Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 3, 20 January 1922 — Page 5

Ka Nupepa Kuokoa KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII. Makalei, ka Laau Pii On a a ka I'a o Moa-ula Nui-Akea i Kaulana He Moolelo Kahiko no ka Huli Koolau o Kailu ame Wai-manalo, ka Nanea o ke Au o ka Manwa Hoomauaia mai ke'a pule mai ke'a pule mai.) A pau ka laua ai ana, olelo ku la  @@@ kupunawahine, "noho malie ea, hoo@@@ i ka olelo." @@@ anei ka wai wai o kau olelo @@@ wahi a ka moopuna. Hookai waiwai o ka pau o ka i'a @@@ mau loko a ku mai i kahi mapu@@@wai a kaua, a hoaa lakou i keia la/" "Pehea e hiki mai ai ia i'a iuka @@@ wahi a ka moopuna. "Hiki hoi." wahi a ke kuku. "O oe hoi ka mea e hiki ai, a nau e alakai mai i ka i'a ahiki i ka uka mau@@@kua a kaua e noho nei, aole e manao ia mai, eia ianei, o kau no o ke pelu i ke poo o ka anae, a o ka uha'i i ke awa. Noho iho kaua a mahana ma ka la, alaila makaukau oe e hele, i pau aku ka poe o oukou mamua." Noho iho la laua a wela no hoi ka la. h@@@ mai la ke kupunawahines, "ina kaua." Puka aku la laua a iho aku la ahiki i ka mapuna, ike iho la ke kupu nawahine i ka hohonu o ka wai o ka mapuna, olelo aku la i ka moopuna, "Noho iho ilalo, a e nana mai oe; e kii ae au i ka laau, ame ia mea oe e hele ai." Kii aku @@@ o Ni'ula i ka laau ma kahi ana i kukulu ai a lawe mai la a mua o Kahinihiniu'la, i mai la: "Eia @@@o kupunawahine, e paa oe iaia i ko lima; mai ope'a oe iaia mahope o ko kua. mai kookoo oe ilalo o ka lep, hii no oe iaia mamua o ko alo ahiki oe i Kawainui, i ike aku oe i ka poe o oukou

e moku ana i ka limu iloko o ka loko, alaila, hele aku oe a kokoke ma ha'i o ka loko e pili ana i ka makaha noho iho oe ilalo, huli aku ko alo i ka loko, kukulu iho oe i ko laau mamua ou. Ina ike oe i ka o le, o ka i'a mao e kuu moopuna, e makaukau ana i ka huaka'i hele me oe. "Ina ike oe i ka hoolili o ka i'a iluna o kahi ili o ka wai, a ka'i kumu mai, a lipo mamua o kahi au e noho ana, mai hele oe, i lipo ka i'a a meha, a ike aku oe e ole ana ka i'a mao maanei, a wili poepoe mai ke ka'ikumu ana a ka i'a mamua ou, mai haalele oe i kau wahi e noho ana. "Nana aku oe e ku wale mai ana kekai poe aohe hana, mano iho oe ua kokoke pau ka limu i ke mokuia, a i ka i'a no ka ike ua pau ka hana o ka loko, ia wa oe e ike ua pau ka hana o ka loko, ia wa oe e ike aku ai i ke koiula mai o ka hele ana a ka i'a me he puhi la ka moe loihi, o kau wa ia e hopu iho ai i ka laau a paa i ko lima, ku ae oe a hele pololei aku i ka makaha o ka loko, kai a ka e kahe ana, mailoko aku o Kawainui, ma ha'i oe  olaila e hele ai ahiki i ka hui ana me ka wai o Maunawili, alalila hoi mai oe ma ha'i o ke kahawai ahiki i ka huina o ka wai o Maunawili, me ko kaua nei, alaila hoi mai oe ma ke kahawai o ko kaua manawai nei, ahiki i ka mapuna nei. "Mai hookuu oe i ko laau ilalo, paa malie no oe i ko lima; ku no oe iluna, kahea ae oe ia'u, ahiki mai au a paa ka laau i kuu lima, alaila noa eo, a na'u aku ka han i koe; nolaila, malama i ka olelo a o ke kapu hoi o ko Kapuai akua." Noho pe iho la ke kupunawahine, paa ae @@@ @@@ mau lima elua i ka laau a i aku la ka moopuna: "noho malie @@@ e pule ae au i ke akua o kaua!" Hapai ae la oia i keia mau huaolelo me ka leha ana ae o kona mau maka i ka lewa nuu i ka lewa lani: "O La'ila'i o olai ka honua, O Owela o owe o owa ka lani, Oia wahine piilani a piilani no, Pii a oa ka lani i ka nahelehele; O onehenehene lele ku ka honua, O kama a kii i oili ma ka lolo, I puka lele lelepu i ka lani, Kau ka omea ke aka ula haihailona. Kau i ka lae, he hulujulu a, Ka hanauna a ia wahine hoopaha 'o ha'o. He wahine no Iliponi noloko o Ilipalani. No ka aunaki kuku ahi kanaka, Oia wahine noho i Nuumeanlani, Aina a ka aoa i noho ai I hohole pahiwa i ka lau koa @@@ He wahine kino paha'oha'o wale no keia. Meia ia kii me ia ia kane, Me ia ia kane a ka po kinikini, Moe wale ke au ia kini, He kini, he mano ka painaina. Oia no ke hoi iluna. I ka laalaau aoa o Nuumealani, Hookahua ilaila hoowai ke ko'i homua. Hanau hahapoele ka wahine, Hanau hapopo ilaila, Hanau o Lohelohe i muli nei, A ka apana honauna aia wahine la. Uaooe." I ka pau ana o keia mau huaolelo a ke kuku haawi mai la oia ka laau i ka moopuna. me ka pane ana mai: "Ku ne iluna, paa i ka laau mamua o ke alo a hele i ko huaka'i a hoi mai. Elike me ka'u mau kuhikuhi pela oe e hana ai. ahiki i ko hiki hou ana mai, ia wa oe e ike ai i ka oiaio o ka'u mau olelo apau, ke hooko eo, nolaila, o hele i ko huaka'i a hoi mai."

Lalau aku la o Kahinihiniula i ka laau a paa i ka lima, kaha aku la hele.

Nolaila e waiho kaua e ka mea helu-helu iaia, a e huli ae hoi kaua i na hoa aina o ke Konohiki. Hakalia no i ka mahana i kela manawa. Hemo kaiu kulu'i po a ao ae, li'uli'u no ka hela, no ka hana, oiai he "mauu o" wahi a ka olelo. I na mea apau e hele nei, ua lilo i mea ha'oha'o na kona mau hoa kamalii ka ike ole ia o ko lakou hoa paani. Ninau aku a ninau mai lakou ia lakou iho. Oiai na mea apau e hele nei ahiki i kahi o ka hana, ua mahana i kela manawa. Hemo kaai pa-u o na wahine, iho i ka wai na mea apau, a olelo mai la ke kahu loko: "E noho mai i eha kanaka i kula nei; o ka la-kou hana e kalua i kela mau puaa elima no ka mea ua manao ke konohiki e pau ana ka hana i keia la, a e paina i@anu kakou." Ua pono ia; noho eha kana-ka, hui me na wahi hoa lawai'a o Pa-ku'i, aono lakou; ua hele no hoi a ko koke e pau ka limu o ka wa no ia o na mea apau i ike mai ai i ka lele makawalu o ka i'a ma-o a maanei apuni ka loko, me ka hoolili ana iluna o ka ili o ka wai me he opelu la. I ka i'a e loku nei ma o a maanei, ke hoolio nei na mea apau, me ka hooho nei na mea apau, me ka olelo ana ao'e no keia he i'a, he mano pa pohaku, i ike ole ia no ka ka i'a i ka paa i ka limu, i pau ae la ka hana, aohe wahi o ka la e hoolulu ai. Auwe no hoi ka i'a e!" Ke ike nei na mea apau i ka wili o ka i'a a poepoe o ia no oe i ke ko'a mo-kumoku o Heeia. Nee aku la ka i'a a mamua o ke alo o kahi a Kahinihiniula e noho ana, malaila iho la ka i'a e kaa wili ai, a li'uli'u meha iho la a nalo-wale. I ka elua o ka manawa a ka i'a i loko ai apuni ka loko, ia manawa i waha a mai ai ka olelo a kekahi wahine, "he hana paha ka keia i'a e hoeu mai nei; he lohe ko'u i ka oleloia, in a ka e lelele ka i'a apuni ka loko, he konohiki hemo, anoai paha o ia keia hoailona a ka i'a e hoike mai nei."

I mai la hoi kekahi kanaka, "he pono hoi paha ia, na ka loihi hoi o ka noho ana o ke konohiki, akahi no ka hoi keia a noho mai. Ha oi iho no hoi, o keia konohiki o ke aikane punahele iho la no keia a ke alii, anoai he hana no ka i'a a ike aku no kaua."

Ia Kahinihiniula i haalele aku ai i ke kupunawahine, ua hele mai la oia elike me ke kauoha ahiki i Kawainui. ike mai la oia i kona mau hoa paani iloko o ka wai, na kane, no hoi me na wahine iloko o ka loko, e hana ana i ke koena limu i koe o ka loko. Hele aku la oia a kokoke i ka maka-ha, no-ho iho la ilalo me ka huli o ke alo (Aole i pau.)

HOALOHALOHA NO WM. WERNER.

Mr. Luna hooponopono o ke Kuokoa, Aloha oe: O makou, o na makuahine o ka Ahahui Kaahumanu ame Ahahui Aloha o Waimea, ma o ko makou mau komite, ke uew, kanikau hoouipo nei i ke aloha, me na waimaka nou, e ka hoa hanau, Mrs. E. Waioli Werner.

Oiai, o kau kane aloha, ame au lei keiki ua wehe moi la i ka pili, ua moku ae la ke kaula gula, i noia i na la opio, ua kau iho la he haawe nui ko'iko'i maluna o kou hokua, a pela pu hoi la makou kou mau hoahanau ke lawe nei makou, e auamo pu i keia haawe ko'iko'i, elike me ka hiki, a na ke Akua no iloko o Kona lokomai-kai, e hoomama mai i na kaumaha, ame na luuluu ou, ame na leialoha a olua.

Ua hoopuiwa no hai ka hele ana a ke kanaka, hele no i ka la okoa. ka'u-ka'ulua ole iho. e paopopop ai la hoi, ua hiki mai na la ino, aka, e hoolana no i ka manao, e leha aku no na mala i na mauna, mailaila no na kokua e hoea mai ai.

Oiai, no Kristo oia. a no kona Ekalesia, ua paa pono kona manawa i ka hana, a ma ka po Poakahi, hona la. ma, ao ae Poalua, Ianuari 3, holopapa ae la keia lono, me he anapu ana la na ka uwila, he mau leo kupi-nai, o Wm. Werner ua hala, ua kuu mai ka luhi, ko ae la ka olelo a ka buke nui:

"I keia la, ua haule, he kanaka nui, ko'iko'i, iwaona o ka Iseraela," nolaila, me ka manaolana no, ua paa kona inoa ma ka lani, ma ia buke maikai. ke pula nei makou, na ke Akua ko kakou makua lani. e holi mai i na waimaka o kakou, a Nana e kiai aloha mai ia oe, e ka hoahanau, iloko o kou mau u ana, no ka mea ua hia-moe oia iloko o ke ke'a aloha o kona Haku, ka pou ha-na o na hooikaika Kristiano, o ka Mokupuni k@hapai, o maikai Kauai, hemolele i ka malie.

Ke hoohlo nei makou i hookai kope o keia hoalohaloha i ko makou hoahanau, Mrs. E. Waioli Werner, i hookahi kope i ka Nupepe Kuokoa, a maluna ne o na mea apau, "O Iehova ke kiai mai mawaena o kakou, oiai kakou e noho kaawale ana."

Makou no na komite,

Ahahui Kaahumanu.---

MRS. KAPUAWAILAU,

MRS. GEORGE HUDDY,

MRS. NORA CHANG.

MRS. LUCY WRIGHT,

Ahahui Aloha.---

MRS. NORA CHANG.

MRS GEORGE HUDDY.

MRS. ALOEHUWAI HINT,

MRS. LUCY WRIGHT.

MRS. FANNY SABO,

 

(PICTURE CAPTION)

 O ke kii malalo iho nei o ke kii no ia o ka Ahahui Kamehameha, ka Ahahui a ke Keikialii Jonah Kuhio Kalanianaole i noho poo ai ma ke ano he Aliiaimo-ku mai kona kukuluia ana i ka makahiki 1903 ahiki i kona haalele ana mai la i keia ola ana. Maloko o keia kii e ikeia no ke Keikialii e ku ana iwaenakonu ma ka laina mua me kona aahu piha o ka ahahui.   (END PICTURE CAPTION)

 

KA LANI ALII JONAH KUHIO KA-LANIANAOLE AME KA AHA-HUI KAMEHAMEHA.

 

M ka haalele ana mai o ka Lani Alii Jonah Kuhio Kalanianaole i keia ola ana a niau aku la kona kino uha-ne ma kela ao o ka maha mau loa, ua waiho iho oia mahope nei he mau kia-hoomanao na keia lahui Hawaii e hoomanao mau ai no na makahiki loihi e hoea mai ana.

Iloko o kona ola ana i na makahiki he nui i kaahope aku nei e ike mau ia ana kona kulana maikai a hoopono ma o kana mau hana i hana ai no ka pono o kela ame keia He mea hoi i kamaaiana i na mea apau i ike iaia.

I ka makahiki 1903 ma kekahi ma-nawa maloko o ka malama o Mei. ua okoakoa ae la kekahi mau Hawaii ka-kaikahi a kukakuka no ke kukulu ana i kekahi Ahahui Malu o na Hawaii ma-puupuu; Rev. J. M. Ezera, Kahuna; A. St. C. Puanaia. Pukaua Nui; David Kanuha, Pukaua Iki. Enoch Johnson. Kiai Loko; Oliver Stillman, Kiai Waho.

Ua kukuluia ka Ahahui Kamehameha maluna o keia mau hana pono: "No ke kanu ana aku i na anoano maikai a nohona hoaloha ana ma o ke kokua ana aku o kekahi i kekahi; no ke kokua ana i na lala i loohia i ka ma'i a no ke kanu ana i na lala i haalele mai i keia ola ana; no ke kokua ana i na makuahine kane-make ame na keiki i hooneleia i ka makua ole, a no ka hoolaha ana aku i na anaoano maikai apau iwaena o na launa ana iwaena iho o na lala he mau mea hoi nana i hapai ae i ka Hui Kamehameha maluna o na anuu kiekie me ka pii mahuahua mau o ka nui o kona mau lala.

Ma ka makahiki 1907, mamuli o ke noi ana mai a Rev. S. L. Desha, ua holo aku la ke Keikialii Kuhio no ke kulanakauhale o Hilo a kukulu aku la malaila i Ahahui lala o ka Hui Kamehameha a i ikeia ka Ahanui Ma-malahoa Helu 2, a iwaena o ka poe i holo pu aku me ia no ke kukulu ana i kela Hui, i ukali aku ai o Dr. Gearke H. Huddy, Charles H. Rose, James H. Boyd, and Nagaran Fernandez.

Mai ke ka ana o ka Ahahui Kamehameha ahiki i ka haalele ana mai la o ke Alii Jonah Kuhio Kalanianaole i keia ola honua ana o ia kana Ahahui i kau nui ai o kona noonoo, he mea hoi i ikea ma o kaua mau hana a alakai ana oiai oia e ola ana.

I kekahi mau mauawa i hala ae nei, oiai oia i haawi ae ai he mau paina hoolaulea ana iwaena o kona mau hoaloha, aole loa e haule iaia ke kono ana i na lala apau o ka Ahahui ana i aloha ai e hoea aku malaila me ko lakou hooliloia ana no lakou e malama i ka maluhia o ke anaina ame he mea la ma ka nana aku ua lilo maoli la-kou i  on a maluna o na mea apau i hoomakaukauia malaila.

Ma na hana e hooholomua ai i ka Ahahui malaila oia e alakai mau ai me ka haawi mau ana mai i na olelo a'o kupono me he makua la i kana keiki a na lala o kela ahahui e poina ole ai.

I ka wa i oili ae ai ka lono kau-maha no kona pauaho ana mai i k@@ ola ana ma ka wanaao o ka Poalima he elua pule i hala ae nei a i ka wehe ia ana o kona kinowailua i na hoa-loha ua hoea aku na lala o ka Ahahui Kamehameha malaila me ke ku kini ana i kela ame keia ho@a k@ uwaki e haawi mai ana ia lakou.

Ma ka hoihoiia ana mai o ke kino-wailua o ke Alii no ka halepule o Ka-waiahoa o ua lala o ka Ahahui Kamehameha na hapai pahu ame na paa ka-hili a pela no me ka hoihoiia ana o kona kino mai Kawaiahao mai ahiki i ka Halealii.

Ma ka huakai hoolewa ma ka l@ Sabati aku la i hala ua ka'i  @@@ @@ lala o ka Ahahui Kamehameha me na lala o na Ahahui lalo. Mamala-hoa Helu 2, o Hilo ame Kaumualii Helu 3, o Kauai ma ka aoao o ka pahu a i ka hoea ana ma ka ilina o Maunaala a mahope o ka pau ana o ke anaina hoomanao o ka Bihopa o ka Hoomana Bihopa ua malama ao lakou i kekahi mau hana hoomanao hope @@ maluna o ke kinowailua o ke Alii hele loa ko lakou Aliiaimoku.

 

KA WELU ULAULA IMUA O KA PIPI BULU

 

Ia Mr. Solomon Hanohano, Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa; Aloha oe:--- E oluolu mai oe no u kauwahi kaawale o kau Nupepa, no ke pooma-nao e kau ae la maluna.

Ma ka Nupepa puka la, ka Post Herold o Hilo nei, o ka Poalua, Ianuari 10, 1922, i ike iho ai au i ka manao pepa o Mr. Harold Russell, ma ke ano nui, ua hoopua ae oia i ka inoa o Mr. Nomana K. Laimana, i moho elele ma ke aoao Repubalika; i pani ma ka makalua o ka Elele Alii a ka-kou, i niau aku la ma ke ala polikua a Kane.

"Luuluu wale," wahi ana, koe wale no  aia a haawi ka aoao Repubalika i kona ikaika apau e kakoo i kekohi moho kupono. O Likana Eliwai ka Bobona e ku ana ma kahi aoao, e lanakila ano oia me ka hoopaapaa ole ia.

Ma ka hooponopono Repubalika la-hui ame panalaau, ua ike maopopo ia, ka poino e kau mai ana maluna o keia panalaau, in a he Demokarata ka elele e hoounaia aku ana, i pani ma kahi o ke'lii Kalanianaole i haa-lele mai la i keia ola ana, ma ke Kapitala ma Wakinekona.

Iloko o keia mau la kakaikahi i hala aku Ia, na nupepa ame na nu-ne olelo apuni keia panalaau, ua kukulu mai lakou he mau moho i aneane hookahi kakini, ma ka aoao Repubalika, oiai nae o ke kikowaena o ka ikaika o na Demokarata aia no ia maluna o Lika-na Eliwai.

O key hum oiaio hope ae la, ma on a iho, aloe he manawa hou aku e houlolohi ai, no ka wae pono ana ae i moho ma ka aoao Repubalika no keia koho baloka kuikawa e hiki mai ana.

Ano i keia manawa "o ka lio ha-uliuli," i oili maluna o ka ilihualala o ka moana, oia ka oi ae ma ka aoao Repubalika, e ku-e aku ai i ke akua kaua Demakarata i ka manawa i make aku la o ke'lii Kuhio. o kekahi o ko Hawaii nei alakai kalaiaina kupaa me ka oiaio, ua hopuai mai oia me na palapala, ame na lono uweaole me ka poe i hele kino mai e noi e hoike ae i kona holo moho elele, a o na kahu-na Repubalika, ua hoomaka ke kau ana o ko lakou mau maka maluna o Nomana K. Laimana ka Lunama-kaainana o Hawaii, oia ka makelia oi ae o ka maikai no ke komo ana iloko o ka lina heihei, e ku e ia Likana Eliwai, no ka noho Elele Lahui.

Eia nae, ua hoole o Laimana i kona holo i moho, ua aneane no e manaoioia e na komite kuwaena Repubalika, e koi aku i ka lunamakaainana o ka moku kapu o Keawe, e kiloi ae i kona papale iloko o ka lina heihei, a e lilo hoi ia ulu maika nana e kaa ke kahua loa ma ka aoao Repubalika.

He mau kolehulehu mai Maui, Kauai ame Oahu, e noi mai ana e kukala ae o Laimana i kona holo moho. He lehulehu wale na alakai Demokarata i hooia mai me ka olelo ana o Nomana K. Laimana oia ka moho e hiki ai ke haulohia o Likana Eliwai, no ka mea o ko Laimana kulana ka-laiaina, ua ike nui ia apuni keia pa-nalaau. O kona papa alahele ame na kokua mai ke aupuni makua mai, ma na bula haawina o ka manawa i hala, ke hoomanao ae, he mau makelia ia no kona lilo i mea makemake nui ia e noho iloko o ka ahaolelo lahui.

He mea oiaio, o Ropaka W. Pilihale, Senatoa Keoni Waika, ame Hale Ba-lauina, a ua like no hoi a like me Rev. Akaiko Akana, pela no hoi ka Meia i pau Keoni C. Lane. e kono ae ma ka malamalama aiai o ka puna o ka aoao Repubalika i noho lanakila.

O linekona Holokina, âme Kale Ki-linawoka, he mau moho kupono no ia e komo ae iloko o ka liau heihei, aka, ma ka wae ana ae me ke aka-hele, e haule ana kekahi mau moho kupono e ae, no ka mea, hookahi wale no moho i makemakeia e ku ae e paio me ka moho e ku nei iloko o ka lina. O Robaka Pilihale, i kumu hoohalike. Me ke kaualua ole e lilo ana o Pilihale i elele kupono loa, in a nae e hiki ana iaia ke lanakila, aka o ka ninau nui e ku nei; e hiki ana anei iaia, ke huki mai i na boloka Hawaii e ku-e aku ai ia Likana! Aia he lehulehu wale o na Repubalika e kupaa nei mahope o Likana. elike no me na Demokarata. O ko Pilihale kamaaina ma Wakinekona, he kumu waiwai ku-pono ia nona e maauauwa aku ai, e loaa mai na pomaikai he nui iaia, aka eia no ke okuku ae nei keia ninau, e lawa ana no anei na baloka no kona ukumoku ame kaaahi e hiki aku ai i ka noho Elele ma Wakinekona, a i ole ia e ae ana no anei oia e lawe ia kulana!

O Senatoa Keoni Waika, ka luaui makuakane o ke kanawai hoopulapula ia kakou na Hawaii, he mau hoaloha lehulehu no kona, aka; ua lawa anei ia e ku-e aku ai ia Likana! Malia paha o Oahu ame Hawaii, ke kakou mai ana laia, aka e hele ana anei o Maui, a i ole o Kauai i ka pahu baloka e koho ia Likana, in a o Waika ka moho Repubalike.

Hemea minamina nae, in a e lawa ole ana ka ikaika ma kona aoao, hoo-kahi wale no alahele o kona lanakila, a i ole ia o kekahi moho e ae paha, e kakahe ana he kulu koko Hawaii ilo-ko o kona mau aakoko, Aia wale no a lokahi kakou na Hawaii, o ka lo-kahi ko kakou lanakila, o ka mokua-hana, o ia ko kakou haulehia, pau ka manaolana no kakou.

O ke kanawai hoopulapula Hawaii elua mahele i pau i ka hanaia i keia manawa, a koe hookahi mahele o na mahele mua elua, o ia keia: Mahele ekahi, ka aina e noho ai, mahele elua ka dala e hiki ai i ka mea hoopula-pula ke kukulu i wahi hale nona ame kona ohana, e noho ai, ka mahele eko-lu i hana ole ia i keia manawa, o ia no ka wai, e manaoia nei e noi aku i ka ahaolelo lahui.

O ka ninau nui e ku nei i keia ma-nawa he ninau ia nau, na'u a na ka-kou no apau e pane in a o Likana ka elele lahui a kakou e hoouna ai i Wakinekona, e hana ana no anei oia me kona ikaika apau, i mea e loaa mai ai kekahi haawina dala no ka pono wai o na aina hoopulapula o Molokai.

O ka'u pane no keia ninau, aole, aole, aole loa! No keia kumu, ua eha ko kakou mau hoa lahui ili keokeo, mamuli o ka holo ana mai he kana-kolu pakeneka (30) o na loaa o na aina aupuni i hoolimalimaia i na ma hiko. a mai ko lakou mau pakeke mai hoi, e hoolimalima no lakou i kekahi mea e hele i Wakinekona, e ke'ake'a ai i ka hooholoia mai o keia noi dala, a hala na makahiki elima, mahope iho o ka weheia ana me ka loaa ole o ka wai, e lilo ana ia i mea e holopono ole ai. i ka holepono ole ana, o ka pahu hopu iho la ia pau ka weheia ana o na aina no na Home Hawaii.

Nolaila he mea pono ia kakou ke noonoo me ke akahele maluna o ka uinau elele, he mea pono ke kapae ae i ka manoa nonohua ame na manao maikai ole apau, i mea e loaa ai ka lokahi ia kakou ma ka ninau elele lahui; me ka nana ole ae i ka aoao kalaiaina. a i ole ia ka aoao hoomana paha. he mea pono no e kapae ae ia mau mea mahope, hookai mea nui o ka paa ana i ka noho elele mo k@ kakou ikaika apau, oiai ka ikaika ko-ho e paa ana iloko o ko kakou mau lima. O ka noho ano nui hookahi wale no keia, a o ke ki hoi o ko kakou noho aupuni ana. Ina e lilo ana keia noho elele mai ia kakou aku, o ka palena iho la ia o ko kakou noho ana ma na oihana aupuni o ko kakou aina aloha. ka aina hoi i eha ai ka ili o ko kakou mau kupuna i ka ihe o laumeki, i weluwelu ai ka i'o i ka Leiomamo, i nahoahoa ai hoi na lae i ka pahoa me ka alaomaa. E ae ana anei oukou e o'u mau hoa o ka pupuu hookahi, e lilo keia noho mai ia kakou aku! Me ke kanalua ola a hoopaa ole, ke manaoio nei au aole! Ina pela ka oiaio, alaila hoo-kahi mea nana aku, o ko kakou lilo ae i aupuni mokuaina, kohu ke olelo ae aohe hana a Kauhikoa ua kau i ke aki, kau ke poo i ka uluna, o Wele-hu ka malama.

Aka hoi in a e lilo ana keia noho ala-ila o ka mea maopopo loa. he aupuni komisina mai ana ko kakou, pau ko kakou koho ana i ko kakou mau luna aupuni, hoi a ma ka'e alanui okuu maile, aka nae. aole o'u manao e hiki ana keia mau haawina. in a o ka lokahi ke kahua e ku ai, o ka mokuahana o ia ko kakou haulehia.

Elike me ka paa ana o ko kakou elele alii i keia noho no iwakalua makahiki, pela no hoi kakou e paa ai no iwakalua makahiki hou aku.

Ke hooki nei au maanei me ke aloha i na keiki o ka papapa'i me ka Luna-hooponopono ko'u welina.

Owau iho no.

JAMES A. IOKEPA

Hilo, Hawaii.

 

HE HOALOHALOHA NO WILLIAM WERNER

 

I ka wahina-kapemake Mrs. Eliza-beth Werner, Welina pu kakou:--- Aole o kakou kulanakauhale e mau ana maa-nei, ma-o ka home ia Iesu i hoomakau-kau ai no kona poe kanaka.

Ka lain kuu home e mama mau ai,

Pokole paa ole kuu noho maanei.

Nokeaha e ohumu ke kau paapu mai,

Na eha, na luhi, na kaumaha e.

Elike me ka anapu ana o ka uwila iloko o na ao panopano o ka lewa lani, a loheia aku la ka leo haalulu o ka hekili e kani paapaaina ana, a holo ae la ka nakolo i ka poli o ka honua, pela okoa ihe la ka lono hoohikilele i loheia ma ke kelepona, @ hoike ana o Wm. Werner ua haalele mai i keia ola ana.

Oiai ua oluolu i ke Akua mana loa, ka lawe ana aku i ka honu ola o Wm. Werner kau kane i aloha nui ia, ma ko olua home aloha ma Hanalei, Kan-ai, ma ka wanaao o ka la 3 o Ianuari, 1922, a waiho iho la i ke kino pua-nuanu, ka hale o ka uhane, e hoi ka lepo i ka lepo, no ka mea no ka lepo mai no ia, a no ka mea hoi o ke ka-naka i hanauia e ka wahine, he hapa kona mau la, a ua piha i na popilikia, puka mai no ia me he pua la, a okiia aku, a holo aku no ia me he aka la aole ia e mau, a no ka uhane, hoi aku la ia me ka Mea Nana ia.

Auwe kakou e wahi a Davida ke Alii haipule o ka Iseraela i kana mea aloha i hala aku Samuela II. 12:23, "Owau ke hele aku i on a la, aka aole ia e hoi hou mai i o'u nei."

I  kona hala ana aku la, ua ili iho maluna ou e ka wahine i hooneleia i kau mea aloha he kane, i wehe mai la i ka pili aloha ana, ua moku ke kaula dala. ua naa ke kiaha gula, a ua hooko-o i ka pili aloha ana o ke kane ame ka wahine, ame na lei keiki he nui e paiauma aku nona no ka wa mau loa.

Luuluu Hanalei i ka ua nui,

Luuluu hoi makou o Lihue i ke aloha,

Ka makuahine puuwai hamama ame ka oluole.

He lokomaikai i ka poe apau,

E hoea aku ana ma ko olua ipuka hale.

Nolaila, o Makou na lala o ka Hui Aloha Kokua Manawalea o na Ma-kuahine o Lihue, Kauai, ma ko makou Komite la. i koho pono ia, ke komo pu aku nei me oe e ka wahine i hooneleia i kau mea aloha he kane, ame na keiki i hooneleia i ka makuakane, ame na moopuna i ke kupunakane, ame ka ohana, e auamo pu i na kaumaha ame na luuluu apau.

E hooholo hou ia, ke pule nei ma-kou i ka Makua mana loa, e hooma-ma mai i ko oukou naau kaumaha a luuluu a Nana no e holoi ae i na wai-maka ehaeha apau.

E hooholoia e hoounaia i hookahi kope o keia hoalohaloha i ka wahi-nekanemake. na keiki ame ka ohana. i hookahi kope i ka Nupepa Kuokoe, a i na nupepa e ae.

O makou no me ke aloha nui loa, na komite o ka Hui Aloha Kokua Ma-nawalea o na Wahine o Lihue. Kauai.

MRS. M. KAHELE,

MRS. JOSEPH I.

MRS. E. LOVELL,

lihue, Kauai, Jan. 8, 1922.