Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 37, 10 September 1920 — Page 7
This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Nupepa Kuokoa, Honolulu. T. H. Poalima, Sepatemaba 10, 1920
He Mo'olelo no
MAGARITA ADAMU
aiole
Ka Hoohokaia Ana o na Manao Lapuwale o
ka Mea Kolohe-Ka Papahi Ana o ka mea
Hoopono i ka Hanohano me ka Waiwai
__________
MOKUNA XXXVIII
Ma ka haalele ana mai o ke kaaahi ia Bufalo ma ke aumoe ana iho o kela po, ua kau aku la o Tede, ma kona alahele no Nu loka; o ka wehewehe ana ae no ia o ka malamalama o ke kakahiaka, ku aku la ke kaaahi no Nu loka, me ka hele hoi o ua o Tede a piha me ka pihoihoi, no ia pihoihoi, i loaa ole ai he moe iaia ma kela po, a he uuku loa no hoi kona manawa i hiamoe ai ma ka po mamua aku.
oiai he kakahiaka nui loa i kela manawa, no ka hooko ana aku i kana hana nui, ua hoi pololei loa aku la oia no kona hokele, a mahope iho o kona auau ana, me ke ana hoi i kona umiumi, ua hoi pono mai la kona ano mau, a i ke kani ana ae o ka hora ehiku, ua hoi aku la oia noloko oke keena aina, no ka ai ana i kona aina kakahiaka. iloko o ka hapalua hora wale no o ke keena o ka oihana makai.
Imua o ke poo o ka oihana makai i hoikeike aku ai oia i ka leka a Magarita o ke kakau ana, a hoouna aku ia Ka-pena Redc, a mahope iho o ka heluelu ana o kela luna oi-hana o ke aupuni i manao oloko o ka leka, kuhikuhi mai la oia ia Tede, i ke alanui maalahi loa nona e hele ai ahiki i ka loaa ana o ka hale i hoakakaia maloko o ka leka, me ka hoouua pu ia ana mai he lookahi makai, iloko o kona kahiko piha o ka oihana hooko, e hele pu me ia, o ke kau aku la no ia o Tede ame ka makau maluna o kekahi kaa, a holo pololei aku la no ka hale i hoopaaia ai o Magarita he pio na Kalani Fiki.
Ua lilo i hana maalahi loa na Tede ka holo pololei ana no kela hale me ka nui ole o kona luhi, oiai ua kamaainawale no ka oihana makai i na wahi apahu, a i ka hoea ana aku o ke kaa no kekahi puka-pa nui, ua paa i ke kiia, a hoopkani aku la oia i kekahi bele kahea, ia manawa i holo mai ai kekahi kauwa, no ka ninau ana i ka makemake o ka mea nana i hookani aku i ka bele.
I ka hele ana mai mae o ke kauwa ahiki i ka puka-pa, a ike mai la he makai kekahi maluna o ke kaa, ua kuemi aku la oia ihope. ia wa nae i poha aku ai ka leo o Tede i ka i ana aku:
"aia kekahi lede opio i hoopaaia maloko o kela hale e ku mai la. a i hoea mai nei au me ke kanaka o ke aupuni. no ka lawe ana iaia mailoko mai o kela hale. E alakai koke aku oe ia maua no kela hale i keia manawa, ke makemake oe e hoopakele ia oe iho, mai kekahi poino mai."
"Ke manao nei au, ua kuhihewa loa olua, aole paha keia o ka hale a loua i hele mai la no ka huli ana i ka wahine opio." i pane mai ai ke kauwa, me ka hoike oloa ana mai i kona ano maka'u a piha hoi me ka pihoihoi.
"Mai hoao oe e hoopunipuni mai ia maua." i komo mai ai ka makai ma ke kamailio ana, me kona lele ana iho ilalo, mailuna mai o ke kaa, pela no hoi e Tede i lele pu mai ai ilalo. "Pehea ka nui o kou hoao ana mai e hoopunipuni, aole ia he mea no maua e kaawale ai mai keia wahi aku.
"Eia me maua ka leka i kakau ponoiia e kela lede opio, i hoounaia ae e olelo ana aia oia maloko o kela hale e ku mai la. kahi i hoopaaia ai, a in a aole oe e alakai pololeo aku ana ia maua. alaila e hopu ana au ia oe ma ke ano o oe kekahi i hui pu aku ma ka hewa karaima. o ia ka hoopaa hewa ana i kela wahine opio me ke kuleana ole.
"Eia malalo o lo'u malu kekahi palapala huli. mai ka lunakanawai mai, no ka huli ana kau i kela hale in a aole oe e ae mai ana e alakai aku ia maua me ka manao maikai." me ka wehe okoa ana ae o ka makai i kekahi palapala, aole he palapala huli maolu, aka he palapala apuhi no ka hooma-ka'uka'u ana aku i kela kauwa, a no kona manaoio loa, he palapala huli i'o paha kela, e pilikia ai oia, o kona kii okoa mai la no ia e wehe i ka puka-pa, me ka hookomo ana aku ia Tede ame ka makai iloko.
Ua hiki ole ia Tede ke uumi iho i kona akaaka, i kau a mea o ka piha o kela kauwa i ka maka'u i ko lua neu hoo-maka'uka'u aku iaia. Aia ua o Tede ke hele pololei la ma ke alanui e hoca aku ana i kahi i ku ai o ka hale, me ka hale pu no hoi o ka makai ma kona aoao, ke alaalawa la ka nana ana a ka makai ma kela ame keia wahi alaila pane aku la ia Tede:
"He wahi maikai maoli keia no kahoopaahao ana i ke-kahi mea, a ma ke ano ke ana aku i kela hale, ame ke ku-lana maoli o keia wahi, ua nui maoli ke dala a ka on a nona keia mau waiwai."
Aole o Tede i pane aku i kela mau olelo a ka makai, oiai no nae ua ike oia o Kalani Fiki ka mea nona kela home, aia wale no ka nana ana o kona mau maka ma na puka aniani o kela hale nani no kona manao no, aia o Maga-rita ma kekahi o kela mau puka aniani kahi i noho ai, me ke kakali ana o ka hoea aku o kekahi mea e hoopakele ae iaia mai ka noho poi ana.
Oiai no nae oia e nana ana ma ka puka aniani, i ike aku ai oia i kekahi lina a'ia'i i ke pale ana ae i ka lihilihi e uhi ana maloko mai o ka puka aniani, a uu ae la hoi i ka puka aniani iluna ia wa i ike okoa aku ai oia i ka helehelena o Magarita, a ma kana ike aku, ua hele maoli kela kaikama-hine a piha me ke kaumaha.
Hoopa maile aku la oia i ka lima o ka makai, me ke kuhi-kuhi ana aku i kahi o ka puka aniani, a ia alawa ana aku o ka makai a ike ia Magarita, ia wa i pane ae ai:
"Ea, he keu aku ka hoi kela a ka wahine u'i!"
"Ae, he u'i mai hoi kau a koe aku, a o ke kumu ia o kona hooliloia ana i paahao maloko o kela hale," i pane aku ai no hoi o Tede, me ko laua ku maile ana iho ma ke alanui, a nana pono aku la ma ka puka aniani.
No kekahi manawa pokole ko laua ku ana nana, aole he wahi mea a onioni ae o Magarita, o ko launa nei hoomau aku la no ia i ka hele ana imua, o ka puka aniani: ua huli aku la o Magarita e hele no kekahi wahi okoa aku, ua kahea e aku lanae o Tede iaia me ka leo moakaka: "E Miss Adamu!"
Ua hoopuiwaia aku o Magarita i ka lohe ana mai i kona inoa, me ka alawa koke ana mai iwaho ma kahi o ka leo ana i lohe ai, he oiaio, ua halawai mai la ka ike a hona mau maka me Tede, o ke ani mai la no ia o kona mau lima, a nalo aku la iloko o ka rumi, a he mau minuke helu wale no, oili mai la ua kaikamahine nei, me ka holo pololei ana mai imua o Tede, a puliki mai la i kona mau lima, aia hoi ma kona mau maka e halo'ilo'i mai ama na kulu waimaka nunui i hoohewahewa ole iho ai kaua e ka makamaka heluhelu, he mau wamaka ia no ka hauoli.
ke hoomaikai ae nei au i ke Akua, no keia hui hou ana iho la o kaua!" wahi ana me ka leo haalulu. "Ua manao loa au, aole la kekahi mea e hele mai ana a hoopakele ae ia'u mailoko aku o keia hale, i hooliloia i hale paahao no'u."
Ua hele o Margarita a haalulu maoli iaia i kamailio mai ai, nolaila paa okoa aku la kekahi lima o Tede ia Margarita, me ka hoomailielie ana ka iaia, a o ia ka ua o Magarita o ka pane hou ana mai:
"pehea i loaa ahu ai ka ike ia oe no ko'u wahi i hoopaaia ai?" wahi ana mahope iho o ka'pau ana o kona mau manao pihoihoi.
"O Kapena Rede ka mea nana i hoike mai ia'u i kou wahi i noho ai, ua hoikeike mai oia ia'u i ko leka o ka hoouna ana aku iaia; o ke kumu hiki ole i ke Kapena Rede ke hele mai e kokua ia oe, aia oia ke waiho mai la maloko o ka halema'i ma Bufalo, ua ku oia i ka poka a ka enemi, ma ka haunaele i ala ae iwaena on a kanaka olohani o ka hui alahao kaaahi."
"Ua kekonukonu loa anei ka poino i kau kau maluna o Kapena Rede?" wahi hou a Magarita me ka hele o kona helehelena a haikea.
Ina he manao kanalua kekahi i loko o Tede, no ka haule-hia ana o Magarita i ke aloha no Kapena Rede, ua auhee loa aku ia manao kaulana mai iaia aku, no ka mea, ua lawa ka ano pihoihoi o kela kaikamahine opio,a pela hoi me ka haikea o kona helehelenaa, i ka wa i lohe aku ai ua ku o Kapena Rede i ka poka, i mea e hoike oloa mai ana i ke ano maoli o kona puuwai, alaila pahola ae la ka minoaka ma na papalina o Tede a i aku la:
"He uuku loa kela pilikia i loaa ia Kapena Rede, e lele ole ai ka oili, o ka'u wale no e hoolana aku nei i kou manao, mai lilo kona eha ana i mea hoopioloke aku i kou noonoo. Ua haawi aku au i ka'u hoohiki paa imua on a, e hoihoi aku ana au ia oe no Bufalo, ma ke kaaahi mua loa, e haalele iho ana ia Nu loha, ma ka hora umi-kumakahi o keia la. O ka hora umi keia a kaua e kamailio nei, pehea, e makau-kau ana anei oe no ka hoi pu ana aku me a'u ma kela kaa-ahi?"
"Ae, ua hiki ia'u ke hele pu aku me oe iloko o ka manawa pokole loa."
"Ina hoi ha pela, e wiki, aole he neui o ka manawa e kakali aku ai, mamua o ka hiki ana mai i ka wa o ke kaaahi e haa-lele iho ai ia Nu Ioka nei."
Ma kela wahi i huli aku ai o Magarita hele, a e hoomaka aku ana nae oia e komo moloko o ka hale, ke iho la a huli mai la ihope, me ka pane ana mai ia Tede:
"E hele pu mai oe me a'u, no ka mea ke hopohopo loa nei au, malia o ko'u komo hookahi ana aku iloko o keia hale, e lilo ana ia i mea no'u e hemo hou ole mai ai iwahi nei."
"Eia no anei o Kalani Fiki ma keia hale?"
"Aole, aka o kana mau kauwa lehulehu ka poe e noho nei maanei, a na lakou e kiai nei ia'u."
No ka ike ana iho o Tede, he mea pono i'o kona ukali ana aku mahope o Magarita, i ole ai e hoopilikia wale ia mai kela wahine opio e na kauwa, ua komo aku la oia iloko o ka hale, me ka ukali no o ka makai ma kona aoao. Iaia nae e hahai aku la mahope o Magarita, no ka hale maluna, ua hookahaha loa ia mai kona manao, no kona ike ole aku i kekhi mea, aole he kauwa i loaa aku ia laua me ka makai, ke alaalawa la kana nana ana ma i a maanei, he mehameha pe wale no, a o kahi o na kauwa i holo aku ai, he ninau po-hihihi loa ia iaia, koe wale no kona koho ana iho, ua holo aku paha kela poe e pee, no ka maka'u o paa aku auanei lakou i ka hopuia.
Ia lakou o ka hoea ana aku noloko o kekahi wahi keena hookipa uuku, kakali iho la o Tede me ka makai malaila, a komo loa aku la o Magarita uoloko o kekahi rumi, no ka hoomakaukau ana iaia, no ka lakou huaka'i hele no ke kulanakauhale, a aole no hoi i loihi aku, oili mai la oia iwa-ho, me ka pane pane ana mai ia Tede:
"O keia lole a'u e komo nei, o ka lole ia a Nina Hilakona o ka haawo ana mai ia'u i haalele aku ai ia Manaketa, aole o'u mau lole e ae, nolaula aohe mea nana e houlolohi i ko kaua hele ana mai keia hale aku."
"Ma ka'u nana aku ua kupono maoli kena lole ia oe, aka aole no a kau noonoo nui ana no ka lole i keia manawa, he mea loaa aku ka lole i ke kuaiia, a in a ua makaukau oe ea, alaila e hele kaua, ke nee mau mei ka manawa imua."
Ke alaalawa la ka Magarita nana ana ma o a maanei o ka ike aku ia Aline, no kona manao e haawi aku i kana mau hoomaikai i kela kaikamahine, no kana mea i hana mai ai no ko ia nei pono. aole nae on a ike aku i ua kaikamahine lawelawe nei, me kona kaumaha ole no nae, no ka hiki ole iaia ke hoomaikai aku ia Aline, no ka mea, aole no ke aloha maoli, ke kumu o kela kaikamahine i hana mai ai i kekahi mea nona e pakale ai mai ka mana aku o Kalani Fiki, aka no ka lili i ka hoohihi o ka manao o kela kanaka maluna oia nei.
Aia no ke kaa a Tede ma o ka holo ana mai, ke ku mai la mawaho, o ka puka-pa, aole no hoi i lakaia ka puka-pa a paa, no ka mea ua ku a maka'u loa ke kauwa nana i hele aku e wehe i ka puka, a ua holo oia e pee elike no hoi me ka hana a ka nui ae o na kauwa.
I ko lakou nei hoea ana aku no kahi o ke kaa e ku ana, o ko lakou kau ak la no ia na na lio ka hana. I ka hoea ana no ka halewai,, ua lele aku la ka makai ilalo, me ka haawi ana aku o Tede i kekahi mau dala mahuahua no kona luhi, alaila holo pololei aku la ke kaa no ka hale hoolulu kaaaahi.
He manawa liilii loa ko laua o ke kakali ana ma ka hale hooulu kaaahi, ia joea mai ia ke kaa, a o kahi o ka laki, aole he nui o na ohua ohua o ke kaaaahi, no laila ua loaa lie mau noho maikai no laua nei , me kekahi keena uuku e kaawale ai laua mai ka nui mai o na ohua, a oiai laua e noho la ma kela keena akahi no a kamailioo aku o Magarita ia Tede i ka i ana aku:
"Pehea la e hiki ai ia'u ke hoa kaka ae i ka nei o ko'u hoo-maikai no ka nei o kou makee e Tede no ko'u pono, a pela hoi kau mau mea apau i hana mai ai no'u?"
"Ea, ua poina loa ka hoi au!" i pane aky ai o Tede, me kona lele koke ana aku ilalo a holo aku la no ke keena ha-awi kikiki a e makaukau ana ke kaa e holo, oili hou mai la oia aohe he wa a haule mahope a iloko o kona manao pi-hoihoi i komo mai ai oia a noho iho la ma ka aoao o Magarita me ka i ana mai:
"Ke nanenane Mai nei oe i ke ano o kai mau olelo e Tede heaha ka manao o kau mea e kamailio mai nei?"
"mai pupuahulu mai oe i ke ake ana e maopopo ka ma-nao o ka'u mea i kamailio aku nei aka e hoomanawanui iho no oe pelu ahiki i ka wa pono, e ike no auanei oe i na mea oiaio apau. Ua hele maoli au a piha i ke pihoihoi i keia la, o ke kumu mai paha no ko'u ike iho i ka piha maoli o ko'u mau pakeke me ke gula. Me he mea la ma ke ola ke loa ana o kela kanaka opio, aole he manawa e ae ana i ike ai, i ka hele a nui o kona makemake e hoike mai i ka moolelo piha o ka hanauia ana o Magarita a pela hoi me ka pepehiia ana o lokia Adamu aka mamuli wale no o kona noke ana i ka uumi hoomanawanui, i pua'i ole ae ai kekahi meahuna o pili i kela moolelo.
"Ke hoomanao nei no anei oe e Miss Akdamu ia kakou maluna o Dora ka mokuheihei o Kapena Rede ua hoike aku au ia oe owau ka inea nana e noii aku i ka meahuna e pili ana i kou hanauia ana ame kou mau makua pela anei e Miss Adamu?"
"Ae ke hoomanao nei au i kau mai mea i kamailio mai ai, a ua hoike aku no hoi au ia oe i ka'u mau mea apau i hoomaopopo ai no'u iho."
"he oiaio ua kamailio mai @@ i koa moolelo a'u i nana aky ai me ke kolu-uli-u loa o ke hiki e loaa mai kekahi mea ma o kela moolelo la aka nae o ke kalena kickie loa o loaa ia'u ma ka hiki ana ke heluhelu aku i na ano o na kanaka apau a'u no e olelo iho ai he akaikiu maole ho'u kulana pela iho la i hiki ai ia'u ke kue kaa ae i ka inea huna pili i kou ohana aole malaila wale iho la no pau aka ua loaa pu ia'u ka mea nana i pepehi ia lokia Adanu a make."
MOKUNA XXXIX
Ua hele a aumoe loa ma kela po akahi no a hoea aky o Kale Delafula no Bufalo, he hiki ole ai ieia ke holo pololei aku no ka halema'i, elike me ka Tede kelekalapa o ka hoouna ana aku iaia, aka hoi pololei loa aku la oia no ka hokele a oiai ua hele oia a maluhiluhi maoli o kona haule aku la no ia hiamoe, ua ka la apopo ae e hoike mai i kolaula mau hana.
Aia iloko o ka noonoo o kela kanaka he kumu ano nui loa kona mea o ke kauohaia ana aku e Tede e holo mai i ia kumu nae ua noho pouliuli loa oia no ka mea aole i hoa-kakaia aku ka manao nui o kona holo ana mai no Bufalo o ke kauoha wale no e hoen oia no kela kulanakauhale a ilaila no e maopopo ai i na mea apau.
No kela maopopo ole i ua kanaka nei ka manao nui e kona kauohaia ana aku e holo mai no kela kulanakauhale aohe ana mea e moomoo ae ai i haka lia no a kau ke poo i ke elena o ka lilo kau la no ia a i puoho oia i ka hoalaia ana aku e kekahi o na kauwa o ka hokele ma ka manawa ana i haawi aku ai i ke kauoha o kona manawa ia e ala ae ai.
I kona puoho ana mai hele aku la oia e auau me ke komo ana mai i kona mau lole a i ka hea ana ae i ka ma-nawa no ka paina kakahiaka haa lele aku la ialako o kona rumi no ke keena aina.
Ua hele a ka hora umi o kela la hoea aku la oia no ka ha'ema'i a ninau aku la i ka poe malaila ua makemake oia e ike ia Tede ua kauohaia mai la keia e noho maloko o ke keena hookipa oiai hoi kekahi o na kauwa i hele aku ai e kii ia Tede ua hoea mua ua kanaka opio nei no ka hale ma'i no ka ike ana ia Kapena Rede.
I ka hoea ana aku o ke kauwa a hoike aku ki no ka makemake o kekahi malihini e ike iaia ua oili koke mai la o Tede me ka hele pololei ana Mai @@@@@ o le keeua hoe.
(Aole i pau.)