Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 26, 1 July 1921 — KA BILA HOOPULAPULA HAWAII [ARTICLE]

KA BILA HOOPULAPULA HAWAII

O ka nuhou hauoli i loaa mai i Hawaii nei ma ka Poakahi aku la i hala. o ia no ka hooholo lokahi ana mai la o ka aha senate o ka ahaolelo lahui o Amerika, i ka bila hoopulapula Hawaii; he hoike an£ mai hoi keia no ka holopono o ka misiona, a ke komisina ahaolelo o ka holo ana aku nei 110 Wakinekona; ina no ka lokahi pu mai o na hoa o ka hale o na lunamakaainana maluna o kela bi!a; me ke kakauinoa o ka Peresidena a lilo i kanawai; o ka lioea ana mai ia i ka hookoia ana o ka iini o kekahi mahele nui o na Hawaii, e hoi aku a noho maluna o iia aina i hookaawaleia ma kda bila, no ka hoopulaplila ana.

E hoomanao mai kakou e na Hawaii, malokō o keia bilā. ua haawiia he s elima wale no makahiki ho ka hoao ana e hoopulapula, iiia no ka >holopono a no ka holopono ole paha o ka manao hoopulapula; mahope aku o ia manawa" e maopopo a: ka hoomauia aku o keia hoopulapula ana ame ka ole. elike me ka hopena e oili mai ana, mahope aku o na makahiki mua elima.

Oiai he hana hoao wale iio keia ma ka hooniaka ana e hoopulapula. o na Hawaii o kakou i makee i'e- e hoi a noho maluna o na aina i hoakakaia maloko o ka hila, a hana aku ma na ano apau e loaa mai ai ka noho kuonoono ana, a e loaa ai fioi ke ela kino ikaika i ko lakou mau ohana ? o lakou ke kupono loa e hoi koke i ka nianawa mua'loa e v. eheia aku ai kela mau aiiia; o ka poe hoopohala> a i loaa manao hooikaika i wahi e ohi mai ai i na pomaikai mahope aku. he mea makehewa ko lakou hoi ana .o lilo auanei ko lakou hoopalaleha, a hooikaika ole i ka hana i kumu ake'ake'a no kekahi poe kupono e ae, e komo pu aku ai iloko o kela hoao ana.

O na aina aupuni e weheia aku ana no ka hookuonoono ana malalo o keia kanawai hoopulapula, o ia no na aina ma Molokai, he mau aina maikai, elike me ka olelo a ka poe i kamaaina i

kela mau aina. O ka mea e hoi ana a noho maluna o kela mau aina, ina no ka oihana mahiai, a hanai holoholona paha, ua hookaawale kela bila, i ka huina o ekolu kaukani dala, no ke. kokua ana aku i ka mea hookuonōono. no ka hoolako ana iaia i home kupono e noho ai, ame na meapaahana apau e pono ai kona noho ana maluna o ka aina. O ka.hoolako ana i nā liiea apau e pono ai ka noho ana o ka ohana, ua ili iho ke ko'iko'i malunā o kela ame keia ohana ka hoolako ana nona iho: ua nele loa ka loaa ana aku iaia o kekahi lihi 0 na dala he ekolu kaukani a ke aupuni e kokua aku ana, nolaila he mea ano nui loa keia, a ka poe 1 hemahema me ka lako ole i kekahi mau dala mahuahua, e nōonoo mua ai, mamua o ka aa ana aku e hoi maluna o kela mau aina, o halawai auanei me na pilikia he nui, a lilo na manaolana me na hooikaika ana i mea waiwai ole. Aole loa he kanalua no ka loaa o ka noho kuonoono ana i ka poe e hooikaika maoli ana i na hana a lakou i koho ai maluna o kela mau aina hookuonoono, ke maopopo ia lakou na wahi e loaa mai ai na kokua ana no ka pono o ko lakou noho ana iloko o ka wa mua; mahope iho o ka hoohua ana mai o na meakanu, a hanau nui mai paha na holoholona, wale no kolaila, no ka ehi i na hua ohalia o ka lakou mau hooikaika ana. Noiaila he wa keia 110 ka noonoo,- 110 ka hoomakaukau, i hoea mai 110 i ka wa no ke koho ana, ku ae no a maloeloe, hele pololei aku imua o ka papa komisina iaia ka mana ame ke kuleana haawi mai i kela mau aina, o ka hoi no ia a hoomaka aku e hoopulapula ma na ano apau i pili i ka noho ohana ana. * Ke lohe mau nei kakou i na hoohalahala iloko o na la aku la i hala, a lioea wale mai no i keia mau la, i ka pipii loa o ka poi, ame ka i'a. He hookahi no alahele e emi mai ai ke kumukuai o kela mau meaai a kakou na Hawaii, o ia no ko kakou hoopau ana i ka ai poi. ame ka ai i'a; e ike auanei kakou, e wikiwiki ana ka poe kalepa poi ame kuai ia, e hoemi inai i ke kumukuai o ka lakou mau waiwai. E hiki ana anei ia kakou na Hawaii ke lokahi i keia manao? Ina aole. alaila uwoki na hoohalahala ana, ua lilo ko kakou hoopalaleha i ka mahiai ame ka lawai'a. i kumu no kakou e pilikia ai elike ine ia e ikeia nei i keia mau