Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 21, 28 May 1920 — HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika.

r MAHELE 11.

I kela l» imua o ka Lukanela Wepa. . tnaopiofx.> i ke ojka a keia kanaka malihini, u,i h«K)kipa mai la nie kona mau kanaka no kona me ka' : ole iloko ona, ua hookipa aku < 'ia i kekahi o na kanaka ino loa, i oi aktt kona ino imua o k« . Llike me ki». T;tzan.a ano oluolu mau i na malihini, ua l.iwe aku la oiā i ka Llikanela Wepa, a hoolauna aku la imua .. ka Ledc Kelekona) rtia ka inoa o Kiui e. Pilikota, a o ia ka ua kanaka kolohe ii'ei i liuli mai ai imua o Tazana a hoa- • ; so(fī 'iv- "i , ■ kaka mai la i kona moolelo: "L'a nalowale maoli no au. me ka maopopo ole o kahi v hele aku ai. mamtvli mai keia o ka malihini me ke kama ,nna mua ol"e o ko'u mau kanaka i keia aina naele maoli.. alakai no ka'u i lawe mai ai, mai kahi hope loa a makou i haalele aku ai, eia nae, ua like no kona malihini i keia waiii me makou. nolaila ua iioaa maoli kā makou hele ana, ,t !h elua ae nei la i hala, i haalele mai ai oia, a hookuu mai i;i maknii'e pono naku aku iloko o ka nahelehe'ie, a ma Li ulia j>omaikai wale no i hoea mai la makou i kou wahi iu i. Ina palia aoie no koii loaa mai nei ia makou, he aha la ka makou mea e liana aku ai, he hookahi no nae hopena ina<ipopo loa, e patt ana makou i ka make iloko o ka waonaMamuli o keia hoakaka a ka Lukanela Wepa, ua manaoio i'-a o Tazana. ke kamaiiio aku nei keia kanaka i kona moolelo iaia me ka oiaio loa, nolaila ua au'a mai la o Tazana iaia :ne kona poe kanaka, e'nolio lakou malaila, no kekahi mau 1a leluilehu, e hoomaha ai. mamua o ka hoomau hou ana ,iku i ka lakou huaka'i, no ka lakou walii i makemake ai; nie ka hoolako pu mai o Tazana i kekahi mau alakai. no ka laue ana aku ia lakou ahiki i kalii i kamaaina i na kanaka .. ka Lukanela W ; epa. M'i ke ano he l<eonimana Palani, he hana maalahi loa na ka Lukanela Wepa ka pulapu ana ia Tazana ame ka Lede Kelekona, me ka ai pu o keia kanaka me kona mau kainanna, a noho pu no hoi ma ko laUa home, me he. mea la, ua ni»a na wahi apau o ka liome o Tazana iaia. Maniuli o keia nolio pu ana o lakou, i ike ai o Mr. Wepa iie hana pohihihi loa nana ka aihue ana i ka Lede Kelekona ;nai ia Tazana aku, no ka mea e noho mau ana kela wahine :ua ka hale, a ina.'e hele oia i ka hololio, he walii pokole \v;ik- aku no kana e hele ai. alaila hoi mai la i ka liale; a ke ike pu la i\p hoi ua ; o Mr. Wepa, aia na kanaka Paele o Ta/ana, ke makaala mau la no ko lakou haku wahine, o ka ii.-ao aua e kaili aku i keja waliin? ma ke ano lima ikaika, .■ ī ole kipe aku pahā i nā kanaka o Tazana, he liana paakiki i' ■•» i<<. He hookahi pule ka uoho ana o Mr. Wepa ma ka home •> ! azana. aole he walii ana i ike ai e hookoia ana kana huaka'i o ka hoea ana aku no kela wahi, eia nae aole no i I -'u kona manaolana, no. ka holopono o kana misiona, i kela ame ke.ia la."c hoplala mau ana oia i na alahele apau e li"i ole aku ai oia ine ka nele imua o kona haku. I kekahi !a nae. ua hoea aku la kekahi o na kauwa a Tauia, mai ka akau mai, mena nupepa ame na leka lehulehu ii i I azana, a ma ka auwina la o kela a, maloko wale no o I azana o kona keena oiliana kahi i heluhelu ai i na nupepa, • i kakau no hoi i na pane no kekahi mau leka. Ma ka aina ahiahi aole. he maikai iki o ko Tazana hele'ielena. me he mea la, aia kekahi mea ano nui loa, nana i ii. ■«'piiikia mai i kona noonoo, i hakalia no a poeleele, noi ni.ii la oia, e hookuuia.aku e hoi e hooluolu, me ka hoi pu i'i.i aku iin hoi o Jene Kelekona iloko o ka liale, a koe hookahi wale iho la no ka Lukauela Wepa mawaho o ka lanai, ka noke an-a i ke puhi.i kona eigarita. 1 a hiki ioa?iaia ke lohe.aku i ka hamiimu o na leo o koua 'n.m kamaaina, e feamāilio mai la maloko o ko laua rumi. no•i'la manaoaiho la keia, aia kekahi liana ano nui loa i lilo ai mea na laua e kamailio ai, aole hoi pela ma na la aku ma- :'!!!.<. a haupu ae la ua o Mr. Wepa, malia paha, o ke kumu •i " ka niaikai ole o ko Tazana ano ana i hoomaopopo aku 'i ma kela ahiahi. 1 wahi nae no ia nej e maopopo pono ai, i ka manao nui • l:i laua mea e kamailio ana, haalele jho la ua o Wepa i X"na walii e noho ana.'a nihi hele aku la mawaho o ka liale, ■ihiki i kona ku pono ana malalo o ka puka aaiani o ka rumi e liiamoe ai oTazana ma, pee iho la oia, me pono ■t':a aku i kamailioia ana. Aolo nae i loihi kēla noho ana iho a ka Lukanel-a e '< >lolw,-ia wa no:i lohe maopopo loa aku ai oia i ka pane ma ae o ka Ledc Kelekona, me ka hele a piha i ke pihoihoi: "l a hqpohōjso māu'no au, no ka hoea mai i ka manawa e "h«» ai kela hui K o ka mea nae nana i hookahaha loa mai i k" u iK»onoo,.o ia no ka hiki ole ana e oili kela hui mailoko '"•»i o na pilikia; me kela huina dala mahuahua i hookomo '' i; ia aku, koe w*ale no, ina aia kekahi mau hana kolohe, ma I - t aoa<> o ,kj| ppe ng. nei ,i ka,hui. j ( J keiia meā au e kamaiīio mainei e kuu wahine, o ka'u ia i hoohuoi kahiko ai." i lolie aku ai ka Lukanela Wepa, 1 ka pane āna ae o Tāzaiia. "Heāha nae ke kumu oiaio loa " ko poho' ana, Q-~ka, hui, he hookahi mea maopopo loa, ua l 'n hu aku J([a'tf mau dala he nui o ka hookpmo ana iloko o kela hui, aiikeia la, owau kekahi kanaka ilihune loa; a o ka i.iea wale in9"e hoonlauia aku āi ko'u kulana waiwai, o ia ko'u hoi l*pu ana ak\i, 110 ke kii ana i ke gula iM ''kaki ta $uj&nakauhale 0.0pa." ... Auwe no ka ho/ e!" i pane ka Lede Kelekona,. me jo. leo haalulu. al Wepā, aole loa i makemake' ; a Lcde aku ia Tazana „e liele liou e kii ' ka waiwai i hunaia īuā kahi i pakele mahunehune .mai ai f •' laua mau ola, i na makahiki mamua akū. "Aole anei he alahele e ae e loaa ai ka waiwai ia oe? No'u iho, aole •' hiki ia'u ke ola aku me ka nele i na manao hopohopo, mamuli o ka hppmatiāQrā.na,ae, i ka nui o na poino e kau mai •nia malU^\a-pu, kuu kane aloha. Ua oi 'oa ae kūu 'nōlio anā ilotcō o ka nele, niamua o kou mauna *na aku i kou, qla„imua o na poino. he nui e waiho mai la ma kahi au e ake v āku nei.e hele ilaila." ' ai e Jene, kuu wahine, ua hiki •"<'* ia'u i'a'ii iho; a ina no ko'u loaa i kekahi poie lilki r anā £ poe he ( kanalima, ke kok.ua 'nai ia f u.' w: .. .. .. . . . ; . ... " Aole ane'i ou hooinaiiao 'e kela manawa mua au i hele;j)(i ai me nā he kanalima v , ua holo lakou mai ia oe aku no.aiEanei kena huakai au e

paakiki nei, i ko lakou wa c hālawai "ai hc ālo a'he alo" nī'e na poino. aofe lakou e kakali aojifta§iāa'wi aku paha i na kokua aria ia oe. aka e le holo, no ka palekana o ko lakou mau ola iho. "Ua ikft lakou i ko lakou hilahila ma kela holo muā ana 0 lakou mai ia'u aku, a e hoi ae ana no lako e huli ia'u, o ko'u hoea koke wale ana mai no. pela iho la i hoea ole ae ai kela poe Paele, no kahi i waiho ai o ke gula." "Manao au, aia no he mau alahele lehulehu e ae, e liiki ai ia.oe ke huli aku a loaa nui mai ke dala ame ka waiwai." i paakiki mai ai no o Jene Kelekona ma ke koikoi ana i kai>a kane, aole e mauna aku i kona ola, ma ka hoi hou ana e kii 1 ke gu)a ma Opa. "Malia paha. aia i'o no lie mau alahele lehulehu e loaa ai ke dala. he mau alahele nae ia e hooikaika aku ai me ka nui no o ka hana, o keia hoi, o ke kii wale aku no a hoihoi mai, ua hoahuia a ku ka paila i kahi hookahi, o kahi liana luhi wale tio, o ka hele ana aku e kii," i mau aku ai no hoi o Tazatia, i ka paakiki e hookuu.mai no o Jenc iaia e hele no Opa, me kona mau kanaka Paele. "Aole ou hopohopo ana e Jene no'u, no ka mea e akahele loa ana au, me ka maopopo ole i kela poe. ua hoea aku au no kahi i hunaia ai ka waiwai, a iloko o ko lakou nanea, e aihue mai ai au i ke gula, me na pohaku momi kumukuai nui, me ko lakou ilee ole ahiki i ko'u hoea hou ana mai iinua o kou alo e "ka wahine.'' Mamuli o ke kuoo o ke ano o ke kamailio ana aku a Tazna, i loaa aku ai ka ike i kana wahine, he mea makehewa wale 110 kona hooj>aakiki ana e aua i kana kane' oiai ua kamaaina no oia iko Tazana mau ano apau, ina v e- paakiki loa oiā ma kana mea e manao ai, aole loa he mea hiki ke hoololi ae i kela manaopaa iloko ona.

Aia no ka Lukanela Wc|ja nialalo poiio o ka puka aniani kahi i hoolohe ai, a no kona lolie hou ole aku i ke kamailio mawaena o Ta/.ana ame kana wahine, o kona lioi hou mai la no ia noluna o ka lanai. me ke akahele loa ana tto hoi, o ikeia mai auanei oia e kekahi mea; eia nae, olelo iho la ua kanaka nei i kona pomaikai, ma o ka hoopokoleia mai i kona luhi. ma ka noho ana ma kela walii. I ka hoea ana aku o ka Lukanela Wepa mawaho o ka lanai. wehe ae la i kona polio cig"arita a hoomaka iho la e puhi, he mau cigarita lehulehu, a no ka hora hookahi palia kela noho ana malaila, akahi no a ku ae iluna a hoi aku la noloko o kona rumi no ka liiamoe ana. Ma ke kakahiaka ana ae ma kekahi la mai, mahope iho o j>au ana o ka aina kakahiaka, hoike aku la ka Lukanela Wepa ia Tazana, e luialele ana oia me kona poe kanaka i kona wahi ma kela la,- me ke noi pu ana aku ia Tazana, e ae mai oia ia lakou nei e hahai holoholona maluna o kona aina nui, he noi hoi a Tazana i haawi koke mai ai i kona ae me ka olioli loa. I ka makaukau ana o ka Lukanela Wepa anie kona mau kanaka, haalele iho la oia i ka home o Tazana, me ka hoouna pu ia ana aku he hookahi kaliaka Paele, he mea nana e alakai ia lakou ma ke alahele pololei. He mau mile kakaikahi wale no nae kela hele ana aku o lakou, ua hoomaalea ilio la o Mr. Wepa ma ka hoike ana ae i kona poe kanaka, ua loaa oia i ka ma'i, nolaila, aole he' mea maikal no lakou ka hoomau ana aku i ka hele ana, aka e nōho lakou e hoomaha no kekahi mau la ahiki i ka oluolu ana o kona ma'i. oiai nae he hana okoa loa kana i hoolala āi, no ka holopono o kana huaka'i i hoounaia aku ai e Akema Zeka. ' * Haawi ae la oia i ke kauoha i kona poe kaoaka e kukulu i ko lakou mau halelole, a kauoha aku la no hoi i ka Paele alakai. e hoi hou oia-imua o Tazana, ahiki i ka oluolu ana o ka ma'i o Mr. W'epa, alaila na kekahi o kona mau kanaka ponoi e kii aku iaia, alaila hele mai oia/ no ke kuhikuhi ana ia lakou nei i ke alanui pololei. Hakalia no nae a hoi kela kan'aka Paele-no kahi o Tazana o ke kahea koke aku la 110 ia o Wepa i kekahi o na kanaka Arabia. i hilinai nui ia, no kona hooko i na kauoha a kona haku, a imua ona, i hoike aku ai o Wepa i kona manao tio kona hele e hakilo pono, 110 ka wa a Ta?ana e haalele iho a'. i kona hale, a e makaala pu hoi i kona alahele e hele ai. Aole nae i loihi kannanawa a ka Lukanela Wepa e kakali ai, 110 ka mea ma kekahi la koke ae no, i huli hoi aku ai kana elele, a hoike aku la iaia, ua haalele iho o Tazana i kona home. me ka ukali pu ana aku o na kanaka Paele he kanalima ka nui mahope ona, a o ke alahele a lakou i hele aku ai, ma ke kukulu hikina hema no ia. Me ka hoohakalia ole iho, kakau iho la ua o Mr. Wepa i kekahi leka loihi, a kauoha aku la i kekahi o kona poe kanaka. e hele mai inuia ona, me ka i ana aku: "Ke makemake nei au e lawe pololei oe i keia leka a haawi aku i ko haku, a uou hoi,'' me ke kauoha ana aku i ke lakou alakai, "e noho oe maauei nei. me kekahi poe kanaka 110 ke kakali ana i na kauoha niai ia Akema Zeka niai, a mai a'u mai paha. "I ka manawa e hoea mai ai ka ninau imua ou no'u. e hoike aku oe, ua ma'i loa ia au. aia no maloko o ko'u hale'lole, me ko'u makemake ole e ike i kekahi mea. K haawi mai i umi-kumamalua o'u j>oe kanaka, o na kanaka koa. a maka'u ole, e liele me kuu inanao, e hiki ana ia makou k< hoohoka aku iaia, ma ka aihue ana i ke gula mai iaia mai.' Nolaila, ia Tazana e hele la mamua me kona mau kanaka Paele. aia no hoi ka Lukanela Wei>a me kona mau" kanako \ mahope aku ona, kahi i hele malie ai. a i ka wa poeleele. u i Tazana ma no e lioomaha ai, he hookahi no ka hoomaha like jTna me Wepa me kona mau kanaka. Oiai hoi o Tazana e huli hoi hou nei no ke kulanakauhale 0 Opa, me kona ike ole mai, eia ke hoohalua aku nei ke kolohe mahope o kona meheu, aia hoi o Akema Zeka ke ka'i ae la me kona poe kanaka, no ke komohana hema, e lioea ae ai i kahi e noho mai la o Jene Kelekona, no ka mea ua loaa aku ka leka a ka Lukanela Wepa iaia, e hoakaka ana 1 kahi i hala aku ai o ua o Wepa, ua haaleleia mai o Jcne Kelekona na ua o Akema Zeka ponoi no e l\ele aku a iawe 1 mai iaia ma ke ano limanui, i wahi e loaa mai ai kekahi uku makana kiekie loa. Me.-he niea la o kela huakaihele loa iloko o ka hihipe'a o ka ululaau, ua like pu ia ia Tazana me he mea la. e hele ana oia ma kekahi huakai hoomaha, i kau a mea o kona ike ole i ka luhi, ka malo'elo'e ame ka pilikia. O kona mau lole komo, he kahiko wale 110 ia uo kona wa e noho pu ai me na Jcanaka'o ke au malamalama, aka i kona wehe ana aku ia mau lole mai kona kino aku, ua hoi hou mai kona ano kahiko kela ano holoholoila, ka mea i kauia ka weli maloko o ka ululaau apuni, mai na kanakā a na holoholona. O ka mea wa.le no nana i kaohi aku ia Tazana e noho pu nie na kanakā o ke au malamalama, o ia no kona aloha no kana wahine, oiai nae, aia mau ka hoowahawaha iloko ona, no ke ano o kela noho ana, no ke ake o na kanaka i ka noho olūolu. ka puni i na mea e hoohauoliia ai ko, lakou noho ana, ka mea nae a Tazana i olelo iho ai iloko ona, ua oi aku ko lakou hoopilikiaia mamua o ka noho ana o na kanaka hihiu: . "E hoike mai ia'u, i ka mea hohewale." i pane okoa ae ai o Tazana iaia iho no. i kona wa i lioala mai ai i ka noo--1100 ana, no ka noho ana o na kanaka o ke au malamalama. "Owai iwaena o na kanaka o ke au malamalama, i loaa iia noonoo pookela loa ? O ka uiea wale no i hanauia iloko o ke kani oeoe ana o na meakaua, jloko o, ka .hoouka kaua no ke kaulana ame. ka ka : meā X hanauiā iioko o Jca pololi, ka make ame ka poinoi a i, ku aku imuWo na mana ikaika a ke Akua i Iwina mai ai, o ka niea i hiki ak» imua o kela mau māna apau, diā htV6kahi ke; tgnakn i loaa ; iaia ka puuwai; _Icila.^ti ! ie.-Jca '

I kela komo ana aku o Ta?ana īloko o leā u^aau,'me l«o : ua ike j&>H iiīp ui;iTuij| h»"% $• a iwi pono amb Jv*sMicfra f)J||oftā kino, o kela noho ana ofia- koitio i' na ai 1 na meaai i hoomo'aia, ua like pu oia me he mēa la ua paa maloko n kekahi halepaaliao, i hoopuniia,me na pa kiekie. Ke hoohalike ae ia Tazana me kona mau kanaka Paele, ua oi aku ke ano malamalama o kela mau Paele imua ona. no ka mea aole e hiki i kela poe kanaka, ke ai i ka i'o o ka holoholona, me ka hoomo'a mua ole; no Tazsna nae, aohe ana nana ae a hoomo'aia ka i's o ka holoholona, e ai maka aku aiia no oia, a o na wahi inoino keia e kiolaia ai e na Paele, pau mai la iaia nei i ka. ai. 1 na la mua nae o kela huakai hele a lakou. ua hoomanawanui aku no o Tazana i ka ai ana i na i'o holoholonai hoomo'aia. ka hooluolu wale ana aku no nae keia i ka inanao o kana poe Paele, a i ka wa e maalo ae ai o kekahi niau holoholona mamua o ko lakou alahele, e ki uku ana oia i kana pua, a pela no hoi me ka ihe, aka nae. ia loihi ana aku o ko īakou liele $na iloko o ka ululaau, haalele loa ae la o lazana i kona ano kanaka. no ka mea ke koi mai la ka waiu o kona makuahine mapu i kona ano oiaioi maoli v aia hoi ke kau mai la ka 0110,0 ka i'o hou loa o ka holoholona i kona puu, na ia mau ano i kowo mai iaia, ua hoea inai i ka wa ana e hikeike okoa ae ai i kona ano inaoli. imua o kela poe kanaka Paele, kela ano o kona ola ana o iwakālua-kumama-kahi makahiki iloko o ka ululaau. : MOKUNA 111.

Me kela mau ano nae. e uilani ana iloko o Tazana, ma kekahi po, e hiamoe inalie ana 110 oia ma kona wahi. ikina 0 ke kumulaau, oiai hoi ka nūi o na kanaka Paele, e hiamoe ana 110 ma ko lakou wahi, ma kahi kokoke loa aku i ke ahi, a e ku kiai ana nh hoi he hookahi Paele, no ka makaala ana 1 na aliikipi e hoea mai ana. Ua oili ae ka mahina a kiekie inaluna o ka piko o ke kuahiwi, oili pu mai Ia 110 hoi ka leo kuwo o ka liona, me ka leo o kekahi mau holoholona e ae, na kela mau leo o na holo- j hlona, i lio-a ae i ka wela iloko o kona houpo, o ke ala ae la no ia o ua o Tazana, alawa aku la kana nana ana ma kahi j 0 ka Paele kiai, a i hakalia no a huli pono mai ke kua o ua Paele nei iaia, o kona lele aku la 110 ia a kau ana iluna o kekahi lala laau nui, o ka nalowale aku la no ia. No kekahi manawa loihi mawaena wale 110 oia o ka ululaau e hele ai, aka i kona mamao ana aku, ua pinana aku la oia ma kahi kiekie o na kumulaau, a me ia ano iho la oia i # pinana aku ai ahiki i kona' ku ana ma kekahi wahi e ike ; pono ia aku ai ka mahina. pa mai la no hoi kekahi aheahe! makani hu'ihu'i a loaa kona kino, ia wa i hoi liou mai ai kela ano holoholona iloko ona. o kona kahea ae la no ia mo ka leo nui, ma.ka olelo a na mapu, aka nae mihi loa iho la i)ia, no kona liana ana pela. o puiwa iuanei kona mau kanaka, a piha lakou i ka maka'u, .no ke kokoke loa ana aku oj kekahi mau holoholona ahiu ma ko-lakou wahi e hoomoana ana. Ma ke koe.na aku o kona alahele, ua hele malie loa oia. e ake ana o kona honi aleu i ke ea o kekahi holoholona. o kona pepehi no ia a make, a noke aku i ka hoonuu i kona i'o pahlpalu, oiai ua hele mai la kona puu a 0110 i ka i'o holoholōna, a e inu hoi i ke koko pumehana. I kona hoea ana aku ma kahi paapu o ka ulu ana o na kumulaau. iho mai la oia ilalo, me ka honihoni aiia 0 kona ihu iluna o ka lepo, elike me ka hana mau a na iīio, iaia nō nae e ana iluna o ka lepo, ua hoohauoli loa ia mai ka honi ana iho i ka iTveheu makamaka hou loa o kekatri" dia, a elike no hoi nie ko kakou ike ana aku i kekahi huaai pala memele o ka ili. ka wainui o ka waha, pela no ka haAwina i loaa aku ia Tazana, e ake wale ana no o kona kokoke aku i kela dia. e make ana iaia. me kona noke i ka hohnuu i na i'o palupalu i kamaaina iaia. Me kela manao e ukali aku mahope o ke dia, o ka pinana hou ae la no ia o Tazana iluna o ke kumulaau, a hoomaka aku la e'holo, ma kalii e hiki ai iaia ke honi akii i ke ea o ke dia. a o holoholona e ae paha, he mea oiaio, aole no 1 loihi loa ia hoomau ana aku ana i ka hele ana imua, Honi ana no oia i ka hohono o ke ea o ke dia, a hoomanao iho la oia, aole no i mamao loa aku kela holoholona mai iaia mai. Ua piha paha iaia na kapua'i he kanalima o ia hele ana mai. aia hoi. ma ka inalamalama o ka mahina, ua liiki loa iaia ke ike aku i ke ku mai o ke dia, ma kapa o ke kahawai, no ka mea ua hele aku kela holoholona i ka inu wai, me ka manao mua ole nae, aia kekahi mea ke hoohalua mai la i kona ola. Me ka palaminio loa.'o ka iho mai la no ia o Tazana mailuna mai o kahi kiekie o ke kumulaaU ahiki i kona kau pono ana ae ma kahi a ke dia e ku malie ana, ine ka honi ole ae nae o kela holoholona i ka hohono kanaka. Aia ma ka lima 1 akau o Tazana kana pahi i hele a oi, aia hoi iloko o kona ! piiuwai, ke paila la na manao uilani, e noho lanakila oia maluna o kela holoholona. lloko o ka imo ana a ka maka, o ka lele aku la 110 ia o Tazana māiluna aku o kona wahi e ku ?na, a kau ana maluna o ke kua o ke dia, a na ka ikaika o kela lele ana aku ana. a hui pu iho no hoi me ke kaumaha o kona kino, ua hina nku la ke dia ilalo o ka honua, a mamua o ka hiki ana i ua holoholona nei, ke hooikaika ae i wahi nona e pakele ai, ua kapoo. aku la ka pahi a Tazana iloko o kona puuwai, a iloko o ka manawa pokole, ua waiho malie iho la ke kino o ke dia me ka oni ole, a ia wa i keehi iho ai kekahi wawae o Tazana, maluna o ke kino o ke dia, leha aku Ia h(fi kana nana ana iluna o ka mahina, pa'i ae la i kekahi iinia ma kona uniauma, *o kona kahea aku la-no ia me ka leo nui, elike no ine ke ano o kana hana mau, mahope iho o kona pepehi ana aku i kekahi holoholona a make. Iloko nae o kela manawa hookahi, honi aku la oia i ke ea o kekahi liona, oiai ke ku la oia mamua aku o kahi a ka makani e pa mai nei, nolaila leha aku la kana nar>a ana ma 0 a maanei, aole ona ike aku i kekahi holoholona, iloko o k pouli o ka mea nae nana i hookahaha mai i kona noonoo, 0 ia no kona ike ana aku i ke kaawale ana ae o kekahi mau lala laau pili loa i kahi hookahi, ā oili ana no ke kino o ka liona, a kau mai la i kana nana ana ma kahi a Tazana e ku aku nei. . , ' . , Me mea kau la i kela ike ana aku i ka liona, he mea ia e maka'u ai o Tazana, aole nae ia mea iloko o keia kanaka a ke kupaianaha nui wale. ā'ka ooki iho la oia i kekahi mau i'o palupalu o ke dia, ma ka u-ha hope, a hoonuu ae la, me ka iioonunulu.ana aku i kona leo, o ia no oe o kekahi holoholo- ! na, e huliu aku ana i ka mea e hokokoke mai atfa iaia< aole j 110 nāe he hele mai o ka liona iniua, ke ku malie loa la no ka liona, me ka wili ana o kona huelo, a hooniinulu mai la no hoi i kona leo. Ua hele kela liona a pololi loa, me ka hele o kona waha a hu'ahu'a, i kau a mea o ka wainui o kona waha, me ka moni o ka haae, i ka noke aku o Tazana i ka hoonuu i ka i'o dia; o ke kumu nae i holo ole mai ai o kela liona no ka pepehi ana ia Tazana a make, o keia 110 ka manawa mua loa ana i ike mai ai i kekahi kanaka, a ua piha maoli oia me ke kahaha. 1 Oiai ka liona e ku mai ana nana i ka ai hoonuu o Tazana > ka i'o dia, ua hele maoli ua liona nei a piha me ka inaina. aa mau no. nae ko Tāzana maka i kela'lioiii, kah'i 1 ii'ana ai 1 na manawa apau f a iiiiā i ike s ku i i kt ku pololei o ka Huelo ,q. ua liona uei iluna, o kona hopu iho la : no ia i ke kino o'kie dia,:i koe akir. aole i pau i ka aiia eia, o konā lele akti 1A i n.o ia a kau ana iLuna o kekahi lala laau, aohe no nae hfc

\va, ina 110 kona lohj ilio, ina ua loaa pono oia i ka liona. no jtt kau ak|i iW oua I>zā|ja iluna oka la|a liSkapaluhr.%slia o r K£ loh'csha*fhki. aia hoi. haiile ana ka liona ma kēkahi aoaō āku oni, the ka hikaka ana aku a hiha iloko o ka nahclch6lc. Aole ko Tafcana he maka'u wale, ma kela piuana ana aku āna. noluna o ke kumulaau, he makemake ole maoli no. <: lioopau wale i kona ikaika ma ka h&kaka aria aku me ka liona, aia wale no a lie kumu maikai kona, e |>aio aku ai me kela holoholona. alaila ae oia e hooluhi iaia iho; aka nac. no kona ike ua nui loa kela dia nana. o kona oki ae la no ia i kana mau wahi o ke dia i makemake ai. a ke koena o kana ia i kiola hou mai ai ilalo. i uku pono ia ai ka luhi'o kela liona, o ka hooikaika ana mai e pepehi iaia a make. Helehuiehu na manawa mamua aku i lialawai ai o Tazana me ka liona. heaha la ia mea he makā T ii ilokf> ortavtoe nwi kana mau liona i pepehi ai a make r me ka ai.ana,aku i k«> lakoij i'o i kona wa o ka pololi, i keia po nae, ua piha kon.i opu. he hookahi wale no hana pono o lta malama i ke koena 0 na u-lia dia i koe, a hoihoi aku no kekahi wahi, e ltfaa Ul 110 kana meaai o kekahi la mai, ' 1;: ' Aia nae iloko o Tazana ka hoonaukiuki no kela liaAaP, \ ka loaa o kana mea e ai ai, mamuli o ka ia nei hooikaik.i ana, nolaila ma kela nalo ana aku a Tazana, ua ohi mai la oia i na huaai e loaa aku ana iaia, a ku ka paila mamua o kona umauma, hoi hou mai la a kokoke i a ka liona e ai ana, i ke koena o ke kino o ke dia, noke aku la i ka hailuku 1 ka liona, ahiki i ka ulupimi loa ana o kela holoholona me ka huhu, e lele wale ana no iluna, a ilalo, a 110 ka pa mau aku nae o kona poo. ame kotia kino pu i na huaai, ua hoo : mamao aku la ua liona nei no kahi kaawale, e hiki hou ole aku ai ia Tazatta ke nou iaia me ka huaai niaka. Oiai no nae o Tazana e hakilo aku ana i kela liona. ik<: aku la oia i ka hanuhanu ana ilio o ka ilin o ua holoholonn nei ilalo. alaila nee aku la a pee ae la mahope <► kahi pouliuli i iki lau laau. akahi ti<> a loaa nmi kekahi ike ia Tazatia, lie kumu ko ka liona i pee aku la, nolaila hoohanuhanu-pu aku la oia i kona iliu, ma kalii a ka makani e pa mai atia, eia ka ua lioni kela liona i ke ea o ke kanaka, o ke kumu ia o ka pee ana aku iloko o ka'lii malu, mē ka manao e lele mai maluna o kela kanaka, i ka wa e oili ae ai mamua o kona alahele. No ke ako e ike pono. i ke ano o ke kanaka nona ke ea ana e lioni la. kilou aku la ua o Tazana i kana niau u-lia dia. iluna o ka laau manamana, holoi ae la 110 hoi i kona Hiau lima i hele a paumaele i ke koko, o ka.hookolo aku la no ia ma kahi a ka liona i nalo aku ai. Aliile no nae o Tazana i hoohewahewa i ka mea nona kela liohono kanaka. he hohono ia no kekahi Paele kahiko. a he kino kane hoi kona, ua hele kona iliu a kamaaina loa i ke ea o na kanaka Paele, me ka hiki loa iaia ke koho aku ina no ia i kahi nalo loa, ma ke ano o ke ea, he okoa ke ea o na Paele kane, a pela hoi ke ea o na Paele wahine.

Ua I<aa ponu aku la o Tazatia maluna ae o kahi a ka lion.i c pee aku nei, a ike aku la oia i ka oili ana mai o kekāhi kanaka Paele kino potipoti, a ma ke ano o kona lole e konio ana, pela hoi me kek«dii pulo'ulo'u maluna o kona poo, ua liiki la iaia ke ike aku o kela kekahi o na kahuna o ka lahui i'aele. 1 kinohi nae, ua nianao o Tazana e noho malie wale akn no oia, nana i kd lele aku o ka liona maluna o kela kanaka, no ka mea aole he manao aloha iloko ona no na kahllna Paele, aka nae, iaia i hoomanao ae ai, i ka piha o ka opu 0 kela liona palaualelo i kana holoholona i pepehi ai, al.i mai la'kona, hoonaukiuki. me ka uilani koke ana ō kot»a liianao, e pepehi aku oia i kela liona ahiki i ka piake ana, ina no ia he mea e hiki ole ai ke hoopakeleia ae ke ola o k*i Paele. Ua nanea loa maoli kela kahuna Paele i ka hele, me ka manao mua ole ae aia ka poino ke hoohalua mai la iaia, o ka manawa mua loa ana i ike ai i ka poino, o ia no ka wa ana 1 lohe aku ai i ka nakeke mai o na lala laau, i huli niai pah.i kona hana ihope, e holo aku ana kekahi liona, no ka pej»ehi ana iaia a make. Me oiaio, aole ia he hana nui ma ki aoao o ka liona, he hookahi no ia lele ana aku, o ka paa aku la no ia o ke kahuna Paele i kona maiuu, aka nae iloko o kela manawa hookahi i liaule iho ai o Tazana mailuna mai o ke kumulaau a me ka hoohakalia ole iho paa koke aku la 110 ka hulu o ka a-i o ka liona, i kona lima akau, oiai hoi kona lima hema, i hou mai ai i ka puuwai o ka liona, me ka ope'a ana ae ho o kekahi o kona mau wawae ma na u-ha hope o ka lk>na. M<j ka leo kuwo o ka ehaeha. ke lele la ka liona iluna, a ilalo, he ole nae ka makili ae o Tazana 'mai kona kua mai, aia no kela lima hema ke hana mau la i ka hou ana i ka ]>$hi iioko o ke kino o ka liona. No ka nui loa o ka ehaeha, ua olokaa okoa ae la ka liona i kona kino, aia liui k<jna mau wawae ke noke la i ke kope i o a ia nei, me ka manao, he mea ia e kaawale aku ai ka mea e kau ana maluna o kona kua mai iaia ku, au like nae kena mau hooikaika ana me ka mea ole loa la. Me mau manawa lehulehu loa i aneāne ai o Tazana e kiolaia mailuna aku o ke kino o kana pio, mamuli wale n(.> o kona hoomanawanui, i hiki ole ai i kela liona ke lanakila maluna una; ua maopopo ia Tazana, ina e loaa lihi mai aua kekahi wahi o kona kino i na maiuu ooi a i na niho paha o ka liona, he uuku loa kalii manaolana no kona palekana. Aia no kela kanaka kahuna Paele ke waiho mai la ma kahi a ka liona i lele aku ai maluna ona, me ka hele hoi a nawaliwali. i kau a mq o ka mokumoku ana o kekahi mau wahi o kona kino. i na maiuu ame na niho o ka liona, aka nae mai kona wahi mai e waiho hoomanawanui ana. ke ike niai la oia i ka hakaka mawaena o ka liona ame Ta/.atia, na kae'ae'a oloko o ka ululaau. Iloko o ka manao o na kanaka kahuna nei, e kaa ana ka lanakila o kela hakaka ma ka aooo o ka liona, owai auanei ia mea i lohe i ka hiki ana i kekahi kanaka kino olohelohe ke pepjehi aku ika liona a make me kona niau lima? Elike nae me ka Ipihi oka hakaka ana mawapna o, £& .liona, ke kanaka, ua loli ae la ka nianao o ua kanaka Paele nei, me kona koho an'a ihō, e lilo ana ka liona he pio na kela hoa pio ona. a iloko o kela wa hookahi, i hoomanao mai ai oia no kekahi kanaka pilikua o na makahiki loihi i kaahope aku, kela kanaka ili keokeo, e hele pu ana me na mapu, oiai he keiki opiopio wale 110 oia ia manawa. ' « Ua hiki loa i ua kanaka Paele kahuna nei ke ike o ia no oe o kela mau la kahiko, me he mea hi, e hele okoa ae ana no kela kanaka ili keokeo maluna o na kumulaau, me I he mea Ia o.kona honua paa.ia, ia .wa, i koma ratii ai ka i maka'u ame ka hopohopo iloko ona, no kona pmxehiia maj !e kela kanaka a make, heaha ka mea hiki iaia nei ke hana aku, he make wale no nona, ma na aoao a elua, ina no e lanakila ana ka liona, e lele mai ana no kela' holoholou, pepehi iaia, a pela no hoi, ina e make ana ka liona, i kona hoa paio. e pepehiia mai ana no oia. Me kela hoomanao nae, no ke kanaka ili keokeo e hele pu ana me na mapu, ua hoololi loa ae la ua kahuna nei, i kana mea i koho mua ai, a hooholo iho la oia, na ke kanaka ili keokeo ka lanakila. No kekahi manawa kela hakaka ana 0 na mea a elua, ike aku la oi, ke nawaliwali mai la ka Mona 1 kou a mea o ke kahe nui o ke koko, ke hikaka la na me ka hiki pono ole ke ku iho ilalo, alaila hina aku la iluua p ka honua, pau ka onioni ana o kon?. kino. īke aku la ōia i ke keehi ana aku o ke kanaka ili keokeo i kekālii wawae 'ō.na iluna o ke kino o ka liona, a hoortiak* pe la e kahea ihe ka leo nui, ka mea nina i hookau niai i ka weliweM malunn-o ke' kanakaPaclt\ ; pau.)