Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 47, 19 November 1920 — HE MOOLELO NO Elese, ka U'i Nohea i Liliia A I OLE Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Elese, ka U'i Nohea i Liliia A I OLE Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai

l -Xrt na lani e kiai a e malama mai ia oe," wahi a Hale, a no kona manao o kona noke .niaw mai i ke oia ko KW> mea e hoomau aku ai i kana kamailio ana, o kona huli aku Ja no ia heje, maho.pe o lA ehppu ana ae i kona ]/a]»ale ame ke kuka. l.a holo aku la o E!ese mahope me ka manao e loaa aku :.na o llale. eia nae, ua pupuhi e aku la kai o Ukoa, a kc ]<ihe'.:i aku la oia i ka halulii o ko Hale mau kapuai wawae maluna o ke alanuipii. "<> ke loha po no kou, e kuu kane aloha!" i kahea aku ai «. Klese mahope, aohe nae t ona lohe aku i ko leo no ka inea ua mamao Wa aku la oia ma.ke kihi o ka hale. MOKI XA XXXIV —Ke Aloha o ka 1 ka hoea ana aV:u o Hale i ke alaloa, nui iho la kona hiiuu. elike me ia a kekahi kanaka e hana iho ai, i kona luanawa e pakele ai i kekahi pilikia nui, a no ka mea, elike me kona noho mau aku mamua o Elese, pela no ka hookikina ae a ka makemake e hookoia aku ka iini; e ala mau ae ana kela manao hewa e hooko koke aku oia me.ke kali a e akeakea mau ae ana no hoi ka lunaikehala o ka pou-«. "mai hana aku oe ia hewa/' O keia no kana i olelo ih<« ai iaia iho oia ka hakaka hahana mua loa iloko o na la <. kona ola ana. 1 kona lanakila ana nae maluna o na majiao kuko hewa u hoowal'e.wale apau no hookahi manawa ua lilo ia i niea hauoli nona, a ua hooholo iho oia iloko iho ona e lilo ia i mla paa mau.no kona oia ana ma ia hope aku, pia hoi e lioao mau oia e lanakila kona mau pianao hoopono maluu.i o na manao lioao c hihiia ai oia a lilo kona inoa maikai i :nea ino e hilinai ole ia mai ai e na kanaka. Xo ka manawa mua loa iloko o kona ola ana akahi no oia a ike iho o ko ha'i pono kana e nana mua aku mahope kona iho. l'a hele aku la oia me kela manao ikaika e loaa aku ana iaia kekahi kaalio ma .kahua, ua hoohokaia nae ia manao «.na i kona manawa i hoea aku ai he neō wale no ka|iua, ;u»he wahi kaalio hookahi e ku mai ana, a no ka niea, ua aumoe loa no kela manawa e hiki ole iho ai iaia ke maiiao e noho ana na k!lnaka kahukaa a hoea ia mana.wa. l"a hala kekahi wahi loihi iaia o ka hele ana aku mamua 0 kona ike ana aku i kekahi o kona hele aku la jio ia a ee maluila o ua kaa la a kauoha aku la e la.we. iaia i ka hale o kotfa makuakane M. Venotia. la Hale i hoea aku ai i ka hale o ka makuakane aohe e kala oia i lioi ai e hiamoe, elike no'me kana i upu.mua aku ai. eia nae. aole oia i hoohakalia i ka hele ana aku i ka.rumi e moe mahana o* ka niakuakane a hoala aku ia iaia i ka i nna aku: "No ka hiki ole ia'u ke kakali a kekahi manawa aku, pela iho la au i hoea mai la imua ou, 4>iai ka manao maikai e niau ana iloko o\i. E pono au e hoike aku i ko'u 'oiaio imua o Elese, ke kaikamahine a'u i aioha ai." I ka halulu anā aku o kona % mau kapuai wawae ua puoho niai la ka makuakane me ke kahea ana mai: "Owai kela? lleaha kou makeiiiake o ka hele ana mai ianei.i ka mainwa o *kā po .elike n>e ,keia? M "Owau no keia ,e pa'pa; mai hooh.ikilele oe i kou noonoo," i pane aku ai o Hale. Ala ae la o Venona a noho iluna o ,ka tnoe, jiie kona piha 1 ka haalulu no ka piha maka'u i nei mea o ka ; .hoea ana aku i ka hale i manawa o ka po, me kpna kuhihewa maoli he kanaka aihue la o Ilale o ke komolana aku. "Heaha keia nianao nui ou e Hale o ka'lioea ana niai la i nei manawa o ka po? Ua huāiia ae anei ko'u hewa imua o ke ākea?" la Mr. Venona e kaniailio mai ana naka e wale ae la no ko llale kino ia manawa, a pāne aku la nae i ka i āna aku ;ne ka maikai: "Aote ia o ke kumu o ko'u hoea ana mai la ianei i keia manawa, he kumū okoa no. I hoea jnai la au imua ou mamuli o ka haehaeia o |co'u naau e na,jnanao uluku Uke ole. a ua manao au he mea pono e hanāia kekahi. hajia i mea no'u e hoopakeleia ae ai mai kela karaima mai." "O, maikai wale oe, e kuu keiki!" i pane niai ai ka makuakane. 4t Ua lilo io anei ko'u k:omo akuJloko o lea pilikia i mea hoouluku loa i kou noonoo.''" * E kuu 'makuakane ,āohe au i nopnoo nui i kekahi mea e pili ana pou ame kou pilikia elike me ke kupono o ia mea a'u e aku ai npū, ua liilii loa ko'u noonoo no kou piiikia a ke ilee nei au i ko'u hewa lfla, o.w.au no.,ka'u i nooiuh) iho ame ko'u pono.;koe hoi oe. No ko'u pilikia no au i lioea mai.la imii-a ou i keia ma)iawa, ,a e kala.mai oe, ia u 110 ka hele ana mai lā e hoala i kou hiamoe i nanea, aka, i lohe mai nae oe ,ao'he hiki ia'u ke kali i hei manao a kekahi wa okoa aku." "Aohe no.ia he mea kanwhao ia'u .kou noonoo .mua 110 kou j>ono wale iho no me kou noonoo ole mai.no ko u pono }»u kekahi. oia no hoi ka.hewa o.J<a poe opio, aole, iā oe wale ae la 110. aka, j ka hapauiu nō o .na keiki. nae ? ina paha oe i % nana wale iho no no kōu.pono aole paha oe e l.oea mai ana iāiiei i keia jnanawa. .Heaha keia pilikia nui ?" ' }n ' ''' " • ' • "E hike 'āk uana au ia oe me nā huaolelo liilii .loa e papa. \o ka lioopakele ana ae.ia oe mailoko mai o ka pilikia i noi mai ai oe ia'u .e mare .aku an .me .Mahela . Har.isQiia, akn, e hoike aku aha.au iā oe,i nei manawa āohe ou tnakenuke o kela kaikamahine. hook.<m° ka u wahine. "Kahaha! O ko'u alahele wale no ia e. pakele ai, aohe aia hele e ae, e Hale, a ma ko'u noonoo aua p.ke alaliele maalahi a maikāi loā wale ,no ia, aohe. hou ae. c aku oe iaia, a e ike ana.nP oe e kaawale aku ana ka pilikia mai a'u aku: oko kaua lanakila malun a ° pilikia Ota ka mii au e noonoo iho ai ,aole ole o kela kaikaniahine me kou niakemake.' "O. e papa, ita hoowahawāha loa au iaia me ko u konakoua loa. Aole hiki ia'u ke hoomaiiawanui iho i ka noon< .o ana o kela kaikatnahine aku ana ka u wahine e mare "Ke maopoj>o o?e aku la kela la i ko'u manao, e Hāle, i ]>ane mai ai ka niakuakane. "'A pehea, makemake no a.nei oe e koi mai oia iā. oe ina ke ano a,u. e .makemake ole ai. liin e nopnpo iho ana oe twO; ke.akahele e„tke iho ana no oe i kou hilihewa:loa.'' .... , „ "O. e pāpa ,&ole āu e ike ana i ko'u kuhjhevva, a no ka mea. na maopeipo ia'u ka mūa ,ame ka hope o ia a o kt*kahi. i ha'i akn au ia oe. he mea okoa no. ka u ii .aloha tu, he wahine a'u i manao āi e Hlo anā pia ( i mea'aloha na u, a ke lilo aku kela kaikāmahine i kekahi kanak» okoa, e kuapupule aua au no ke aloha iaia.

"L papa, i hoea hrai 'a •aii'imua ou-i nei no kgia; leumu: Aole hiki ia'u ktf loaa ka maha ahiki i kuu halawal j pu ana me oe a kukakiika pu kaua no keia kumuhana, a o . kekahi-kumu, malia kumu maikai no hoi kekahi ma kou j aoao e hoopakelem ae ai. M hana aku ana au i na mea ! apau e kokua aku ai ia oe, e papa, aka, mai noi mai nae oe j ia'u e kiola au i kuu hauoli hookahi wale no o keia,mua ! aku." | "E Hale, kuu keiki. la kau mea e kamailio mai nei lia'u." Aohe maopopo aku ia'u o kou mahao la?*' ; Ke ike māi la ka makuakane aolie hoololi ae o Hale i i j kona manao ame kana kumuhana. a ke ike pu mai lā no! | hoi i ka piha o i lale i ka huhu. Aohe alahele e ae a ka i makuakane e ike iho ana nona iho e pakele ae ai laua a eiua | j mailoko mai o ka pilikia, o ko Ilale mare wale aku no me i | Mahela. " I j "O ka oiaio wale no keia a'u e olelo aku nei iā oe, e kuu j i Jnakuakane, ,, i pane aku ai o Hale me ke alolia kuio. "Uaj ! aloha au i kekahi kaikitmahine okoa, o kona wahi waiwai wale; | no oia kona aloha oiaio uo'u ame kona u'i. ; j "O ko'u manao ma o'ka mare ana aku ia Mahela no'ka! i hoopakele ana ae no ia ia oe mai ka pilikia koikoi ae e kau mai | : ana maluna ou. alaila holo mahuka me ke kaikamahine a'u i | | aloha ai; aka i ka manawa i wailio mai ai kuii mea aloha i ! kona ola ame kona palekana malalo o ka'u hoopakele ana aku, | he kāikam'ahine i apuhiia malalo- o kekahi liana hoopuijii puni ino loa i hanaia aku e kekahi kanaka ino maalea loa, ua | a}a ku-e ae ko'u naau i ka liana haumia, a ua hplo inai la au j.mai iaia inai.'' ! ".E Ha|e no hoi, kuu keiki, he mea oiaio anei ia?" i " He mea 'oiaio loa keia, e kuu makuakane, a'u e hoike aku ; pei ia oe a o ka oiaio wale no. Ua pakele mai au māi ka hewa | ino.loa mai a kekahi kanaka e haulehia ai i ka hewa, a iā'u i iiana aku ai ihope he mau hora kakaikahi mhope iho o k'a'u ] | inea nae o ka haohao ana iho, pehea la ke Akua i hahau olei j iho ai ia'it,a make.no ka aa ana e nana aku me ka naau maei niae ole i kekahi o kona mau anela. ' j "E kuu makuakane, aohe anei he alahele e ae e hoopakeleia | ae ai oe. koe wale no a mare aku au ia Mahela Harisonā?" . "E hoike mai ia'u i na mea apau e pili ana i kou pilikia a ; mai huna aku oe i kekahi!" i noi aku ai o Hale. "E hoike mai j ia'u i ke ano ame ka nui o ka pi.likia e kau mai ana maluua • ou, malia he alahele no hoi paha kekahi e hoopakeleia a.e ai oe. i "Aia a lohe aku au. malia e ike aku ana no hoi paha au i | kekahi alahele e hoopakeleia ae ai oe, he alahele i loa'a ole i j kau noonoo ana. Ua māopopo no ia'u kou aua ana ia oe I wale ilio no ia'mea me ka hoike ole mai ia'u, a no koii noonpo j nūi ioa no ko'u pono. malia ua hoopouliia kou noonoo a loaa j | ole kekahi mau alahele e puka lae.lae aku ai oe. | ! "He make.make au ia oe e ike māi i keia aohe o'u maka'u i ja hilahila iho.hoi ia mea he ilihune. He.oi aku ko'u poinaij kai e hooikaika au i ko'u pono o ke .ola ana ma o ka hana j ana me ke kipikua ame ke kopala, a e pili mau.inai hoi k.ua ! mea aloha ma kuu aoāo, kuu wahine i mareia me ke alpha, j niamua o ka noho anā iloko o ka waiwai ame ka hanohano a j : lilo aku oia mai a'u aku. , j ! "Nolaila, ina 110 ko'u pono kou kumu o ka niakeniake ana | ! ta'u e mare aku ia Mahela, ke noi aku n.ei au ia oe e hoihoi i | hou mai oe ī ka'u hoohiki ,a e hookiiu mai oe ia'u e hakoko I hookāhi aku me na popilikia o keia ao. me.ke koe o kuu aloha. :.kuu ikaika ame kuu ahonui oia mau mea wale no kō'u kumu|'\vaiwai. ! ! He mau olelo keia a Hale o ke kamailio ana aku la i kona I ! makuakane a koua makuakane i lo'he ole ai mamua, a he.m.au' : olelo no hoi na Hale i noonoo mua ole ai. j Aka nae, oiai na huaolelo o ke aloha i oili aku la mai | kona mau lehelehe aku ua ike iho la oia i kona hookiekieia ana j ae. he haawina i loaa ole iaia mamua, me he mea la o ka n«uii j o ka inoa maikai atue ka oiaio ka mea i lioopihaia ilio iaia. ' j "Ua ike oia ia manawa i ko Elese palēkana mai iaia ,aku v j me ka liana ole aku i ka hopena e hiki mai ana, a i kona nana j iho no. hoi iaia iho. elike me ka oi aku o ka niaemae o kona ! naau, pela ka oi aku o kona mana e'hoōmalu. i kona aloha i hiki olē ke a.ua iho. ' " |" "E Hale," i pane mai ai ka makuakaue me ka leo liilii, "'mai i hoopunip.uni oe ia.oe iho. Ua ike au aohe alahele e ae a'u i I ike e.hiki aij<e hoopakele ae ia'u. no'laila aole au 'e noi aku j ana ia oe me ka noonoo ole e hoopoino i kou ola no ka hoo- ; pakele ana mai ia'u. . "No ka mea ke makemake nei au i nei manawa e like no me j ia a'u i makemake mau ai, e loaa ia oe ka hauoli niau ana. E j haawi mai ia'u i māu' pule kakaikahi, a mahope aku alaila j hana aku oe elike me kou makemake." ' | .Oiai o Hale e holohe āku ia ke kau e wale la. no ka welij weli iloko ona. Ua maopopo iaia ka nui o ke aloha o kona ; makuakane iaia, a ua hooniaopopo pu iho no hoi oia āohe niea ! ana e hatia ai e hana ole mai ai ho kona pono. j Ma na olelo a ka makuakane o ka pane ana mai, me he meāHa i kana hoomaopopo aku, e hoolala ana ka makuakane i ke j kahi haua e make ai oia iloko o kōna mau lima ponoi. ! "O kau ane'i e noonoo' la oia kou lawe ponoi ana ae i kou i ola?" i nui aku ai ka leo o Hale. "Aole anei ou manao oia j j hana au e lawe aku ana ia.i ka hauoli mai a'u aku? j i "O. aole oe e hana iā mea, e kuu makuakane," wahi ana o ! , ka pane aha aku ine ka manao koa, "ina aohe au alahele e ae' ; e palekana ai oe ea, aole hoi he mauaolana ana āku i koe i l no, kou pakele mai kela pilikia mai, alaila, e mare i'o aku ana j. au ia Mahela. Na'u e hoike aku iaia, oiai nae tta ike mua no i oia ia mea, oia hoi aole o'u aloha iaia, a ia manawa e māre ' aku ai au iaia." ' • "O, e kuu keiki a ke koa nui wale!" i hooho mai ai ka j makuakane, "ke ike nei au i ko'u hewa; ina e poino ana oe. ' alaila mamuli o ka'u liewa i hana ai ia poino anā ou, oiai nae ; he hew r a ia a'u i hanā ai me ka mauao e hoopomileai nui ia j mai ana la hoi oe, i "Aole i loaa ia'u ia manao i ka manawa mua, aka nae ua : ike au e lilo aku ana»kutt mau waiwai apau mai kuu mau i lima aku, a na'u ponoi no i kakau i ka inoa o Paulo Harisōiia j ma ke ano apuka maluna o ka-palapala, me kuu manapio ,e j hiki ana no ia'u ke uku aku mamua o ka liik.i ana. niai' o ka | hianawa, a ma ia ano e pakele ai au. I keia manawa nae ua ' lohi loa: ua hala ka maniiwa kupono." i "Ēhia ka nui o kou aie, e papa? Eliia ka nui o kau māū j (lala i nei manawa? Malia pah.a e hiki ana no ia'u ke hele aku I e aie dala i kekahi poe iio ka hookaa atia aku i kela aie ou- mai ' kekahi mau hoaloha mai o kaua. He nui .no hoi na Hoaloha o l.kaua a he poe waiwai a lokomaikai wale no lākou," wahi a j Hale o ka hoolana 'ana aku i ka manao o ka makuakane. "O ka lokomaikai he lokomaikai ia, aole nae ma ka aie ana. j E Hale, o kā mea oiaio keia a'u e lipike aku nei ia qe, he mea i pono e loaa mai ia'u i hookahi hanen kaukani dala mamua o j ka pau ana o ka elua mahina. "F. pono e loaa mai ia'u i iwakalua tausani dala mamuā o i ka hala ana o ka manawa, aka nae, no ia huiua ua hiki ia e j loaa mai a Mokana»mai, ka mea nana e malatna ia huina e.like ; ine .ka loihi ana e ike ajia e mare aku ana oe ia Mahela." "O Mokaiia!" i pane aku ai o Hale me ka piha i ka liuhu. "O kela kanaka iho la anei nana i hoolala i kekahi hana itio ; e hoOhaumia i kuū'mea al.oha oia kau e hilinai āku ai ? Oia ; ke kuniu.a o ka - mole o keia mau pilikia apau. ī£a. e papa. aole auei oia kekahi e hana mai.nei i kahi hana i mea nou e ipoinaai?" | "Ma ona la i hoomaka ai.au e hoopukapuka i kela mau dala a'u i aie ai, nana i alakai hewa ia'u a aie ai au.", 1 "A, pololei oe. A oiā. iio ke kanaka mua hana au i a'o ! i nei mea he hana hewa, ka inu rama ame na hanā haumia . a epa e ae. O, he kanaka lapuwale loa kela i m.ano* Mat i puni hou aku oe iaia. piā kekahi o na kanaka āīakai hewa j loa. E hele aku aha 'au imua ona i nei manawa a kpi āku

iaia e hoopakele ae ia kaua mailoko ae o : keia hilahila nui. l ie kanaka hohewale oia a he kanaka hookamani. 11 e inaikai»oia ma\\;ahd he ilip hihiu hae .nae uialpko." "Me kanaka piha akaniai a" maalea loa oia. a iua elike ine kau i olelo iitai la. pehea aiia oe e lanakila ai maluna ona? Aole anei ou manap ua hoolala oia iā'.mea me kā makaala loa 110 iia poino.e hiinaia aku ana maUina ona?" "fC hoao jaku aiia au e hoopuhili i kana mau hana apau i liooiala ai. E hele aku ana a.u imua oua i nei manawa,. me keia avimoe nb, a e hoike aku ana au iaia ua anaia e a'u ka hphonu ame k«i kiekie o kana mau liana lapuwale apau.'' "E inakaala loa oe i kau kaināilip ana aku iaiā e huhu ole ai oia'. a e"ho6hūli ofc ia ai oia i eiieini iho loa 110 kaua. o liuīi mai aiiaiiei oia a iiana mai i ka.mea no kaua e poino ai. "O ka oi aku e ae mai oe e lawe peinoi ae au i ko'u ola oiai ūa eleinakule 110 au, a ma ia kumu e palekaiia ai au .a pakele pu me oe niai ka pilikia mai e kau mai ana ?naliuia o kaiia a feltia." • "O. aole! e hophiki īnai oe iniua o'u i nei manawa aole oe e hana aku ana i kekahi'hana naaupo e hoj>ookoleia ae ai kou mau la, o haalelē ole iho auanei au 1a oe liookahi maloko nei 0 ..ka hale. E 'hoohiki iuai 1 oe jtouia" o.'u. 'e papa. aole oe e hoopoino ana" ī'k'ou 61a! v "Kia k-a'u kauoha i;roe, e hoi hou mai oe iinua o'u a hoike mai i ka olua rhea i kaniailio ai me Mokana, oia ana anei ? R ae uiai oe. M "F. hoi hou mai ana au a hoike āku ia oe i na mea apau a maua i kamailio ai.'' f "Ina pela, e hele oe.a ke hoohiki aku nei au imua ou aole e hoop'oino ana i ko'u pla. E makaala loa oe i kau kamailio ana me ia. K akaniai oe ina kou aoiāo i.kau kamailio ana nie ia, no ka mea f ija loUe mua akii nel oe he kanaka ino oia ke huhu," walii a ka makuakane. "Klike me kau i makemake mai ai ia\i e hana aku. pela no au e liana aleu ai tio kpu pono, e kim makuakane," i pane akii ai. o f fak\ • MOKUNA —Ka Halawāi Ana. Me ka ikaika o ka manao i loaā'ole ia Male mamiia, pela oia 1 haalele iho ai i ka makuakane a hele aku la me ka paa o ka manao e halawai me losepa Mokana malako o kona hale. Oiai oia e hele ana me keia.nianao iloko ona, aia pu iloko onn na hoomanao no kana ipo aloha, Elese, oiai oia e noho. hookahi mai ana maloko o kahi hale o laua e hoopuniia mai ana e na hale e ae, kahi e nolio mai ana o kekahi ppe noho kapakahi. Oiai oia e noonoo nui ana 110 kona hoaoia mai e hoowalewale e kekahi poe «aiia i ike ole aku ai, ke noonoo pu la 110 nae pia P Elese he kaikamahine punihei wale e hoopoinoia inai ai oia, a me ia hoolana loa ia ae la kona mauao me ka liauoli pu. "Ua p.upule p.nha au, pela ko'u manao." wahi ana iaia iho, "aka, ina e haawi mai ana na lani i k'ona lima ia'u ma ke ano he wahineinare oia na'u, e hoao no au ma.na ano apau ma nei niua aku e hopiaio ia'u iho he kanaka e hoike ana i ko'u kupono e malama mau aku iaia." \ Mamua o kona pii aua aku noluna o ka rumi o Mokana, h # ooikaika ihō la oia iaia iho ē-hoopau ae i kona māu manao pihoihoi, piai ine. na maikai wale no oia e kam'ailio aku ai/ia Mpkana, ke kknaka ino i imi mai p hoopoino i kona ihoa maikai ame kona ola, a o ke kanaka hoi ana e ukiuki loa ana ia mahawa.,.. {U. .j>a*a -kpna/nianao ia manawa e paio āku me ke kanaka ino me kona nopnoō i hoopohihihi ole ia ame kona inaii inakā hoii.e aa [k>no aku ana. laia i hpea aku ai mawaho mai o ka rumi o Mokana ua lehulehu kana mau manawa o ka hookani ana aku i ka hele niamua o koiiā lohe ana aku i ka nakeke mai maloko o ka rumi. 1 le .mau leo Hāl.ulu s kana -o ka'.lohe ana aku, a liuliu, weheiā mai aiia ka plikā a 1.0.he aku la oia i ka leo o Mpkana i ka niiiau a.iia mai: "Owāi kela niawaho?" "Owau no keia o liale Venona.' He makemake loa au e pu me oe .i ntii inanawa maluna o kekahi kumuhana. ke ae oliiolu mai nae:oe." . ' Ia lohe aha mai o Mokana i nei pane ana aku la a l'lale, pupuku 'ae' lā kona lae a iiioino ae la kona mau maka oiai ua maopopo iaia he hana anp.nu.i ka Flāle o ia.hoea ana aku la ia manawa o Ip po, ā i wale iho. ki no iaia iho: "Ua'lilo o Elesē i ka mea okoa oia ko Hale kumu o ka hoea ana niai la ianei i.'nei. (nanawa o ka po e ike ia'u no ke kokua ana aku iaia. "I ka nāna aku ua holopono ka ka elemakule Harispnā kāili ana. iā Elese a me he mea la aia o Elese me ia i keia liiānawa."; . Wehe liiālie niai Ia oia i ka ka mamao loa aku la 0 ka niakehiamoe inai kpna .ihau maka aku. la manawa ke noonoo la oia i kana mēa e hana mai ai a e pono e hanaia ia a holppoiio.' "Oj e kuu keiki," vyahi a ua'o piha maaleā, "heaha nei hana nui au o.ka.hpea ana mai la iānei i nei mansfwa o ka po?" ' . ' "Ileaha māi hoi auanei kāu, he makemake au i kau kokua, i hoea mai ki'a lioouluhua aku i kou hiamoe ua nanea," 1 pahe āku ai o Halē. ' "Uā ike no oe i lia manawa .apau i hala aohe au mea i noi māi ai ia'u i nele ka hookpia aku o. kou makemakei nolaila ia oe i hoea mai la ua makaukau māu au e haawi aku i na kokua ia 6e,jma ka iflea liiki ia'u ke kokua aku," i pane mai ai Mokāna hie. na olelo.inaikai, alaila kono'.niai la ia Hale e koma aku, a huli aleu lā,oiā 'helē a mahope no hoi o Hale o ka aiia aku, a i ke konio ana a.ku iloko o ka nimi hoo-kipa.ho-a ae Iā i ke kukui i mala,malama oloko o ka rumi. - "l ah'a ko kaua, i-bārani anei a ī ole i wahi waiseke paha? Aia i kau mea e makemaiee iiiai ai. I ninau .aku la au i keia no ko'il ppina ihp la i kau lama makeniake loa." "Aohe a, r u hoohalahala ana ke loaa inai, ua like wale no ia niāū Jainā ia'u. Eia wale. no ko'u makemake o ka loaa ae o kekalii niea naiia e .liooikaika a e hoomalamalama āe i ko kāiiā īhhii 11601160 lioīūliihi, i* inaikai k'a kauā'maii olelo e kamailio ai." Mahope ibo o ko lana inu ana ae i na kiaha lama o laua. i aku' Ia p .Hale me ka .hoohakalia Ole, "eia no ko'u inaiao o ka liOea ana mai la imua ou'i nei manawa o ka po e hoouluhua ia oe, he jmakēmake .au i kau kokua no ka hoōpakele ana ae iā'u m'ai kā mare ana āku ia Mahela Harisona. a no ka mea, ua mappopo iā oe, elke me ia a » o ka hoike ana aku ih oe. ua hoopalaūia aii ine Mahela, a i kumu e hoopauia ae'ai ko maua .mare ē imi mai oe i ke alahele e kaawale āe ai u mai iaia ihai." % "Pehea ana la e.hiki ai ia'u ke kokua aku ia oe, e Hale? A eia ho hoi kekahi, aohe au manawa i noala ai ia'u i ke au - I tnoe niāmua aku nei dike me O keia iho la no anei kou l manao .o keiā lioea āna mai la au iand ?" ."( ) keia wāle no. Mai ka hale mai nei au o knu makuai kane, a imuji ona i'hoike aku nei au i ko'u manao 110 ko'u | makemake. e hookaawaleia inai a Mahela mai; ua hoike aku | iiei āu iaiā i na. nieā āpāu a koe hoi oe. nolaila. he me-a pono e lohē-aku oe i'ko'u nianao. "Eia hpu. ua ike no āu o oe wale no ke kanaka i hiki e huiiakele loa i kopā he\ya niai ka ikeia aha mai e na kanaka.o ke ao, hē karaima |iilaftila loa hoi ana i hana ai, ina no ka huaiia ae 6 ia.fiē^a : iniui.p ke.akea, a nolaila, i nalo ai hoi'ia hewa e ; oluolu.oē.e hoaKaka; māi i kou manae, no ka meā, aia'"iloko o kou mana koha pal£kānā, a aia no hoi iloko o kou mana konā! p^iio." [ "Aiiwe. ia'ii nei ē Hale?" i' AeJ ia oenoiaila mai hoole mai oe i nei noi a'u ia oe; mai

hgike niai oc i kou nianao hookamani e!ikc mc kau T»aua' o kekahi niau uianawa aku nei i luila. nka o kou manao'.o hana tnnoli ka'u e koi aku nei/ wahi a Hale nie ka piha liuhu lou. "Aia iloko o kou uiana kona palekana. a aia iioko o kou niana kona poino. a he iuak.emake au i kou uku no kau kokua. a inai hoole mai oe i nei noi a'u." He mau olelo ikaika loa keia i ko Mokana mauao. nolaila i kona lohe pono ana aku la-.naii iho la oi i kona inau ku'i. a mai ku'i, a mai ku'i mai paha oia ia Hale ia manawa, aka uumi wale iho la no naē oia ia inaina iloko. a no keia kumu 110. ina hoi oia e ku'i mai ann ia llale, e pauai aku ana no o Halo i kana ku*i aua. a o ka hope e hakaka ana laua a owai ana la o laua ka mea e eha'ana, a o ka hope aku e ku aku !aua imua o ka lunakauawai. ho hana hilahila loa ana <> ka noonoo ana iho. "Ke kamailio mai nei'oe, e kuu keiki, ma ke ano o!a.lau," i pane mai ai ua o\Mokana me ka malie loa. "Aohe mea hiki ia'u ke hana aku nou, hookahi wale no. oia.ke a'o ana aku in oe i kau niea e hana ai." "Ae. e a'o mai i ko'u mea e poiuo ai. ea. a e nele'ai :iu i na pomaikai apau o nei ola ana. Oia anei?" "L'a haia ka manawa au e hiki ai ke alakai liewa hou i kuu noonoo i hana aku ai au i ka mea ku-e i ko'u lunaikehala. Ke hoomaikai ae nei au ina lani.no ko'u haulehia oie ana ilokf> e ka hewa e haumia ai ku inoa ame ka mea a'u i aloha ai m:i- v muli o kau hoowalewale ana. 1 ha'i aku au ia .oe ua like ko Rlese maemae me na anela o ka laui. a aole loa oia e lilo aua i mea hoohaumiaia a e lilo ai hoi i pio nau. aka e lilo aku ana oia i wahine mare na'u ma kahi o Mabela Harisona." Mamuli o nei mau hoakaka a Hale. ke Hiē iho a o Mokana aole ka paha o Klfese i kailiia e Harisona a i ole e kana kauoha paha. Hookanaaho walē ae la no nae oia ika i ana mai he hopohopo nui kona no kō Kl'ese inaluhia. a ke hopohopn pti la oia nona no ka holopono ole b ko Klese lawei'a ana aku e Haris6na. Ua loaa anei ia liale ka ike oia pu kekahi i kom«» pu ma kii hoao ana e hoomahuka ia F.lcse: ()ia kaua niea e noonoo nui ana ia inanawa. no kona kaa mai inalalo 0 ka mana o ke kanaka opio, a ke kanaka oj')io e hana akii ai i kekahi hana e hoopoinoia aku ai oia. ''Pehea e lilo'ai o Klese i wahine mare nau. me ko ike no a maop'opo loa no hoi ua hoopalauia oe me, Mahela' Mai kamailip mai oe ia'u nia ke auo.nanenane. 'Aole aLnei he alahele e ae e liiki ai ia oe ke hoopakele i ko makuakane koe wale no ina kou mare ana aku ia;Mabcla: .Mai.hooili wale mai oe i na' ahewa atia hialuna o'u jio ka hewa a'u i hana ole ai. K hoike mi'me ka oiaio'loa i ke kiunu koikoi loa o kouhoea ana mai la ianei e ike ia'u i nef manawa o ka po, me kou hoomaka'uka'u pu mai nei ia'u me kau niau olelo ikaika." 'ī hoea mai la au imua ou no kuu ike aia wale 110 loko o kou niana e pakele ai kuu makuakane mai ka pilikia ke/iko'i mai e kau 'm'ai ana. Ua loai ia'u ka ike maopopo i nei inauawa o kau mea i hoolala ai oia kou lilo i hoahui no keia hui, a ina pela, ke makema.ke nei au e ike niaopopo aku i kou manao." "O. e kuu Hale,' ? i pane mai ai o Mokana, "ua nui loa keiu mau olelo au e hiki ole ai ia'u ke hoomanawanui. "L-a loaa nihu ia'u ka 'hoomaopopo ana no kela," i pane aku ai oHale. ina o.kou luakeiliake i'o iā oia anei ke.kumu o kou makemake anq e hookomo i kuu makuakane iloko o ka a maluna o ia kahua he mea anei kekahi au e hoolala ne'i i n6i manawa no ka liookoia aku i kekahi mauawa e.hiki niai ana?" "Ke ike ole nei au la i kau mea g kamailio mai nei, e Hale," wahi a ka Mokana pane ma ke ano hoohunahuna. Pihana ae la ko llale lehelehe a i hou ak.u la: "Aohe i pohihihi ia oe kau mea i hana ai, a it#K aole or i īnaopopo alaila na'u ka mānao e hoakaka aku. O.ke kuleana o kuu inkuakane iloko o ka.«hui a Harisona & (>»., he hapaha niiliona. pela ko'u koho. aōle anei oia ka mea oiaio? O oe ka mea i maopo]>o.'' "'Aohe ona wahi kuleana iki iloko o .ka,hui ina e akaaka ae 'ana kona hewa," i pniie mai ai o Mokana ma ke ano hoonaukiuki ia Hale. oiai nae o ka mea oiaio loa no ia elike me ka Hale o ka jkiiic ana aku. "Alaila, o kou mauaoio maoli no anei ia ike aku iai'i iloko oka pilikia a e'kuniakaia ana oe iaia, maniua hoi o.kou hoao e hoopakele ae iaia inailoko ae o kela pilikia iiia o ke kuai ana aku i.kona kuleana?" i pane aku ai o Hale me na olelo kakana loa. "AoJie a'u mea i hoōlala ai o iā ano, i lohe mai oe, e Hale. Nau ia e hōolala mai elike me kau i makemake ai." "Kia ko'u .manao; e haawi mai .oe i kanalima kaukani ilala ame na palapala a kuu makiiakipe i hoopaa ai iaia iho, a lawe aku oe i ko maua mau kuleana apau iloko o ka hui oou," wahi a Hale. "Ke ike aku nei au elua oy mau manao a o ka n>ea hea la ka'u e ae aku ai. "He oiaio he mau palapala kaiia i kakauinoa ai a ei«l pu nie a"u ke kanalima kaukani dala. lle oiaio he kuai maikai keb, aka, ke ike ole nei nae'au' i ka hiki ke hanaia ia hana a liplopono." "Ina hoi ha pela, haawi mai oe i kela mau palapaja hoopaa ia'u a lawe aku oe ike kanalima kaukani (lala. He makemake au e kokua i kuū makuakane 110 kii hoopakele ana ae iaiā mailoko ae o kon'a pilikia. K āho au e hana ia mea inamua* o kuu mare ana aku ia Mahela Harisona, kela kaikamahine a'u i aloha ole ai." lie pule hookahi wale no ka manawa i koe manuui o ka pau ana o ka manawa no ka hookaa ana aku i na nota -a V'enona i h'oopaa ai iaia iho, a "e hooko mai'ana o Mokana i ka manao hoopaa maloko o ka nota 110 ke kuai ana akii i ko Mr. \'enona kuleana iloko o ka hui; aka he mea pono e laweia o Mahela ilōko o keia hooponopono ana malia ma onu la e kalaia ae ai nei pilikia o Mr. \ cnona ina o ko Hale mare ana aku ia Mahela. / "E Hale. ina eia me a'u kela mau palapala, haawi aku no au ia oe. aka aole ia'u, nolaila e hpole aku ana au i ka loaa anā aku ia oe i nei inanawa," wahi a Mokana. "K hoike aku nae au ia oe i ka'u mea e liana aku.ana, e hoao ana au e lpaa nni "kela mau palapala ia'ū ma ka la apopo. Ina e holopono ana ka'u noi ana aku, ia īnanawa au e hana aku ai elike me kau i niakemake niai ai, aole ināmua ae. Eiā nae.'e ponrf; fiO oe e lawe aku i ka'u olelo a'o, oia h.oi, e mare oe mq Mahela e pono ai.* Ua aloha oid ia oe, elike me kana i hoike niai ai ia'u, a elike'no hoi me kau i ike aku ai-ma kana mau kamailio." "O. aole o'u makemake e mare aku iaia, aole o'ii aloha iaia. nolailā, heaha ka waiwai aine ka poho o ka mare ana akn i ka .meā i aloha oleia. Ua aloha au ia. Klese Beranadona, a oia wale no ka wahine a'u i makeinake aku ai e mare, aole kekahi mea.e ae, ina nae e hiki ana ia'u kt hana aku pela." "L'a kuhihewa loa oe. Aole anei ou manao o kou mare aua ia Mahela oia kou pakele a pakele pu me ko makuakane, a jru 110 hoi no kou mare ia Mahela, aole anei e hiki ia oe ke mala* ma ia Mahela ame Kle.se pu. hookahi o laua i mareia a hookahi i wahine malama hale nou?" Nana aku la o liale iaia me ka hulili o nā maka a i aku la: "Ina e hokikinaia mai ana au e marc nie MalK'la, ia inanawa au e huai ae ai i ke karāima i hoaoia mai e hana maluna n Klese e Harisona, a e Mahela pu. Aole au e huna ana, e koi aku ana.au ia I"lese e hoike ae ia mea i ke akea, he hana ia j paa aku ai ko haku • i ka lialepāahao. pau pu me Mahela, ka mea hoowalewale ame oe pii. a mawaho ae o oukou. o kela mau wahine no l.atia Icela hale hookamakaina e ku mai l'a iim ke kua akii.o ke kulanakaiihāle nei." 'ina oko ia _'e olelo-aku au pela. he kanaka hupo loa oe. K" pono oe e lawe aku i ka'u olelo a'o, a e hoi hpu aku i ko walii hale i heie mai nei, kahi au e inanāo nei aia pu 0 Klese; māloko olailā i nei nianawa, ā .nanā' ia V hoonoo ihō he kansmare oe nana aole ma kekahi an'o e ae." i'" 1 (Aolē i'pau.) '