Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 20, 21 May 1920 — Page 7

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            Ia Mate i hooki iho ai i kana kamailio ana kani iho la kana uhu o ke ano o ka leo uhu a kaua, e ka mea heluhelu, e ike iho ai iloko o ka wa luuluu loa o ka noonoo, alaila upoi iho a la na lihlihi maka o Mate, no ka mea, ua maule iho la uia ia manawa.

            La manawa ua hoike ae la ka lio i kekahi hoailona o kona maka'u pi ae la kona ihu me ka li-o ana o na popeaiao, me ke ano puiwaiwa, me ka holo kikaha i o a ianei. Hookuu iho la o Ruela i kana paa ana ia Mate, paa mai la kona lima liema i na kaula kaohi a i kona lalau ana aku i ka huipa me kona lima akau, hahau aku la i ka lio me ka ikaika loa.

            Ua maopopo iaia ua eha ka lio, eia nae, aohe on neeu aku imua, ke lele wale la no iluna a i o a ianei me ke kani o ka ihu. Ua huhu ka lio oia ka mea maopopo loa in a paha he hiki iaia ke kamailio mai in a la ua olelo mai ua eha ia.

            Ua oi aku ka pilikia hiki ole ke hoohewahewaia i loaa ia Ruela i nei manawa. Ua like ka pouli aaki o ka po, oiai nae he mahina hoi ko ia po, me kekahi lua lanahu ua piha ka lio i ka huhu me ka maka'u pu, a he kaikamahine maule hoi ke paa ana iloko o kona lima hema ia manawa a o ka mea i oi aku mamua o keia mau mea ae la aia laua ia manawa ma kekahi wahi inoino a pilikia loa o ke alanui Paka mawaena o na kaliua o kahi hoikeike fea ame ke kulanakauhale.

            Ma ko laua hema ae he pa ilina a ma ka aoao akau he lua hohonu o kanalima kapuai aole i hoopihaia me na pohaku haloaloa e waiho ae an o malalo, a he wahi palaau e onioni wale ana no na pou i ka makani ka mea nana e paku ana ma ha'i o ke alanui e pa aku ai no i kekahi mea kaumaha o ka palaha aku no ia i ka pali.

            No ka neeu ole aku o ka lio imua ua hahau hou aku la o Ruela iaia me ka huipa me ka ikaika a hahua hou, he ole mae ka holo aku o ka lio imua.

            Eia nae, mahope iho no ka hiki ole paha i ka lio ke hoomanawanui i ka eha ua peku mai la ia i ke kaa a me kone hoike ole mai i kana mea e hana aku ana o ka hoomaka ku la no ia e holo imua me ka mama a pau i loaa iaia me ke nahu ana i ka hoawaha mawaena o kona mau niho.

            Ua hookikaika o Ruela ma na ano apau e paa mai iaiia he ole nae ka paa he oi aku ka uhu. a me he mea la he haneri kapuai paha ia aha'i ana aku a ka lio me ia ano o ka holo nui ana ma ka manawa i halawai ai laua me ka poino ku i ka weliweli.

            Ua nui launa ole mai ka maka'u o ka lio, a mamua o ka liki ana i ke kanaka opio ke hoopakele ae ia laua o ka hooku'i aku la no ia o ke kaa o laua i ka palaau nawailwali e pale ana mahai o ke alanui a o ka iho aku la no ia o ka lio ke kaa ke kanaka opio ame ke kaikamahine maha'i o ka pali nolalo o ka owawa hononu me na pohaku haloaloa e mokaki ana malalo. O keia iho la ka hookoia ana o ka Mate mea i maka'u honua ai ame kana mea o ka wanana mua ana ae ia Ruela e halawai ana laua me ka poino.

MOKUNA IV

Ka Nanaina Ku i ka Manaonao

            O na noonoo uluaoa ame na maka'u e holo ana iloko o Ruela Moasa ia manawa, oiai ka lio huhu i holo aku ai a hooku'i i ka palau ma ka aoao o ke alanui a iho aku la i ka pali me ke kauo pu ana aku i ke kaa i ka pali ua oi aku mamua o ka mea hiki ke hoakakaia nau ia e ka mea heluhelu e ike nou iho.

            Ua haule aku la na mea apau ilalo ilalo ilalo ahiki i ka pa ana ia lalo loa o ke kahawai ko lakou lua kupapa'u.

            Oiai ke kaa ame ka lio e iho la ua poina ae la o Ruela i kona poino ponoi a iloko o kela manawa pokole loa hookahi ana mea hopohopo loa oia ke kaikamahine a no knoa palekana kana mea nui e noonoo nui ana e oao oia elike me ka hiki ia ia e hoopakele ae iaia mai ka make mai.

            Me ia mamao haalele aku la oia i ka paa ana i ua kaula kaohi a puliki mai la ia Mate a paa iloko o kona mau lima me ulu pu ae la o kekahi manao iloko ona e lele pu laua mailuna aku o ke kaa he hana manaolana pho nae ia ana o ka haupu ana ae no ka mea o ke kaumaha o ka lio ame ke kaa a pela no hoi me ko laua na mea na lakou i hoohikiwawe loa i ka hoohaule ana aku ilalo o ka owawa.

            Ma kekahi ano laki wale no i pakele ai o Ruela mai ka lele koheoheo ana mailuna aku o ke kaa i ka manawa i hoomaka ai ke kaa e iho i ka pali. Ua lilo ka pouli o ia po i mea hoomahuahua mai i ka poino ame ka welweli o oia oia e paa ana ia Mate iloko o kona mau lima a e kakall ana hoi no ko laua hopena me kona mau niho e aaki ana puana ae la i kekahi mau huapule e nonoi ana i ke Akua e hoopakele mai ia laua mai ka make mai i maopopo loa a in a no kona make aku e kala mua mai i kona mau hewa mamua o ka hiki ana mai o kuna hopena.

            Ua pule paha keia kanaka opio mamua aku a aole paha eia nae iloko o keia manawa o ka pilikia o ke Akua ka mea mua loa i lele mai i loko o kona noonoo e nonoi aku i kona mana e hopakele ae ia laua a ua loheia mai kaua le nule mamuli o ko kaua pakela ana mai ka make mai ua mahunehune nae.

            He ku i ke aloha ka leo o ka lio i ka wa i haule loa aku ai ilalo o ka owawa a hakihaki kona mau wawae a mamua hoi o kona make lua ana ua ike iho o Ruela i ka nui o kona maka'u a ma kana hoomaopopo iho he pakela loa akua ko MAte no ka mea ua maka'u mua no oia a i keia halawai ana iho la me keia pilikia ua pakela loa aku.

            Ma kela haule ana aku ilalo o ka owawa o ka lio mamua o ka hooku'i ana aku i na haloaloa pohaku a o ke kaa aku maluna one me ia mau no o ka paa o na ili kaohi i kona kino.

            O na kolo o ke kaa ua pau i ka hakihaki a pela no hoi me ka kaa No Ruela ame mate me kahi o ka umi kapuai ka mamao o ko laua kiolaia ana aku a waiho mai i kahi e mamuli o ka ikaika o kela hooku'i ana o ke kaa i ka papaku olalo o ka owawa me ia mau no o ka paa o kona mau lima ia Mate.

            La haule ana aku a laua ike iho la o Ruela iaia iho ua kukoke loa mai kona hopena no ka mea ua iaika maoli kela haule ana. Puana hou ae la oia i kekahi mau leo pule no ka Mate palekana. He mau halulu liilii kana oka lohe ana ae nana ae la oia no ka manwa hope loa i ka lawa e uiui liilii mai aua na hoku he powli wale no na wahi apau i kana ike ae o ka hope loa o ana mau mea o ka hoomatu pop ana a pau ae la kona ike.

            E hoomamao e na makamaka heluhelu o ke ahiahi Poaono keia Ma ke Lakahiaka Sabati ae i ka manwaw i mai ai na kukuna malamalama o ka la a pa maluna o laua akahi no a hoomaopopoia ae ka nui o na pono i looa la laua ua make loa ka lio ua nahaha na wahi apau o ke kaa a o na pale kaa na uhi ame na mea e ae e mokaki mai ana ma kea a ma keia wahi. O ke kumu mai o keia lele liilii o na mea apau manmuli no ia o ko ka lio kupaka ana mamua o ka lele loa ana ae o kona aho hope loa oiaai ia e waho ana iloko o ka lele loa ana ae o kona aho hope loa oiai ia e waiho ana iloko o ka eahae ha.

            No ke kaikamahine opio pakalaki hoi e huli ana kona alo iluna a ma ka mea maopopo loa e hiamue ana. he helehelena minoaka kona a hookahi lima on a e kau ana maluna o kona umauma a ma kona manamanalima ekahi e anapa ana kekahi komo daimana. Aole oia i make aka ua luhi me ka piha makau ame ka manaonao no kana mau mea i ike ai o ka po mamua iho.

            No ke kanaka opio hoi kaua aloha i ka manwaa i lele mai ai ka malamala o na kuuna o a la maluna o kona helehelena he helehelena kona o ke kaunaka make me ka ike ole ia iho o kekahi hiohiona no kona ola.

            Ua pili kona mau maka a e hamama ana kona waha e hoike ana ua ko'iko'i kena auamo ana i ka chaeha a e pupuu ana kona mau lima a ma kona helehelena ua haukae i ke koko e puka mai ana mai kekahi puka mai ma ka aoao hema o kuna lae a o ka lauoho ua haukae i ke koko me ke one o kahi ana e moe ana.

            He mau hiona keia o ka poino nui i halwai me laua i manao mua ole ia. La oe e ka makamaka heluheia e hoomanao ae ai i kei poniono me he mea la ua kakauia a paa ka moolelo o ko laua halawai ana me keia poino a me ke kii holookoa hoi o keia ulia e kau mai ana aole no e nele ana kou ike iho i ke koiko'i o ka ehaeha i kau aku maluna o kela mau opio me lie mea la o oe kekahi i ikemaka pu aku i na mea apattt e waiho mai ana imua o kou mau maka.

             Ma keia manawa e waiho ana o ke kaikamahine opio no hoopuiwaia ae oia mia kona hiamoe ae mamuli o kona lohe ana ae i ke kani o ka leo o na manu e kau mai ana ilunoa o kekahi kumulaau paino maloko o ka pa ilina ma kekahi aoao aku o ke alanui a ia a nana ana ae ana cia ka na ao a e lele mai ana na kukuna malamalama o ka la.

            Oia wale no anei kana mea i lohe? Aole he leo nunulu o ka mea iloko o ka ehaeha nui kekahi ana o ka lohe ana ilio alaila kani iho la kana uliu o ke kaumaha me ka ninau ana iho iaia "Eia au ihea?"

            O e Mate ua lohe ae no ko ipo ia leo ninau au oia nae aole hiki iaia ke pane ae!

            Ke noho la oia me ka nana aku i na mea apau e waiho mai ana mamua on a me ka puaileo ole me apau e waiho mai ana mamua on a me ka puaileo ole me ka pilua loa o kona naau i ke kumakena ame ka manaonao pu he manmea na kona mau maka i ike ole ai manua o keia iho la ka mua loa.

            "O e na lani eia an ihea?" wahi hou ana me ka leo malie loa a ke hiolo makawalu la no hoi kona mau waimaka he mau waimaka i awiliwiliiia o ke kumakena ame ke aloha. Hoko o kona hiamoe kulipolip eia ka iaiae ala ae ai o keia mau mea hoehaeha loa iho la i kona noonoo kana mau mea e ike aku ai.

            Alaila hoauaua ae la kona noonoo ana no kana mau mea i hiki ke hoomanao no na mea i hanaia o ka po mamua iho a me na anuu liilii loa oia i hiki ai ke hoala mai i kana hoomanao ana kona hele pu ana me Ruela i ka holokaa kona maule ana a mahope mai ia manawa ahiki i keia manawa ana o ke ala ana ae aohe mea hiki iaiia ke hoomanao ae alaila hoomaopopo iho la oia ua halawai laua me kekahi ulia welweli elike me ia ana e ikemaka aku ana.

            O kahi i laki loa ai ua pakele oia mai ka make aka no Ruela ehea la oia? O kona huli mai la no la a kukuli iho la ma ka aoao o Ruela a nana pono iho la i kona helehelena. O he ku i ka manaonao!

            Aole hiohioa o ke ola iloko on a i kana nana iho aole uni ae a nana ae hoi iaia. ke waiho lolo wale la no ia. Kau iho la oia i kona lime ma ka papalima o Ruela ua hele a huihiu clike me ko ke kanaka make. Lalau iho laoia i kekahi lima a paa mai lailoko o kona matt lime ua hu'hu'i pu ka lima. Laia nae i haha iho ai i ka puwai ke hoomaopop loa la oia ke pana maile loa ae alaiala loaa ae la iaia he manaolana no ko Ruela palekana in a e hiki ana e loaa koke iaia kekahi mea kokua mai.

            La manawa weha ae loa oia i kona hainaka e hele aku la e ho u i ka wai e lana mai ana iloko o ka poopoo pohaku me kekahi wali aku a me ia hainaka i holo iho ai oia i ke koko e kiheahea ana ma ka papalina o ke kanaka opio a me kekahi hainaka ana o ka wehe ana ae mailoko ae o ka pakeke o ke kukua o Ruela hauhoa iho la i kahi o ka puka ma ka lae o Ruela kahi o ke koku e puka mai ana.

            I ka pau ana o keia hana ana noke iho la oia i ka anaanai i na lima i hele a hu'ihu'i o ke kanaka opio me ka manao ma ia hana e loa iho ai ka pumehana a loaa ae palia ka ikaikia a i ole hoi hou mai paha ka noonoo maikai loko o ke kanaka poino.

            Eia nae iloko oia noke ana iho ana e ananai aohe hiohiona o ka pohala ae o ke kauaka opio a ia manawa ulu mai la ka manao hopohopo iloko on a e make aku ana o Ruela. He manawa ia no na waimaka i hiolo makawalu hou iho ai nua kona mau papalina a ke haaloulou la oia ia manawa me ka walania loa o ka naau.

            He hora okoa paha i hala iaia ma keia ano o ka mili ana iho o ka mea hoi nana i hoomahuahua loa mai i ka ehae ha he eu aku ia a ke kakahiaka hu'ihui'i nui wale o ka makani Oiaai oia e noho ana me ka u we mau ma ka aoao o ke kanaka opio pakalaki e leha mau aku ana kona mau maka iluna kahi o kealanui me ka manoa in a no ka maalo ae o ke kahi kanaka ma ia alani e kahea aku ana oia iaia e hele mai e kokua iaia.

            Aole on a makemake e haalele i ke kimo o ke kanaka opio iloko o keia kulana kupilikii loa oiai ua hooikaika ke kanaka opio e hoopakele ae iaia mailoko ae o ka pilikia a ua palekana io oia mamuli o ia hooikaika ana ana me ka muna ana i knoa ola me kona hoomat no i ka hooikaika ana e lomi a e hoopumehana iaia.

            Hoko nae o keia mau manao pilihua on a ua ukuia mai ka leo o kana pule mamua iho mamuli o kona ike iho ia ka hoin ana mai o ka mehana o ka ili o ke kanaka opio a hoi pu mai la no hui me kana hanu maikai ana o ke ano mau nei me ka maikai me ka pinapinai ole elike me in mamua aku.

            He mau hiona hoohauoli loa mai keia ia Mate. nolaila kalokalo hou ae la oia i ka lokomaika o na lani e kokua mai inia ma o ka hoonua ana mai i kekahi kokua.

            Ua paneia mai kana leo pule no ka mea aole i liuliu loa ma ia hope iho lohe aku la oia i ka halulu mai o na huiloa o kekahi kaa maluna aku o kahi a laua e noho ana ma ke alanui no a laua o ka holo ana mai a haule ai i ka pali. O kona holoi ae la no ia i kona mau wamkaa me ka olioli iloko on a haalele iho la i ke kino o ke kanaka opio e waiho pela a hoomaka aku la ka pinana ana i ka pali ma kahi ana e ike aku ana he hiki pono iaiaia ke pii aku ahiki i ke kau ana iluna o ke alanui. O na lima o na wawae ia pii ana aku ana a kau no hoi i ke alanui.

MOKUNA V.

ko Hale Moolelo

E nana ae kaua e ka makamaka helhelu i ko Hale Lesetera moolelo. I ka manawa i maopop ai iaia e hookolo mau aku ana o Sanalo Gomeza ke kanaka Mekiko mahope on a naho loa ae la ka hiohiona minuaka ma kona mau palina a i wale ilio la no oia ia ia iho.

            "Hu alaila aole ka paha oia i akawa aku la me kela eha hanaia aku nei iaia ma ka po nei a ke hoao hou mai nei ia e imi mai i hana e hoomahuahua aku ai au i ko'u makaala no'u iho ma nei hope aku. Healia la ka manao nui iloko on a no kona liahai ana mai mahope oi;u a hoea ianei aole hiki ia u ke koho iho.

            "He keu aku kela a ke kanaka hoomauhala i ka'u ike ua hiki ane hoi. O ka oi aku o ka pono iaia e hana ai oia ka hoomaua loa iaia mai kou alo aku a mai hele ae oia mamua o kou ala hele e lilo ai oia i pohaku ho'u e okupe ai.

            "Ua maopop ia u kona manao maoli oia o keia lie makemake oia e hoopono i kuu ola a laki maoli no ko'u hoomaopopo mua ana aku nei aiaia in a la paha o ko'u noho nanea wale ia a liki i kona manawa e hana mai ai i kana hana mahope o'u a haahi ole mai phah no ka mea ua makau kau mau au e halwai aku me ia ia na manwaw apau ana e makemake mai ai e hoopono i kuu ola.

             Hoomau aku la na opio ekolu i ka lakou hele ana a oiai aohe loaa o ka noenoo maikai iloko o hale ia manwa me he mea la aia no kona noonoo nui maluna o kona enemi kahi i lilo loa al aole oia i kamailio mai a no ka ike o Joe ane tome i kona kukule aohe no hoi laua i kamailio walke aku.

            Ua ahiahi loa keia manawa e aneane aku ana i kauwahi o ke aumoe a oiai ua lilo ka lakou paani ana maloko o ka hale pahupahu i me hoohaunaeleia mamuli o ke komo ana ae o ka lelo lokai ua hoi aku la lakou no ko lakou mau home pakahi me ka loaa ole o na noonoo maikai ia manawa ke mau la no ka makamaka hou o na hana i hanaia ma ia polioko o ko lakou mau waihona noonoo.

            He maukuea ka mamao o ko Toma Hailakihale mai ko Joe Keranaona ma aku nolaila ua hele pu aku la lakou ma ke alanui hookahi e hoea aku ai i ko Joe ma ahle kahi loi a Hale e noho ana ia manawa no kona manawa hoomalia.

            Me ka malie loa lakou o ia hoi nui ana aku me ke kamailio ole mawaena ilio o lakou a mahope o Hale o lakou ka mea mua o ke kamailio ana ae: "UUa pilia maoli an i ka huhu iloko o kela manawa i ala mai nei o kela haunaele maloko o ka hale pahupahlu. O ka hua keala o kekahi hana hao e hoopono ia'u he mau makahiki lehulehu i kaahope aku nei.

            "He mea oiaio e makemake mai ana olua e lohe ia moolelo a e lohe io aku ana no olua oale nae maanei aka e kali oluaa hoea aku kakou i ka hale ia manawa au e hoakaka aku ai ia olua i na mea apau.

            "Aohe no he loihi loa o ia moolelo e Toma e lilo ai paha i mea hoouluhua loa aku ia oe a e aumoe lao ai oe ke hoi aku i kou hale he pokole wale nolaila hoomanawanui iho ko plua makemake aliki aku kakou i ka hale." I pane aku ai o Hale.

            "O aole au e uluhua ana o ko'u makemake loa ia o ka lohe aku i maopopo ai ia'u ke kumu o ka hana a kelkanaka o ka hoohana ana mai nei ma keia po. E haouliloa ana naua ke lohe aku i pae mai ai o Toma Hailaki me ka hoihoi.

            Ua kono pu mai la o Joe Kerauatona ma ke kokua ana i ko toma mano no ka mea oia kekahi e makemake loa ana e lohi aku ia manwa.

            "O na makuakane o kaua he mau keiki laua na kekahi mau kanaka o ka akau nei a iloko o ko laua mau la opio maloko nei no okeia kulanakauhale o Manakaseta ko lauawahi o ka nolio ana ahiki i ko laua oo ana. I ka make ana aku o na makua a mahele like ia ka waiwai mawaena o lana a oiai ua oo laua i kela manawa ua noho no kou makuakane e Joe maanei a o ko'u makuakane hoi ua loaa iaia ka manao makemake e hoi a nobo ma kekahi mokuina o ka heona a i kulike me ia makemake on a ua nee io aku la oia a noho maloko o ka mokuaina o Luisiana maloko o ke kulanakanhale o Nu Olina a hoomake aku la ka lawalaw ana i kekahi oihana kalepa malaila.

            "Ua holomua loa kana oihana kalepa malaila a ua pii mahuahua loa ae kona waiwai a oiai oia e noho ana malaila no kona ikeia mai paha hoi he kanaka waiwai ua mare aku la oia i ke kaikamahine a Alabati Kamerona he kanaka mahi pulupula waiwai loa no ka Hema.

            "No keia mare ana o kuu makuakane i ka wahine ua kuai aku la oia i kana mau waiwai kalepa apau a hoi aku la e noho ma kahi mahi pulupulu o ka makuahonowai kuu kupunakane.  Hoko keia o ka 1853. He 25 makahiki i hala aku nei ko'u hanau ana a e hoomaopopo mai olua o ka nui ia  o ko'u mau makahiki i nei manawa.

            "Ma ko'u lohe mai i ko'u makuahine ma kela manwa ou i hanauia ae ai ua lilo au mea nui loa i kuu kupunakane a pela no hoi i kuu mau makuakane ane kuu makuakane ame kuu makuahine a ua ilo au i milimili a i mea punalele loa ia lakou aole wale ia lakou aka i na kanaka pu kekahi e hana aua maloko o ka aina mahi pulupulu o kuu kupunakane.

            "Elike no hoi me na keiki punahele i na kupuna pela iho la no ko'u ano. O ka'u mau mea apu e makemake ae ai ua hooko wale ia mai no, no ia kumu hoopailaniia paha hoi,i ko'u nui ana ae ua hana aku la au elike me ka'u e makemake ai a ua lilo mao'i i keiki hookiekie me ka uhauhaa haaheo eia nae hookahi i mea poina ole iloko o ko'u noonoo oia ko'u aloha i ko'u man makua a o ka oi aku i ko'u kupunakane ame ko'u kupunawahine.

            "Hookahi kanaka u i oia o ka helehelena a no kekahi mau makahiki lehulehu kona noho hana ana malalo o ka mahi pulupulu o kuu kupunakane ma ke ano he lunahoohana. Ua hooipoipo oia me kuu makuahine a ua aloha oia i kuu makuahine a pela no hpaha kuu makuahine iaia mamma o ka hui ana o kuu makuahuie me kuu makuakane ua noi mai na o Edega. Dupona i ka lime o kuu makuahina no ka man e a ua hooleia aku nae kana noi. Me ka ike ole keia o kuu kupunakane i nei mau hana a laua.

            "Ua lilo kela hooleia ana aku o ka ua o Edega Dupona noi i mea hoka a kaunmaha loa nona eia nae aohe no oia i hele hoohune hou mai e noi elike me kekahi poe ka hoohune mai me ia hooleia aku no e ku iho ai i ka hilahila. Aohe i ike iki kuu kupunakane i nei man hana a Dupona ma me kuu makuahine in a paha no kona ike nei ua hoopau mua ia aku o Dupone mai ka hana akau eia nae hunakele loa kuu makuahine ia hana hooipoipo a laua a hoomau aku la no i ka noho ana elike me mamua.

            "Mahope mai ua halawai kuu makuahine me kuu makuakane a elike me ia au i hoike mua ae nei ua mareia laua. Ua hoi mai la kuu makuakane a noho ma ka aina mahi pulupulu o kuu kupunakane mahope o kona kuai ana aku i kaa mau waiwai kalepa apau maloko o ke kulanakauhale o Nu Olina a kaa aku l amlalo o kana hooponopono ana na haa apau o ka aina mahi pulupulu o Kamerona kuu kupunakane.

            "Ua lilo keia mare ana o kuu makua kane me kuu makuahine a pela oi me kaa o na hooponopono ana i ka mahi nui i ko Dupona manao a o-ke kumu hoi o kona enemi ana i kuu makuakane a me ka ma lu loa o Edega Dupona i hohiki ai e hana mai ana oia i ka ino maluna o kuu makuakane i ka manawa kupono ana e ike ana maria mua aku no ka lilo ana o ka lima o ka wahine ana i aloha ai i kuu makuakane.

            "Ua maopopo keia mea i kuu makuahine aka no kekahi manawa kona noho maile ana me ka hoike ole ae ia mea i kana kane ai ole i ka makuakane hoi. He helehelena kaumaha nae kona i hiki ole iaia ke huna iho cia nae aole hiki i ka makuakane ame kuu makuakane ke ilke i ke kumu o ia kaumaha ana on a.

            "Ua hoomau aku la no o Dupona i ka paa ana i konkulana lunahoohana me ka lawe aku no hoi i na kauoha apau e haawiia aku ana iaia e kuu makuakane me ka ehaha no nae iloko o kona naau. O ua eha oia i ke alone he hiki loa ia mea ia oe e ka makamaka heluhelu ke ike iho eia nae aole oia i hokeamaka ae i kona inaina iloko wale iho no on a e nu ai aka no kuu makuahine ua maopopo ia mea iaia a no ka maka'u i kuu makuakane aole oia i hoike iki ae i kekahi mea.

            "I ka hala ana o kekahi manawa ma ia hope mai ua hanau ae la au a ia manawa na piha loa kuu makhine i ka maka'u no'o no ko'u palekana mai a Dupona mai mamuli o kona koho iho e hana mai ana o Dupona i kekahi mea e hoehacha like ia ai kuu mau makua elike me kona hoehaehaia ana. Ua loaa ka manao hopohopo i kuu makuahine ma o'u la e hana mai ana o Dupone i kekahi hana in a no ko'u make alaila oluolu oia hoomamia ae kona ehaeha o na la i hala.

            "No ia kumu ua kiai makaala lua kuu makuahine ia'u i na manawa apau me ka ae ole e kaawale aku au mai kona mau maka mai koe wale no a kaa aku au malalo o ka malama ana a kuu kupunakane a i ole kuu makakane palia.

            "Ua hala ae la eha makahiki a oiai au e liilii ana no ia manawa ua loa nae ia'u ka manao hoowahwawaha ia Dupona aole au i maopopo i ke kumu a ua hoike okoa aku au ia makemake ole o'u i Dupona a 'ua ike na mea apau ia mea.

            "Loko nae o keia mau makahiki apua aole i hoike mai o Dupona i kona manao ame ka hana e hoopono ia'u a iole hana mai i kekahi hana hao e kaili aku ia'u me ka manao e law ia'u a kekahi wahi mamao alaila pephi iho aole. Aohe no hoi oona hoike mai ma ke ano e ikemaka ia aku ai he manao inaina konai kuu mauakane a no ia kumu maikai a oluolu mau on a ua hoopalaka lao kuu makuahine i na manao hopohopo nona eia nae aole no i hoohala kona makaala ana ia'u.

            "Aka mae ma kekahi la nua hele mai la o Dupona a imua o kuu makuakane a olelo mai la ua manaka oia i ke ano o keola ana maloko o kahi mahi pulupulu a ua makemake oia e hoi a noho maloko o ke kulanakauhale o Nu Olina. Ua hoike aku kuu makuakane i kona kahala me ka minamina nui iaia me ke kaohe pu aku e noho mai no ika hana aka nae mamul i ke noi ikaika a kuu makuahine ma hookuu aku la kuu makuakane iaia e hele elike me ka ua o Dupona i noi mai ai.

            "I ka hala ana aku a na o Dupona akahi no a loa i kuu makuahine ka maha me ke akakuu maikai ana iho o kona noonoo. Mahope mai akahi no kou makuahine a hoike aku i kuu makuakane i ke kumu ame ke ano hoi o kona ae ole ana e hoike aku iaia mamua.

            "Ua hoolohe mai la kuu makuaken me ka hoomanawanui me ka pame ole mai aka nae ua ike aku la no kuu makuahine ia ano on a noi aku la aole e hahai aku mahope o Duupona a e hana aku i kekalu mea e hoopoino aku ai iaia Mahope iho ua ae mai la oia i ke nui a kun makuahine a noi pu mai i kuu makuahine aole e maka'u hou aku nona no ka mea ua kaawale aku la oai i kahi e.

            "Ma kekahi la ua loaa mai la he lono e olelo ana ua mare na o Dupona i ka wahine a ua hanauia mai he kaikamahine na laua. He lono haoli loa keia i kuu makuahine nolaila ua hoopau loa ae la oia i kona maka'u hou ana aku no Dupona no ka mea ua mare aku la hoi a ua loaa he keiki nan o aole paha oia e imi mai ana e hoopoino i kana keiki oia hi au.

            "He manawa pokole ma ia hope mai ua ala ae la he kaua mawaena o ka Akau ame ka llema a loa pu mai la no hoi he lono ua hui pu aku ua o Dupona me na pualikoa o ka Henia.

            "Aole kuu makuakane i komo pu aku i kela kaua mai ka manawa o ka hoomaka ahiki i ka pau ana a ma kekahi haawina laki no hoi aohe ana mau waiwai i poino a i lilo aku koe wale no kekahi mau kauwa paele ana ua pau lakou i ka make.

            "Aole i pau ke kaua ua make aku la kuu kupunakane; ua ili mai la kona waiwai apau ame na aine maluna o kana kaikmahine kuu makuahine ame kuu makuakane koi kekahi mahele iloko o ka mahi pulupulu oia mahele ua hooiliia mai maluna o'u.

            "I ka manawa i pau ai ke kaua ua hoonua hou ia au i ke kula no ka hopopau pono ana i ko'u hoonaauauia ana. Mahope iho ua lohe hou ia mai la kekahi mea e pili ana ia Dupona. Ua puka lanakila mai oia mmai na kaua mai apau ana i komo aku ai me ka palekana a us ikeia mai oia ma ka inoa ke Konela Dupona.

            "Ua lao pu mai he nuhou mahope mai ua kuawale oia mai hana wahine main manauli o ka hoopii kimr a ka wahine i aponoia mai e ka aha a oia wahine aue ke kaikamahine he wahi kaikamahine o ehiku makahiki ia manwa ua hele laua no kekahi wahi i maopopole.

(Aole i pau.)