Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXI, Number 3, 20 January 1922 — HE WAHI HOOMANAO ALOHA NO J. K. KALANIANAOLE [ARTICLE]

HE WAHI HOOMANAO ALOHA NO J. K. KALANIANAOLE

i Ke' hoom&iuo ae- nei au i ko'u ikp I mua ana ]a ®uMo. He wahi keiki oiuku loa 110 elua palm makahiki & malalo m&i Ho 'waiiii feeiki (pu'ipu 'i nemoaeanh- e makēmake x«ku ai maikoa na i hoa o ka mafeuahino e hapai ae ai a hoonoho i ka uho, e milimili ai. hoomanao ao nei au ,aolo lealea loa o keia wahi keiki i ka mUimiliia. [ Iloko no o kona uuEku, ua oi aku (kona 1 makemake e paani ano Ikamalii; ua ike 1 pinftpiifß au iaia mai kona ira uuku, a mahuahua, a nui, a kanaka maklia; h« ho<alo&a a ma3uunaka maikai no'u ika makuahine, aole loa au i iike & lohe palha i kekahi !hana ino kimopo ana i vkona mau hoa paani, (mean) ~wahi a ka haole. Ho wahi keiki kolohe a kapaia no oia e koila anakuahine i 'kahi (keiki "kolohe," o na koloho lealea maikai wale no aae, IHo ihakaka no, ua makaukau loa oia me kona m&u -wahi pniupuullma, &ole*loa naa ia e «e © halknka a popehi aku i liekahi keiki uuku iho malaio Ona, eliko me kekahi mau kamalii; a pela no i kona nui ana ae, aole loa oe & lohe i kekalhi mea o oWo «na, ua han&inoia mai la o moa e Kuhj6; aole loa!

I ka nunni ana ao' o na kaikuaana, oia no kahi anea uuku lou, ua hoounaia a(ku la lakon e 'ka Aloi i Kaleponi i na halokula a Bremer i San Mateo (military acadeany) e hoonaauaoia ai, a i ka iua o ko lakou makaihiki o ka aoho ana malaila, ua kauoha mai la ka moi io'u (oiai e ihoio ana au i Kale»poni, no ka lono ma*i o ikai'u kaikamahine), e 'hele loa aku au o ike i na keikialii, a e maka'ika'i i fco lakou kuian'a, a noho atta palia malaila. . .

I ka 'u ike akuy ua maHeai no ko la« kou ola ikino, a ua hooikaikaia no ka naauao» Ha'i tm&i la nae na kumu ia'u: «'Pelioa la ka paa ana o ika Kuhio haawinaT ua piiha loa oia i ke kolohe. He paa no nae <ka haamaa.''

•Ho punahele liko oia na na ku&u amo na haumana. He hoike ana no keia i ke kAlina o ke kanaka. Ua< lealeaia no ka lealea me ka maemae no, a ao!e no hoi 'he hoolhemahemaia o kana hana (duty) e |li iho ana m&luna ona. Peia iho la oia: i A& paakahi'ki he 20 ana i noho elele ai i Wakln&kona. O ka iini nui o i na ma«aw,a apau, e paio no ka- pono o kona' lahui, ame ko na kuipā Hrtwaii ap>au.

O ta hana antta ka, ipaio ana aku no ka jjk>ho 4dwiīa <>u e ka UaWaii tmaitua i £kd ole i fca, ol&Io kaōle. Ūa olelō" uui ao kekalhi poo o na Jabui e, e lioopau loa ka (haaala ana 6 ua ikana"wai ame na hai£& aupuai m& lka olelo !Sa«raii; ua p&io ikaiika a!ku ko <&ako« alii no ia mea iio<kp o ikona &olh> aua snd Ihemabrema maliiiini i a ua hookoloip mai e maia 6 e hela d>aJQA 4» mana o na «1010 elūa. ka olelo mo Ika oield hax>le no umt makaHkL tTa manaoia paha, hele ahiiki ia suulawa ua pau aku i ka make na HaWaii iko oie i ka olelo haole, a ua iko <Kale tto hoi ka poe opio e pii nei i fka oiela lhaole.

Nolsila jjo <ka (haaohano i loaa. ia 'oo e ik& HaWali o keia mau Ia c koho ai i | ka poo pa laikou e kĀu mai na kanawai ia ikakou, ua aie 'kalkou i 4cc alii alolia Ua uui a pau ole i ika lvolu ipokole ffa hāHa hoowaiwai | aina ana i hana ai, aka o ika oi ao oia- . mua o ,n.a mea apau kona hooikaika nui , ona i ke kanawai h<xfpiila|nila i na ko- ' ko iia-wiaii. | O kauia haiia nui loa ia, ua m.oe pono | oio i« ka po, 6 'kuko ai, e imi s& i kahi I © hiki ai keia hana nui pookela no <ka pono o (kona lahui oiwi. i Ua ikeia ka pipiH nui ana mai ona Ha*waii i ike ikaoiia o kau!kai ana ke ola i na ikana poola. Pau aku la na trahi | kuloiana i. na Ikanaka. o na aina o r a | hoi alku la na makuik, na -ikeiki, i na niani Ihoolimalima o nA Pake, na Kepani, e noho ai, a. e kawkai ana ke ola i 'ka limaikailka o ka inea hookahi; a ! heaha ka hopena? llolulelulo mai la na makua no (ka okuu wale iho no i na rtimi h»oJfiaalima, aolo ,-wahi mahiai e hooikai'ka <ai i na/aa kkio i maamau i ka ipoe kahi&o o kakou. A3rahi, Ihe, inū walii Jkopc wale aku la no ko ka'kaāiiaka, a o 'ka poi, ka ai o ka aina, āi ono ka pakike» no 'ko. loa, a hoolawa akn i ka laiM a ika Pake, o ka hopena ,ofiawaīrwUli nlai la, a ke hoojcin Iho ma 'i, o !ka hiolo aku la no ia. f. . No Ika i4e o !ke alii X keia ano, na manooia o ka manacdaAa *wafc no, np na waM koena o ka lahui, tka hoUioi ana ia lakou malona o na aina 'kookuonoono me (ke kokua ana o ke aupuni, a kupono Sto lakou mau -wawae, a 'kuonoono oiaio ke kanaka £tsvd<ii. Ko keia Hlanaonui o «ke «lii, ke kuko a iioi )WpQ loa &na, no ka (pono o kona Jahui, ua aku oia i keia mau ikau. 4|»aoielo ma "Waiki&ek'ona iloko no o ka o kona kino i IhOoimaopopo ole ia o ika leKulehu. Ua hoomana'wanŪLia ke anu ame ka wela o Wiīinekona, ka trcla ino, stawan *. J£e)a> ikaJanaJfauifaJe, ko aan n'o hoi p kk +a'p.m, £tso*o eilo itd kona kinonawaliwali. O ka Ik# h««ikii3ca ana aiku nei i Poaaewa ao k* j>tfno o na fita"tfaiL Aloka no ke alii i mauna i 6e oh- ndif aifife a'u e Ite koko Hamnaii! I , Mi^'®.X„WiAXUIiU.