Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 17, 29 April 1921 — Page 2

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ke senate

            Na bila hou i hookomoia ae:

            B. S. 128-E hokoumu aia i komisi na limahana no Hawaii elike me ia i hoakakaia maloko o ka palapala a ke kiaaina i heluhelu ia imua o ka halawai hui a na hale elua.

            B.S. 130-E noi ana i $6000 no ka uku ana aku i na kumukula aupuni i hoemua mai ko lakou mau ukuhana mamuli o ke kaawale ana mai kahi aku o ka lakou hana.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana ka B. S. 123, e hookumu ana i komisina o eha mau lala no ka holo ana aku i wakinekoua a kokua aku i ka elele ma ka waihoana aku i ke ka ahaolelo lahui i ka hoololi i hooholoia maluna o ka uila hoopulapula.

            Ka B.S 124, e hookaawale ana i haawina daka no ka hoopiha ana i ka paka Kapiolani.

Ka B. H. 190, e hookaawale ana i $20,000 no na hoolio o ka fea teritore.

Ka B. H. 431, no ke kau ana i mau rula hooponopono no ka hoopuka ana aku i na palapala ae no na pu, a pela aku.

            Holo ma ka heluhelu eluaia aua ka B. H. 250, e hoakaka ana no ka hoomahuahua hou ana ae i na ukuhana o na lunahoomalu o na kalana, na makai nui, na loio kalana me na hope makai nui hawaii, Maui ame Kauai.

            Na hoike komite Na ke komite o na loaa ame na hoolilo he hoike e apo no aua i ka B. H. 48, e pili ana keia i ka haawina dala no na makahiki elua, he kolu hapaha miliona ka oi ae mamua o ka ke kiaaina i noi mai ai maloko o kana palapala.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana na B. H. 48, 49, 13 ame na B. S. 126 ame 127.

            Holo ma ka heluhelu eluaia ana ka B. S, 131 i hookomia ae ai e John wise e hoopau ana i ka anahele ekolu o ka pauka 1654 o na kanawai i hooponopono ana i na mana laula o na lunakiai, a pela aku.

            Ka B. S, 130 i hookomoia ae ai e J. Lucas e hookaawale ana i ka hina o $6000 na ka uku ana aku i na kumu kula i hoemiia pa ukuhana no ke kaawale ana mai kahi aku o ka lakou hana.

            Ka B. S. 128 i hookomoia ae ai e Senatoa Baldwin e Hookumu ana i komisina Lioialiana.

            Na hoike komite:

            Na ke komite hookolokolo he hoike e apona ana i ka hooholoia o ka B. S. 66, e hooponopono ana i na hota hana o na keike, ame na B. H. 122, 231, 380, 363, 402.

            Na ke komite o na loaa ame na hoolilo he hoike e apono ana i ka hooholoia on a B. H. 137, 269, 317, 395, 401,410, 432.

            na ke komite hooaauao he hoike, c apono ana i ka hooholoia o ka B. H. 337.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana na B. H. 14, 406, 428, 435.

            Moe ma ka papa na olelo hooholo H. C. hoike a ke komite hookolokolo i aponoia.

            O na hoololi i hanaia e ka hale i na B. S. 111. 127 ame 38 na anonoia e ke senate ma ka Poalua nei; ka mua oia ka bila e hoomalu ana i na nupepa. Olelo e, a o na bila e ae no ke alahaka o ka muliwai o Wailoa ame ka hookumu ana i hana hou ma ka apana o Waikiki.

            Eehulehu na bila i hooholoia ma ka heluhelu ekolu ana, a lehulehu pii no hoi na bila i hoikeia mai e na komite. Oka B.H. 14 i hoopanee mauia ai ka noonoo ana no na manawa lehulehu e haawi ana i hookahi amhina hoomaha i na limahana aupuni i ka makahiki na hooholoia ma ka heluhelu ekoluia ana mamuli o ke uoi a Senatoa C. A. Riee e hoemiia mai i ekoli pule hoomaha nia kahi o hookahi mahine.

            Na B. H. 122, 137, 231, 296, 317, 337, 363, 380,384, 395, 401, 492, 410, 432.

            Na bila i moe ma ka papa no ka wa mau loa:

            B. S. 99, 12, 119 âme na B. H. 59, 332 âme 413.

            Na bila iloke o na lima o ke komite hookolokolo e waihia mai ana paha i hoike a i ole e kanu olaia aua paha:

            B. H. 46, 74, 108, 120, 147, 179, 205, 239, 294, 353, 359, 430 and 433.

 

KU'IIA O CRISTY ELYMAN HAKI HOOKAHI NIHO

 

            Ua lilo na paio hahana ana ame na rula ana a ka lunamakaainana A. Ma Cristy, ka lunahoomalu o ke komite holookoa o ja hale, oiai ka bila hoopulapula e noonooia ana i hana hoopii wela a lawelawe lima maoli ka luna makaainana lyman ia Cristy maluna o ka papahele o ka hale.

            Aohe hana a ka hale ma kela manawa, a oiai o ka Lunamakaainana Cristy ka hoa i oi aku ka howhaehaiaeia nae aohe o oi loa aku na hana mau loko o ia hale mamua o ke kupono e lilo ai i mea kapaia aku ua " hua naele o Ewa i ka Moae"

            I kulike me ka moolelo a ka poe i ikemaka i kela paee a lawelawe: lima. maoli aua ua kapa aki ka ka Lunamakaainana Lyman tia. Cristy i ka "maka'u wale ,: a hiliaki la o Cristy a pane mai la nae me ka leo hoonaukiuki, " O, hele i……" Ni ia mai huaolelo wale no a Cristy, o ka lele mai la no ka ia o Lyman a paa ka puanai o Cristy me kona lima hema, a me kalo paa a Waiahole ma ka maka. Ua uliuli ka papalima hema o Cristy a haki kekahi niho ku;i o Cristy.

            Ia manawa i lele koke mai ai o Vannatta a huki aku la ia. Lyman i kahi e a pane mai la. "e hoopau," Aohe no hoi o Lyman ku;i hou aku. Ua mihi ka Lunamakaainana Lyman mahope iho nokana mea i hana ai me kona auamo pu i na lilo o ka uku ana aku i ka bila a ke kauka huki a japaau niho. ua hoolauleaia na mea hakaka mano pe iho a ua mihi aku a mihi mai ke kahi i kekahi, me ka hoopau ana i na manao ku-ee me ko laua luluima ana.

 

KA HALE

 

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana ua bila a ka hale malalo nei:

            B. H. 120-No ka hookuu ana i na aina hookuonoono ame na waiwaipaa e ae mai ke kuaiia ana aku.

            B. H. 401-He bila e hoakaka ana o ka poe he home ponoi ko lakou a i hoolimalima aku i kekahi mau rumi e hookumia lakou mai kekahi auhau ae.

            B. H 430-No ke kekulu ana i kula kickie ma Lahaina, Maui a ma Molokai

            B. S. 59-Kau ana i rula e hooponopono ai i ke komo ana i na lele auau maloko o Honolulu.Hoo paneeia ka noonoo hou ana a ka Poaono.

            B. S.  67-E hoakaka ana no ke ko misina fea o ke teritore, a e hoolako ana i ukuhana o $3000 no ka lunahoomalu o ia komisina. Hoopaneeia ka noonoo hou ana a Poaono.

            Kakauinoao e ke Kiaaina Ka B. H. 355, 365 ame ka B.S.  85, no ke kokoua ana aku ia C. V.-Dudoit.

Na bila i holo ma ka heluhelu ekoluia ana e ka hale:

            B.H. 428-No ka haawi ana i uku hoomau i na kumukula i hoohanaia ma ke kula o Lahainaluna ame na kumukula o na Kula A'ohanalima o na keikikane ame na kaikamahine.

            B. S. 96-No ka hookolu ana aku o poe ike ne ka lapaau ana i ka niho maloko o na kua aupuni o ke terotore.

            B. S.  100 -E hookaawale ana i $25,000 no ke kokua ana aku ame ka hookipa ana mai i na elele o ka ahoaelo a na kanaka hoolaha nupepa o ke ao ma honolulu nei iloko o ka haulelau.

            B. H. 223-No ke kukulu ana i kula kiekie ma Hana, Maui.

            B. H. 337-E hoonui ae ana i ka papa komisinn o ke kula aupuni a'o hanalima mai.

            B. H. 435-E hoaka ana no na po'o maika'i i loaa mai na kula.

            Moe ma ka papa  na B.H. 418 e ha awi ana i mau manu, ame ka papa.

            B. H. 420, e hookaawale ana i $326.04no ke kokua aua i ka hui @@@@@@@ @@@@@@@ @@ @@@ @@@ @ @@@ @ @@@ @@@ @ @@@@@

            Hoopanoela mai a ka anwina @ poalima, apeila 22, ka noonoo ho'i ana i ka b.S. 10, 67 59 a me na B.H. 59 amea 394.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana ka B.S 30 ma ke koho ana a 2 ia 23 kue ma ka auwina la Poakahi nei: o ka bila keia e haawi ana i ka hui kaa uwila i ka pono e hoohana aku ai uo ka manawa loihi.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana e ka hale ka B.S. 111 e hoomalu ana i ka nupepa a na olelo e.

            Kakauinoaia e ke Kiaaina ka R. S. 59,  ka bila e hookapu ana i na mea apau maluna aku o 14 makahiki aole e hele maluna o na alanui me ka lole auau me ka uhi ole ia iho me kekahi kapa loihi mawaho.

            Iloko o ke kau ahaolelo i pau iho la ma ka po Poakolu nei he 440 ka nui o na bila i hookomoia ae i ka hale, o keia ka heluna kiekie loa i ikeia ma ka moolelo maloko o ke teritore. ua loaa pu ae i ka hale he 34 mau palapala hoopii, he 81 mau olelo hooholo, he 40 mau C. R. a he elua mau olelo hooholo hui. He 306 mau palapala i loaa mai ke senate mai, ekolu mau palapala mai ke kiaaina mai, hookahi oia e hoakaka ana no ka vito ana i kekahi bila; he 126 mau palapala mai na keena oihana aupuni ae, he 39 mau palapala no kela ame keia, 609 mau hoike a na komite kumau, a he eiwa mau hoike a na komite kukakuka.

            Mailoko mai o 440 mau bila i hookomoia ae i ka hale he 157 i moe ma ka papa ma ke koho ana a na hoa o ka hale. Ehiku mau bila a ke senate i waiho pu ia ma ka papa e ka hale, a hookahi bila a ke senate i hoopaneeia ka noonoo ana no ka manawa i maopopo ole.

            Na bila a ka hale i kakauinoa ia e ke kiaaina, he 110 , a he 43 a ke senate.

            Mai ka haawina dala federala m@i o $18,000 ua hooliloia e ka hale ahiki i ka Poakahi nei he $17,999.46 koena o ia haawina ma ka waihona he 54 ke neka. Mai ka haawina mai hoi a ke teritore o $40.000 ua hooliloia ahiki i ka Poakahi nei he 20 mau bila a ka hale a he 13 a ke senate. elike me ia e ikeia iho ana malalo nei.

            Ike komie pa'i 1 bila hale: i ke komite hookolokolo, 5 vila hale, 3 bila senate: i ke komite ola, aohe: i ke komite aina, aupuni, 1 Bila hale: i ke komite waiwai, 3 bila hale, 7 bila senate; i ke komite o na loaa ame na hooliio, aole i ke komite hoonaauao 1 bila hale: i ke komite oihana mahiai, aole: i ke komite hoonaauao, 1 bila hale: i komite bila huikau aole i ke kalana, 9 bila hale, 3 bila senate: i ke komite kukakuka 9 bila hale 3 bila senate.

            B.S 113, e huakaka ana no ka koololi aue ka lawer aua ae i na mea kahiko a haawi i ua kahawaiwai o ka hale huike i na kahiko o Bernice Pauahi Bishop i keia he mau mea waiwai a he mau moolelo kahiko kekkahi e pili anan ia mau mea.

            B. S. 121, e hookaawale ana i haawina, dala no ka aku o ka aina koi keu i ke teritore ua na a@i mau na aku o ka la 30 o June, 1919.

            B. S. 113, e hoakaka ana no ka hoololi ame ka lawe aua ae i na mea kahiko a haawi i ua kahwaiwai o ka hale hoikekeiki o ua o na mea kahiko kekahi e pili ana ia mau mea.

            B. S. 121 e hookaawale ana i haawina dala no ka uka ana aku i na koi ku'e i ke teritore no na ale mamua aku o ka la 30 0 june, 1919.

            B. S. 55, no ka hana ana i mau ala. Mui manawaena aku o ka aina hook@nono o Kokoiki Puuepa, Kohala Akau. B. H. 11 e hoakaka ana no ka hana ana i mau alanui mawaena aku o na aina hookuonoono o Kapa'a

            Na bila hou i hookomoia ae:

            B. S. 128-E hokoumu aia i komisi na limahana no Hawaii elike me ia i hoakakaia maloko o ka palapala a ke kiaaina i heluhelu ia imua o ka halawai hui a na hale elua.

            B.S. 130-E noi ana i $6000 no ka uku ana aku i na kumukula aupuni i hoemua mai ko lakou mau ukuhana mamuli o ke kaawale ana mai kahi aku o ka lakou hana.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana ka B. S. 123, e hookumu ana i komisina o eha mau lala no ka holo ana aku i wakinekoua a kokua aku i ka elele ma ka waihoana aku i ke ka ahaolelo lahui i ka hoololi i hooholoia maluna o ka uila hoopulapula.

            Ka B.S 124, e hookaawale ana i haawina daka no ka hoopiha ana i ka paka Kapiolani.

Ka B. H. 190, e hookaawale ana i $20,000 no na hoolio o ka fea teritore.

Ka B. H. 431, no ke kau ana i mau rula hooponopono no ka hoopuka ana aku i na palapala ae no na pu, a pela aku.

            Holo ma ka heluhelu eluaia aua ka B. H. 250, e hoakaka ana no ka hoomahuahua hou ana ae i na ukuhana o na lunahoomalu o na kalana, na makai nui, na loio kalana me na hope makai nui hawaii, Maui ame Kauai.

            Na hoike komite Na ke komite o na loaa ame na hoolilo he hoike e apo no aua i ka B. H. 48, e pili ana keia i ka haawina dala no na makahiki elua, he kolu hapaha miliona ka oi ae mamua o ka ke kiaaina i noi mai ai maloko o kana palapala.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana na B. H. 48, 49, 13 ame na B. S. 126 ame 127.

            Holo ma ka heluhelu eluaia ana ka B. S, 131 i hookomia ae ai e John wise e hoopau ana i ka anahele ekolu o ka pauka 1654 o na kanawai i hooponopono ana i na mana laula o na lunakiai, a pela aku.

            Ka B. S, 130 i hookomoia ae ai e J. Lucas e hookaawale ana i ka hina o $6000 na ka uku ana aku i na kumu kula i hoemiia pa ukuhana no ke kaawale ana mai kahi aku o ka lakou hana.

            Ka B. S. 128 i hookomoia ae ai e Senatoa Baldwin e Hookumu ana i komisina Lioialiana.

            Na hoike komite:

            Na ke komite hookolokolo he hoike e apona ana i ka hooholoia o ka B. S. 66, e hooponopono ana i na hota hana o na keike, ame na B. H. 122, 231, 380, 363, 402.

            Na ke komite o na loaa ame na hoolilo he hoike e apono ana i ka hooholoia on a B. H. 137, 269, 317, 395, 401,410, 432.

            na ke komite hooaauao he hoike, c apono ana i ka hooholoia o ka B. H. 337.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana na B. H. 14, 406, 428, 435.

            Moe ma ka papa na olelo hooholo H. C. hoike a ke komite hookolokolo i aponoia.

            O na hoololi i hanaia e ka hale i na B. S. 111. 127 ame 38 na anonoia e ke senate ma ka Poalua nei; ka mua oia ka bila e hoomalu ana i na nupepa. Olelo e, a o na bila e ae no ke alahaka o ka muliwai o Wailoa ame ka hookumu ana i hana hou ma ka apana o Waikiki.

            Eehulehu na bila i hooholoia ma ka heluhelu ekolu ana, a lehulehu pii no hoi na bila i hoikeia mai e na komite. Oka B.H. 14 i hoopanee mauia ai ka noonoo ana no na manawa lehulehu e haawi ana i hookahi amhina hoomaha i na limahana aupuni i ka makahiki na hooholoia ma ka heluhelu ekoluia ana mamuli o ke uoi a Senatoa C. A. Riee e hoemiia mai i ekoli pule hoomaha nia kahi o hookahi mahine.

            Na B. H. 122, 137, 231, 296, 317, 337, 363, 380,384, 395, 401, 492, 410, 432.

            Na bila i moe ma ka papa no ka wa mau loa:

            B. S. 99, 12, 119 âme na B. H. 59, 332 âme 413.

            Na bila iloke o na lima o ke komite hookolokolo e waihia mai ana paha i hoike a i ole e kanu olaia aua paha:

            B. H. 46, 74, 108, 120, 147, 179, 205, 239, 294, 353, 359, 430 and 433.

 

KU'IIA O CRISTY ELYMAN HAKI HOOKAHI NIHO

 

            Ua lilo na paio hahana ana ame na rula ana a ka lunamakaainana A. Ma Cristy, ka lunahoomalu o ke komite holookoa o ja hale, oiai ka bila hoopulapula e noonooia ana i hana hoopii wela a lawelawe lima maoli ka luna makaainana lyman ia Cristy maluna o ka papahele o ka hale.

            Aohe hana a ka hale ma kela manawa, a oiai o ka Lunamakaainana Cristy ka hoa i oi aku ka howhaehaiaeia nae aohe o oi loa aku na hana mau loko o ia hale mamua o ke kupono e lilo ai i mea kapaia aku ua " hua naele o Ewa i ka Moae"

            I kulike me ka moolelo a ka poe i ikemaka i kela paee a lawelawe: lima. maoli aua ua kapa aki ka ka Lunamakaainana Lyman tia. Cristy i ka "maka'u wale ,: a hiliaki la o Cristy a pane mai la nae me ka leo hoonaukiuki, " O, hele i……" Ni ia mai huaolelo wale no a Cristy, o ka lele mai la no ka ia o Lyman a paa ka puanai o Cristy me kona lima hema, a me kalo paa a Waiahole ma ka maka. Ua uliuli ka papalima hema o Cristy a haki kekahi niho ku;i o Cristy.

            Ia manawa i lele koke mai ai o Vannatta a huki aku la ia. Lyman i kahi e a pane mai la. "e hoopau," Aohe no hoi o Lyman ku;i hou aku. Ua mihi ka Lunamakaainana Lyman mahope iho nokana mea i hana ai me kona auamo pu i na lilo o ka uku ana aku i ka bila a ke kauka huki a japaau niho. ua hoolauleaia na mea hakaka mano pe iho a ua mihi aku a mihi mai ke kahi i kekahi, me ka hoopau ana i na manao ku-ee me ko laua luluima ana.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana ua bila a ka hale malalo nei:

            B. H. 120-No ka hookuu ana i na aina hookuonoono ame na waiwaipaa e ae mai ke kuaiia ana aku.

            B. H. 401-He bila e hoakaka ana o ka poe he home ponoi ko lakou a i hoolimalima aku i kekahi mau rumi e hookumia lakou mai kekahi auhau ae.

            B. H 430-No ke kekulu ana i kula kickie ma Lahaina, Maui a ma Molokai

            B. S. 59-Kau ana i rula e hooponopono ai i ke komo ana i na lele auau maloko o Honolulu.Hoo paneeia ka noonoo hou ana a ka Poaono.

            B. S.  67-E hoakaka ana no ke ko misina fea o ke teritore, a e hoolako ana i ukuhana o $3000 no ka lunahoomalu o ia komisina. Hoopaneeia ka noonoo hou ana a Poaono.

            Kakauinoao e ke Kiaaina Ka B. H. 355, 365 ame ka B.S.  85, no ke kokoua ana aku ia C. V.-Dudoit.

Na bila i holo ma ka heluhelu ekoluia ana e ka hale:

            B.H. 428-No ka haawi ana i uku hoomau i na kumukula i hoohanaia ma ke kula o Lahainaluna ame na kumukula o na Kula A'ohanalima o na keikikane ame na kaikamahine.

            B. S. 96-No ka hookolu ana aku o poe ike ne ka lapaau ana i ka niho maloko o na kua aupuni o ke terotore.

            B. S.  100 -E hookaawale ana i $25,000 no ke kokua ana aku ame ka hookipa ana mai i na elele o ka ahoaelo a na kanaka hoolaha nupepa o ke ao ma honolulu nei iloko o ka haulelau.

            B. H. 223-No ke kukulu ana i kula kiekie ma Hana, Maui.

            B. H. 337-E hoonui ae ana i ka papa komisinn o ke kula aupuni a'o hanalima mai.

            B. H. 435-E hoaka ana no na po'o maika'i i loaa mai na kula.

            Moe ma ka papa  na B.H. 418 e ha awi ana i mau manu, ame ka papa.

 

Ke senate

            Na bila hou i hookomoia ae:

            B. S. 128-E hokoumu aia i komisi na limahana no Hawaii elike me ia i hoakakaia maloko o ka palapala a ke kiaaina i heluhelu ia imua o ka halawai hui a na hale elua.

            B.S. 130-E noi ana i $6000 no ka uku ana aku i na kumukula aupuni i hoemua mai ko lakou mau ukuhana mamuli o ke kaawale ana mai kahi aku o ka lakou hana.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana ka B. S. 123, e hookumu ana i komisina o eha mau lala no ka holo ana aku i wakinekoua a kokua aku i ka elele ma ka waihoana aku i ke ka ahaolelo lahui i ka hoololi i hooholoia maluna o ka uila hoopulapula.

            Ka B.S 124, e hookaawale ana i haawina daka no ka hoopiha ana i ka paka Kapiolani.

Ka B. H. 190, e hookaawale ana i $20,000 no na hoolio o ka fea teritore.

Ka B. H. 431, no ke kau ana i mau rula hooponopono no ka hoopuka ana aku i na palapala ae no na pu, a pela aku.

            Holo ma ka heluhelu eluaia aua ka B. H. 250, e hoakaka ana no ka hoomahuahua hou ana ae i na ukuhana o na lunahoomalu o na kalana, na makai nui, na loio kalana me na hope makai nui hawaii, Maui ame Kauai.

            Na hoike komite Na ke komite o na loaa ame na hoolilo he hoike e apo no aua i ka B. H. 48, e pili ana keia i ka haawina dala no na makahiki elua, he kolu hapaha miliona ka oi ae mamua o ka ke kiaaina i noi mai ai maloko o kana palapala.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana na B. H. 48, 49, 13 ame na B. S. 126 ame 127.

            Holo ma ka heluhelu eluaia ana ka B. S, 131 i hookomia ae ai e John wise e hoopau ana i ka anahele ekolu o ka pauka 1654 o na kanawai i hooponopono ana i na mana laula o na lunakiai, a pela aku.

            Ka B. S, 130 i hookomoia ae ai e J. Lucas e hookaawale ana i ka hina o $6000 na ka uku ana aku i na kumu kula i hoemiia pa ukuhana no ke kaawale ana mai kahi aku o ka lakou hana.

            Ka B. S. 128 i hookomoia ae ai e Senatoa Baldwin e Hookumu ana i komisina Lioialiana.

            Na hoike komite:

            Na ke komite hookolokolo he hoike e apona ana i ka hooholoia o ka B. S. 66, e hooponopono ana i na hota hana o na keike, ame na B. H. 122, 231, 380, 363, 402.

            Na ke komite o na loaa ame na hoolilo he hoike e apono ana i ka hooholoia on a B. H. 137, 269, 317, 395, 401,410, 432.

            na ke komite hooaauao he hoike, c apono ana i ka hooholoia o ka B. H. 337.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana na B. H. 14, 406, 428, 435.

            Moe ma ka papa na olelo hooholo H. C. hoike a ke komite hookolokolo i aponoia.

            O na hoololi i hanaia e ka hale i na B. S. 111. 127 ame 38 na anonoia e ke senate ma ka Poalua nei; ka mua oia ka bila e hoomalu ana i na nupepa. Olelo e, a o na bila e ae no ke alahaka o ka muliwai o Wailoa ame ka hookumu ana i hana hou ma ka apana o Waikiki.

            Eehulehu na bila i hooholoia ma ka heluhelu ekolu ana, a lehulehu pii no hoi na bila i hoikeia mai e na komite. Oka B.H. 14 i hoopanee mauia ai ka noonoo ana no na manawa lehulehu e haawi ana i hookahi amhina hoomaha i na limahana aupuni i ka makahiki na hooholoia ma ka heluhelu ekoluia ana mamuli o ke uoi a Senatoa C. A. Riee e hoemiia mai i ekoli pule hoomaha nia kahi o hookahi mahine.

            Na B. H. 122, 137, 231, 296, 317, 337, 363, 380,384, 395, 401, 492, 410, 432.

            Na bila i moe ma ka papa no ka wa mau loa:

            B. S. 99, 12, 119 âme na B. H. 59, 332 âme 413.

            Na bila iloke o na lima o ke komite hookolokolo e waihia mai ana paha i hoike a i ole e kanu olaia aua paha:

            B. H. 46, 74, 108, 120, 147, 179, 205, 239, 294, 353, 359, 430 and 433.

            Ua lilo na paio hahana ana ame na rula ana a ka lunamakaainana A. Ma Cristy, ka lunahoomalu o ke komite holookoa o ja hale, oiai ka bila hoopulapula e noonooia ana i hana hoopii wela a lawelawe lima maoli ka luna makaainana lyman ia Cristy maluna o ka papahele o ka hale.

            Aohe hana a ka hale ma kela manawa, a oiai o ka Lunamakaainana Cristy ka hoa i oi aku ka howhaehaiaeia nae aohe o oi loa aku na hana mau loko o ia hale mamua o ke kupono e lilo ai i mea kapaia aku ua " hua naele o Ewa i ka Moae"

            I kulike me ka moolelo a ka poe i ikemaka i kela paee a lawelawe: lima. maoli aua ua kapa aki ka ka Lunamakaainana Lyman tia. Cristy i ka "maka'u wale ,: a hiliaki la o Cristy a pane mai la nae me ka leo hoonaukiuki, " O, hele i……" Ni ia mai huaolelo wale no a Cristy, o ka lele mai la no ka ia o Lyman a paa ka puanai o Cristy me kona lima hema, a me kalo paa a Waiahole ma ka maka. Ua uliuli ka papalima hema o Cristy a haki kekahi niho ku;i o Cristy.

            Ia manawa i lele koke mai ai o Vannatta a huki aku la ia. Lyman i kahi e a pane mai la. "e hoopau," Aohe no hoi o Lyman ku;i hou aku. Ua mihi ka Lunamakaainana Lyman mahope iho nokana mea i hana ai me kona auamo pu i na lilo o ka uku ana aku i ka bila a ke kauka huki a japaau niho. ua hoolauleaia na mea hakaka mano pe iho a ua mihi aku a mihi mai ke kahi i kekahi, me ka hoopau ana i na manao ku-ee me ko laua luluima ana.

         B. H. 275 no ka hana ana i mau alanui mawaena aku o no aina hookuonoono o lepopa Kuauniho, Hawaii.

         B. H 321 no ka hana ana i manawaena aku i na apan an ahele ma ke kaona Waihona, Hawaii.

         B. H 40, e hookumu ana i mahele aha hookolojolo hou o ka aha kaapuni no ua hihia kuloko.

         B. H. 408, no ka uku ana aku i na koi no ua aie i banaia e ke ana aku i na janakauhale mamua aku o ka la i o Tanuari, 1921.

 

NUI KA HANA I HOOLALAIA E KE AUPUNI KULANAKAUHALE

 

         Ua nui a lawa loa na limahana uo na a hou a ke aupuni kulanakauhale hoolala@a mai nei elike me ka papa

hikikuhi hana a ka Enekinia F. H. Ohrt. O na limahana e hoo@naia mai nei ma na hana a ke kalana oia na makaainaua i noho loihi malokoo Hawaii nei no ka makahiki a oi a o ka poe hoi i loaa ia lakou ka pau hana o ia hana. Ua nui a lawa loa ke dala i nei manawa no ka hoonee mua ana aku i na hana. No na koho no ka ae like no na hana hou maolo o Kakaako e weheia aku aua ia ma ka la 28 o keia mahina. He hana nui keia, a he 75

         Ua nui lani loa ke dala i nei manawa ao ka hoonee  mua ana aku i na hana hou maloko Kakaako e weheia aku ana

No na oho me no ka ae like no kana hou maloko. O ka hana ma ka apana o Puunui ke kahi o hoomakaia ana ma kekahi mamana kohoko loa ma nei mua aku a e pau ana ia hana maloko o na mahina he 18. O ke alanui o Waimanalo kekahi hana nui nono na hoolilo i kohoia ma kahi o ka $500,000, a no ka hoomaka ma ana aku ia hana e weheia ana na Kohokoho no ia aelike maloko o na mahina elua mai keia la aku.

            O ka pauku mua o keia alanui ua pau i ka hanaia , a no ka pauka elua aku aneaue ehiku mile ame hapa. No na koho no kaae like no na hana nui keia a he 75 mau kimahana i makemake no kela am keia la a no elua.

            O ka hana ma ka apana o puunui ke kahi e hoomakaia ana ma kekahi ma nei mua aku, a e pau ana ia hana maloko o na mahina he 18. O ke alanui o Waimanalo ke kahi hana nui nona na hoolilo i kohoia ma kahi o ka $500,000, a no ka hoomua k a na aaku ia hana e wehia ana na kohokoho no ia aelike maloko o na mahina elua mai keia la aku.

            O ka pauku mua o keis alanui ua pau i ka hanaia a no ka pauka elua aku aneaue ehiku mile ame hapa mai ka palena aku o kahi i pau mita ahiki.

 

KU E O ROBERTSON I KA BILA HOOPULAPUA

 

            Mai ka aina hanai holoholona mau o Parker e loaa ai ka lakou pipi o kela ame keai la. Mai ka aina hanai holona mai ia o Parker, a ua hana mau ia pela no na makahiki lehulehu ae nei i hala he nuku loa ku pipi i hookomoia ae. Ua oi aku i ke 90 pakeneka o ka pipi e aiia uei e ka oihana koa mai ka aina hanai holoholona mai ia o Parker.

 

Nui Ka Lio Malaila

 

            Mai ka aina hanai holoholona mai o Parker na lio ame na huki no na koa kaua lio ame ka puali pukuniahi, aole mai ka aina makua ae nei, aole lakou i hookomoia ae mai ke komohana Waiena ae me na hoolilonunui, akaua hanai ponoi la lakou malaila ma ka aina hanai holoholona o Parker, a ua kupono elike me ka makemake o ka oihana koa, no ua hana pili i kela oihana.

            Ma kekahi olelo ana ae, mai ka aina hanai holoholona mai o Parker, ka lako nui o ka oihana koa ma ka Paeaina a iloko o ka wa o ke kaua, ame ke kupilikii, aohe he mea nui ka noonoo ana no ka waiwai maoli ka loaa ana o kahi elike me ka aina hanai holoholona o Parker; e kauka'i aku ana lakou ilaila i ka wa ino ame ka wa maile no ko lokau mau lako no ka malama ilaila i ka wa ino ame ka wa  maile no ko lakou mau lako, no ka malama ana i ka oihana koa maloko o ke tereitor.

            Ano, aole keia he @hana pili kuloko wale iho no, he hana pili lahui keia. Aole nae ka aina hanai holoholona o Parker e olelo aku ana:

            E hoopakele mai ia makou mai ka hooholoia ana o keia bila no ka mea ke kuai nei lakou i ka lako pipi i ka oihana koa.

            Hiki no ia lakou ke kuai hoolilo ma kekahi mau wahi e ae.

            Aohe a lakou hanai lio ana a hoki ana paha no ka oihana koa no ka puka o ia hana.

 

Aohe Pomaikai i na Lio me na Hoki

 

            No na mea e pili aua i ka aina hanai holoholona o Parker, aole he puka ma ka hana lio me hanai hoki no ka oihana koa. Aka nae he hana no lakou ia mea a loko o ka wa kaua ua kuai hoolilo aku ka aina hanai holoholona o Parker i ka pipi i ka oihana koa ma-o no ke kumukuai emi iho mamua o ka ka oiliana koa e kuai ai i na lako pipi ma kekahi wahi o Amerika Nolaila he kuleana nui ko ka aina hanai holoholna o Parker i na hana kaulike.

            Aole he mea popo e nanaia mai makou ma ke ano he mmea kaili-ku elike me na mea i kamailioia maane nei ma ke ana tre hui nui me 500,000 eka aina.

            Aole keia he hui nui me 500,000 eka aina he hookahi haoakolu o kela iliaina he alua waiwai ole a he hookahi hapakolu he aina maikai ole a he hoolako nei ka oihana koa i keia la ma ka Paeaiua Hawaii a no na makahiki lehulehu no i kaahope aku nei.

            Ka Lainahoomalu heaha ka nui o ka oihana koa o Amerika huipuia ma ka Paenaia i keia la.

            Mr. Robertson Aole i maopopo ia'u Elolimau  ana ia. Ua hoomahuahuaia ae nae ma keia hope mai nei.

            Mr. Pittman Ke upuia aku nei e noho paa malaila ma kahi o ka 20,000.

            Ka Lunahoomalu he hana maalahi wale no ka hooiaio ana ia mea.

            Mr. Roberston ma ia wahi ke makemake nei au e ike in a pahae hiki ana ia oe ke ninau aku i ke Keena Oihana Kaua no ka hoolako ana mai i keia komite me na ike no na mea i hanaia:

           

Ka Hooia ma ke Keena Kaua

 

            Ka Lunahoomalu Emakaala aku ana au no ka hookoia o ia noi

            Ma keia wahi na hoakaka no ka leka i hoounaia mai e ke Keena Oihana Kaua e hoike ana no ke Kauiia o ka pipi hou me ke emi ma ka aina hanai holoholona o Parker pela hoi ka hoolakoia o ka oihana koa ma Hawaii me na lio ame na hoki.

            Mr. Roberston Ano aole i hiki ke teritore ke hoolako iaia iho ma kekahi mau mea e laa ka lako pipi me ka hipa. Ua hookomoia mai kekahi mau lako i keia wa nei Austerialia mai. A o ka hoemi ana mai i ko makou loka pipi ame ka hipa e koi mai na aia e hoomahuahuaia ae ka hookomo ana mai ai kekahi aoao mai o ka honua He alahele loa keia lue ka nui o na hoolilo a ma kau hana aku ma ke kulana hoomaikai a no ka pono o ka oihana koa aeole he mea hiki ke hana aku i wahi e hoemiia ohp ai na lako meaai no ke Teritore.

            Ma kekahi olelo ana ae hoi ma kekahi aoao ke waiho aku ne au he mea pono e hanaia aku kekahi mea e hoomahuahuaia ae ai na lako meaai ume na mea e pono ai ke ola ana: he mea pono ke hoohanahia aku a hoomauhau ia a aole hoi e hoopilimeaai ma ka hoemi ana mai elike me kakahi mau manao maloko o ka hila.

             O ka oihana hanai holoholona ma o e na Snatoa ua hiki wale no ia ke lawelaweia me ka holopono @ ma ke ano hoomakaulii ma na ili aina nunui Aole o makou mau kuana mau ma-o elike me i loaa ia oukou ma ka aina makua nei.

            O ka hapanui o ka ua ma ke ano kuloko no ia. He mau la e ua ai alaila pau ne ka haule ua hou ole no kekahi mau mahina a i ole no ka makahiki paha me ka hapa.

            Mamuli iho la o keia ano he mea pono e loaa aku i ka oihana hanai holoholona ma o na mea oiaio la i aina nui i hiki ai i kalunanui ke lawe i kana pu a holoholona elike me ka nee anu o ka ua mai kekahi wahi a i kekahi wahi e ka aina.

           

E KOHO IA

J. Pia Cockett

MOHO PUUKU

Kalana o Maui, ma ka Aoao

Repubalika

He Keiki Hanau no ka Aina

6449-April 29: Mei 6. 13.

 

E Nui ka Iliaina

 

            Ina oe e hoopuni ana i ka pa i kekahi hapa o ka aina hanai holoholona o ka parer rameh o 2000 a i ole 5000 eka, a ole aku i ka junanui: he pono e hanai oe i kau mau holoholona iloko o kela wahi i paia, e pau koke ana kona lawelawe ana i kela oihana no ka mea aole e loihi loa, e hoea mai ana ka wa la, nana, e hoomaloo ae i ka mana ma kela wahi okoa aku i haule ua ia iho, e lawe aku ai oia i kauamau holoholona malaila, epau loa ana kaua mau holoholona i ka make.

            O keia ke kumu i makemakeia ai i iliaina nui, mamuli o ke kulana o ke ea o ka aina. Aole e hiki kekahi aina hanai holohlona, ke malamaia me ka holopono loa koe wale no a he nui ka ili aina e hki ai i ka lunanui elike me ka'u i olelo ae nei, ke lawe au i kana mau holoholna mai kaekahi wahi a i kekahi, ma ka manawa e haule ua ai, a kauka'i aku ma ke kulana o ke ea.

            O ke kulana iho la keia ma-o ma ka aina  hanai holoholona o parker, a pela no hoi me kekahi aina hanai holoholna nui e ae malahia. He like ka lakou hoohana ana ma ka lawe hele ana i na holoholona, e ukali ai i ka na: a o ka mahelehele, ana i keia bila aole loa e holomua ana kekahi mea.

 

Ka Ninau Kumukanawai

 

            Ina E hoomaka ana kekahi kanaka me ka mahele o 2000 eka o ka aina hanai holoholona o Parker, malia e holomua ana no oia no ka manawa pokole, aka i ke kau papaala mua loa no e hoea mai ana e paukoke ana koua lawelawe ana i kela oihana, no ka mea he hoea pinepine mai ka papaala.

            Ano, ua hoea mai la au i ka ninau kumukanawai ma keia wahi. Ke ma kemake nei au i na hoa ike kanawai o keai komite, e hoolohe pono mai i keia.

            He elua ana mana'o kanawai i hoakakaia imua o ke komite o ka hale i ka wa o keia bila imua o ke komite.

            Ua hoakaka ae kekahi mau hoa o ke komite i ka ninau no ku i ke kumu kanawai  o kekahi kanawai hoopilimea ai o keai ano, a he elua mau manao kanawai i ninauia hookahi mai ka loio kuhina mai o Hawaii he hoa no ka puulu i hoea mai iane i kela manawa, a o kekahi mai keahi mea mai o ke keena kalaiaina.

            Ua olelo ae ka mea o ke keena ka laiaina, ma kona manao ua ku i ke  kumukanawai, no ka mea na kulike loa ia me ka hookaawaleia ana ae o na aina no ua hoohalie pu ae no hoi ola, me kela pono i baawiia i na koa no ke koho mua ana i ka aina.

 

KULAIA NA PAKE NO KE KOHOIA ANA O SUN YAT SEN.

 

            No ka hookeikei a koho kou ia aua mai la o ke kauka sun yat seni i pesisdena no Kina i malama ae iai na Pake o Honolulu nei i kekahi hana hoohanohano a kulaia nona ma ka po o ka Poaha o ka pule aku la i hale, ma o ke kaihuakai ana ma na alanui o ke kulanakauhale.

            He huaka'i loihi hookahakahaha ka i ikeia no ekolu kuea ka loa ma ia po a ua komo pu maloko oia ka'ihuaka'i ama na haumana o na kula Pake, na lala o na ahahui, na Boys Scouts a na Pake ame ka poe hoolaha nupepa maloko iho o ke kulanakauhale.

            Ma ka la 7 o keia mahina i hala aku ko sun yat sen koho hou ia ana i Persedena no ka okana Aina o Kong imua ao kona keena oibana aia ma cauton. Oia ka mea nana i hookuhuli i ke aupuni moi Manehu he mau ma kahiki lehulehu i hala aku nei, a he aupuni Repubalika ko kina i nei manawa.

            Aneane e pau loa na Pake maloko nei o Honolulu he-poe kakoo wale no ia Sun Yat Sen. Holko o na makahiki lehulehu i hala hope aku na nui na dala a na Pake maloko nei o Honolulu i kokua aku ia Sun Yat Sen uo ka hooholomua ana aku i kana hana no ke kukulu ana ae i ke aupuni hou o Kina maluna o ke kahua neemua.

 

HOOMANAO E KAUOHA A NUI KA HAU MA KA POAONO

AOLE LAWE HAU HOU MA KE SABATI MAHOPE AKU O KEIA MAHINA

 

            I waena o na hoololiloli i hanaaia e ka ka hui hana hau oahu me waiho hau, o ia ka lawe lohi ana i ka hau ma ke kakahiaka i ole ai e waiho wale ka hau e hehee mamua o ke ala ana mai o ka poe lawe ana ka hooloimalima ana i na kokua kupono no na kanaka lawe hau ame ka makaala pono ana i na kulana o na kaa kalaka. E koi pu mai ana no hoi i ae loaa he la hoomaha i kela me keia pule no na kanaka lawe hau, ke hoomakaukau nei makou no keia mea, e hoomaka ana i Mei ma ka hoopau ana i ka alawe ana i ka hau ma ka la Sabati i ka poe lawe hau liilii. Ua hiki ia oe ke kokua mai i keai ma ke kauaha ana a lawa ka hau ma ka Poanoan ahiki i ka Poakahi.

           

            O KA WAHINE MINOKAKA HAUOLI MAU, he mea Ola Kino Maikai oia. Aole he minoaka o na wahine luhi. He mea hookaumaha ke ola ana ia lakou, a oiai he opiopio me ka eluolu ko lakou ano ke nana aku o ko lakou auwe ka mea nana i hoo@uahine a i hookeke ia lakou. O ka nawaliwali liilii i noho mana maluna o na wahine, ua waiho iho i na moali ma ka helehelua ame ke kino a au lilo i hana na kekahi ipo wahine a makuahine paha ka ini ana e lilo oia i mea maikai loa. No na makahiki lohuelu ua loaa i na wahine ka laau Laxviburrum Compound , he laau hooluolu hoopomaikai iloko o na wa ma;i oiai e hoopau ana ia'i na nawaliwali ano e i loaa i ko lakou kama-me ka hoohana ole ia o ka pahi weliweli.

            Ina he auwe oe iloko o ma mahina ma'i wahine ka anoninoni ka nawaliwali ka mauleule na hu'i maamau, ka ono ole o ka ai ka lena o ka ili ka hui o na puupaa ka             @aukeke ka hu'i hu'i o na lima me na wawae ka upehupehu ka fiva ke portitniu ke ka pali o ka houpo ka  haalulu ka nalili kuluma ka uluku ka hiamoe ole ka hui apuni ka umii ka pihoihoi e ka puuwai ka maeele me ka eha o ka iwihoehoe a manawa o na pohiwi ka opu naluea ke poluea ka wali ole o ka ai ka weia ke moehewa ka haalulu ka lepopaa ka hiu o na lala ka palaka wale ka nele i ka ikaika ka hui o na wawae ka ma;i haalulu ke poluea ka lua'i ka hu'i ame ke kulana maikai ole o ke kino e kili koke i keia laau kilakila i keia hoopakele i kou mau kama apau e hoomaikai ananei oe i ka la au i ike ai i keia hoolahu. Ma ua manawa kupilikii ekolu o ko kawahine ole ana o ia hoi mai ke kaikamahine ae a i ka ke ola ana he laau makamae loa ka Laxviburnum Compound no na ma'i o na wahine.

            N ka Japaan piha ana me ka Laxviburnum Compound he umi dala me ka naha kumamawalu keneka hapalua ia paau ana eono dala me kanahiku mamalima keneke aka nae aia ma ka@@ o na miliona ka waiwaiio i ka poe pilikia no ka mea he hooko pono i ka hana. Aole he kuaiia laau wahi apau ke bila hanako paha. Kuua wale kuike ia no e ka Marvel med. Co. Dept M-5 B 693 Pittsburgh Pa.

           

HAALELE MAI I KEIA OLA ANA O E. P. AIKUE.

 

            Ma ke kakahiaka mai o ka poakaai nei i haalele mai ai i keia ola mauleule ana maloko o kona home ponoi ma Waiahole Koolau ka Lunakawawai E. P.Aikue, ka lunakanawai mua o ka laupoko, kekahi o na kanaka i paa lo ihi i ka hana a ke aupuni me ka hana hano no kekahi mau makahiki eha lehu i hala a i haawii aku ai hoi uku hoomau nona e ka ahaolelo kuluke elemakaule a palupalu mai ka hope na mau o na mea hanau apau. Ma ka aikue manawa i haawiia aku ai uku hoomau e ka  ahaoleo na hawaaia aku ia mamuli o ko ka ahoalelo kaawa  hana a ke aupuni i pau loili i ka nanohana o ia oihana no na makahiki lehulehu. Ua make  mua kana waa he mau makahiki lehulehu i hala aku nei, a ua haalele iho hoi he pee keiki mahope nei e paiauma maa nona. Hookahi ana keiki oia o hana aikue aia i nu olina e noho mai la me ka ike ole i ka hana hope o kona makuakane a he elua mau kaikamahine oia o Mrs Abigail Harrison ame Mrs. Mattie Leialoha.

            He hoahanau kupaa kahiko loa o Mr. aikue no ka Ekalesia Hawaii o ka hoe mana ahahuina o waikane a oia no hoi kekahi o na lunakahiko o ia ekalesia a o ke koo ikaika hoi o ke kaau noho ma ia apana i na kau i hala me kona uku homau i loaa mai ke aupuni aku i haawi aku ai oia i kekahi hapa no ke ola o ke kahu. Ma ka aupaui aku i haawi aku ai oia i kekahi hapa no ke ola o ke kahu. Ma ka auwina la Poalua nei i malamaia ai kona ana in a hoolwea maloko o kona home ae w@ikane a ma ka pa ilina o ka hale pule o Waikane i hoomoeia aku ai ka na kina lepo. Ua moe aku la oia me ka manaolana no kona komo aku iloko o ka hauoli o kona Haku a no ka mea o knoa iini mau e make oia i ka make ana o ka poe pono i lilo kona hope me ko lakou.

            He o ia mau ka hookolo ana o ai luna oihana federola maanei nei kuai okolehoa mo ka nui o na kepani i pau  i ka hoopa'iia, ma na la aku la i ka.