ka pahale o Mr. Wilemota i ka po, malia, e hiki iki ana paha ia ia'u ke hoakaka aku," wahi a Miss Adela Nole, me kekahi minooka wiwo ma kona mau maka, "aka, in a i nalowale honua oia, elike me ia au i hoakaka mai nei, alaila, ma ka mea oiaio mamua aku o ka aihueia ana o na daimana, aole mahope iho.

            "Aohe au i manao he noonoo iki kekahi iloko on a e haalele aku ia Enelani me ka ike ole ia. Aole loa! O ke kaaahi ana o ke kau ana mai aole ia nana i koho, aka na'u i kauoha aku iaia e kau mai maluna o ia kaa."

            "Ua maopopo ae la ia, a eia hou: Heaha kou pili ma ke kalo ano i ka on a nana ka waiwai i aihueia ai. oia hoi o Mr. Wilemota?"

            "He pilikoko oia no'u: oia hoi ko'u kahu hanai," i pane mai ai ka lede opio.

            "He oiaio o Adelade keia," wahi a Baida i noonoo iho ai, "aka nae aole i loaa mai la iaia ka inoa piha, he hapa wale no. O keia no ka inoa a Mr. Reminetona i hoike aku ai i kona mau hoa ohua oiai lakou maluna o ka moku, ma ka manawa a lakou e kamailio ana no ka mea i pili i ke daimana i aihueia ai mailoko mai o ka hale o Mr. Wilemota.

            "Wahi ana, maloko o kela hale me ke Alanui Paka i noho ai o Wilemota me kana kaikamahine hanauna, Miss Adela. Pehea la ke Kakiana Bele i hoike ole mai ai iaia i ka inoa piha aohe maopopo iaia, ma ka manawa i haawiia mai ai keia hihia iaia, a i ole hoike ole ia mai hoi iaia maloko o ka haleleka ma o kekahi leka la e hoakaka ana no ia mea?"

            He mea hookahaha nui no keia i kona noonoo ka loaa ole ana mai o ka hoike piha iaia no keia hihia. Pehea la e hiki ai iaia ke huli aku me ka holopono oiai na mea oiaio aole i pau loa mai i hoikeia iaia? A pehea ana la in a e hapa aku ana oia i kekahi hana hemahema? Aole nae he mea o ia ano i hanaia. Ua hana ia ka hana me ka makaala loa, eia nae. i kekahi manawa e hookuliaia mai ana no e kekahi poe e aku. E kaa aku ana oe i kekahi wa malalo o ka mana e kekahi poe mamuli o ka hana hemahema a apuhi a kou niau paalalo, he poe i nele i ka noonoo ana e huli i na mea oiaio liilii a pau, e pili ana i ka hihia, a ma na mea ano nui wale no e hoomaopopo ai, me he mea la me he wau mea ano ole wale no iloko o ka hihia e huliia ana na ike liilii.

            O ka pua âme ka alahele e hamama like aku ana no i kahi o k ahihia e huliia aku ana; malia he oi aku a emi mai paha ka hana o ka huli ana aku. a malia he mau keakea koikoi kekahi mamua mai o ke alahele, a malia he mau hana ku kaawale no ke hanaia aku ana no ia hihia, eia nae mamuli o ka makaala ole ia o na mea liilii loa, e lilo ana ka hana i mea hoopuhiliia. Heaha la ia hana hemahema hou ae a ke Kakiana Bele o ka hoike ole ana mai iaia? O keia kana o ka nalu nui ana iho.

            Ma keia ano hemahema iho la o ka hana ana i lilo ai kekahi poe makaikiu kaulana loa i poe hoopuhiliia, a ua hoohaahaaia ko lakou mau inoa maikai no ka holopono ole o ka huli ana. Ina nona ponoi iho ka hemahema i loko o kana lawelawe ana no ka hihia hoole waiona, alaila maluna iho o kona hokua ke ko'iko'i o na ahewa ana, aka e nana aku hoi kakou i ka hopena.

            "No Miss Adela Nole nei ua kamailio mau ia oia he kaikainahine hanauna na Mr. Wikemota," i hoomaka mai ai o Mrs. Beterama e kamailio. "He kaikunane hanauna o Mr. Wikemota no ko Adela nei makuahine, a o Mr. Wilemota mau no hoi ka mea nana e hooponopono na dala hoomoe a ko ia nei makuahine. He kanaka akamai a maalea o Wilemota, nolaila. i ka manawa i make ai ko Adela nei makuahine. ua hanaia maloko o ka palapala kauoha o Wilemota ko i nei kahu hanai, a pela i waihoia ai na waiwai apau o ko ia nei makuahine malalo o na hooponopono ana a Wilemota.

            "Nolaila, elike me kou hoohokaia, pela no hoi me ko makuahine e Miss dela," wahi a Mrs. Beterama o ka huli ana ae i ka lede opio me ka minoaka. "Ua hilinai aku oia maluna o kela ame keia mea, a ua noonoo ole maoli nae ma kana mau hana apau e pili ana i ke dala.

            "Aole au i manao he wahi lihi ike iki kona i ka huina nui o kona waiwai, ma ka manawa o ka make ana o ko makuakane ma ke ano ulia a haalele koke iho la iaia ma ke ano he wahine kane make. Ma kela manawa ua haawi mai la o Wilemota i kana kokua i ke kaikuahine me ka naau hemolele, wahi ana ia'u, a i ka manawa hope ua ae aku la ia Wilemota e hooponopono i kona mau waiwai a e hookele aku hoi i na hana apau a kana kane i lawelawe ai i kona manawa e ola ana.

            "E ulu mau ae ana iloko o ko'u noonoo na Wilemota no ka hooulu mau i na hana mokuahana mawaena o ko makuahine, e Miss Adela," wahi a Mrs. Beterama o ka huli ana pono ole loa no hoi kela e hiki ai ke haawi aku i ka hilinai no ka hiki ke hooponopono mai i ka waiwai.

            O kona kaikunane ka mea kupono loa nana e hooponopono i ka waiwai, eia nae ua make e oia, elike me ia au i maopopo ai, ma Inia, oiai no oe e bebe loa ana.

            "No na kaukuaana hoi elua on a, oia ko mau makuahine Evaline ame Amelia, he mau wahine puni lealea loa hoi kela i ikeia ma ke ano maikai ole, a ma ka manawa hope loa a'u o ka ike ana ia laua, e kala mai nae oe ia'u ke olelo ae i keia, ua manao iho au o laua kekahi o na wahine lapuwale haahaa loa a'u i halawai ai i keia au."

            "He mea oiaio ia, he mau wahine ilihune haahaa loa laua, a mawaho ae o ia he mau wahine maua a lokoino maoli no laua, he hewa paha au ke olelo ae i keia, aka, he manaoio nei au oia maoli no ka mea oiaio. He hana paakiki na'u ka noonoo ana iho he mau kokua kekahi e loaa mai ana ia'u mai ia laua mai iloko o ko'u manawa pilikia," i pane mai ai o Miss Adela Nole.

            "Nolaila, ma ia ano ua hiki loa ia Mr. Wilemota ke hoolilo aku i na dala a ko makuahine elike me kona makemake, pela anei? A in a pela, ke manao pu nei no au aia no iloko on a ka manao e hoolilo aku ia oe e Adela, elike me kona makemake, elike me ia ana o ka hoolilo ana aku i na waiwai o ko makuahine!" i pane aku ai ka lunanana.

            Aohe pane mai o Adela no nei mau olelo a Baida.

            "O na lani wale no ka i ike i ka mea e pili ana i ke ano o kau mau hana, oia hoi he kaikamahine ilihune loa ana paha oe, a i ole, he kaikamahine waiwai paha.

            "O, ua ike iho au i ko'u hauoli i nei manawa, hauoli loa no ke kaawale loa ana mai iaia mai i hiki ai ia'u ke hana aku i ko'u waiwai e like me ka'u e makemake ai, in a nae he wahi waiwai iki kekahi i koe ma ko'u inoa. no ka makemake wale mai no e kaawale loa mai iaia mai. me ka lohe hou ole aku i kana nuku mai ame kana mau olelo hooweliweli i ka hapanui o ka manawa. Aole e apono mai ana o Sanakelea ia'u ke lawe i kekahi o kela waiwai--o keia ka mea i maopopo ia'u."

            "O, he noonoo hawahawa loa kena ou, e kuu aloha! He kuleana kou i kou waiwai ponoi, a iloko o ke kupulau, i kou manawa e oo ai ma ke kanawai, e haawi mai ana ko kaho hanai ia oe i kou mau waiwai apau. Makemakea paha oia ia hana a aole paha, e koiia aku ana mea e hiki ana ke hoihoi mai ia oe, in a ua pau aku la i ke hooliloia, aka, e hoomanao oe ua makaukau ke kanawai e haawi mai i kana kokua i na mea apau i hoopoinoia me kela ano."

            "A pehea in a ua pau loa ua waiwai la iaia i ka hooliloia ai ole i ka uhauhaia, a i ole, hoopaaia paha ma kona inoa?" i ninau aku ai ka lede opio.

            "I na ua hooliloia ia waiwai apau, elike me ia au i kania-a mai la, ke maopopo ole nei ia'u ka mea i koe e hana aku ai, ma ia ano aole no hoi paha ana mea e hiki ana ke hoihoi mai ia oe, in a ua pau aku la i ka hooliloia, aka, e hoomanao oe ua makaukau ke kanawai e haawi mai i kana kokua i na mea apau i hoopoinoina me kela ano."

            "Hoopii aku iaia no ka lawe aihue i ko ha'i waiwai me ke kuleana ole," i pane koko aku ai ka lunanana.

            "Ae, oia ka alahele maopopo loa a o ka hana pono wale no hoi e hana aku ai, in a ua hana oia i kekahi mea o la ano e hooneleia ai oe i ka waiwai, hoopii aku iaia. E hoopa'iia oia e pono ai no kana hana epa."

            "Aole, aole! Waiho maile aku iaia pela a nana no ia e ike iho i ka hewa o kana mea i hana ai. Maila paha aohe waiwai i koe, a i ole aohe keneka i koe, a in a e olelo mai ana oia aohe dala i koe, ia manawa e hoopau loa aku ai kakou i ke koi hou, ana aku iaia a aole hoi e kamailio hou i kona inoa. No'u iho ua piha mahalo loa au i ko'u pakele ana mai iaia mai, no ka mea, ua kepa iho ai i keia kaawale ana mai o'u mai iaia mai he pakele. Ea, ke hoouluhua loa aku nei paha kaua ia Mr. Baida me keia mau kamailio waiwai ole?"

            "Eia nae ma ka nana aku he hana kupono keia e huliia aku ke hiki mai i ka manawa pono," i pane aku aki ka lunanana Baida. "E oluolu olua e hoomaikeike iki aku au ma kekahi ano. Ina e manao kakou o A, ke kahu waiwai i I, he keiki oo ole, a ua hoolilo o A i ka waiwai o I me ke kuleana ole. E nana pono mai olua i keia. Ke hoomaopopo mai la anei olua i keia?"

            "Aohe maopopo loa mai ia'u la," i pane ai o Mrs. Beterama, me ka pupuku ana ae o kona lae me he mea la e noonoo ana.

            "Ina e manao ana kakou o A ke kahu hanai o E a ma ka manawa i oo ai o E ua maka'u honua o A o koi aku o E i kona kuleana, a e waiho mai o A i hoike piha nana no na waiwai apau o E i paaia ai eia, a oiai, in a ua hooliloia eia ka waiwai ma kekahi ano pono ole, he kuleana ko E ma o kona loio la ke koi aku i kona waiwai ma ka hoopii ana imua o ke kanawai. Ke maopopo aku la anei keia ia olua?"

            "Ae: akahi no a maopopo aku la ia'u kou manao," wahi a Mrs. Beterama o ka pane ana mai.

            "A eia hou; in a ua Hoohana aku o A i na dala a E ma ke ano hoopukapuka ma o na daimana la, a no ia mau daimana ana o ke kuai ana ua hooliloia aku eia na dala he 20,000 paona me kona manao e puka ana ia mau dala eia nae ua lilo aku ia mau daimana i ka aihueia mai kahi aku ana i waiho ai, a ua hiki ole e loaa ka mea nana i aihue, a ua lilo ka aihue ana i mea hoehaeha a hookaumaha i ka noonoo o E, he mea maikai anei ia ia E e hoopau wale i ke koi ana aku i kona kuleana maluna i A?"

            "O ka kakou e noonoo iho ai i keia manawa aole o A i hoohana i na dala a E ma ke kuai ana i na daimana nona ka waiwaiio he 20,000 paona, aka, ua nana oia ma kekahi ano e manaoia aku ai ua hoolilo i'o oia ia mau dala ma ia ano e kala mai nae olua ia'u no ke kamailio aku ia olua me keia, a olua paha e olelo iho ai e olelo maoli aku ana au aia no ia Wilemota na daimana. Ke hoomaopopo mai la anei olua i keia?"

            "Ina pela, alaila heaha ka mea i hanaia? Eia ko'u manao, aole i aihueia na daimana, in a ua kuai i'o o Wilemota ia mau daimana. Ina e olelo ae kakou o A o Mr. Wilemota ia a o E o Miss Adela Nole nei ia, kana hanai, alaila e loaa ana ia kakou ka olelo hooholo o kela hihia a Wilemota a oke Alanui Paka, ka hana hoi a'u i aa ai e haawi aku ia'u iho no ia hana, a o ke kumu hoi o ko'u hoea ana mai la imua o olua, e na lede i keia la i ko olua home nei, a o ka hana hoi i haawiia mai ai ia'u ke kauoha, a i hookohu pu ia mai no ia hana mai ka Oihana Makai ma ma Ladana, ke hoike aku nei au ia olua aohe hihia o ia ano e ku nei."

            "A in a aohe hihia elike me kau i olelo mai la, e hooikaika ana anei oe e hookuuia mai o Sanakelea mai ka paaia ana mai e ka oihana makai, a mailoko mai paha o ka halepaahao i new manawa?" i ninau koke mai ai ka lede opio.

            "Malia paha he hihia no kela o Sanakelea e hiki ai ke hookuuia mai ma ka bela, aole oia wale no aka o ka poe e aekekahi i owili pu ia aku ma kela hihia," i pane aku ai ka lunanana. "Aka, aole hiki ia'u ke olelo ae i nei manawa no na oleloike e paaia mai la ma kela aoao."

            "O, paewaewa maoli no ka hana a e kanawai," i hooho mai ai ka lede opio me ka helehelena kaumaha. "Ina he kane au aole au e lilo ana i loio no kekahi mea!"

            "Pela paha," i pane aku ai ka luunana, "paewaewa a naaupo, he like wale no ia mau mea a elua i ke kanawai."

            "O, lokoino maoli no ka hana a ke kanawai, ke kuhi nei au he mea hoopakele la ke kanawai eia ka, he mea hoopoino," i pane hou mai ai ka lede opio me ka pii ana ae o ka ula ma kona mau papalina."

            "No ke aha auanei o Sanakelea e hoikeia aku ai i na makai? Eia no; no na oleloike no ia i waihoia aku ai imua o na makai, elike me ia i hoikeia mai ai ia kakou."

            "Na wai i hoike aku i ka oihana makai?" i ninau mai ai ka Lede Beterama.

            "Na Mr. Wilemota ponoi no," i pane aku ai ka lunanana.

            "Pela no ko'u manao," i pane mai ai ka Lede opio i ka lede aoo." Aole no hoi auanei au i olelo aku ia oe pela? He lili, he manaoino, he huahuwa, oia mai ke kumu!'

            "E oluolu mai ana anei oe e ninau aku au no ke kumu o ko Sanakelea haalele ana i ka hana a ko kahuhanai ekolu mahina aku nei i hala?" i ninau aku ai ka Lunanana Baida. Alaila luli ae la ka lede opio e kuka me ka lede aoo e pili ana no keia ninau a Baida, a ma ka helehelena o ka lede aoo a ka lunanana e ike aku ana me he mea la e ae ae ana oiai ka lede opio," he makemake nae oe e ike i ko'u manao, eia pae, aole au e hahai aku ana i nei kanaka malihini i ka'u mau hana pilikino iho apau," wahi a ka lede aoo.

            Ua hala wale kekah mau minuke i na lede opio ma ke kuka ana, a no ka pane koke ole mai, alaila hoomau aku la ka lunanana i kana olelo, in a ua hoopauia o Sanakelea mai ka hana mai ma kekahi manawa mamua aku, he kumu maikai no ia e hoohuoiia aku ai aia kekahi manaoino iloko on a no Wilemota.

            "Ina ua hoohuoiia oia no ka lawe hewa i ko ha'i waiwai, a i ole hoohuoiia paha no kona huikau pu ana me kekahi poe i hoohuoiia, he mea oiaio he pilikia i oi mamua aku oia ke ikeia ana.

            "O keia hihia a Wilemota, oia hoi ka laweia ana aku o ka waiwai ana mailoko aku o kona runi paa loa, ua weheia paha ia rumi ae kekahi ki okoa mawaho ae o ka Wilemota ki hou i like me ia, he kumu hoahewa no ia e hiki ole aku ai iaia aku no kekahi manawa mamua aku, a ma ka mea oiaio aole no i kaawal aku ia ki oiai ka waiwa e waiho ana maloko o ka rumi o ka hale o Wilemota ma ke Alanui Paka.

            "Aka nae hookahi ana manawa o ka palaka ana i ke ki a waiho hemahema oiai o Sanakelea e noho hana ana malaila ma ke ano ke kakauolelo pilikino na Mr. Wilemota, pela ka oleloia.

            "Nolaila, in a ua hoahewaia o Sanakelea no ka lawe ana i ke ki no hookahi manawa, i ana e hanaia mai ai kekahi mau ki hou i liwe me ia, he kumu hoahewa no ia e hiki ole aku ai ka hoopakele ia Sanakelea hoopauia ana mai ka hana aku?"

            "Aole i hoopau maoli ia aku o Sanakalea, aka, ua hele no oia a haalele i ka hana mamuli o kona manao ponoi iho: e lohe aku ana oe i ka moolelo piha!" wahi a ka lede opio me ke oi ana ae o kona kino a noho pololei ae la iluna o ka noho.

            "E Adela, e akahele on a kau kamailio ana!" papa mai ai ka lede aoo.

            "E lohe aku ana oe i ka moolelo, aole nae i ka piha pono loa. aka e loaa aku ana nae kau mea i makemake ai e ike. Ua huhu o Mr. Wilemota ia Sanakelea no kona hoao ana mai e hoopalau maua, a ua hopohopo oia o noho mana o Sanakelea maluna o kuu waiwai apau, he waiwai wale no ma ka olelo ana, koe ka ikemakaia ana aku o ka waiwai, no ka mea, aia no ia Wilemota kahi i paaia ai, a i ole ua pau loa paha i ka hooliloia eia ma ke ano uhahha loa.

            "Oiai o Wilemota ua piha me ka huhu ua hoopuka ae oia i kona manao ma kekahi la e hoomau aku ana oia ia Sanakelea mai ka hana aku, aka he waiwai ole kana hoopau a kipaku ana aku, no ka mea, mahope iho aole o Sanakelea i noho hou iho maloko o kela hale i hookahi minuke, ua hikiwawe loa kela hoopuka ana aku o Wilemota i kona manao, a ua haalele koke mai no hoi o Sanakelea i ka hale, me ka loaa ole he manawa nona e hui mai ai e kamailio pu me a'u a mai kela la mai i lilo ai au, aneane he paahao na Mr. Wilemota.

            "O ka leka a Sanakelea i hoouna mai ai na'u ma ke ekeleka me he mea la i ka nana aku ua paaia e kekahi me a'u no e koho nei na Wilemota no a i ole na ka luna o ka haleleka, ma o kana kauoha la. Mahope mai i kela manawa aole o'u aeia e hele iwaho, e hoopaa mau ua ana au maloko o ka hale i ke ao ame ka po. O kela kaawale ana o Sanakelea mai ka hale mai o Wilemota aole ia mamuli o kona pipaku maoli ia ana mai aku nana no ka haalele."

            "A pehea ua halawai hou no anei oe me Sanakelea?"

            "Ae, ua hui no maua. " wahi a Adela. "Ua koho oia no ke kumu o ko'u kakauleka ole aku iaia a mahope ua kipa ae la oia i ko maua hale. Ua kali oia no ka manawa kupono a i kona manawa e ike ai ua hele o Wilemota oia kona manawa e poholo ae ai i ka hale a hui maua.

            "Ua hoole paa loa o Wilemota aole au e hookipa mai iaia i ka hale, a ua papa pu mai no hoi ia'u aole e hui a kamailio pu me Sanakelea. He mau olelo papa kela ana i ike iho ai aohe i kupono; nolaila ua hoole au i ka hoolohe ana aku i kona leo. Nolaila e ike mai oe mamuli o'u nei eike me ka maikai au e kamailio ai nona i hoao mua ai o Sanakelea e loaa he manawa nona e komo ae ai i ka hale o Wilemota ma ke Alanui Alanui Paka e ike ia'u a mamuli paha o ia hana ana i manaoia ai nana i aihue kela mau daimana o Wilemota."

            "O kela mau hana huna a maua a Wilemota i maopopo ai mahope iho na lilo ia i mea e hoomahuahuaia aku ai ke kaumahaame ko Sanakelea hoino ia, a ua lilo oia i mea hoowahawaha loa na Wilemota; ua nele maoli oia i na mea e pono i ke ola ana me ka loaa ole o ka manaolana iaia no ka loaa aku o kana hana e pono ai oia ma ia mua aku @o kekahi manawa; a ina aole au i hooiaio aku iaia e holo @ ana au, aole loa au e kaawale iki ana mai kela hale ma, a manao au in a e hele ana oia i kekahi aina mamao loa, aole oia e hoi hou mai no ka manawa pau ole.

            "Eia nae, o ka mea naua i hookaumaha aku i kona manao, oia kekahi olelo a kuu kahi hanai he kaikamahine ilihune loa au, aohe keneka i koe ma kona lima e haawi mai ai ia'u."

            Ua hookahaha loa ia lunanana Baida i kona manawa i lohe aku ai i keia mau olelo a ka lede opio.

            "A in a paha aole oe e Mrs. Beterama," wahi hou a ka lede opio. "ihea la maua e hoona mai ai, a aole no hoi he mea nana e hoomama mai ana i ko maua mau kaumaha. E hookuu koke ia mai ana o Sanakelea mai ka halepaahao mai, oia kekahi mea hoomama mai i ka noonoo aka e noonoo iho nae oe i ka nui o ka ehaeha i loaa aku la iaia."

            "Ina no ka hookuuia mai o Sanakelea o nei anei k@a wahi e holo pololei mai ana; oia hoi in a e hooiaioia ana @a pili oe o ka hewa iaia a hookuuia mai oia? i ninau aku ai ka Lunanana Baida, "A eia hou, he hana anei kekahi i lo a nana maanei?"

            "O, aole e nele ana i ka hana in a no ka hoea mai ianei," i pane mai ai ka lede aoo: "ua hiki loa a'u ke hele a'u e imi hana nana maanei, ke hooiaio aku nei au ia oe ia m@. Pehea, he mau ninau hou no anei kekahi au i makemake ai e ninau mai?"

            "Ae: hookahi a'u ninau i koe a o ka pau ia: oia keiahiki anei ia Miss Adela ke hoike mai i ka inoa o kela kanaka i make e waiho mai la maloko o ka hale waiho kino make o ke aupuni?"

            O keia hoi ko ka lede opio manawa o ka hookahahaia aku, eia nae, ua pane mai la oia me ka maile loa:

            "Ae: i kuu manawa i ike aku ai i kela kanaka ua make ua hiki koke no ia'u ke koho aku o Mr. Reminetona oia kekahi o na kanaka lawelawe oihana i hoolimalimaia e @ kahu hanai. Ua ike mai no paha oe ia maua, ea, ma keia hale waiho'kino make ma ka auwina la o nehinei? No ko maua heluhelu ana i ka moolelo maloko o ka nupepa no ka make ana o kela kanaka maluna o ke kaaahi laweleka o ka po mai Ladana mai, a no ka loaa ole ana mai hoi o ka'u leka mai a Sanakelea mai, oia ko mau kumu o ka manao ana oia paha kela kanaka i pepehiia ai maluna o ke kaaahi no ka mea ua manao maua oia kekahi e kau mai ana maluna o ke kaaahi me kela po pela maua i hele aku ai e nana.

            "He holo mau mai no o Mr. Remintona i Parisa nei no ka mea e pili ana i kana hana, a i kela ame keia manawa he lawe mau mai oia kekahi mau mea liilii no ka hoikeike ana mai ia maua. Ua kamaaina loa oia i na hana apau maloko o ko maua hale, a malia e lilo na la hoi oia i mea kokua nui ia Mr. Sanakelea, eia nae make e aku la hoi.

            "Ua hoohikilele loa ia ko'u noonoo i kuu manawa i i@e aku ai i ka waiho mai o kona kino, no ka mea, he kana'a oia i kamaaina loa ia'u no kona hoea mau ae i ka hale. Nui ko'u aloha iaia no kona make ana ma kela ano--ua pep@ maoliia!"

            "Manao au mamuli o keia noho o Miss Nole nei i ko'u home," wahi a Mrs. Beterama o ka pane ana mai, "e loaa aku ana ka ike i kekahi poe no ka inoa o kela kanaka i make, a me ke kanalua ole ke olelo ae iloko o na la elua a ekolu paha e pau ana kela hana e pili ana i ka mea nana i pepehi ia Reminetona."

            Ia manawa ku ae la o Mr. Baida iluna no ka hoomakaukau ana e hele. "I hookahi huaolelo i koe aeia mai nae hoi, mamua o ko'u hoi ana aku," wahi a Baida; "wahi a Miss Nole i hoakaka mai nei o kela nalowale honua ana o Mr. Sanakelea mamua aku ia o ka aihueia ana o na daimana, ina i aihueia aole mahope iho. He olelo ike ia e hooiaio mai ai aole o Sanakalea ma kela wahi ma ka manawa i aihueia ai. He manao anei ia i hookahuia maluna o kekahi ike oiaio ana i ike maopopo ai?

            "Ua hookahuaia ia manao on a maluna o ka mea oiaio, aole maluna o ke koho wale aku," i pane mai ai o Mrs. Beterama; "elike no hoi me ko Miss Nole nei nalowale honua ana mai kela hale mai o Wilemota mamua aku o ka aihueia ana o kela mau daimana, in a i aihue i'o ia. Mamuli o ko ianei nalowale ana aohe mea a Mr. Sanakelea e kaunui hou aku ai a e hukiia aku ai kona noonoo e hele hou i kela hale o Mr. Wilemota.

            No ka ike o Miss Nole nei i ka hiki ole iaia ke hoomanawanui i ka noho hou aku maloko o ka hale o ke kahu hanai on a, pela oia i holo mai ai ianei e noho ai no kekahi manawa i maopopo ole, a ua hauoli no hoi au i ka hookipa mai iaia ianei, no ka mea, he kaikamahine oia na kekahi o ko'u mau hoaloha kahiko loa. O ka maua e makemake loa nei oia ka nalowale loa o ko i nei wahi e noho nei me ka ike ole ia mai e kekahi poe eia oia ianei me a'u, a oia ka'u e noi aku nei i kou oluolu mai noho hoi oe a hoike iki aku i keia mea ia Wilemota, o huliia mai hoi auanei o i nei.

            "No Mr. Sanakelea ua maopopo loa'e holo mai ana oia ianei no kekahi hana, a i ko Wilemota manawa e ke iho ai ua mahuka mai kana hanai mai kona hale mai, aole e nele ana ka ulu o ka hoohuoi iloko on a, eia o i nei ianei, a o kona holo mai no ia e huli, no ka manao e hui ana o i nei me Sanakelea ianei.

            "Maloko o ka palapala kauoha a ka makuahine o i nei i hana ai ua haawiia ka mana hoomalu ia Wilemota maluna o ia nei ame ko ia nei waiwai ahiki i ko ia nei oo ana ma ke kanawai oia hoi ma ka olelo ana ae e koho iho ana o ia nei e haalele aku i ka hapanui o ka waiwai e loaa mai ana iaia. I nei manawa ua koi ikaika aku au iaia aole e haawipio wale aku i ke koi ana no kona waiwai. O ka hana a@a pela, owai ke pomaikai ana? O Mr. Wilemota, oia ka mea maopopo.

            Ua maopopo loa ia'u o kela waiwai i haaleleia iho ai, e ko ia nei makuahine na Wilemota e hooponopono a e malama he nui maoli, a me he mea la na Wilemota maoli no i hoi aku e hoolilo mai oia i kahu hanai no ia nei, a in a he hana hiki ia, he hana pono loa ka hoopaa ana aku i ke kahu hanai o ia nei i ka halepaahao no ka uhauha ana i ko ia nei waiwai in a nae, e hiki ana ke hooiaioia ua uhaai wale aku oia i ko ianei waiwa, a na ko'u loio e huli a e hooponopono aku i ko ia nei waiwai."

            "O, i ka nana aku he kanaka epa maoli ka o Wilemota i noonoo iho ai ka Lunanana Baida oiai oia e paa ana i kona papale no ka hoomakaukau ana e hele." E ninauia aku ana oia e makou e hoakaka mai me ka maopopo loa no na daimana, a no kekahi mau mea e pili ana i kana kuai ana: ka hui nana na daimana ana o ke kuai ana mai, mai kekahi hui Pelekane mai paha, a i ole, mai na lahui e mai paha i loaa mai ai iaia.

            "Me kela mau pohaku waiwai nui, elike me keia. me ka makaala loa wale no e lawelaweia ai ke kalepa ana. Ma ia he aihue paha kekahi i hanaia no kela mau daimana, a ma ia aohe paha kekahi i hanaia, aka nae, mamua o ke ahe@a ana aku iaia he mea pono e loaa kekahi ike koiko e pili ana i kela mau pohaku. E kelekalapa koke aku ana au i ka oihana makai ma Ladana e huli koke aku i na mea oiaio e pili ana i kela mau daimana me ka hoohakalia ole iho."

            "He kanaka akamai a maalea loa o Wilemota la, i lohe oe." I pane mai ai ka Lede Beterama.

            "Aole oia wale aka he kanaka oia kamaaina loa ia maloko iho o ke kulanakauhale o Ladana,' 'i pane mai ai hoi ka lede opio.

            "Eia hou, e hoao mau ana oia e huna iaia iho ma o ka hana ana ma kahi nalo i kana mau hana epa apau," i kokua mai ai ka Lede Beterama i ka Adela mau olelo.

(Aole i pau.)